DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De Presidentsverkiezingen in Duitschland. S. Krom y STOOMERIJ No. 62 U V%\»\Ci 14 TIAAHl i»32 134e Jaargang. -srarm T)aqjdx\hsch O veezicht Slechts 1/0.000 stemmen ontbraken Hindenburg, om reeds nu gekozen te zijn. DE NAZI'S WINNEN OPNIEUW TERREIN. O&xütmCand Tel. 1523 (3 lijnen) 2. 2.-0 Japonnen (wol) chemisch reinigen vanaf f 2.75 Japonnen (zijde) v.al 13.- Mantels chemisch reinigen f 3.50. Onze naam waarborgt IJ zorgvuldige behandeling. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. lis PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsiuimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C, KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. DI1 nummer bestaat uit 2 bladen. Zoo heeft dan gisteren Duitschlanü zijn presidentsverkiezingen gehad en heeft het Duitsche volk kunnen beslissen, wie of het tot president wilde hebben. Het heeft kunnen beslissen, maar het heeft nog niet geheel beslist. Immers, de re sultaten zijn zoo geweest, dat geen der vijf candidaten de absolute meerderheid heeft be haald, zoodat over vier weken een nieuwe stemming moet plaats hebben. Alvorens het een en ander van de ver kiezing zelf te vertellen, zullen we beginnen met het mededeelen der uitslagen, voor zoo ver die thans (hedenmorgen) békend zijn. Volgens den voorloopigen officieelen uitslag dan werden in totaal uitgebracht 37.660.377 geldige stemmen. Daarna verkreeg: Hindenburg 18.661.737 stemmen; dat is 49.45 Hitier 11.338.571 stemmen; dit is 30.23 Thalmann 4.982.079 at.; dit is 13.23 Düsterberg 2.557.867 stemmen; dit is 6.81 Winter 111.470 stemmen; dit is 0.28 Ongeldig 8.645 stemmer- Het belangrijkste resultaat van deze ver kiezingen is wel, dat Hindenburg bij de eerste verkiezing niet de absolute meerder heid heeft kunnen verwerven, ofschoon hem slechts 170.000 stemmen ontbraken. Er zal dus een tweede stemming moeten plaats heb ben en dan zal diegene, die de meeste stem men verkrijgt, verkozen worden verklaard, 't Zou nog kunnen zijn, dat bijvoorbeeld Hitier en Hindenburg bij de tweede stem ming gelijk komen. Alsdan is ook Hinden burg gekozen, omdat deze bij de eerste stemming de meeste stemmen verwierf. Om nu echter eventueele vergissingen uit te sluiten, moeten we er hier op wijzen, dat er geen herstemming tusschen Hindenburg en Hitier zal plaats vinden, maar een volkomen vrije tweede stemming. Er kunnen dus nieuwe candidaten naar voren gebracht worden, anderen kunnen hun plaats openstellen, maar dat betvékent over vier weken toch eigenlijk niets anders dan een gevecht tusschen Hin denburg en Hitier. o Hitier bleek dus de grootste tegenstander van Hindenburg te zijn. Niet mindert dan 30 pCt. van alle stemmen verkreeg b Dat beteekent wat. Men moet n.1. niet v .geten, dat vele duizenden hun stem op den persoon van Hindenburg hebben uitgebracht, dat dus vele duizenden hun politieke ideeën op den achtergrond geschoven hebben, omdat zij meenen, dat op dit oogenblik Hindenburg de man was, dien men moest hebben Nu komt daar als nummer twee te voor schijn een zuivere politieke candidaat: Adolf Hitier! Dat beteekent dus, dat de nazi's een geweldig sterke partij zijn. Als men nagaat, dat zij bij de vorige rijksdagverkiezingen in Sept. 1930 bijna 6 'A millioen stemmen ver kregen, dan blijkt, dat de partij thans 80 meer stemmen heeft gekregen. Wanneer dus bij een eventueele rijksdagontbinding de nazi's een gelijk aantal kiezers achter zich zouden hebben als bij de verkiezing van gisteren, dan zouden zij in plaats van 107 zetels, die zij thans hebben, er ongeveer 190 veroveren. Al wordt dus Hindenburg straks weer president, dan toch- zal men moeten op passen voor de nazi's. Zij zullen den strijd opnieuw aanbinden en er bestaat steeds een kans, dat zij in den rijksdag de meerderheid zullen krijgen. M.a.w. de nazi's zullen ook na de verkiezingen dikwijls van zich doen «preken. oJ Van politiek belang is verder het resultaat, dat de politieke partijen afzonderlijk hebben bereikt. Opvallend is, hoe slecht de commu nisten hebben gestemd. Ondanks hun krarH- oge agitatie hebben zij bij de presidentver kiezingen slechts 400.000 stemmen meer ge kregen dan bij dé rijksdagverkiezingen van ^Pt. 1930. waaruit blijkt, dat de communis ten minder gestemd hebben dan op grond van de verschillende landdagverkiezingen ingenomen kan worden. wat de stemmen van Düsterberg betreft, oeze kunnen jn verband met bizondere om- ^(Jigheden slechts moeilijk worden beoor- ïat Du'tsch nationalen hadden bij de aatste rijksdagverkiezingen 2.46 millioen ten"!?*'1' -00c^at men zou kunnen verwach- dat hij eventueele rijksdagverkiezingen zij eenige winst zouden boeken. In totaal zou de rechterzijde bij eventueele rijksdagver- ktezingen dus waarschijnlijk zeer dicht bij absolute meerderheid komen. o Volgens de uit alle deelen van het rijk ont vangen berichten is de verkiezingszondag rustig verloopen. Algemeen werd een buiten gewone deelname aan de verkiezingen ge meld. Tot de middaguren hadden misschien reeds 50 pCt. der kiezers hun stem uitge bracht. In tegenstelling met vroegere verkiezingen heeft de Schupo, welke geconsigneerd was, betrekkelijk weinig gelegenheid gehad om in te grijpen. Tot gistermiddag waren 150 personen gearresteerd, waarbij het in de meeste gevallen lieden betrof, die de politie- voorschriften hadden overtreden. Een incident van meer ernstigen aard heeft evenwel plaats gehad in de ochtend uren, en wel in de Jahnstrasze in het zuiden van Berlijn. Daar werd een Schupo-patrouille beschoten. Een der beambten werd gewond en moest naar een ziekenhuis worden overge bracht. Hierbij werden vijf personen gearres teerd, die allen tot de communisten behoor den. De verkiezingsstrijd te Hamburg was kort doch hevig, verliep evenwel zonder bizondere incidenten. Zaterdagavond deden alle moge lijke geruchten in de stad de ronde. Zoo ver luidde o.m. dat de zeelieden reeds hun stem men hadden uitgebracht met als resultaat dat op Hitier 1200, op Thaelmann 350 en op Hindenburg 35 stemmen zouden zijn uitge bracht. Naar in verband hiermede van toonaange vende zijde wordt medegedeeld, betrof het hier slechts een gerucht. De zeelieden, die voor de verkiezing uitvaren, kunnen, volgens de kieswet, reeds voor het vertrek stemmen. De zeelieden stemden bijna uitsluitend in de morgenuren. De telling had evenwel, zooals van zelf spreekt, eerst Zondag plaats. Te Burg in het district Dithmar heeft in den nacht op Zondag een ernstige botsing plaats gehad tusschen leden van aen Rijks banier en nationaal socialisten. Bij deze bot- sig werden drie personen zwaar gewond Een Rijksbanierman kreeg een levensgevaar lijk schot in de borst, terwijl een ander in de-borst, terwijl een ander in het bovendij- been werd geschoten. Een nationaal-socialist werd door verscheidene messteken zwaar ge wond. Alle drie gewonden moesten naar een ziekenhuis worden vervoerd. Te Halle en in de overige streken van Midden Duitschland verliep de verkiezings strijd, in tegenstelling met de vroegere cam pagnes, zeer rustig. Zaterdagavond werden te Halle drie groote fakkeloptochten gehou den en wel door K. P. D., het IJzeren Front en de Nationaal Socialisten. Na de ontbinding van den stoet van het IJzeren front kwam het in het Noorden der stad tot vechtpartijen, waarbij talrijke na tionaal socialisten werden gewond. In de mijnstreek-Waldenburg is het Za terdag en Zondag tot botsingen gekomen, waarbij talrijke personen werden gewond en een persoon werd gedood. Bij fgn vechtpartij tusschen propagandis ten der Nationaal Socialisten, Communisten en Rijksbanier te Weisstein werden Zondag morgen 8 personen gewond, waarvan een Ri;ksbpnierlid zwaar. Te Fellhammer is het Zaterdag bij een optocht van het IJzeren front tot een botsing mek Nationaal socialisten gekomen, waarbij drie personen werden gewond. Een werkloo- zejmijnwerker, die niet aan de vechtpartij had deelgenomen, werd later dood gevonden Zichtbare verwondingen waren niet te con- Stafeeren. Door sectie op het lijk zal worden nagegaan of de man, naar aangenomen wordt, een hartaanval heeft ge^ad, dan wel of hij bij de botsing om het leven is gekomen. De kiezersopkomst te Waldenburg en omge ving was tot den middag slechts matig. Behalve de hier reeds genoemde botsingen, wordt uit Moers (Nedarijn) gemeld, dat het aldaar in den nacht van Zaterdag op Zon dag op verschillende plaatsen der stad tot bloedige vechtpartijen is gekomen, waarbij in totaal ongeveer 250 personen uit alle po litieke kampen betrokken waren. Oip een plaats werden vier personen licht gewond. Een bizonder ernstige botsing had plaats voor het gebouw van het Centrumblad „Echo vom Nieaerrhein. Tijdens deze vecht partij werd geschoten. Veertien personen werden gewond, van wie twee zwaar. Alle ruiten van het gebouw werden ingegooid. Uit Leipzig, Osnabrück en Erlengen wor den kleinere botsingen gemeld, waarbij slechts enkele personen licht' werden ge wond. Voor het Bruine Huis te München vorm den zich Zondag in de late middaguren groote samenscholingen, daar verluidde, dat de leider der Nationaal socialisten aldaar zou afstappen. Toen het publiek steeds tal rijker werd, werd het plein voor het Bruine Huis door de politie ontruimd en afgezet Hitier arriveerde later te München. Twee jongentjes die te Sterwig (Sleeswijk Hol- stein) pamfletten, welke door een vliegtuig boven de plaats waren uitgeworpen, wilden grijpen, hadden zich daartoe op het ijs be geven. De jongens zakten door het ijs. Een van hen verdronk. De ander kon worden ge red. Wil mtn nog enkele cijfers? En eenige vergelijkingen? Het beste is daarom, om de verkiezingsresultaten van 1930 (rijksdag) te nemen, omdat de presidentverkiezing in 1925 geheel anders verliep dan deze, ook al, omdat de toestand sinds dien algeheel ge wijzigd is. We nemen dus de rijksdagverkiezingen van Sept. 1930 en bedenken, dat de strijd thans gaat voor of tegen Hindenburg. Als we nu eerst nemen de partijen, die samen Hinden burg candidaat gesteld hebben en daarna die, welke tegen Hindenburg zijn, dan blijkt, dat in 1930 20,4 millioen stemmen zich uit spraken voor den huidigen president, en wel als volgt verdeeld: Soc.-democraten 8.5 millioeï. Centrum 4.1 Christ.-socialen 1.6 Duitsche Volkspartij 1.5 Duitsche Staatspartij 1.3 Economische partij 1.3 Landvolk1.1 Beiersche Volkspartij 1 20.4 millioen Tegen Hindenburg spraken zich toen uit: Communisten 4.5 millioen Nasi's 6.4 Duitsch-Nationalen 2.4 13.3 millioen Was dus de stemmingverhouding jinds 1930 niet veranderd, dan had Hindenburg reeds gisteren een goede kans gehad. Ten minste als er twee candidaten waren geweest. Nu heeft Hindenburg zoo'n 18,5 millioen stemmen gekregen en Hitier een 11 ii millioen. En de rest is verdeeld onder de drie overige candidaten, waarbij men moet be denken, dat er een 4 millioen stemmen meer zijn uitgebracht. Uit alles blijkt evenwel, dat Hindenburg verreweg de beste kansen heeft over vier weken. BRIAND'S UITVAART. In aanwezigheid van een menigte van tien duizenden menschen hebben Zaterdag de ter aardebestellingsplechtigheden van Aristide Briand plaatsgehad. De ceremonie ving aan om 2 uur voor het ministerie van buitenland- sche zaken, waar een katafalk bedekt met den tricolore op 'n hoog zwart voetstuk was opgericht. De aartsbisschop van Parijs, kardinaal Verdier, zegende het stoffelijk overschot, na dat kort tevoren de president van de repu bliek met zijn gevolg was aangekomen. Aan den Seine-oever, tegenover den katafalk hield Tardieu een toespraak, die per radio over ge heel Frankrijk en naar Engeland werd uitge zonden. Tal van diplomaten waren aanwe. zig. Na den toespraak van Tardieu, die door luidsprekers werd versterkt, begon het voor bijtrekken der troepen. Na deze rouwparade werd de lijkstoet ge vormd. Voorafgegaan door bergen kransen en bloemen, werd de lijkwagen getrokken door zes paarden. Duizenden ontblootten het hoofd, toen de kist voorbijkwam. Achter den lijkkoets liepen de familieleden, Sir Austen Chamberlain, de leden der regeering, de bui- tenlandsche delegaties, de vertegenwoordi gers van den Volkenbond, van het corps di plomatique, delegaties van bonden en repu- blikeinsche soldatenorganisaties met hunne vaandels, een eindelooze stoet, die zich voort bewoog over de Place de la Concorde, langs de Champs Elysees naar den Are de Triom- phe, waar, aan het graf van den onbekenden soldaat, 'n minuut stil werd gestaan. Op het kerkhof van Passy werd ten slotte het stoffe lijk overschot van Briand bijgezet. Om twee uur werd de kist met het stoffe lijk overschot van Briand uit de Salie de 1' Horloge in het ministerie van buitenlandsche zaken naar buiten gedragen en opgebaard vóór het ministerie waar op de Quai d'Orsay een reusachtige menschenmenigte bijeen was gekomen om de rouwplechtigheid bij te wo nen. De rouwrede van minister Tardieu. De ministers, tal van autoriteiten en leden van het Diplomatieke Corps waren eveneens aanwezig toen Tardieu zijn rouwrede uit sprak. Hij sprak voornamelijk tot degenen, die Briand's politiek niet steeds hadden ver staan ca dikwijls onrechtvaardige critiek op zijn werk hadden. Briand had als het noodig was een politiek van sancties, zooals in 1921, dan weer een politiek van verzoening, zooals in 1925, gevolgd en heeft zijn weg moeten vechten tusschen de stroomingen en tegen- stroomingen der publieke opinie in zijn land en van de geheele wereld. Hoop en teleur stelling, teleurstelling en nieuwe hoop heeft hij ondervonden, zonder ooit het doel uit het oog te verliezen. Op sommige tijden, zooals vooral in den zomer van 130, heeft hij hevige teleurstellingen ondervonden. „Het edelmoe digste gebaar der Fransche geschiedenis was toen echter slecht begrepen". Tardieu vervolgde: Wie waagt het te beweren, dat men een principieel andere politiek had kunnen voe ren dan de politiek van Frankrijk in de afge- loopen 10 jaar? Ook Briand heeft zich af en toe kunnen vergissen, hij heeft 't zelf nooit ontkend. Slechts zij, die niet handelen, vergis sen zich niet. Doch de algem. lijn van de vre despolitiek van Briand is die van de politiek van Frankrijk geweest. Men vindt haar onge broken ten tijde van Clemenceau in het Vre desverdrag, ten tijde van Heriot in het Proto col van Geneve, ten tijde van Briand in het Verdrag van Locarno en thans in het Memo randum van 1931 en in de voorstellen aan de Conferentie te Geneve. Ik constateer, zooals Maginot in het afgeloooen jaar deed, dat Briand in dienst van deze politiek nooit het standpunt der militaire verdediging heeft wenschen prijs te geven en dit ook nooit ver dedigd heeft. Op geen enkel oogenblik, hoe zeer onderhandelingen daardoor ook dikwijls vergemakkelijkt hadden kunnen worden, heeft hij van den minister voor landsverdediging offers geëischt. Veiligheid vóór alles was bij hem de leidende gedachte, waarvan hij nooit is afgeweken. Tardieu besloot zijn rede met de woorden: Hij was de tolk van een der machtigste stroo mingen van onzen zoo smartelijken tijd. Daarom beweent het volk hem als een apos tel. DE BEROEMDE LUCIFERKONING IVAR KREUGER SLAAT DE HAND AAN ZICH ZELF. De wereldbekende luciferkoning Ivar Kreu- ger heeft Zaterdag te Parijs een eind aan zijn leven gemaakt. Kreuger was voor eenige da gen uit Amerika teruggekeerd. Te Parijs zou den belangrijke onderhandelingen plaats vin den, naar verluidt over een groote leening. Tengevolge van verontrustende berichten wa ren de Kreugerpapieren in den loop der laat ste dagen in Stockholm en ook aan alle an dere wereldbeurzen zeer gedaald. Het con cern bevindt zich in een liquidatiecrisis. Ge weldige bedragen, waaronder alleen in Duitschland reeds 500 millioen Mark, zijn in het buitenland vastgelegd. De dood van Ivar Kreuger. Ivar Kreuger is 52 jaar geworden. Zijn vader, consul Ernst Kreuger, was directeur van een kleine luciferfabriek in Calmar. De voorouders van Kreuger zijn van Duitschen afkomst en waren voor eenige eeuwen uit Wismar naar Zweden geëmigreerd. Na een lang oponthoud in het buitenland keerde Ivar Kreuger in 1908 naar Stockholm terug, waar hij de firma Kreuger en Toll oprichtte Eenige jaren later ging hij over tot de luci fersindustrie, waarbij het hem gelukte de con- curreerende Zweedsche luciferfabrieken in een trust te vereenigen. Stap voor stap veroverde Kreuger vervolgens de luciferindustrie van de geheele wereld. In ruim 40 landen ston den 150 fabrieken met ongeveer 50.000 ar beiders onder controle van den Zweedschen luciferkoning. In vele landen verwierf Kreu ger het staatsmonopolie door leeningen toe te staan, die tezamen ruim 1 milliard Mark- bedragen. Behalve in de luciferindustrie was Kreuger met zijn concern ook geïnteresseerd in mijnen, banken, telefoonondernemingen er. cellulose-industriën. Voor eenige weken nog kocht het Kreuger Concern de groote goud mijn Boliden te Noord-Zweden. De Kreuger- ondernemingen hadden een dergelijken reusachtigen omvang gekregen, dat het toe zicht steeds moeilijker werd. In Zweden is men van meening, dat de onderneming vol komen solide is, maar zich in liquidatiemoei lijkheden bevindt. In het vorig jaar is- de beurswaarde van de Kreugerpapieren ruim 1 milliard gedaald. Het bericht van den dood van Ivar Kreu ger heeft in geheel Stockholm groot opzien gebaard. Kreuger was persoonlijk buitenge woon geacht en geliefd. Aan het society-leven nam hij bijna niet deel. Hij was niet gehuwd. Zijn ouders leven in Stockholm. V/at was de oorzaak van Kreugers dood? Betreffende den dood van Ivar Kreugel verluiden nog de volgende bijzonderheden: Kreuger was uit Amerika, waar hij twee maanden geweest was, te Parijs aangekomen Zaterdagmorgen om 11 uur zou hij, volgens een afspraak een zakelijke bespreking houden met een zekeren heer Litoran. De Zweedsche financier liet echter op zich wachten, zoodat Litoran onrustig werd en de secretaresse van Kreuger waarschuwde. Toen bleek, dat de deur van de slaapkamer van den lucifer- koning gesloten was en dat nu herhaald kloppen, niemand antwoordde. Men brak de deur open en vond Ivar Kreuger geheel ge kleed op zijn bed. Naast hem lag een revol ver. De onmiddellijk gewaarschuwde dokter stelde den dood tengevolge van een schot in het hart vast. Op de tafel naast het bed vond men een aan den heer Litoran gericht schrijven, waar in, naar verluidt, Kreuger verklaarde, dat hij tevergeefs genezing gezocht heeft van een zware ziekte en derhalve besloten had van dit leven te scheiden. De doctoren, die hij ia Amerika geraadpleegd had, hadden hem geen hoop op genezing gegeven. Deze brief bevindt zich in handen van de politie. Verder verluidt nog, dat in de slaapkamer van Kreuger 3 brieven zijn gevonden, waar van de een gericht was aan de zuster van den thans overledene. In 'den laatsten tijd schijnt Kreuger buiten gewoon nerveus te zijn geweest en terneerge slagen, zoodat de doctoren hem aangereden hadden zich uit de werkzaamheden terug te trekken. Te Parijs beweert men in tegenstelling met dee bovenstaande lezing, dat financieele motieven den doorslag gegeven hebben bij dezen zelfmoord. De indruk in Zweden. De geheele Zweedsche pers stond ook Zon dagavond onder den indruk van den dood van Ivar Kreuger. Over de gevolgen voor het Kreugerconcern en het Zweedsche economi sche leven loopen de opvattingen ver uiteen. Men is algemeen van opinie, dat een psycho logische reactie op de beursnoteering der Kreugerpapieren onvermijdelijk is. Het be stuur van de Stockholmsche beurs komt nog hedenavond bijeen, teneinde een besluit te nemen over de voorloopige sluiting van de beur te Stockholm. In alle Kreugerondernemingen, bij de rijks bank en de groote banken hebben in den loop van den Zondag directievergaderingen plaats gehad. President Root komt Maandagmor gen uit Bazel aldaar aan. De regeering zal nog in den nacht op Maandag een buitenge wonen kroonraad houden om een beslissing te nemen over de moratoriumkwestie. De avondbladen van gister zijn van mee ning, dat de centralisatie van het Kreuger concern niet zal blijven voortbestaan, maar dat de afzonderlijke groepen hun bedrijven zelfstandig zullen voortzetten. De bladen leg gen er evenwel den nadruk op, dat de solva biliteit van het concern niet in gevaar is. Alle Zweedsche dagbladen wijden beschou wingen vol sympathie aan de figuur Ivar Kreuger. Naar verluidt, heeft Kreuger reeds jaren geleden levensverzekeringen gesloten tot een totaal bedrag van 10 millioen kronen. DE STOCKHOLMSCHE EFFECTEN BEURS GESLOTEN. Londensche persstemmen. Zooals verwacht werd, heeft het bestuur van de Stockholmsche beurs in den afgeloo- pen nacht besloten, de Stockholmsche effec tenbeurs tot nadere aankondiging gesloten te houden. Deze maatregel is waarschijnlijk genomen, in verband met de verwachting dat in het buitenland Kreugerpapieren op gr%o- ten school verkocht zullen worden, waardoor op de Stockholmsche beurs moeilijkheden zouden kunnen ontstaan. De Zweedsche rijks dag heeft laat in den nacht de voorstellen goedgekeurd tot uitvaardiging van een bij zonder moratorium voor het Kreugerconcern, de dochtermaatschappijen en eenige leidende persoonlijkheden, die ten aanzien van het concern bepaalde verplichtingen op zich had den genomen. Ten slotte vond op het konink lijk slot onder voorzitterschap van den regent-kroonprins, aangezien koning Gustaaf zich in het buitenland bevindt, een zitting van den kroonraad plaats, waar in het mora torium wetsvoorstel van kracht werd ver klaard. De Times meent te weten, dat de onmiddel lijke oorzaak van de moeilijkheden, waarin het Kreugerconcern kwam te verkeeren, is ge weest het feit, dat op 1 April ongeveer 654 milioen pond sterling bankcredieten zal ver vallen. Kreuger heeft vergeefs geprobeerd dit bedrag als mede de nooaige bedragen voor het uitkeeren van eenige dividenden bijeen te krijgen. Er zouden reeds overeenkomsten rijn getroffen om het Kreugerconcern zoover tege moet te komen, als noodig zou ziin geweest y*.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1