DAGBI.AD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN Sxu^diiksch Qwvzicht ^Buitenland ^Binnenland Aio. 17 134e Jaargang. WERELDCRISIS EN SOCIALE POLITIEK. Een rede van minister Stegerwald. flet verarmingsproces der geheele wereld. DE TOESTAND IN HET VERRE OOSTEN. Ernstige ongeregeldheden in Sjanghai. De autoriteiten der internationale conces mobiliseerden dadelijk een groote politie macht. De in de haven liggende Japansche oorlogsschepen werden in gevechtstoestand REDEVOERING VAN DE BROUCKERE. Over ontwapening. De Conferentie te Lausanne op 28 Januari? MOEILIJKHEDEN INZAKE BELGISCHE DIENSTPLICHT VERVULLING. RAPPORT OVER DE DUITSCHE BEWAPENINGEN. In de Fransche commissie voor buitenlandsche zaken. ROOFOVERVAL IN HINDEBURG. ZWARE MIST IN HET BENEDEN- ELBEGEBIED. HUISZOEKINGEN BH LEDEN VAN DEN STAHLHELM. Wapens gevonden. DE BRAND BIJ SARRASANI. De stervende olifanten. vatting der voorstellingen. Her- HET HERSTELVRAAGSTUK. Geen verlenging van het Hoover- moratoriumJ IN DE MOSKEE GEPLUNDERD. NAAR TIEN JAREN STILLHALTE? VOLKSUNIVERSITEIT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalVe Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door bet gebeele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN» Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten abat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMs. COSTEI ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. DOXDERD.tO 21 JA\( AKI 1932 Hoofdredacteur: Tj. N. ADËMA. Dit nummer bestaat uit drie bladsn. De Duitsche rijksminister van arbeid, dr. tegerwald, sprak gisteren voor de radio over „Wereldcrisis en sociale politiek". In deze aldus getitelde rede zeide de mi nister, dat door de crisis der laatste jaren de geheele wereld ernstig getroffen wordt, en niet alleen de Duitsche sociale politiek een geweldige klap heeft gekregen. Meer dan twintig millioen werkloozen, vele milliarden ondersteuningskosten per jaar, dat is al dus Stegerwald het beeld, dat de arbeids macht na 17 jaren aan de wereld laat zien. Een en ander is in zekeren zin het gevolg van het feit, dat de Europeesche mogendhe den, die den wereldoorlog hebben gewon nen, tien jaren lang in de veronderstelling hebben geleefd, dat zij zich ten koste van Duitschland konden verrijken. Jarenlang heeft men niet begrepen, dat wanneer Duitschland verarmt, de andere landen niet rijk kunnen worden, doch zelf in het verar mingsproces worden meegetrokken. Dit ver armingsproces ziet men ook op het gebied der loonen. De Duitsche regeering heeft in den laatsten tijd loonsverlagingen moeten toelaten, doch ook dat is niet alleen een ver schijnsel, dat zich in Duitschland voordoet, immers geen enkel groot industriegebied in de^qield is voor loonsverlagingen ge- splTara gebleven. Dit geldt, niet in de aller laatste plaats, ook voor het klassieke land der hooge loonen, de Ver. Staten van Ameri ka. In Engeland, waar de verhoudingen overeenkomstig, zijn aan die in Duitschland, kan men eveneens een sterke daling der loo nen constateeren. Ook in Italië kan men be langwekkende feiten vaststellen. Met betrek king tot de loonen in de industrie is vastge steld, dat deze in Italië zoo ver gedaald zijn, dat een verdere vermindering niet mogelijk, ncch nuttig is. De minister wees er tenslotte op, dat de eenzijdige aanval op de loonen en de salaris sen niet als geneesmiddel voor het herstel van het economischen wereldleven be schouwd mag worden en daarom ook door de Rijksregeering is afgewezen. We moeten ons van de gedachte bevrijden, als zou kar tel- en tarievenbescherming iets vanzelfspre kends zijn, dat echter loonsbescherming on toelaatbaar en het vrije spel der krachten hier alleen het gegeven is. De ingewikkeldheid van het economisch leven bemerkt men niet in de allerlaatste plaats op sociaal-politiek gebied. De sociale politiek wordt in tijden van nood gewoonlijk op zich zelf beschouwd, iets wat onjuist is. Wij hadden aldus de minister van ar beid tusschen drie mogelijkheden te kie zen en wel ten eerste de arbeiders werden met gelijke rechten ingedeeld in het particu lier economisch systeem met voldoende be scherming van den staat, of ten tweede de leiding van het economisch leven werd steeds meer aan den staat overgelaten, of ten derde echter wordt een corporatiefsysteem met vergroot zelfbestuur en vergroote ver antwoordelijkheid der betrokken werkgevers en werknemers gevormd, waarbij de staat een overeenkomstig toezicht en controle als ten aanzien van het politieke zelfbestuur werd toegemeten. Het inzicht in staat en economisch leven en de invloed op de ont wikkeling daarvan konden den werknemers niet onthouden worden. Daarmee ontwikkel de zich een verhoogde verantwoordelijkheid van het geheele volk voor den staat en het economisch léven. Gistermorgen zijn te Sjanghai ernstige on geregeldheden uitgebroken. Duizenden Ja panners bewogen zich in de straten en vielen de Chineesche bevolking aan, ten einde zich te wreken voor het feit, dat Zaterdag j.1. Chi nezen vijf Japansche monniken hadden aan gevallen. De Japanners bekogelden de trams met steenen, gooiden honderden winkelruiten in en staken drie Chineesche fabrieken in brand. Op verscheidene plaatsen kwam het tot gevechten tusschen de Chineesche politie en de demonstranten. Hierbij werden twee Chineesche politie-officieren en een Japanner gedood. Naderhand trok de menigte op naar de internationale nederzettingen. Aan beide z']den werd met scherp geschoten, waardoor een groot aantal personen ernstig werd ge wond. Onder de laatsten bevindt zich ook een Britsch politie-officier. gereed gemaakt en Japansche matrozen patrouillerden door de stad. De opperbevel hebber van het Japansche eskader heeft naar Tokio getelegrafeerd om versterkingen. Alle toegangswegen naar de internatio nale concessies zijn door sterke politieafdee lingen bezet en gebarricadeerd. In den mid dag kon de rust eenigszins hersteld worden. De Japansche inwoners zijn voor een massa bijeenkomst opgeroepen om verdere besluiten te nemen. Het Japansche consulaat heeft tegen het optreden der politie der internatio nale concessies geprotesteerd met de beschul diging, dat deze het eerst op de menigte heeft gevuurd. Arrestatiebevel tegen den ex-keizer van China. Naar gemeld wordt, heeft de Chineesche regeering een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen den vroegeren Chineeschen keizer Puji, voorts tegen den gouverneur van Charbin Tsjang Tsjing Hoei, alsmede tegen andere vooraanstaande Japansch gezinde persoon lijkheden. In de vergadering van den Belgischen se naat van gistermiddag heeft de Brouckère de nutteloosheid betoogd der vestingen in België, in het licht van de geschiedenis van den wereldoorlog. Daar het land over het noodige aantal divisies om het grondgebied te verdedigen nooit zal kunnen beschikken, moet België rekenen op de hulp van een land, dat bijstand zal verkenen. Het komt er op aan te weten, hoe duur België d'ie hulp zal moeten betalen. Zal het niet, als in de Mid deleeuwen, den leenman worden van den machtigen nabuur, die het te hulp zal ko men. Één enkel redmiddel voor Belgies vei ligheid bestaat er, n.1. de ontwapening. Zon der' ontwapening' zullen wij spoedig naar den chaos terugkeeren. Spr. die door de re geering naar de ontwapeningsconferentie is afgevaardigd, besloot zijn redevoering met den hoop uit te spreken, dat op deze confe rentie den eersten stap zal worden gedaan naar den wereldvrede. Deze woorden lokten langdurig applaus uit op de banken der so cialisten, fronters en bij sommige katholie ken. Vervolgens werd nog het woord gevoerd door mevrouw Spaak (soc.) die een lans brak voor den wereldvrede uit naam van de moe ders. Zij verklaarde tevens, dat men van Duitschland niets boven zijn betalingsver mogen mag eischen. HERSTELVRAAGSTUK. In politieke kringen te Parijs verluidt, dat de regeering de conferentie te Lausanne uit wil stellen van 25 Januari tot 28 Januari. Principieele besluiten zouden echter noch te Londen, noch te Parijs genomen zijn, daar men eerst het resultaat van de stemming in de Fransche Kamer wil afwachten In ver band hiermede blijft deze kwestie dus nog volkomen open. Het Hof te Gent heeft gisteren in hooger beroep behandeld de zaak van den 20-)arigen A. Jansens, zoon van een Nederlandschen vader en een Belgische moede*". Wonende te Knocke sur Mer heeft hij aan den burgemees ter dezer gemeente gevraagd, daar hij de Belgische nationaliteit koos om zijn dienst plicht in België te vervullen De aanvraag werd geweigerd, omdat Jansens in den loop eener bijéénkomst geroepen zou hebben: „Weg met België". J. heeft hiertegen verzet aangeteekend en de zaak werd behandeld door de rechtbank te Brugge, die het besluit van den burgemeester bekrachtigde Jansens ging in hooger beroep tegen dit vonnis. De zaak kwam gister in hooger beroep voor het Hof te Gent. De ver dediger van J. loochende het feit, dat zijn cliënt de bewuste woorden zou hebben ge roepen. Het Hof was echter een andere meening toegedaan en heeft de uitspraak van de recht bank te Brugge als juist erkend. In de van de Fransche Kamer hebben ge neraal Bourgeois en senator Eccard een uit voerig rapport uitgebracht over den stand der Duitsche bewapeningen. De uiteenzettingen van generaal Bourgeois komen hierop neer, dat Duitschland tegen het verdrag van Versailles in een machtig leger organiseert en dank zij het groote aan tal onderofficieren, die de Rijksweer onmid dellijk na hun vorming verlaten, om plaats te maken voor nieuwe recruten en dank zij de talrijke officieren, die in de rijksweer en op bijzondere, door het verdrag van Versail les verboden scholen, worden gevormd, in staat is om in geval van oorlog een eerste stoorleger van aanzienlijke kracht op te stel len, welks militaire geest door veelvuldige bijeenkomsten van nieuwe eenheden met le den van vroegere troepenformaties gewekt wordt. Parallel daarmede wordt de groot industrie voortgezet, die door de rationali seering in zeer korten tijd in staat is het Duitsche leger te voorzien van alle oorlogs middelen. De oorlogsvoorbereidingen in Duitschland worden begeleid door een re- vanchepropaganda. De kinderen worden op school in dezen geest opgevoed en een reeks schoolboeken is uitdrukkelijk met die bedoe ling geschreven. Senator Eccart gaf een overzicht over de Duitsche begrooting en verklaarde, dat de uitgaven voor het leger verborgen worden ondergebracht op andere begrootingsposten. De Duitsche begrooting wordt voor 50 voor zuiver militaire doeleinden gebruikt. De begrooting voor de pensioenen dient er hoofdzakelijk toe de reserveofficieren te be talen, die gebruikt worden voor militaire werkzaamheden. Bovendien wordt actieve propaganda gevoerd met het doel de meening ingang te doen vinden, dat Duitschland ont wapend heeft, terwijl Frankrijk zich bewa pend. Gisteravond laat is de 27-jarige werkstu dent Walter Miosga, die voor een slager 180 R.M. uit diens filiaal naar zijn woning wilde brengen door een onbekende met twee revolverschoten neergelegd. De roover ont rukte den student de actentasch met het geld en loste op de dochter van den slager, die den student begeleidde een schot, dat echter miste. De dader is zonder herkend te zijn ontkomen. De student is spoedig overleden Gistermiddag is in ée havens van Ham burg en in het geheele beneden-Elbegebied een dichte mist neergedaald, die het scheep vaartverkeer lamlegde. De stoomveerpont „Burgermeister Borchardt" is door den mist in aanvaring gekomen met het voor anker liggende s.s. „Kong Magnus" van Noorsche nationaliteit. Beide schepen werden zwaar beschadigd. Dinsdag zijn bij leden van den Stahlhelm te Darmstadt huiszoekingen gehouden; bij een slotenmaker vond de politie een aantal wapenen en uitrustingsstukken, o.a. twee karabijnen, twee Fransche militaire geweren, 2 pistolen, 7 repeteerpistolen, 12 klewangs, 4 sabels en 136 patronen. Bij twee andere Stahlhelmleden werden 130 geweerpatronen in beslag genomen. De N.R.Crt. correspondent te Brussel meldt: Een der vijf olifanten die, evenals de reeds gestorven dikhuiden „Prinses" en „Adèle, bij den brand in het circus Sarrasani, zware verwondingen opliepen, was heden, op zijne beurt, stervend. De veeartsen hebben slechts weinig hoop de anderen te redden. Voor de directie van het circus beteekent dit een zeer ernstig verlies, daar een vierjarige, niet-afge- richte olifant, ongeveer 65.000 francs waard is. De prijs van een goed afgerichten olifant is natuurlijk, nog hec-l wat hooger. Men weet, dat StoschSarrasani een premie van 1000 mark heeft toegezegd aau al wie hem op het spoor van de juiste oor zaak van den brand kan brengen. Deze pre mie is thans, in overleg met de assurantie- maatschappijen, op 50.000 francs gebracht De directie van 't geteisterde circus had dezer dagen te Berlijn, een onderhoud met redac teuren van 45 groote Duitsche couranten, ten einde de onjuiste berichten in de Duitsche pers omtrent de houding van de Belgische 'bevolking en autoriteiten ten opzichte van zijne onderneming te doen rectificeeren. De meeste bladen bleken geneigd te zijn aan dit verzoek te voldoen. Intusschen worden, te Antwerpen, de noo dige toebereidselen gemaakt voor eene hervat ting der voorstellingen. De Sioux-Indianen van het circus, die hunne costumes in den brand niet verloren, trokken Dinsdag, in groot ornaat, door het centrum der stad waar zij buitengewoon veel bekijks hadden naar het Amerikaansche consulaat. Zij be zochten ook de historische zalen van het raadhuis. De Britsche gezant te Berlijn, Sir Horace Humboldt, heeft in opdracht zijner regee ring bij de Duitsche rijksregeering geïnfor meerd, of Duitschland eventueel bereid is toe te stemmen in een verlenging van het Hoo- ver-moratorium voor één jaar. Naar verluidt, zou rijkskanselier Bruening in afwijzenden zin geantwoord hebben. Wanneer men bedenkt, dat het nog vijf maanden duurt, vcordat het huidige Hoover- moratorium is afgeloopen een termijn dus welke met eenigen goeden wil groot genoeg is om tot een zoo dringend noodzakelijke eindoplossing te komen dan is het begrij pelijk, dat het Britsche initiatief te Berlijn geen instemming heeft gevonden. Een ver traging van het tot stand komen van een defi nitieve oplossing staat in verband met de catastrophalen economischen toestand gelijk met een verlenging van de algemeen heer- schende onzekerheid, welke naar bekend is ook aan de andere zijde beschouwd wordt als één der voornaamste factoren der crisis. Of de conferentie van Lausanne op 25 Januari plaats vindt, zal thans van de beslissing van de Engelsche regeering afhangen. Te Kirdjali in Zuid-Bulgarije hebben, volgens een bericht in de Berlijnsche bladen uit Sofia, 5 gemaskerde roovers, die zwaar bewapend waren, een inval gedaan in een moskee tijdens een godsdienst. Ongeveer 50 Turken, die in gebed, waren, dwongen zij de handen omhoog te steken waarna zij zich meester maakten van al het geld en alle sie raden, die zij op zich droeven. De buit ver zamelden zij op een gebedstapijt Een Turk, die. geen geld bij zich had werd uitgekleed en geranseld. Vervolgens dwongen de ban dieten de aanwezigen te bidden voor een ge lukkig ontsnappen der roovers. Tenslotte moesten de geplunderden met het gezicht op den grond gaan liggen, waarop de roo vers de moskee sloten en de vlucht namen. De ingeslotenen werden eerst na 2 uur be vrijd. Volgens de „Berliner Boersenkurier" zou tijdens de Stillhalteonderhandelingen te Ber lijn opnieuw het reeds bij den aanvang der conferentie geopperde plan van een Stillhal- te van tien jaren op den voorgrond zijn ge bracht. Volgens de informaties van dit blad zou dit plan alleen betrekking hebben op de geldcredietendeze zouden in halfjaarlijk- sche quoten van elk 5 procent in deviezen ge delgd worden. Tegelijkertijd echter is in de zen opzet aan een zekere transferbescher ming voor de Rijksbank gedacht en wel op deze wijze, dat de Rijksbank het recht heeft de deviezen bij verval slechts in zoo verre ter beschikking te stellen als haar op grond van hare deviezenpositie mogelijk is. In het laat ste geval zal een gemeenschappelijke bijeen komst worden gehouden van crediteuren en debiteuren teneinde een besluit te nemen of en in welken omvang de Rijksbank deviezen voor de betaling van de vervallen quoten ter beschikking kan stellen. Voorts bevat het plan het voorstel om a priori 15 procent der geldcredieten veilig te stellen. Mocht dit plan worden doorgevoerd, dan worden de jaar- lijksche deviezeneischen aan de Rijksbank voor de delging der geldcredieten geschat op ongeveer 120 millioen mark. De rembours- credieten blijven buiten deze regeling. Aan een verlenging voor één jaar der Stillhalte voor de rembourscredieten per 28 Februari 1933 schijnt men vast te houden. Overigens rekent men in conferentiekringen er op, dat de Stillhaltebesprekingen deze week zullen worden beëindigd. OPLEIDING VOOR HET RIJBEWIJS EXAMEN. Herhaaldelijk wordt er over geklaagd, dat de huidige toestanden op het gebied van de opleiding van de adspirant-automobilisten voor de zoogenaamde rjjvaardigheidsproef zeer veel te wenschen overlaten. In verband daarmede heeft het bestuur der Koninklijke Nederlandsche Automobiel Club besloten deze aangelegenheid in studie te nemen. Overwogen wordt o.a. de mogelijkheid om hen, die zich op de opleiding voor de rijvaar- digneidsproef toeleggen, in de gelegenheid te stellen hun geschiktheid en bekwaamheid daartoe te doen onderzoeken. Blijkt het resul taat van dit onderzoek voor den betrokkene gunstig, dan zou voor hem de mogelijkheid bestaan om officieel door de K.N.A.C. als kundig automobiel instructeur te worden er kend en aangewezen. HET OVERLIJDEN VAN KONINGIN SOPHIE VAN GRIEKENLAND. Naar aanleiding van een o.a. in het Utrechtsche Dagblad van gistermorgen ver schenen artikel „Uit de Doorn'sche balling schap terug?" deelt het Hofmarschallamt te Doorn mede: Op Huize Doorn is geen cor respondent of journalist ontvangen. Het door de Daily Mail verspreide gerucht als zoo Keizer Wilhelm het plan geuti hebben zich naar het ziekbed van de koningin van Grie kenland, zijn zuster, te Frankfurt aan de Main te begeven en in verband daarmede onderhands bij de Nederlandsche regeering heeft laten informeeren, ontbreekt elke grond Ook de verdere bewering, al zou het Kerst- LEZIIO „DE WONDEREN DERZON" (met lichtbeelden), door Mr. C. J. SALM, Amsterdam, op MAANDAG 25 JAN. a.s., in de Handelsschool. Kaarten nu reeds aan de Leeszaal, f 0.25, f 0.50 of f 1.naar keuze. feest op Huize Doorn niet gevierd zijn, is on waar. De viering heeft juist laats gevonden op de wijze, zooals dat sedert jaren pleegt te geschieden. Evenwel wordt natuurlijk afge zien van een feestelijke viering van 's keizers verjaardag in verband met den rouw over de koningin van Griekenland. IN VOLLE ZEE LEK GESPRONGEN. De trawler De Hoop uit IJ muiden. Volgens een te IJmuiden ontvangen bericht is de Vrijdagavond in de Noordzee gezonken stoomtreiler „De Hoop" in volle zee lekge- sprongen en in weerwil van de pogingen om het schip met pompen boven water te houden, Zaterdagmorgen vroeg op ruim 100 mijlen van het Spurnlichtschip gezonken. De opva renden werden gered en te Grimsby geland door den Britschen stoomtreiler „Reindeer" Grimsby 1236. De geredde bemanning zal vandaag te IJmuiden terugkeeren. HET AF: GESCHAFTE CARNAVAL TE SITTARD. Weer relletjes. Eenige jongens arresteerd. ge- Dinsdagavond waren er op den rijksweg- Zuid te Sittard weer relletjes, daar üonder- den voorstanders van het carnaval daar samenschoolden. Door de marchaussée wer den een paar opgeschoten jongens gear resteerd, die 'met vuurwerk, bommen en car- bidbussen leven maakten. Óver de arrestatie was het volk zóó ontstemd, dat de maréchaus sees met steenen werden gegooid. Alet de blanke sabel werd er toen op los geslagen. De rust was daarna in een oogenblik her steld. Door de charge werd niemand gewond SALARISSEN GEMEENTEPERSONEEL TE KATWIJK. De gemeenteraad van Katwijk heeft lang durig gedebatteerd over het voorstel van B. en W. om de salarissen van het gemeente- personeel voor drie jaren met 5 te verla gen. Een voorstel van den heer Meerburg om de salarissen met 10 te verlagen werd met groote meerderheid verworpen. Aange nomen werd ten slotte een voorstel van den heer Van der Zwan, om de salarissen m 5 te verlagen voor het tijdvak April-ulti- mo December van dit jaar. Daarna zal op nieuw een beslissing worden genomen. ENGELSCH STOOMSCHIP OP STEENEN DAM GELOOPEN. Het uitaande Engelsche stoomschip „Moyle" is gistermiddag tijdens dikken mist op den Nieuwen Waterweg eerst tegen den steiger van Fop Smit en den Waterweg steiger gevaren en vervolgens bij „Seinpost" op een steenen dam geloopen. De steigers zijn ernstig beschadigd. Sleepbooten trachten het schip los te trekken. DOOR DE STOOMTRAM OVERREDEN EN GEDOOD. Bij de halte Vlagtwedder Veldweg is door de stoomtram in Oost-Groningen gister middag een ongeveer 5-jarig jongetje, dat daar vlak bij de rails speelde, overreden. Het kind sprong plotseling uit de greppel, waar in bet zich bevond, op de rails toen de tram ongeveer tien Meter van hem verwijderd was. E>e jongen werd overreden en verplet terd. EEN LORRIE OP DE RAILS. K waad willigheid Tusschen Sloterdijk en Amsterdam be merkte de machinist van den Parijschen trein, die gisteravond om ruim 10 uur te Amster dam aankwam, plotseling gerammel tusschen de wielen Hij bracht den trein tot staan. Er bleek, dat een z.g. hekkenwagen, d. i. een tweewielige lorrie, die gebruikt wordt voor het vervoeren van rails, tusschen de wielen van den Parijschen trein was geraakt De ver traging die hierdoor werd ondervonden, was slechts gering. Het merkwaardige echter is, dat negen minuten vóór den Parijschen trein een elec- trische trein dezelfde spoorbaan gepasseerd was, zonder dat iets bijzonder opgemerkt was. De hekkenwagen, was gistermiddag om kwart voor twee, nadat hij gebruikt was, neergelegd naast de spoorbaan, op een af stand, die te groot was, dat er eenig ongeluk zou kunnen gebeuren. Er wordt dan ook een streng onderzoek in gesteld naar de vraag door wien of hoe de hekkenwagen op de rails is gekomen-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1