{inwin Courant.
V&ikadai $Luyt&i dpeou&xai.25
TTmÉlWlENAJlLD.
Vrüda£ November
Gas- en Electriciteitsvoorziening door de ge
meente of betrekken van het Hoogovenbedrijf
van gas en rechtstreeksche levering door de
Provincie van electriciteit.
KKlilLLKTOW.
Hondtrd twee en dertigste Jaargang.
Radio-hoekje
De Provincie handelt immoreel tegenover
gemeenten, en dreigt met contractbreuk.
De tegenwoordige leiding van het Prov.
Electrisch Bedrijf is zoodanig, dat groote
voorzichtigheid is geboden.
T75 193°-
Zaterdag 22 November.
Hilversum, 298 M. (Uitsluitend VA.R-A--
uitzending). 8.— Orgelspel door Joh. Jong.
q— Oramofoonplaten. 10.— V.P.R.O. Mor
genwijding. 10.15 Voordracht door Mevr.
&roon_Kuneken. 10.30 Ziekenuurtje. 11.30
nramofoonplaten. 12.— Concert door het
v A R.A.-Septet. 1.45 V.A.R.A.-liedjes voor
V AR.A-kinderen. 2.45 Paedagogischcon-
„j-t 4.15 Duitsche ies. 5.Ons huis een
tehuis door Landré. 5.45 Kinderuurtje.
6 45 Bij de pomp. Teun de Klepperman. 7
Concert. R°tt. Kinderkoor „De Kleine
Stem". Theo de Vries, tenor. T. dé Vries—van
Bosse, piano. 8.Uitz. uit het Concertge
bouw te Amsterdam. „De Stem des Volks".
To v. d Sluys, sopraan. H. Koning, bariton,
j Nieland, orgel. Uitr. Sted. Orkest. 9.15
Bestuursmededeelingen. 9.25 Actueele mede-
deelingen. 9.30 V.A.R.A.-Varia. 9.35 Ver-
volg-concert. 10 45 Persber. 11.— Gramo-
foon platen. 12.— Sluiting.
Huizen, 1875 M. (K. R. O.-uitzending).
g9.15 Concert. 11.30—12.Godsdienstig
halfuurtje. 12.0112.15 Politieberichten.
12.15—1.45 Concert. K. R. O.-Sextet. 1.20—
2.30 Gramofoonplaten. 2,30—3.Vragen-
halfuurtje voor jeugdige mannen. 3.-4 15
Kinderuurtje. 4.15—4.45 Verzorging van
den zender. 4.456.Gramofoonplaten.
601—6.15 Nieuwsberichten in het Espe
ranto. 6.156.35 Journal. Weekoverzicht.
6 35_6.45 Gramofoonplaten. 6.457.15
Cursus Esperanto. 7.45 Lezing. 7.45—8.
Politieberichten. 8.—8.30 Gramofoonplaten.
8.30—11Concert door het K.R.O.-Orkest.
11.2012.Gramofoonplaten.
Da\entry, 15544 M. 10.35 Morgenwijding.
R 1-20-2.20 Orkestconcert.
JLJBerich^en- 3.30 Voetbalverslag door
ooggetuige. 5.05 Orgelspel door R. New.
D-Orm!n1fo^Uv.]e' 6 :20 Liederen door A.
6.35 Nieuwsberichten. 7.— Sport-
ïan rin i Pianospel door Joh. Stock-
marr. 7.20 Lezing. 7.50 Orkest. B. Jones,
or^o'oA Jienry' conferencier). A. Brown,
orgel. 9.20 Berichten. 9.35 Berichten. 9.40
Lezing. 9.55 O/kestconcert. 10.55—12.20
Dansmuziek.
'A^io-Paris", 1725 M. 9.20 Con-
n ac t Gramofoonplaten. 5.05 Concert.
y.t>5 1 ooneeluitzending en 9.50 Orgelspet
Langenberg, 473 M- 6.20—7.50 Gramo-
^3510 05 Gramofoonplaten.
1.30 Gramofoonplaten. 12.25—1.50 Gramo
foonplaten. 4.50—8.50 Orkestconcert. 7.20
vroohjke avond.
Kalundborg, 1153 M. 11.35—12.05 Gra
mofoonplaten. 2.50-4.50 Orkestconcert en
zang. 7 208.20 Orkestconcert en zang
8.45—9.05 Cello-soli. 9.20—10.10 Trkxon-
cert. Zang. 10.10-11.35 Dansmuziek.
Brussel, 5085 M. 5.20 Gramofoonplaten
6.50 Gramofoonpl. 8.35 (338.2 M.) Concert,
georganiseerd door de SAROV.
Zeesen, 1635 M. 5.456.20 Lezingen
Daarna gramofoonpl. 9.50—1.20 Lezingen.
1.202.20 Gramofoonplaten. 2.20—3 50
Lezingen. 3.50—4.50 Concert. 4.50—7.20
Lezingen. 7.20 Tooneeiuitzending. 9.40
Berichten. Daarna tot 11.50 Orkestconcert.
F EN STADGENOOT VOOR DE RADIO.
Naar wij vernemen zal onze stadgenoot,
de heer Joh. O. Kramer, een concert geven
met medewerking van mej. Jo Immink, alt
zangeres te Amsterdam en mej. Louise van
Wijngaarden, violiste van het Concertge
bouw mede te Amsterdam. Het concert heeft
plaats op Maandag 1 Dec. van 2.15—2.45
en wordt voortgezet van 3.30—4.30 uit te
zenden door de V. A- R- A., zender te Hil
versum.
Naar men ons mededeelt zal de heer Kra
mer de nieuwe Stein-Waij vleugel bespelen. I
Vervolg.
De heer C. Sp a a n s e vroeg, hoe de gang
tan zaken zou wezen, wanneer de provincie
rechtstreeks leverancier was van den electri-
schen stroom en het gas van het hoogovenbe
drijf werd betrokken.
De heer Glorie vroeg, of het niet moge
lijk was, om na het sluitingsuur aan groote
verbruikers voor reclamedoeleinden den
stroom tegen reductie te verleenen.
Een lid van het bestuur wenschte
te weten, of het niet mogelijk was, om het
licht in de uren waarop kracht verbruikt mag
worden, ook tegen krachtprijs te verleenen.
Degeestelijke adviseur vroeg,
of het niet mogelijk was, om verschil in prijs
te maken tusschen krachtstroom- en lichtge
bruik, aangezien hij uit de lezing begrepen
had, dat thans slechts onderscheid gemaakt
wordt tusschen dag- en avondverbruik.
Iemands anders wenschte te weten, of het
niet mogelijk was, de 1.50 voor den stroom
van een electrische bel te laten vervallen.
Mevr. d e K 1 e r k was van oordeel, dat be
zuiniging kon worden verkregen in de be
drijfskosten, wanneer de meterophaler bij het
opnemen van den verbruikten stroom, zooals
elders reeds gebeurt, tegelijkertijd een kwitan
tie uitschreef en het verschuldigde bedrag
inde.
De heer J. B. L u t e wenschte te weten,
wanneer de maximale belasting wordt over
schreden.
Bij zijn beantwoording van de gestelde
vragen deelde de heer van Hoeve mede,
dat gaslevering door het hoogovenbedrijf
reeds jaren geleden door het gemeentebestuur
en de bedrijfscommissie onder de oogen is ge
zien. Spr. heeft daarover in 1927 een rapport
aan den raad uitgebracht en zijn eindconclu
sie was, dat daaraan geen financieel voordeel
was verbonden. Bovendien is het niet alleen
de vraag, of er financieel voordeel voor de
verbruikers aan verbonden is, aangezien er
ook andere bezwaren kunnen zijn.
Bij de tegenwoordige kolenprijzen kost het
gas van de hoogovens 2 1/4 ct., waarbij ko
men de perskosten en kosten voor andere
voorziening. De prijs zal dan zijn in de gas
houder 3.4 ct. Daarbij komt 2 3/4 ct. voor de
perskosten vanaf Velsen tot Castricum.
Aan den burgemeester heeft men op het
hoogovenbedrijf verklaard, dat de kosten voor
het persen li/é a"2 ct. per kub. meter zullen
bedragen.
Spr. had in zijn rapport deze kosten
134 ct. geraamd en was tot de conclusie
komen, dat de totaal-prijs van het gas
het hoogovenbedrijf nog ver lag boven
productieprijs te Castricum, n.1. 3/4 ct.
vendien leveren de hoogovens gas van 4000
cal. warmte en produceert de fabriek in
Castricum gas van 4800 cal. Spr. schreet
daarover het vorig jaar in de vakbladen, om
dat men daar theorieën huldigt, die niet in
overeenstemming zijn met de praktijk. Men
zegt in die bladen a priori, dat een kleine fa
briek onvoordeelig werkt en is daar voor cen
tralisatie. Spr. heeft toen de cijfers gepubli
ceerd van de plaatselijke gasfabricage over
'20'29 en hij kon concludeeren, dat de kost
prijs van het gas van eigen productie 3/4 ct.
lager was, welk verschil nog met 3/4 ct. moet
worden verhoogd wegens kwaliteitsverschil.
Uitvoerig gaf spr. aan, dat het kwaliteits
verschil door de afnemers met 15 verhoo
ging van de kosten in de gasrekening terug
wordt*gevonden. Men laat meestal buiten be
schouwing, dat Castricum, wanneer het gas
van de hoogovens gaat betrekken, zal moeten
overgaan tot vergrooting van de gasberg-
ruimte. Dit verschijnsel heeft men kunnen
constateeren bij alle gemeente, zooals Velsen,
Beverwijk en Krommenie, die het gas van de
hoogovens betrekken.
De hoogoven eischt, dat een gemeente een
bepaalde hoeveelheid, n.1. 70 van de maxi
mum-afname in voorraad kan hebben. Dit
maximum is in Castricum 1500, zoodat
Castricum minstens 1050 kub. meter moet
kunnen bergen. Beverwijk, dat het hoogoven-
gas aan Heemskerk levert, moest daarvoor
een nieuwe gashouder bouwen, hetgeen een
uitgave van 110.000 vorderde. De fabriek
in Castricum staat thans voor 150.000' ge
boekt, waarvan 50 000 voor het bedrijf en
100.000 voor de leiding. Castricum zou,
wanneer het gas van de hoogovens werd be
trokken, voor de uitbreiding van de berg
ruimte minstens weer 40.000 a 50.000
moeten besteden.
De heer Spaanse vroeg, of Beverwijk
niet evenals het dit voor Heemskerk doet,
voor de'uitbreiding van de bergruimte voor
Castricum kon zorgen en merkte nog op, dat
het hoogovenbedrijf niet meer rechtstreeks
aan de gemeente levert.
De heer van Hoeve merkte op, dat Be
verwijk, als dit voor de meerdere bergruimte
zou zorgen, met de daaraan verbonden kos
ten zeker den inkoopsprijs voor Castricum
zou verhoogen.
De heer Spaanse vroeg, of de cijfers
van den heer van Hoeve wel op informatie
berusten.
De heer vanHoeve antwoordde, dat hij
daarvoor het contract van Velsen met het
hoogovenbedrijf had ingezien. In dit contract
staat voor Velsen een meestbegunstigings-
clausule, wat beteekent, dat Velsen, wanneer
het hoogovenbedrijf aan eenige gemeenten
het gas lager levert dan aan Velsen, ook Vei-
sen automatisch dien lageren prijs betaalt.
Velsen neemt 5.000.000 kub. M. gas af, en
het is dus uitgesloten, dat Castricum met
400.000 kub. M. invloed op de prijsverlaging
zou kunnen uitoefenen.
De burgemeester deelde mede, dat
destijds de directie van het hoogovenbedrijf
hem had verzekerd, het op dat moment niet op
prijs te stellen Castricum van gas te voor
zien.
De heer Spaanse oordeelde, dat de
directeur in zijn beantwoording te ver ging
Spr. wil niet verder gaan dan een offerte
vragen, en op grond daarvan een oordeel
vellen.
De heer vanHoeve antwoordde, dat
Purmerend getracht heeft in samenwerking
I 23/4
Dit
gelukte niet en toen gevraagd werd, of het
hoogovenbedrijf den prijs van 2 3/4 ct. wilde
handhaven, bleek uit het ingekomen ant
woord, dat de directie er geen prijs op stelde
het gas verder te leveren.
Deburgemeester oordeelde, dat
hetgeen thans aan de orde was, een zaak was
van het gemeentebestuur, dat te allen tijde
een erancier een offerte kan vragen. Spr.
kon >..ch niet indenken, dat het gemeentebe
stuur zal zeggen: Dat doen wij niet. Het ge
meentebestuur kan het hoogovenbedrijf wel
vragen, of het nog op hetzelfde standpunt
staat als destijds, of dat zijn standpunt is ge
wijzigd. Spr. geloofde, dat, toch in de afname
van het gas van het hoogovenbedrijf voor de
gemeente geen voordeel zit, omdat Castricum
een eigen gasbedrijf heeft. Wanneer de ge
meente over gaat tot exploitatie van het gas
van het hoogovenbedrijf, dan is het kapitaal
dat in het eigen bedrijf zit, daar mee nog niet
afgelost en wordt dus de exploitatie met de
rente van dit kapitaal verhoogd.
E>e heer G. Res: Burgemeester, wil U
mij een plezier doen en een offerte aan Bever
wijk vragen? Anders zullen wij het doen.
De burgemeester (lachende)Zeker.
Dedirecteur wilde toch opmerken,
dat naar zijn overtuiging de verbruikers in
Castricum, wanneer direct of indirect tot gas-
afname van het hoogovenbedrijf werd beslo
ten, leelijk op hun neus zouden kijken. De
vaststaande cijfers haalt men uit de contrac
ten.
De heer Spaanse: U begrijpt mij wel,
maar u wil er niet aan. De burgemeester was
eerlijker.
De heer vanHoeve vond het niet vrien
delijk, om hem oneerlijkheid in de schoenen
te schuiven. Voor hem stond vast aan de
hand van de bestaande gasleveringsovereen-
kosten, dat de hoogovens Castricum nooit een
voordeeliger prijs kunnen geven. In 1926 was
een onderzoek daarnaar ingesteld en men kan
toch niet elke veertien dagen met dezelfde
vraag komen.
Na 1926 is bovendien de productieprijs te
Castricum belangrijk gedaald. Overigens oor
deelde spr. deze zaak geen aangelegenheid
voor de directie, maar voor het gemeentebe
stuur. Hij zal de laatste zijn, die zich tegen
een onderzoek verzet, maar is sterk overtuigd,
dat zal blijken, dat de prijs nooit lager kan
zijn, dan Castricum produceert.
De heer Lu t e: Het is toch niet erg, om
het aan Beverwijk te vragen?
De v o o r z i 11 e r: Je zal je zin hebben.
De heer Res: Dan zal het wel uitkomen.
De heer vanHoeve: Ik twijfel er niet
aan, of U zult in het ongelijk gesteld worden.
De heer Res: Dan zou ze mij hebben
voorgelogen.
De heer vanHoeve ging hierna over
tot de beantwoording van de vraag, over
directe stroomlevering door de provincie aan
de verbruikers. Spr. deelde mede, dat de pro
vincie de verbruikers een basisprijs berekent
van 30 ct. f>er K.W.U., gebaseerd op het
stroomverleden van den verbruiker. Komt
men boven het stroomverleden, dan valt men
in het vastrechttarief van 5 ct.
Alvorens tot de vergelijking van de prijzen
over te gaan, wenschte spr. de vraag te stel
len, of het op het oogenblik wel het juiste mo
ment is, om het prov. bedrijf te vragen, de ver
bruikers in Castricum rechtstreeks stroom te
leveren. Een zakenman, die met moeite zijn
zaak heeft gebouwd, zal er zeker niet voor te
vinden zijn, wanneer zijn fabrikant zegt: Nu
heb ik je niet meer noodig; ik kan nu wel even
goed als jij direct aan de afnemers leveren en
zal er ook geen genoegen mee nemen, wan
neer die fabrikant hem daartoe door ongemo
tiveerde prijsverhooging zal dwingen. Ook
het prov. bedrijf poogt thans door het stellen
van een exhorbitant hoog tarief hierop in
vloed uit te oefenen. Deze daad van de pro
vincie is immoreel te noemen.
Spr. gelooft niet, dat een particulier onder
deze omstandigheden er toe zal overgaan om
met een immoreelen leverancier onderhande
lingen te openen over de overdracht van zijn
zaak.
Komende tot het door de prov. aan de af
nemers berekende tarief, zegt hij, dat de prov.
30 ct. berekent met een vast recht van 5 ct.,
gebaseerd op het stroomverleden. Dat vasi-
recht is zeker van grooter invloed dan het
dubbeltarief, dat Castricum heeft ingevoerd,
waardoor buiten den spertijd 17 ct. berekend
wordt i.p.v. 30 ct. Bij vergelijking staan we
dan ongeveer 2000 hooger dan het tarief,
dat de provincie heft. Indien echter ons be
drijf nog 2000 winst maakt, is er voor de
verbruikers als geheel geen voordeel aan ver
bonden, om de levering rechtstreeks aan het
prov. bedrijf over te dragen.
De laatste jaren is in Castricum het tarief
bovendien belangrijk gedaald, en verwacht
mag worden, dat binnen een beperkt aantal
jaren de prijs op 30 ct. zal staan, ook als de
prov. doorgaat met het heffen van deze zeer
onrechtvaardige tarieven. Spr. erkent, dat het
limiet van 200 K.W.U. voor particulieren vrij
hoog is, doch dit geldt niet voor den zaken
man, want cnder hen zijn er die 500 K.W U.
verbruiken.
Bij het opmaken van de begrooting rees bij
spr. ook de vraag, of het niet wenschelijk was,
het limiet van 200 tot 100 te verlagen. Met
het oog op de verlaging van 3 ct. per K.W.U.
meent spr. echter, het verloop daarvan voor
het bedrijf eerst te moeten afwachten, alvo
rens hij het voorstel kan doen, tot de door den
heer Glorie gewenschte verlaging.
Ten aanzien van de vraag over de verla
ging van den stroompriis voor groot-gebrui
kers ten behoeve van reclamedoeleinden,
merkte spr. op, dat hij er in zijn inleiding
reeds op gewezen heeft, dat bij het vaststellen
van den prijs men vooral te maken heeft met
de vergoeding voor de maximale belasting en
daarom moet het verder duidelijk zijn, dat het
zeer moeilijk zal zijn een speciale korting toe
te staan op het gebruik in de avonduren.
Bovendien hebben deze verbruikers boven
de 200 K.W.U. te maken met een prijs, die
10 ct. lager is dan de gewone prijs. Wat het
prijsverschil tuschen licht en kracht betreft,
dit prijsverschil is er inderdaad. In de avond
uren is dit 37 en 27 én overdag 17 tot 10 ct.
Voor krachtdoeleinden bestaat dus een spe
ciaal tarief.
Voor de scheltransformatoren moet een af
zonderlijke vergoeding gevraagd worden,
omdat in vele gevallen de meter het verbruik
daarvan niet aanwijst en bovendien deze
schellen zijn aangesloten voor de meter.
Waar dit niet het eval is, kan de verbruikei
vragen, dat dit gebeurt.
Het tegelijkertijd incasseeren van de gel
den bij het opnemen van de meter is inder
daad een bezuinigingsmaatregel. Men moet
dit echter plaatselijk zien. De menschen
moeten tot vlugger betalen worden opge
voed. Langzamerhand gaat dit beter en zoo
gauw daartoe kan worden overgegaan, zal
spr. niet schromen, dit te doen.
Het stellen van den stroomprijs voor ver
lichting tegen krachtprijs te behoeve van ar
beid in werkplaatsen is niet mogelijk, om
dat rekening gehouden moet worden met de
maximale belasting. De gemeente moet, wan
neer de maximale belasting wordt overschre
den, voor elke K.W.U. 150 betalen. Het is
niet te zeggen, wanneer precies de spits is
bereikt; iedere verbruiker, die er bij komt,
kan de belasting opvoeren. De maximale be
lasting is de hoogste afname, die er in een
kalenderjaar optreedt.
De heer Res: Als we bij het P.E.B. zijn
aangesloten, hebben wij die poppenkasterij
dan niet?
(Gelach.)
De heer Van Hoeve: Die heeft het in
zijn tarieven verdisconteerd.
De heer Spaanse: Acht U het niet in
het belang van de gemeente, dat een onder
zoek wordt ingesteld naar de voorwaarde,
waaronder het P.E.N. de verbruikers recht
streeks in Castricum wil leveren? Mijn be
doeling is alleen dat hiernaar geïnformeerd
wordt.
De heer Van Hoeve: Dat is een zaak
van het gemeentebestuur.
De heer Spaanse: B. en W. zijn hier
tegenwoordig. Ik stel dus mijn vraag tot
hen.
De heer VanHoeve: Acht U het op het
oogenblik de tijd, om met de provincie te on
derhandelen over rechtstreeksche levering?
De heer Spaanse: Het behoeft niet tot
rechtstreeksche levering te leiden. Mijn vraag
betreft alleen vermeerdering van kennis. Als
belastingbetalers kunnen wij er ten zeerste
mee gebaad zijn. U wil die ook dienen. Wij
staan dus niet tegenover, maar naast elkan
der.
De heer Van Hoeve: Als ambtenaar
ben ik zeker verplicht, alleen hét belang van
de gemeente te dienen.
De burgemeester betoogde, dat de
kwestie rechtstreeksche levering door het
P.E.N. aan de verbruikers een belangrijk en
buitengewoon moeilijke kwestie is. Deze
kwestie houdt in Noordholland 40 gemeen
ten bezig w.o. er 13 zijn (hierbij behoort
Castricum) die samenwerken. Castricum be
sloot met ingang van Juni j.1. voor 5 jaar
met het P.E.N. een nieuw contract aan te
gaan. Wij hebben dus op het oogenblik 5
jaar tijd, om te onderzoeken, wat het belang
der gemeente vordert. Persoonlijk is spr.
blij, dat Castricum de beschikking over die
5 jaar heeft, omdat hij overtuigd is, dat een
hals-over-kop-besluit zonder te beschikken
over voldoende gegevens niet in het belang
der gemeente is.
Wij willen het onderzoeken, maar het mo
ment moeten wij overwegen, dit in het be
lang van de gemeente.
De heer Res: Dan kan het wel 5 jaar
duren en er komt niets van.
De burgemeester: B. en W. stellen
zich op het standpunt, dat zij moeten on
derzoeken wat het beste is voor de gemeen
te. Zij beschikken over lOOden gegevens
meer, dan degenen, die maar beweren, dat
het beter is. Het is lang niet zeker dat
Castricum of welke gemeente ook in Noord-
Holland over eenige jaren nog aan het P.E.
N kan zeggen: Wij willen het zelf doen. Er
zijn aanwijzigingen, dat het P.E.N. zegt:
Wij praten niet meer.maar wij doen wat wij
willen.
Een gemeentebestuur in de buurt ontving
reeds van het P.E.N. een brief waarin staat
dat het P.E.N. na afloop van het contract
rechtstreeks aan de gemeentenaren zal leve
ren, of de gemeente dit wil of niet. U moei
ook in het oog houden, dat een gemeentebe
stuur dat autonoom is, er geen genoegen
mee kan nemen, dat door een prov. bedriji
de autonomie „Mir nichts, dir nichts" tei
zijde wordt gesteld.
De heer Res: Alle gemeenten zullen dan
toch over een kam geschoren moeten wor
den?
De voorzitter was van oordeel, dat
overhaasting kan schaden. Men kan niet
zeggen, omdat het P.E.N. voor 30 ct. levert
en de gemeente voor 37 ct., dat daarom het
belang van de gemeente vordert, dat het P.
E.N. levert. Niemand heeft de zekerheid dat
het P.E.N. den prijs altijd op 30 ct. zal la
ten.
De heer Res: Dat zal van de markt af
hangen.
De burgemeester: Dat zal niet van
de markt afhangen. U bent hier niet op oen
veiling; het is een monopolistisch bedrijf.
Zoolang de gemeente autonoom is, moet de
gemeente zelf kunnen beslissen, wat in het
belang van de gemeente is. En het valt
heusch niet mee, dit uit te maken. Het P.E.N.
geeft jaarverslagen uit: Daarin staan de cij
fers. Wij hebben die verslagen laten onder-
Van ALlLE CAMPBELL.
Geautoriseerde vertaling uit het Engelscb
door J E DE B K
65
L)e oude dame gai fluisterend een verklaring,
vloog op eens hier binnen, Thérèse, je moet
haar gehoord hebben. Ze is zoo vreemd over
stuur en ze heeft allerhande zonderlinge dingen
pzegd. En is het niet gek, de dokter mag hee-
emaal niet bij haar komen."
••Niet? Ja, heel vreemd bepaald."
/-... e' een blik op de canapé wendde lady
'fiord zich tot den dokter. „Wat moeten we
°®n, dokter. Ze kan hier niet blijven. Vindt u
0&k niet, dat ze naar een veilige plaats moet
8aan, waar ze goed verzorgd wordt?"
ets scherps en gespannens in haar stem trok
oger s aandacht. Met zijn arm nog om Esther
j ecr'2eslagen, wendde hij het hoofd om en luis-
er e- Hij hoorde de zware stem van Sartorius
°°dka!m antwoorden: „Ze is nog in de war,
qC moe'en haar eerst wat kalmeeren. Dicht bij
rasse 's een zenuwinrichting, waar ze haar
2 zu'len opnemen. Ik kan eens telefoneeren.
e kan daar onder observatie blijven, tot we
haar familie gecorrespondeerd hebben.
dokter, gelooft u heusch dat het noodig
vroeg miss Cliiford verdrietig. Ze kwam
juist uit Thérèse's kamer met een rose, gestikte
deken, die ze over het koude, rillende meisje
wierp. Roger gaf ongeduldig een teeken om
voorzichtig met hun bewoordingen te zijn,
maar tot zijn geruststelling scheen Esther niets
te hooren. Hij zelf was van streek gebracht
door de koele wijze waarop de dokter over een
zenuwinrichting had gesproken en hij was vast
besloten te verhinderen dat Esther ergens heen
gebracht zou worden waar ze onder observatie
zou zijn. Maar wat te doen, ze moest blijkbaar
onder medische behandeling komen, ze scheen
te ijlen, sprak onsamenhangende woorden en
die vreemde, schorre stem fluisterde zinnetjes
die, vreemd als ze waren, zijn aandacht trokken.
Het was alsof ze de laaste twee maanden weer
geheel doorleefde. Woorden als typhus, toxine,
onderhuidsche injecties, verband, cultures en op
eens boog hij zich over haar heen, want hij
meende een naam te hooren.,. Holliday, en
toen een verschrikt fluisterend: „zij moest het
geld hebben, dan kon ze hem bij zich houden".
Scherp keek hij haar aan, haar oogen waren
dicht, zij scheen volslagen uitgeput. Hij kon
haast niet gelooven, dat zij die gewichtige
woorden had gesproken. Wist ze wat ze zeide,
of was het bij toeval, dat haar laatste woorden
zoo vol beteekenis waren geweest?
Haar nog steeds ondersteunende nam hij het
andere gedeelte van de kamer in oogenschouw.
Thérèse scheen weggegaan te zijn. Zijn tante
sprak zachtjes met den dokter, die bij het vuur
was gaan staan. Goed toekijkende zag Roger,
dat deze zijn hand naar de gloeiende houtblok
ken uitstrekte en daarop zag hij iets wits en
duns, papier of gaas, in het vuur vallen. De be
weging leek zoo gewoon, dat men er geen acht
op geslagen zou hebben, hadden niet Esther's
woorden over verband hem een onaangenaam
gevoel gegeven. En weer dacht hij of deze zaak
niet meer in zich had dan dat het oog kon zien.
Toen hij het witte, met bloed bevlekte ge
zichtje, dat op het blauwe kussen rustte, be
schouwde, vroeg hij zich af of Esther niet een
vreeselijk geheim doorzag, waarvan hij onkun
dig was. Konden die losse woorden, aaneenge
regen, niet heel veel beteekenen? Alsof ze zijn
gedachten raadde, draaide ze zich op haar rech
terzijde. Zijn oog viel op de mouw van haar
linkerarm. Bij den schouder was een plek, niet
grooter dan een halve kroon, waar de stof al
lerzonderlingst gehavend was. Voorzichtig
opende hij haar mantel en haalde ze over den
schouder naar beneden. Wat beduidde dat?
De crêpe de Chine blouse zat vlak onder die
plek vol kleine gaatjes. Wat beduidde dat? Hij
legde zijn vinger op die plek, maar ze trok zich
heftig terug, rillend van het hoofd tot de voeten.
„Neen, neen, niet weer riep ze op denzelfden
angstigen toon van zooeven. Hevige angst
overweldigde hem.
„Esther, lieveling, ik ben Roger, luister eens
en vertel me wat al die lidteekens op je arm
beduiden. Zeg me eens, waar ben je de laatste
twee dagen geweest?
Ze opende de lippen alsof ze wilde spreken,
maar toen zag hij haar strak staren naar een
plek aqhter hem, terwijl haar gezichtje vertrok
ken was van angst. Achterom ziend werd Ro
ger den dokter gewaar, die zwijgend aan het
voeteneinde van de sofa stond. Boos hierover
beduidde Roger hem met zijn oogen dat hij weg
moest gaan, maar het was al te laat. Nog hevi
ger bevend en rillend, verborg zij het gezicht
in het kussen en lag zoo volmaakt stil dat Roger
ongerust werd.
„Wie wil wat brandewijn halen?" vroeg hij
plotseling. „Ze is flauw gevallen. In mijn bad
kamer staat een flesch in de kast."
„Ik zal het krijgen mijnheer", klonk de stem
van Chalmers, die in de open deur stond. Ter
wijl Roger trachtte de handen van het meisje
door wrijven te verwarmen, werd hij zich be
wust dat Sartorius hem zwijgend stond aan te
zien.
„Ik veronderstel dat u begrijpt wat die teeke
nen beduiden zeide hij, op de doorstoken
mouw wijzende.
„En wat beduiden ze?" vroeg Roger strijdlus
tig-
„Eenvoudig dit, wat ik al lang geraden moest
hebben, dat dit ongelukkige schepsel morfiniste
is". En zich omdraaiende ging hij weg, het aan
Roger overlatende om zijn verontwaardiging
over die beleedigende veronderstelling te over
winnen. Morfiniste, Esther, wat een onzin; en
zou iemand zich zelve inspuiten door de mou
wen heen? Hij ging door met haar handen te
wrijven, maar waarom kwam ze niet bij? Ze
zou toch niet dood zijn door de schok en door
groote uitputting? En waarom bleef Chalmers
zqo lang weg met de brandewijn?. Wanhopig
van ongeduld besloot hij zelf te gaan zien en gaf
de zorg voor Esther aan zijn tante over, haar op
het hart drukkende op haar post te blijven.
Hij snelde door de hal naar zijn kamer en
toen hij de deur opende hoorde hij een wonder
lijk geluid uit de badkamer komen. Wat ge
beurde er, hij hoorde iemand benauwd ademha
len en daarop hoorde hij nijdige Fransche woor
den, een taakje uit de achterbuurten. Hij liep
naar de badkamer en stond als vastgenageld.
Vlak tegenover hem, met haar rug tegen den
muur, stond Thérèse met al haar macht zich los
te wringen uit den greep van een man, die ste
vig haar polsen omklemde. Ze leek een tij
gerin, de wangen rood van drift, ze wrong en
duwde en hijgde. Haar cipier kon haast niet
tegen haar op, maar hield haar stevig vast.
„Thérèse, wat beduidt dat?"
De man, oud en grijs naar hij bemerkte, draai
de zich om. Het was Chalmers.
HOOFDSTUK 34.
Toen ze Roger zag gaf de Fransche een gil en
verdubbelde ze haar pogingen om te ontsnap
pen.
„Roger, zeg dat hij me los laat, dat oude var
ken, dat beest. Ik ontsla hem op staanden voet,
hij moet het huis uit, hij moet opgepakt omdat
hij me heeft aangevallen. Roger, pak hem mee,
zie je dan niet wat hij doet?"
Voordat Roger tot zich zelf kon komen, hijg
de de oude knecht: „Raapt u eerst die flesch
van den grond op mijnheer en zet u haar weg,
dan zal ik lady Clifford loslaten
sWorttt MgXftlg<fc
