eI1 van boomen, enz. Maar dit alles
£al onvoldoende blijven als de wegge
bruikers niet hunnerzijds ook al het
jnogelijke doen om ongelukken te voor-
jconien. En dagelijks blijkt dat dit nog
niet het geval is. Hoe vaak is het al
niet gebeurd, dat landlieden, die eiken
dag soms meermalen de spoorrails
overstaken, uit sleur doorreden zonder
naar links of rechts te zien, totdat zij
op het fatale oogenblik den trein te laat
zagen en zij hun onoplettendheid met
den dood moesten betalen.
Overigens waren het meest automo
bilisten en motorrijders, die hun leven
ontijdig eindigden op onbewaakte over
wegen, vaak, zooals gezegd, door eigen
schuld. Of mag men niet spreken van
eigen schuld, als op een mistigen dag
een bestelauto in snellen gang eten on-
bewaakten overweg wil oversteken,
zonder dat eerst is nagegaan of er een
trein in aantocht is? (21 Jan. te Sant
poort).
Wij hebben in den loop van dit jaar
niet minder dan 32 doodelijke ongeval
len genoteerd en dan zijn er nog ver
schillende auto's en andere voertuigen,
waarbij de betrokken personen van ge
luk mogen spreken, dat hun leven als
door een wonder gespaard bleef.
Dat er soms maar raak gereden
wordt door onnadenkende weggebrui
kers, bewijzen de gevallen waarin de op
gelukkig nog vele overwegen voorko
xnende afsluitboomen werden stuk ge
reden, alsof het lucifers waren, zooals
b.v. te Castricum is gebeurd.
Een merkwaardig ongeval had den
15 Jan. plaats op den overweg te Sant
poort. De bouwkundige Pruis was juist
met zijn auto op de rails, toen de over-
.wegwachter de spoorboomen sloot en
de automobilist dus gevangen zat. De
op dit oogenblik passeerende trein ver
nielde den auto. De bestuurder had nog
tijdig den dans kunnen ontspringen en
zich in veiligheid weten te stellen.
Wij willen hier nog even herinneren
aan het droevig ongeluk op den be
waakten overweg te Blerik (L.), waar
door. het te laat sluiten van de boomen
een autobus door een trein werd gegre
pen, met het gevolg dat vijf personen
het leven verloren en eenige anderen
zwaar gewond werden. De wachteres
echtgenoote van een spoorwegbeambte;
werd wegens „groote roekeloosheid en
verzuim" veroordeeld tot een maand
hechtenis. De vraag is gesteld of de
Spoorwegen hier niet een groote ver
antwoordelijkheid hadden met het als
baanwachteres in dienst houden van
een moeder van 15 kinderen, een zwak
kj vrouw, die bovendien al meermalen
om overplaatsing naar een minder ver
antwoordelijken overweg had verzocht
en van wie bekend was dat zij last van
duizelingen had.
Spoorwegongevallen.
Het ernstigste van de spoorwegonge
lukken, die wij in dit ten einde spoe
dende jaar hebben genoteerd, is wel dat
te Groningen op 26 Jan., dat aan drie
personen het leven kostte en waarbij
bovendien nog twee reizigers zwaar en
zes licht gewond werden. Een personen
trein was bij het binnenrijden van het
station op een goederentrein geloopen
helaas tengevolge van schuldige nala
tigheid van spoorwegpersoneel. De
rechtbank te Groningen heeft dén ma
chinist en den rangeerder, als schuldig
aan het ontstaan van het ongeluk, ver
oordeeld tot veertien dagen hechtenis
ieder.
Toen op 3 Aug. nabij Beek (L.) een ko-
lentrein op een stilstaanden trein reed,
derailleerde de locomotief, waarbij de
6toomltiding brak en machinist en de
stoker gewond werden door ontsnap
penden stoom, de 16-jarige stoker zóó
ernstig dat hij aan de gevolgen over-
leed.
Het rijden op een stootblok was den
25 April te Apeldoorn oorzaak dat twee
personen werden gewond, terwijl bij een
ontsporing te Dordrecht een vierjarig
meisje werd gewond
Den 15 Oct. werd te Steenwijk bij het
darailleeren van eenige spoorwagens
een rimmer gedood.
Verschillende andere ongevallen
brachten slechts materieele schade, al
was die soms nogal groot, zooals b.v. op
30 April te Apeldoorn, toen een wacht
huisje werd omvergereden door een te
ver doorrijdenden trein, die daarbij te
vens een juist op den overweg passee-
renden vrachtauto tot splinters reed le
beide inzittenden vrijwel ongedeerd la
tende.
Hoog water, storm en onweer.
De hooge waterstanden van onze
groote rivieren hebben in het afgeloopen
jaar weer veel schade en angst vei ooi-
zaakt, angst voor nog erger. Het begon
al in de eerste dagen van Januari, toen
het vooral de Maas was, die neiging
vertoonde om buiten hare oevers te
treden. Al spoedig bleek het water met
meer in normale banen te houden en
overatroomden naastliggende landerijen
en daarna kwam het ook in de dorpen,
maakte verbindingswegen onbruik naai
en veroorzaakte grooten last aan nei
verkeer ook met de aan de rivier lig
gende steden. De kleinere
hielpen mee en alom ®tonde" anken
landen onder water, zelfs werden dijken
doorgeslagen, toen stormwinden opsta
ken (te Raamsdonk en in de g
Meijel (L.), waardoor weer nieuwe pol-
'ders overstroomden en »rh_
vergroot werd. Ook de Gelders
terhoek heeft de eerste paar maanden
d jaars veel last van wat®*
evenals de streek langs de l
Vecht.
De stormen bovenbedoeld hebben op
18 Jan. te Jorwerd nog een b°
doen sneuvelen en te Gouda een g
ingedrukt van een café.
Als een bijzonder rampspoedig
volg van de voorjaarsstormen zij
ge-
hier
vaartuig, de IJm. 132 Noordpool, aan de
kust van Schotland, waarbij de geheele
bemanning omkwam. Hiertoe behoor
den ook twee mannen uit Egmond aan
Zee. De lijken dezer arme schepelingen
werden aanvankelijk in vreemden bo
dem begraven, maar later door bemid
deling van een daartoe gevormd comité
naar Nederland overgebracht en plech
tig ter aarde besteld in de plaatsen,
waar zij thuis behooren. Te Egmond ge
schiedde dat den 18 April.
Zware onweersbuien, vergezeld van
hevige regen- en hagelbuien, hebben in
dezen, overigens aan regen zoo rijken
zomer, heel wat schade aangericht. Op
29 Mei werden de straten te Arnhem
veranderd in wilde grachten, die het
verkeer in hooge mate bemoeilijkten en
vele benedenwoningen onder water heb
ben gezet. De wolkbreuk trok ook over
Nijmegen en omgeving, waar veel scha
de werd berokkend aan de veldgewas
sen. In de gemeente Haaksbergen en
omgeving werden 62 koeien door den
bliksem gedood, terwijl eenige huizen
afbrandden. Hagelbuien vernielden op
genoemden dag rondom Princenhage
voor 80.000 aan veldgewassen en te
Nieuwkoop (Z.-H.) werden ettelijke dui
zenden ruiten in de tuinderijen stuk
geslagen. Voorts richtten regel en ha
gel nog groote schade aan in Uithoorn
en Mijdrecht.
Wij noemen hier natuurlijk slechts
die plaatsen, waar het noodweer het
ergst woedde, omdat het ondoenlijk is
alle plaatsen te noemen die door on
weer geteisterd werden. Merkwaardig
is, dat in het algemeen het oostelijk
do°l des lands het meeste van slecht
weer te lijden heeft gehad.
Hoewel er in den vorigen winter wei
nig aan ijssport gedaan kon worden,
wil dit niet zeggen dat er geen ijs is
geweest. Het was er zelfs nog in de
maand Maart en helaas heeft het toen
nog verschillende slachtoffers gevraagd:
te Hilligersberg twee, idem te Kielwin-
deweer (Hoogezand), één te Winscho
ten, Nieuw-Vosmeer (N.-B.) en te Sloch-
teren. Op 9 Maart werden te Zaandam
en Sloten de ijsbanen nog eens weer ge
opend, de vaart op de kanalen in Gro
ningen en Friesland was geheel ge
stremd en de Zuiderzee was vrijwel on
bevaarbaar wegens het grondijs, waarin
de schepen bekneld geraakten. Met veel
moeite werden door sleepbooten eenige
schepen aan de Geldersche kust en na
bij Blokzijl uit het ijs losgemaakt. Pas
op 13 Maart werd de zee ijsvrij.
Branden.
Voor millioenen is ook dit' jaar weer
verloren gegaan bij vele branden. Het
spreekt vanzelf, dat wij niet alle geval
len van brand kunnen aanhalen in een
overzicht als dit. Wij willen dan ook
slechts enkele van de zwaarste branden
in de herinnering terug roepen en in het
algemeen constateeren dat telken jare
vele stuks vee omkomen, op welken re
gel helaas ook 1931 geen uitzondering
heeft gemaakt. Diep te betreuren is
het, dat nog geen dwingende voorschrif
ten zijn gegeven in het belang van de
veiligheid van het vee. De stallen blij
ken nog altijd niet zoodanig te zijn in
gericht, dat bij een geval van brand het
vee gemakkelijk gered kan worden. Aan
dat gemis is het b.v. te wijten, dat te
Veendam in Jan. 4 paarden en zeven
koeien verbrandden, te Ezinge (Gron.)
19, te Bontebok bij Heerenveen op 1 Mei
29 koeien en een stier, te Follega even
eens in Friesland in Febr. 33 en te Ech
ten zelfs 39 runderen w.o. 35 stamboek-
dieren het leven lieten. Zoo zouden wij
kunnen doorgaan, er ging in den stal
tijd geen week voorbij of er werden een
of meer branden gemeld met voor het
vee rampspoedige gevolgen.
Dat er echter voor en na ook men-
schen bij een brand omkwamen, is het
ergste van alles. Wij noemen hier
eenige gevallen: in Maart is te Assen
de heer T. Meijer overleden aan rook-
ve.stikking tengevolge van een brand
in zijn beddenmagazijn eenige dagen te
voren; 11 Maart is te Alblasserdam een
alleenwonende man bij een brand in zijn
huis omgekomen; te Arnhem zes dagen
later een vrouw. In diezelfde maand
verbrandde te Zaandam een man. Half
April is te Coevorden een kind om het
leven gekomen bij het vuurtjebranden
van stroo afkomstig van een gezonken
schip.
Spelende kinderen hebben meerma
len brand gesticht, terwijl een andere
veelvuldig voorkomende oorzaak van
brand kortsluiting in de electrische ge
leiding was. Daardoor kwamen te
Breezand den 18 Nov. nog drie kinderen
van mej. de wed. Kruithof op vreeselij-
kg wijze om het leven. In dit gezin
heeft de electriciteit wel een heel droeve
rol gespeeld, daar de vader een paar
jaren geleden bij zijn werkzaamheden
aa het electrisch net te Oterleek reeds
het leven liet.
Drie kinderen werden ook het slacht
offer van een brand te Heenvliet op 24
Juli, toen het huisje van wed. C. den
Bakker afbrandde. Helaas heeft men de
oorzaak hiervan nooit met zekerheid
kunnen opgeven, men nam aan dat de
oudste zoon den brand had gesticht om
geld te krijgen voor het betalen van
zijn schulden.
Vreeselijke gevolgen heeft een brand
gehad, die op 1 Oct. te Rotterdam ont
stond in een woning, waar de bewoner
zijn bedrijf van het vervaardigen van
poetsdoeken uitoefende. Een pannetje
met was vatte vlam, de heele kamer
stond dra in brand en de drie kinderen,
die lagen te slapen, konden door de
ouders niet meer gered worden. Dezen
deden daartoe wel alle moeite, maar
liepen daarbij zelve zulke zware won
den op, dat zij twee dagen daarna ook
overleden. Het heele gezin van vijf per-
S°lrenkonStend. gevolgen had m brand
in d)n nacht van 28 op 29 Dec. te Tilburg.
Hier was het '.gezin
teog herinnerd aan het vergaan van een i omkwam in de vlammen,
te IJmuiden thuis behoorend visschers- Koelen,
het café in lichte laaie stond: echtpaar en
twee kleine kinderen, alsmede de dienstbode.
Onvoorzichtigheid was mede vaak
oorzaak van brand. Hoevele malen is
er al niet gewaarschuwd tegen het met
petroleum vullen van «een brandende
lamp en toch, hoe vaak gebeuren er op
deze wijze nog ernstige ongelukken.
Was dergelijke onvoorzichtigheid ook
niet de oorzaak, dat op 29 Juni te Am
sterdam een bejaarde man en vrouw
beiden omkwamen in hunne woning?
Van nationale beteekenis is geweest
de brand in het Nederlandsche pavil
joen op de Parijsche tentoonstelling op
28 Juni, eenige dagen vóór de officieele
opening. Vol trotsch mogen we zeggen,
dat Nederlandsche vastberadenheid en
onversaagdheid ertoe hebben kunnen
leiden, dat reeds 8 Aug. een nieuw pa
viljoen weer geopend kon worden, zij
het dan ook iets minder grootsch, dat
één van de groote attracties was van de
wereldtentoonstelling. Van allen kant
is geholpen om dit resultaat te bereiken,
het vorstenhuis ging voor met belang
rijke giften.
Dat het ook dit jaar weer bleek, dat
sommige lieden hun huis in brand sta
ken om de verzekeringssom machtig te
worden, zai wel niemand verbazen.
Zulke menschen zijn er immers altijd
geweest zoola::;- er verzekeringen tegen
brand bestaan, c-n vooral in teruggaan
de tijden zooals wij thans beleven, is
het voor velen een middel om hun
schuideischers te kunnen voldoen. Maar
een verwerpelijk middel blijft het! Zoo
vatten de rechtbanken het ook op, blij
kens de vonnissen die gewezen worden
tegen brandstichters, al schijnt het wel
zeer moeilijk het bewijs ervoor te leve
ren. Wij hebben te dezer zake verschil
lende vonnissen van twee jaar gevange
nisstraf opgeteekend.
Een aantal branden in Strijp (Eindho
ven) brachten veel schrik onder de be
woners, omdat telkens bleek dat ze op
zettelijk waren aangestoken. Den 12
Dec. wist men de daders te vatten, die
schuld bekenden. Zij hadden 18 branden
gesticht, om te genieten van het blus-
schingswerk.
Bosch- en heidebranden hebben er uit
den aard der zaak niet zoo veel gewoed
als in een drogen zomer, maar toch
werden er nog groote perceelen in asch
gelegd, in de meeste gevallen als gevolg
van het roekeloos weggooien van eind
jes sigaar of sigaret. Een enkelen keer
(zooals te Zuidlaren op 3 April) waren
kinderen de schuldigen. In dit geval
hadden zij gespeeld met een brandglas.
Aan het einde van dit deel van ons
overzicht, dat niet anders beschouwd
mag worden dan als een greep uit een
berg van notities, willen we nog even
een paar groote branden memoreeren:
17 Jan. te Arnhem de azijn- en mos-
terdfabriek Het Witte Hert; 1? Jan.
papierfabriek De Hoop te Eerbeek (ver
moedelijk door spelende kinderen); 19
Jan. te Meppel de modemagazijnen
Vroom en Dxeesmann; 21 Jan. te Wasse
naar de vetsmelterij der firma v. d.
Berg en Gerzon; 4 Febr. vleeschwaren-
fabriek firma Koenen te Bathmen en te
Waddinxveen een meubelfabriek, scha
de meer dan een ton; 9 Febr. houtzage
rij firma Herngreen te Alphen aan den
Rijn, schade 40.000; 12 Febr. biblio
theek geref. gemeente te Hallum (Fr.),
niet verzekerd; 5 Maart te Tegelen
rijwiel- en radiofabriek en vele radio
toestellen; 6 Maart te Den Helder meu
belpakhuis van den heer Govers met 40
a 50 inboedels, schade geraamd op
300.000 9 Maart drukkerij firma
Drost te Apeldoorn; 13 Mrt. te Nijmegen
een schoenfabriek; 23 Maart te Schijn-
del een klompenfabriek en te Wormer-
veer brand in de oliefabriek De Tijd;
16 April te Overdinkel een garage met
negen autobussen; 17 April te Helmond
katoenspinnerij firma Swinkels; 23
April te Beverwijk sigarenfabriek Ge-
vali; 13 Mei houtzagerij Gebr. van
Hoeken te Leiden; 5 Juni te Schiedam
een vloerenfabriek; 27 Juni te Aarle-
Rixtel de stroofabriek van v. Dam en de
golfpapierfabriek van O. Henny, schade
2 3 ton; te Nijmegen een kapokfa-
briek; 29 Juni te Lith zes boerderijen;
3 Juli confectiefabriek firma Mutsaers
te Tilburg, schade ruim 125.000 7 Juli
haardenfabriek Becht en Dyserinck te
Amsterdam; 17 Juli te Boxtel pen tim
merfabriek; 23 Juli te Dalen drie boer
derijen; 27 Juli te Markelo een be
schuitfabriek; 1 Aug. een schoenenfa
briek te Waalwijk en een bandfabriek
te Heeze, eveneens in Noordbrabant;
5 Aug. te Beek (Geld.) een jeugdherberg;
7 Aug. te Strijp een boerderij en drie
woningen; 15 Sept. te Wittem (L.)
twee boerderijen met meer dan 100 kip
pen; kartonnagefabriek Het Zuiden te
Helmond; 5 Oct. brand in de Ned.
vlasspinnerij H. J. van Buyenbroek te
Tilburg, schade 500.000, honderd meis
jes werkloos; 6 Och te Oudepekela bij
cartonfabriek Albion eenige millioenen
kilo's stroo; 10 Oct. banketfabriek fir
ma v. d. Steen te Leiden; 4 Nov. te
Godschalksoord (Beijerland) twee boer
derijen en een schoenmakerij; 3 Dec.
te Haastrecht een fabriek van geschil
derde meubelen en eenige woonhuizen.
Ziektegevallen.
Ondanks dat wat wel eens genoemd
is een gezondheids-epidemie, heeft toch
in de eerste maanden van 1931 de ge
vreesde griep nogal hevig geheerscht,
zoo erg, dat de toestand in sommige
kazernes ernstig werd geoordeeld en
b.v. de dienstplichtigen, die op 2 en 3
Febr. te Amersfoort onder de wapens
moesten komen, voorloopig in Ede wer
den gelegerd, terwijl de voor Harderwijk
bestemde dienstplichtigen naar Amster
dam werden gedirigeerd. Tegen half
Febr. nam de griep ook in het garnizoen
Ede ernstige vormen aan, zoodat de mi
litairen toen naar Den Haag moesten,
wat nog onbesmet scheen. Voor de mi
litairen te Arnhem werden de zware
oefeningen afgelast en in de gemeente
Etten en Leur (N.-B.) stierven in een
paar dagen tijds tien bejaarde men
schen aan griep. Overigens was de
ziekte heel wat minder kwaadaardig
dan in een vorige epidemie. Scholen in
verschillende plaatsen, o.a. Schouwen
op Duiveland, Uden en Huizen, werden
gesloten wegens de vele ziektegevallen,
waardoor soms tot meer dan de helft
der leerlingen was aangetast. In Boxtel
vond men de grieppatiënten zoowat
huis aan huis, 'twas er zóó erg, dat de
postbestellingen niet meer geregeld
konden worden uitgevoerd en dus wer
den ingekrompen. Te Vleuten lag onge
veer een derde deel der bevolking ziek.
Nekkramp en kinderverlamming, twee
ziekten die een vorig jaar nogal wat slacht
offers maakten, kwam in het afgeloopen
jaar niet veel voor.
Het eten van worst heeft begin Juli in het
Drentsche dorp Erica veel ongerustheid
veroorzaakt, wat niet behoeft te verwonde
ren als men weet dat meer dan 300 men
schen er ziek van werden en zelfs één kind
er door stierf. Bij onderzoek bleek, dat de
worst een gifbacil bevatte. Gelukkig is het
bij dit eene sterfgeval gebleven.
In Nov. kwam het verrassende bericht,
dat ook personen, die niet van de worst
hadden genuttigd, ziek zouden zijn gewor
den, zoodat de betrokken slager recht
meent te hebben op schadevergoeding, om
dat zijn zaak door de beschuldiging gele
den had.
Een ander geval van massa-vergiftiging
kwam voor te Alphen aan den Rijn in het
midden van Slachtmaand. Er kwamen
hier minder patiënten dan in Eerica, maar
het geval was eigenlijk erger, doordat
bleek, dat de slager, wiens verkochte spek
oorzaak was van de vergiftigingen, onge
keurde vleeschwaren in zijn zaak aanwezig
had, zoodat gevreesd wordt, dat ook het
schuldige boterhamspek geen goedkeuring-
stempel had. Sterfgevallen zijn er niet
door veroorzaakt, maar het belang der keu
ringsdiensten is door dit geval wel bewezen.
Honderdjarigen.
Honderdjarigen, we mogen er dan in ons
kleine landje niet zoo heel veel van hebben,
er is toch nog een dozijn. In Den Haag
heeft men er zelfs een drietal, van wie er één
102 jaar is. Zij is echter nog niet de oudste
Nederlander, want mevr. Magnee, een
Maastrichtsche dame, bereikte reeds den
aanvalligen leeftijd van 104 jaren. Sinds
63 jaar is zij weduwe. Een krasse baas is
ongetwijfeld de thans honderdjarige heer
Kerkstra te Oldeboorn, die op zijn 77e jaar
nog fietsen leerde en die sport toen nog 7
jaar beoefende.
Een paar van deze oudjes hebben dit jaar
het tijdelijke voor hen intusschen niet
zoo heel erg tijdelijk met het eeuwige
venvisseld, van wie één, de wed. Seijbel
Hudepool, te Ouderkerk aan den Amstel,
een maand na haar lOlen verjaardag
(2 Maart).
Opmerkelijk is, dat op slechts twee na
alle honderdjarigen in ons land vrouwen
waren.
De tollen.
Toen Floris Vos destijds zijn beroemd
geworden toloorlog ontketende, gaf hij
daarmee uiting aan hetgeen reeds jaren in
veler gemoed sluimerde, maar tot zoolang
nog was onderdrukt. Sinds dien heeft de
strijd vele successen gehad: verschillende
tollen zijn opgeruimd. De gemeente Gro
ningen b.v. ging over tot opheffing van
hare dertien tollen in de buitenbezittingen,
zoodat thans de heele weg van die stad over
Stadskanaal naar de Duitsche grens, een
weg van circa 14 uren gaans, geheel tolvrij
is. Zoo heeft men ook in het Gooi dit jaar
alle tollen zien verdwijnen en zelfs de arme
Groningsche gemeente Muntendam waagde
er een vaste inkomst van vier vijfduizend
gulden aan en nam het groote besluit: weg
met de wegtollen.
Tegen het begin van 1932 zullen weer
een paar tollen worden opgeheven, en wel
die te Kamerik en Katwijk. De laatste paar
weken is er weer veel te doen geweest over
die in de provincie Utrecht en het schijnt
wel dat succes zal volgen, als men maar
volhoudt met het aandringen op het ver
dwijnen van deze middeleeuwsche wegver
sperringen, verkeersobstakels die geheel uit
den tijd zijn.
Eigenaardig is het gegaan met den tol
aan de Dorpsstraat in de gemeente Graft.
Twee jaren geleden werd hij gepacht door
eenige personen, die er vaak moesten pas-
seeren en dus veel zouden moeten offeren.
Zij lieten den tolboom wegnemen, zoodat
ieder zonder tolbetaling den nu vrij gewor
den weg kon passeeren. Nu is op 9 Oct. j.1.
weer een nieuwe verpachting gehouden,
waarbij de pachtsom werd opgedreven tot
1290, wat de bovenbedoelde heeren te
hoog vonden, zoodat zij geen „tolbazen"
(zonder tol) meer bleven en op 1 Jan. 1932
weer evenals vroeger tol zal moeten worden
betaald. De tijd schijnt in Graft achteruit
te loopen.
Bekende Nederlanders gehuldigd.
Ook het afgeloopen jaar heeft bewezen,
dat ons land verschillende persoonlijkheden
heeft van Europeesche bekendheid. Wij wij
zen hierbij op de hooge onderscheiding, ten
deel gevallen aan prof. De Sitter te Leiden,
de Bruce-medaille, een onderscheiding, toe
gekend op voordracht van de directeuren
der zes grootste sterrewachten ter wereld.
Sinds 1898, toen de eerste dezer onderschei
dingen werd verleend, werd zij uitgereikt
aan slechts 26 personen, onder wie één Ne
derlander, prof. Kapteijn te Groningen. De
tegenwoordige directeur-hoogleeraar aan de
Leidsche sterrewacht is dus de tweede die
haar verwerft.
Een zelfde soort eerbetoon viel den beroem
den architect dr. H. P. Berlage ten deel, toen
hem op 20 Dec. de koninklijke gouden me
daille werd verleend van het Koninklijk In
stituut van Britsche Architecten. Hij was
daarmee de tweede Nederlandsche architect,
die haar verwierf; de eerste was wijlen dr.
Cuypers.
Prof. dr. Arriens Kappers werd benoemd
tot eere-doctor in de rechten aan de univer
siteit te Glasgow; dr. Willem Mengelberg
werd commandeur in de Fransche orde van
het legioen van eer.
Naast deze buitenlandsche erkenning van
groote verdiensten van eenige onzer land-
genooten, van wier gaven naar wij hopen
nog velen zullen kunnen profiteeren, willen
wij even wijzen op de groote belangstelling,
die ook in het buitenland getoond werd bij
den dood van den hoogbegaafden mgr. No
lens in Aug. dezes jaars. Van vele voor
aanstaande figuren in het internationaal
sociaal politiek leven kwamen betuigingen
van deelneming. Allen waren het erover
eens, dat hier een man van groote beteeke
nis was heengegaan.
Dat Hugo de Groot als rechtsgeleerde nog
zoo vele jaren na zijn dood geëerd wordt, is
zeker voor ons een bewijs temeer voor zijn
grootheid. De Amerikaansche balie erkent
hem nog als een der grootsten onder de
grooten en bood daarom een Grotius-ge-
denkraam aan, dat den 25 Aug. onthuld
werd in de Nieuwe Kerk te Delft.
Den 16 Jan. werd te Hoek van Holland
een monument onthuld ter eere van de acht
helden ter zee, die een jaar te voren om
kwamen bij hun heldhaftig pogen om
schipbreukelingen te redden.
Als erkenning van dr. Wibaut's ver
dienstelijke werk op het terrein van den
volkswoningbouw is den 9 Mei een beeltenis
van hem onthuld op den hoek van het Hen-
riëtte Ronnerplein te Amsterdam.
Den 29 Aug. werd, eveneens in de hoofd
stad, het Domela Nieuwenhuis-monument
onthuld als bewijs van grooten eerbied zijner
volgelingen, voor de door dezen volksman
verkondigde ideeën.
Een andere doode, een pionier op het ter
rein van vrouwenrechten, mevr. dr. Aletta
Jacobs, werd te Amsterdam gehuldigd met
de stichting van een consultatiebureau, dat
haar naam zal dragen, terwijl voorts ter
harer nagedachtenis in het crematorium te
Velsen den 15 Juni een monument is ont
huld.
Een zelfde hulde werd te Den Haag op
4 Juni gebracht aan wijlen mr. Dresselhuys,
naar wien ook het op 15 Oct. geopende pa
viljoen van het bekende sanatorium Zonne
straal werd genoemd.
Den 19 Dec. werd in het wijkgebouw van
de afd. Harlingen van het Groene Kruis
plechtig; onthuld een plaquette ter nagedach
tenis van wijlen mej. A. G. van Hulst, de be
kende pionierster voor het Groene Kruiswerk
in Nederland en algemeen penningmeeste-
resse van de Ned. Ver. Het Groene Kruis.
Den 5 Sept. werd in het stadspark te Gro
ningen een monument onthuld ter eere van
wijlen J. E. Scholten, den man die als geen
ander heeft gewerkt in het belang van de
stad zijner inwoning.
Ter eere van de nagedachtenis van de
zang-paedagoge mevr. N. C. Hopman-
Kwast werd denzelfden dag een gedenksteen
op haar graf op de Oosterbegraafplaats te
Amsterdam aangebracht.
Een andere huldiging op het gebied van
zang en muziek was die van Jan Pietersz.
^Sweelinck, die op het einde van de 16e eeuw
in de Oude Kerk te Amsterdam zijn beroemd
geworden orgelconcerten begon. De Neder
landsche organistenvereeniging eerde zijn
nagedachtenis door op 5 Sept. boven zijn
graf in die kerk een gedenkplaat te ont
hullen.
Een plechtigheid, die eveneens herinnert
aan het verre verleden, had den 15en Juli
plaats in den tuin van de ambachtsschool te
Brielle. De commissaris der koningin in
Zuidholland onthulde daar dien dag een
monument voor den uit den tijd der Water
geuzen bekenden Coppelstock.
De Nederlandsche ingenieur C. J. van
Doorn, die van 1872 tot 1880 in Japan ver
toefde, heeft daar zulk belangrijk werk ver
richt, dat den 14 Oct. op initiatief van den
oud-minister Sengska te zijner nagedachte
nis een standbeeld werd opgericht, een ge
beurtenis waarop niet alleen de Nederland
sche ingenieurs maar het geheele land
trotsch mag zijn.
Moorden.
Wij zullen ook in vogelvlucht moetert
spreken over moorden enz., hoewel dit zeker
wel het meest onaangename deel van dit
overzicht is. Wij meenen ons hierbij de
meest mogelijke beperking te mogen opleg
gen, zoodat wij slechts die zaken zullen me
moreeren, die bijzonder de aandacht trok
ken.
Beginnen wij dan met de zaak, bekend
als „het drama te Bilthoven", waarbij een
Javaansche bediende de vrouw en de beide
kinderen van zijn patroon met messteken in
den hals afslachtte, omdat mevrouw in de
laatste dagen niet zoo vriendelijk was ge
weest als anders (30 Jan.) Na hooger be
roep veroordeelde het Utrechtsche gerechts
hof den 20-jarigen armen verdwaasde tot
10 jaren gevangenisstraf.
De moordzaak-Lans werd, nadat zij voor
verschillende rechtscolleges behandeld was,
den 13 Maart beëindigd met de vrijspraak
van den verdachten procuratiehouder van
den ten laste gelegden moord op zijn pa
troon en veroordeeling wegens gepleegde
en erkende malversaties tot 2 y, jaar. Voor
den moord was hij aanvankelijk veroordeeld
tot 20 jaar.
Een zaak, zooals ze zeker niet vaak voor
komen, werd 28 Oct. behandeld voor de
Utrechtsche rechtbank: een poging van
een rijksveldwachter om een majoor dood te
schieten. De dader kreeg anderhalf jaar.
Een woesteling uit Bargercompascuum
(gem. Emmen), wien vernieling en ver
krachting en poging tot doodslag ten laste
was gelegd, werd 29 Juni te Leeuwarden
tot 10 jaar veroordeeld, eenzelfde straf als
de rechtbank te Assen had opgelegd.
Den 15 Juni bekende een predikant uit
Zeeuwsch-Vlaanderen, dat hij zijn vrouw,
met wie hij op Ameland logeerde, had ver
dronken bij het baden. De arme man, die
vroeger al eens verpleegd was geweest in
\erband met den toestand zijner zenuwen,
bleek in een vlaag van verstandsverbijstering
te hebben gehandeld.
De jonge man uit Oss, die in Sept. 1930
zijn schoonzuster te Rotterdam wreed ver
moordde met het doel diefstal te plegen, zag
zich deswege door het Haagsche feréchts-
ïlia J6Ven uinge, £evangennisstraf veroor
deeld (de rechtbank in de Maasstad had
hem 20 jaar opgelegd).
Twee beestmenschen, een man en een
\rouw, die m Juni 1930 een mede-zwerver in
VWaann zij samen in een schuur
te Luyk sliepen, met voorbedachten rade