J\lkmaarsche Courant.
I
.ARNHEM"
Japan als wachter der
beschaving
ftondem fier en dertigsle Jaargang.
Zaterdas: 2 April.
CASTRICUAi.
LEVENS
VERZEKERING
MAATSCHAPPIJ
Brieven uit de Hoofdstad
No. 78 1932
Qemcmtecadm
De raad vergaderde Vrijdagmiddag ten
2 ure.
Zoo langzamerhand vergadert de raad van
Castricum eens in de drie weken Wanneer
men de belangrijkheid der te behandelen
voorstellen na gaat. dan kan ook hier gecon
stateerd worden, dat de nood der tuinders en
de werkloosheidsregelingen het aantal ver
gaderingen zeer vergroot. Daarvan getuigt
ook de steeds bezette tribune voor een platte
landsgemeente een ongewoon verschijnsel.
Voor een deel is die belangstelling ook toe
te schrijven aan het feit, dat de oppositie van
de vertegenwoordigers van de vrije R K. lijst
er toe bijdraagt, dat de vergaderingen uit een
oogpunt van persoonlijk geharrewar, inte
ressanter worden.
Wegens ziekte was de heer Heil inga af.
Van Ged. Staten waren verschillende goed
keuringen op raadsbesluiten ingekomen, die
voor kennisgeving werden aangenomen.
Op voorstel van B. en W. werd besioten,
om adhaesie te betuigen met het adres van
de gemeente Bloemendaal inzake beperking
onnoodige scholenbouw.
De heer Spaanse drong in verband met
liet feit. dat Ged. Staten hun beslissing had
den verdaagd op het besluit tot het aangaan
van een geld leen ing van f 37500 bij dit col
lege. in het belang van de werkverschaffing
op spoed aan te dringen.
De voorzitter zeide, dat dit al was
gebeurd.
Van Ged. Staten was voorts bericht inge
komen, dat faciliteiten voor aansluiting van
gebouwen bij het Waterleidingbedrijf niet
verleend kunnen worden.
Voorts hadden Ged. Staten bericht, dat de
jaarwedde van de wethouders blijft bepaald
op 300.
Voorts was van een curator in een fail
lissement van iemand die grond van de ge
meente huurt, bericht ingekomen, dat de
preferente vordering van de gemeente, groot
874, is voldaan.
Een verzoek van den heer B. West inzake
ontheffing rioolbelasting, als zijnde in strijd
met de verordening, afgewezen.
Besloten wend adhaesie te betuigen met
het adres aan de regeering van de gemeente
Ooststelüngerwerf, waarin verzocht wordt
bij het instellen van een steun aan land- en
tuinbouwers de meest mogelijken spoed te
betrachten.
Van de raadsleden, de heeren Res. Twisk
en Borst was een voorstel Ingekomen, om aan
den heer Koelemey, die niet meer op het
strand kan terugkeeren, van gemeentewege
een schadevergoeding te geven van 500
Dit voorstel ..gaf aanleiding tot een uit
voerige bespreKing, waarbij de voorzitter in
het licht stelde, dat de strandpachters steeds
zijn ingelicht, dat zij per jaar konden in
huren. Van een schending van een verkregen
recht is geen sprake.
Over het voorstel staakten tenslotte de
stemmen, zoodat hierover in de volgende zit
ting opnieuw gestemd moet worden.
Voor stemden de heeren Res, Twisk. Borst
en Weenk.
Punt 3 was een voorstel tot het aangaan
van een geldleening, groot a 30000 en
fc 26500.
De leening van f 30000 dient tot dekking
van de volgende uitgaven:
1. uitbreiding gasbuizennet f 10000; 2
gashouderbouw 20000 tegen een rente van
ten hoogste 5V, pCt. 's jaars, af te lossen in
33 jaren, te beginnen in het jaar, volgende
op dat, waarin de leening wordt gesloten, en
wel met een bedrag van f 880 en de volgende
32 jaren telkens met een bedrag van 910,
onder bepaling, dat de gemeente bovendien
de bevoegdheid zal hebben telken jare zoo
danige som af te lossen als door haar mocht
worden verlangd of wel de geheele restant
schuld.
De heer B Res kon zich met het voorstel
niet vereenigen. De schuldenlast wordt hier
voor het bedrijf te groot.
De heer de N'ijs vereenigde zich met het
gewijzigde voorstel. Zoo mogelijk zou hij den
bouw van den gashouder in den winter wil
Jen doen plaats hebben.
De heer G. F Res zou in het gemeente
belang, zooals hij het ziet, tegen stemmen.
De heer Spaanse wees er op. dat naast
de vermindering van de schuldenlast staat
een vermindering van het bezit. Hij zou vóór
stemmen.
Wethouder de Vries verdedigde het
voorstel, dat z.i. in het belang van de ge
meente is. De gemeente groeit snel en daar
mede moet het bedrijf groeien. De schulden
last wordt door inkomsten gedekt. Zelfs bi
een gasvoorziening door het hoogovenbedrijr
zou uitbreiding van het buizennet en ver
zwaring van dit net noodzakelijk zijn.
Het voorstel werd met 6 tegen 4 stemmen
aangenomen,
legen de heeren Res, Twisk en Borst.
De leening van 26500 dient tot dekking
van de volgende uitgaven:
Uitbreidingswerken gasbedrijf 1931 bui
zennet (Zeeweg, Achierlaan, Dwarsstraat aan
de Mient. Cieweg en Brakersweg) 13400;
en muntieidingen en installaties
2000; gasmeters f 3500; stationsgasmeters
e,n uitbreiding zuiverhuis 2100; uitbrei
dingswerken 1932 f 5500, totaal 26500
tegen een rente van ten hoogste 5'/i pCt.
,aAiÜ,ar®' af te lossen in 30 jaren en wel in
f 400 en in 1934 t.m. 1962 900 per
jaar, ouder bepaling dat de gemeente boven
dien oe -bevoegdheid zal hebben telken jare
zoodanige som af te lossen als door haar
mocht worden verlangd ofwel de geheele res
tant schuld.
i "mi Wtrcl met alleen de stem van
tien w U rRes tegen, aangenomen.
B cn W. stelden hierna voor bij de ge
roeeate Alkmaar een kasgeldleemog aan te
gaan. groot 10000 tegen een rente van
4H pCt.
Deze leenmg dient tot uitbreiding van het
gasbuizennet, aan den Heerenweg, Stations
weg, Mient en le en 2e Groenelaan. waar
voor de kosten voor materiaal op 6150,
voor loon op f 3150 en voor straatwerk op
f 700 zijn geraamd.
De kosten der thans voorgestelde uitbrei
dingswerken, in totaal 10000 bedragende,
zouden dit jaar uit kasgeld zijn te betalen, ter
wijl hiervoor in 1933 een leening is aan te
gaan.
Rente en afschrijvingskosten ten bedrage
van rond 900 per jaar, zullen nagenoeg
geheei worden gedekt uit de winst op de
meerdere gasafgifte.
Z. h. st. aldus besloten.
Punt 5 was een voorstel tot het ver
kenen van een voorschot, bedoeld in art.
103 der L. O. wet, aan de R.K. Bijz. scholen.
Jongens- en Meisjesscholen, respectievelijk
groot f 3400.10 en 3470.35.
Deze bedragen betreffen voorschotten op
de onderwijsuitgaven van die scholen.
Conform besloten.
Het hebben van verkoop-automaten
verboden.
Einde van het vorig jaar verzocht de afd.
Castricum van de R.K. Middens tandsvereeni-
ging „De Hanze" maatregelen te nemen te
gen het plaatsen van verkoop-automaten in
de gemeente.
Hoewel een dergelijk verbod krachtens de
winkelsluitingswet niet mogelijk is, hebben
B. en W., die gaarne „De Hanze" in dit be
lemmerend streven ter wille wilden zijn, in
art. 168 der Gemeentewet een mogelijkheid
gevonden om een dergelijke verbodsbepaling
ir. het leven te roepen.
Voorgesteld wordt te bepalen:
Het is eigenaars, beheerders en gebruikers
van gebouwen of erven verboden aan. op, in
of bij hun gebouwen of erven verkoop-auto
maten of daarmede gelijk te stellen toestellen
aan te brengen, te hebben of te houden op
zoodanige wijze, dat het publiek daarvan ge
bruik kan maken.
Op een vraag van den heer A u kes deelde
de voorzitter mede, dat de automaten op
het station buiten de verordening vallen,
krachtens de spoorwegwet.
Het voorstel werd hierop z.h.st. aangeno
men.
Voorstel tot aankoop van grond van
de provincie Noord-Holland voor
den aanleg van een wandelpad
langs den van Oldebarneveldweg.
Voorgesteld wordt van de provincie een
strook grond langs den van Oldenbarneveld-
weg a 1 aan te koopen voor het maken van
een wandelpad, onder voorwaarde, dat de
grond voor den openbaren dienst wordt en
blijft bestemd, de kosten van overdracht door
de gemeente worden gedragen, de terreinaf
scheiding ten genoegen van de commissie van
bestuur van het Provinciaal Ziekenhuis
„Duin en Bosch" wordt geplaatst en zoo noo
dig hersteld of vernieuwd, alle kosten aan het
werk verbonden of daaruit voortvloeiende
geheel door de gemeente worden gedragen.
Conform besloten.
Voorstel inzake tut verkenen van
tuinderscrediet.
In overeenstemming met het advies van de
daarvoor ingestelde commissie, stellen B. en
W. voor hun een crediet van 1200 te ver
kenen, om tegen afgifte van een schuldbe
kentenis van daarvoor in aanmerking komen
de tuinders een crediet te verkenen tot 1 Sep
tember 1933, met bevoegdheid, dit renteloos
crediet van jaar tot jaar te verstrekken.
Geconstateerd werd, dat dit bedrag onvol
doende is, doch de gemeentefinanciën laten,
gezien het feit, dat het Rijk van Castricum
niets zal doen, niet toe1 verder te gaan.
De heer Spaanse stelde voor om het be
drag tot 3000 te verhoogen.
De voorzitter nam namens het colle
ge dit voorstel over.
De heer A u k e s gaf een uitvoerige be
schouwing over den nood der tuinders en het
onderscheid, dat gemaakt wordt tusschen
grove en fijne tuinders. Hij steunde het voor
stel van den heer Spaanse en wilde zelfs ook
de menschen met een gemengd bedrijf steu
nen.
D heer De N ij s sloot zich eveneens aan
bij het voorstei-Spaanse.
De heer Twisk wilde ook de tuinders die
hun kapitaaltje zien slinken, helpen.
De voorzitter waarschuwde hier te
gen. Men komt dan voor de onmogelijkheid
te staan om een besluit uit te voeren. De
raad besloot bovendien allen tuinders te hel
pen en in het noodzakelijke geval. Het ligt
niet op den weg van de overheid personen Te
helpen, die nog op andere wijze geholpen
kunnen worden. Ook moet men bedenken, dat
er ook anderen zijn, die inteeren. Voorts
merkte spr. op, dat de regeering ook na her
haalden aandrang weigerde voor Kennemer-
land de credietverstrekking, zooals die voor
West-Friesland gelden, te verkenen.
De heer A u k e s deed tenslotte het voor
stel, om ook de menschen met een gemengd
bedrijf te helpen en de commissie daarvoor
machtiging te verleenen.
De heer Twisk betoogde, dat wanneer
men de eenigszins kapitaalkrachtige ook niet
helpt, de werkloosheid nog meer zal toene
men. Spr. oordeelde een soepeler behande
ling dan ook wenschelijk.
weth. De Vries betoogde nog, dat het
crisiscomité de menschen met een gemengd
bedrijf heeft gesteund. Spr. is er echter niet
tegen om ook aan menschen met een gemengd
bedrijf een renteloos voorschot te verstrek
ken. Een bepaald besluit acht hij hiervoor
niet noodig. Hij wil dit aan de commissie
overlaten.
E)e voorzitter oordeelde eveneens een
bindend besluit niet noodig. De commissie
moet geval voor geval behandelen en kan re
kening houden met de uitgesproken wil van
den raad.
De heer Au kes trok hierop zijn voorstel
in.
Het voorstel om 3000 crediet te verstrek
ken werd hkrop aangenomen.
Voorstel inzake werkloosheidsbe
strijding.
B en W. stellen den raad voor te beslui
ten:
a. aan georganiseerde uitgetrokken werk-
loozen, die ongehuwd zijn en niet inwonen
bij ouders of verzorgers of daarbij kunnc-n
inwonen en den leeftijd van 21 jaren hebben
waarborgt U en Uw getfn een onbezorgde
toekomst.
bereikt, of zoo deze niet bereikt hebbende
geen ouders of verzorgers meer hebben, en
minstens een jaar in de gemeente hun woon
plaats hebben, wordt een steun verstrekt lot
een bedrag van hoogstens 6 per week.
De heer De N ij s oordeelde dat bedrag te
laag en gaf in overweging het op ten hoogste
9 te stellen.
De heer Spaanse oordeelde, dat iemand
die voor geen anderen te zorgen heeft, als hij
werkt er op moet rekenen iets op zijde te leg
gen.
De heer Twisk vereenigde zich met het
voorstel, mits het geldt voor kostgangers die
dit noodzakelijk moeten zijn.
Weth. D e V r i e s merkte op, dat in de ge
meente de steunregeling in hoofdzaak is ge
baseerd op het verstrekken van productief
werk. Nu men daarmede vastloopt is de re
geling noodig. Gehuwden krijgen 13 steun
en dan is het verschil tusschen 6 en 4
groot, maar in de werkverschaffing krijgt een
ongehuwde ook 4 per dag.
Een ongehuwde krijgt 3 weken 6 steun
en wordt dan een week tegen 4 per dag te
werk gesteld, zoodat hij in 4 weken toch 42
ontvangt.
Het voorstel werd hierop z.h.st. aangeno
men.
Voorstel tot vaststelling der veror
dening, regelende de eisclten van
benoembaai heid en de bezoldiging
van veldwachters.
Voorgesteld wordt de jaarwedde op 2000
te stellen, benevens 75 kleedingtoelage,
50 voor een rijwiel, 30 per jaar voor het
eerste kind beneden 15 jaar en f 10 per jaar
meer voor ieder kind, onder bepaling, dat de
kindervergoeding nooit meer dan 80 per
jaar zal bedragen.
De heer B. R e s was tegen, omdat hij hier
in ziet, het streven om het volgend jaar de 2e
veldwachter permanent aan te stellen, terwijl
bij de begrooting was besloten deze met Juli
voor een half jaar aan te stellen.
De heer Weenk merkte op, dat besloten
is om voor dit jaar den 2en veldwachter voor
een half jaar aan te stellen, omdat het dit
jaar 2000 kost, doch, dat het volgend jaar
de 2e veldwachter voor vast wordt aange
steld.
Met de stem van den heer B. Res tegen
werd het voorstel, na een toelichting van den
voorzitter, aangenomen.
Op een vraag van den heer B. Res zei de
voorzitter, dat het lid van Ged. Staten, de
heer Gerhard, er geen bezwaar tegen heeft,
dat de opzichter van Duin en Bosch tevens
als gemeente-opzichter fungeert.
De heer G. F. Res verzocht om opgave
van de schuldenlast der gemeente tot 31 Dec.
1931. De voorzitter zal dit aan alle raads
leden verstrekken.
Hierna werd de openbare vergadering ge
sloten.
Wij hebben circus en Dainesbeurs.
Een week van intens amusement.
Amsterdam heeft van de week weer eens
attracties in overvloed en het lijkt wel alsof
de tooneelcatastrophe uit medelijden met het
Amsterdamsche publiek, heeft gewacht op
een geschikt oogenblik. Het Circus Gleich
zal dezer dagen zijn intocht doen en het al
oude Paleis voor Volksvlijt, althans de
plaats, weer doen herleven. Wij kunnen ons
ten minste weer verbeelden naar het Paleis
te gaan, waar wij ondanks het ouderwetsche
en tochtige gebouw eigenlijk toch wel heel
veel mooie dingen hebben beleefd. Royaards
in zijn grootsten tijd, Opera en Operette en
de Revue's van Bouwmeester en Ter Hall niet
te vergeten. En nog jaren na de verwoesting
van het Paleigsebouw, zullen de leelijke
schutting rcno de ruïnes en de restanten der
Galerij, de herinnering aan zooveel moois
weer voor ons oproepen, eiken keer wanneer
wij er langs gaan, zoolang tenminste het
Paleisterrein nog geen andere bestemming
heeft gekregen. De Stadhuisplannen, die
juist ongeveer een jaar geleden ons een mo
numentaal gebouw op deze plek in uitzich
stelden, kunnen we thans gevoegelijk wel van
de baan rekenen. Men heeft zorg genoeg om
rond te komen in onze Gemeentelijke huis
houding Dus een schutting om een wil
dernis heen, waar wij nu in een paar jaar a!
van de sensationeele afwisselingen van com
munistische demonstraties en Leger-des
Heils-vergaderingen hebben mogen genieten;
verder was het tot nu toe nog niet gekomen.
En nu voor het eerst weer mausement hier
op dezelfde plaats, waar vroeger de schouw
burg stond. Een circus en wat voor een
circus in het hartje van de stad met voor
stellingen, gelijk vroeger in ons echte en oor
spronkelijke circusgebouw Carré, dat in geen
jaren al meer de stallucht geroken heeft
Gleich heeft wel „veine". Zoowel de tooneel
kracht als de moeilijk sluitende gemeentebe
grooting, zijn hier de bondgenooten van den
..Circuskoning", van wie de dagbladannon
ces al weken lang ons allerlei hebben ver
teld. Immers niet makkelijk zijn de gemeente
lijke autoriteiten ertoe te bewegen een „wil
denbeestenspel" zoo in het centrum der bin
nenstad, standplaatsvergunning te verleenen,
als Gleich in dit geval verkregen heeft. Mis
schien heeft de schutting hier als veiligheids
argument dienst gedaan, maar dan moet
deze op verschillende plaatsen toch nog even
gelapt worden, want leeuwen en tijgers kun
nen op kritieke oogenblikken vlug en lenig
zijn, hoe lui en onwillig deze artisten zich ter
wille van de sensatie gedurende de voorstel
ling in het griezelnummer ook mogen voor
doen.
Niemand van 't publiek, die daar evenwel
aan denkt en dat is maar goed ook. De
romantiek komt weer in de stad en met volle
teugen ademen wij de circussfeer naar bin
nen Wat is deze wereld van schittering een
prachtige crisismedicijn; zoo'n circus moest
jaren blijven staan en weg was de malaise
Wsnt niemand zal achter de schutting iets
runnen waarnemen van het harde gezw oeg
en gejaagde bouwen aan de circuspracht in j
wording; niemand zal iets kunnen ontwaren j
van de ijzeren discipline en het nuchtere za
kelijke, de integreerende factoren, voor het
succes van de circusstad. En dat is het groote
geheim van het circus in het algemeen. De
romantiek komt uit boeken, in lang vervlo
gen dage ngeschrcven. Maar de circusdirec
teur maakt dankbaar gebruik van die traditie
en weet het sprookje te bewaren. Wij zijn
tem er zeer erkentelijk voor. Immers hoe
nuchter en hoe zakelijk wij ook mogen zijn,
en hoe wij ook door de dingen heen vermogen
te zien met onze penetreerende blikken van
thans, aan de fascineerende kracht van 't
circus ontkomen wij toch niet. Een circus
werkt als een magneet, zelfs in de hoofd
stad. Wij stellen er onze wandelingen op in,
quasi om er den kinderen iets van te laten
zien, en het circus van thans te vergelijken
met dat uit vroeger dagen, waarvan wij
hooghartig beweren, dat het meer cricus was
in <Sen tijd, trekken wij er lieen en koopen
dure plaatsen. Alleen om te vergelijken na
tuurlijk! En één voor één worden wij gesug
gereerd door de groote affiches in bonte
kleurenpracht en één voor één laten wij ons
beetnemen door dat machtige zinnetje: „voor
slechts enkele dagen", ja, zelfs diegenen, die
elders lazen, dat het groote circus voor bij
na een maand wel in ons midden zal vertoe
ven. Maar dat is de kracht van den cirr
koning, die alle moderne begrippen ten spijt
met zijn ouderwetsch, heeTlijk betooverend
vermaak naar ons toe kan komen en dien wij
nooit in den steek laten. Het is weer dringer
aan de „circuskassa". Dat woord alleen
doet het hem al zoo goed.
En even verder, in de groote R.A.I.-hall,
waar anders de glanzende nieuwe auto-mo
dellen door actieve verkoopers om het hardst
worden aangeprezen, daar is het Dames
beurs.
Daar ioopen de Amsterdamsche huisvrou
wen te hoop om de laatste snufjes op culinair
of ander huishoudelijk gebied in oogen-
schouw te nemen en gelijktijdig te probee
ren. Want van deze tentoonstelling gaat de
roep uit, dat men voor het luttele entreebe
drag kijken en tevens lunchen en dineeren
kan. Bivendien wordt de thee er gratis ge
schonken, iedere tiende bezoekster krijgt een
cadeau en met een doorloopende kaart heb je
al gauw beet. Neen, werkelijk, er zijn weinig
beurzen in den tegenwoordigen tijd, die zoo
lucratief zijn als de Damesbeurs. En van het
jaar hebben de handige organisatoren onzen
vrouwen weer een andere verrassing bereid
Een soort doorloopende modeshow, waar
iederen middag en eiken avond twee keer een
complete, ja eigenlijk voor een bescheiden in
komen ietwat overcomplete garderobe door
heusche mannequins getoond wordt. Men
heeft het Amerikaansch aangepakt en 800
weetgierige dames kunnen tegelijk van al
dit schoons profiteeern. Of zij allemaal koo
pen zullen, betwijfel ik ten zeerste. Dat er
heel wat leuke modelletjes in gedachten wor
den genoteerd en door de huisnaaister wor
den nagemaakt, dat is wel zeker. Maar daar
vraagt de Damesbeurs niet naar. Het gaat
er prettige en gemoedelijk toe en de meneer
van de modeshow, die van de week bij de
première uitleggingen gaf, vertelde, dat er ai
toiletjes van 75 bij waren. A 1, ziet u. En
vandaar juist de huisnaaister, die zoo handig
kan prutsen. Niet minder dan een kleine 60
modellen en daarbij nog een aantal om
de ontwikkeling der damesmode van 1838 af
te demonstreeren inbegrepen worden er
op het groote platform met de moderne ver
lichting in marschtempo vertoond. Hetgeen
natuurlijk niets op het«„loopen" der levende
modellen bedoelt aan te merken. Behoudens
een paar uitzonderingen weten de Holland-
sche mannequins al aardig elegant te doen
en ik kan mij levendig indenken, dat onze
huismoeders ze voor Fransch durven verslij
ten. Als de dames dan tenminste minder
luidruchtig in de aangrenzende kleedsalons
willen doen Toen was het maar de
generale repetitie, dus als van oudsher zal
het alles wel op rolletjes loopen en zullen de
honderdduizend bezoeksters, die deze Dames
beurs plegen te frequenteeren, al het fraais
wel naar behooren weten te savoureeren.
Het is een knap stuk organisatorisch werk.
zoo'n Damesbeurs, en men moet bewondering
hebb envoor de menschen, en men moet be
wondering hebben voor de menschen, die elk
jaar weer een tentoonstelling in elkaar weten
te zetten, waar men zooveel waar krijgt voor
zijn geld. Er zijn dames, die eenvoudig ver
langen naar de beurs, als er een sjaaltje of
een paar handschoenen geverfd moet worden
of wanneer zij zin hebben in een kopje bouil
Ion
VAN SIEGEN.
door proi. dr. J. L. Pierson Jr.
II.
Ik had zóó gehoopt, dat men liet niet mei
ken zou, maar tientallen brieven bestormen
mij, geeselenóe, goede brieven. Domme brie
ven van lieve menschen.
Overtuigde brieven die getuigen van eerlijke
verontwaardiging. 1 am found out. Er is
niets meer aan te deen en eigenlijk is het een
enorme opluchting. Eindelijk kan ik het
openlijk bekennen; ik en natuurlijk allen met
mij die niet als lid ingeschreven staan der
anti-oorlog vereenigingen. Ik ben dól op
oorlog.
Ik gnuif erin, ik stuur het er op aan. Thuis
trek ik, als de gordijnen dicht zijn, mijn
oude wapenrok weer aan, waarin ik van
1914 tot 1918, op een wild paard gezeten,
een batterij veld artillerie commandeerde,
zaliger nagedachtenis. Honderd bloeddor
stige boerenjongen." hitste ik op tot de meest
verachtelijke oorlogszucht. Als krankzinni
gen gallopeerden wij over de hei.
Woeste kreten drongen door tot hen die
beefden, maar het offer brachten van hun
overtuiging. „Dwingende religieuze motie
ven" hielden hen terug. Telkens weer moes
ten zij zich overtuigen dat het in orde was.
Natuurlijk was het in orde. Het volste recht
hadden zij thuis te zitten. In aller eeuwig
heid zouden ze thuis zitten. Menochonwaar
dig was het je medemenschen af te slachten,
althans de grenzen te bewaken.
Vetder moest je niet denken. Dan werd het
te ingewikkeld en meer /.co erg over-
tuigend: Vaderland en Vorstenhuis? Met een
beetje gepruts met internationalisme werden
deze begrippen welhaast agressief, oorlog-
aantrekkers, zooals het enorme Holiandsche
leger den oorlog aantrekt door zijn wilde
woeste uiterlijk, zijn brullende militairen,
militairisten in hart en nieren. Die Satans
kinderen, die als slaven de menschonteerende
commando's opvolgen, zich voegen naar orde
en discipline, en nog de onbeschoftheid heb
ben, te lachen, te zingen in hun vrijen tijd
„Daaaaaat is mijn Vaderland
Vrouwen, kinderen, ouders die hun leven
lang zwoegden voor hun kinderen, ouden
van dagen, weerloozen? Neen duizendmaal
neen. Moedig en vastberaden zouden zij het
offer brengen, edel en verheven, nóbel waren
hun religieuze motieven, nobel, manlijk en
dwingend. Als die anderen zoo krankzinnig
waren hun Vaderland, Vorstenhuis, vrou
wen, kinderen en ouders te verdedigen, dan
moesten zij het zelf maar weten. Geen vinger
zouden ze uitsteken.
Offers brachten ze en brengen nog steeó».
hoopen offers binnen en buitenshuis. Alleen
of in groepen. Alléén was het lastiger aan
den moed te gelooven van de moedige onge
hoorzaamheid, maar in groepen ging het
vanzelf. De motieven waren religieus en
dwingend religieuze motieven en al de rest
was Taster en "erkapt of openlijk militairis
me. Ze schreeuwden elkander toe dat ze het
volste recht hadden en als iemand het waag
de iets anders te beweren dan zouden ze
Maar niemand sprak tegen. Onder het
motto „Wee mij indien ik het geweld niet be
strijd, want de nood is mij opgelegd", bonden
zij den strijd aan tegen „het geweld". In
„dappere ongehoorzaamheid" zochten en
zoeken zij overal het geweld op. waar het
niet is. Zij bestrijden bewust en onbewust met
verkeerden moed, het verkeerde geweld. Heb
ben zij, die het geweld meenen te vernietigen
in hun vereenigingen als „Nooit meer Oor
log", „Kerk en Vrede", en zoo vele anderen,
wel eens bedacht hoe krenkend hun eenzij
digheid is voor alle wel-willenden, voor alle
écht-religieuzen, voor allen die hun leven elk
oogenblik ten offer zouden w:illen brengen
voor idealen als „Vaderland" en „Cultuur".
Het is de stilzwijgende en onwaardig?
vooronderstelling dat dit menschen zouden
zijn die den oorlog v.enschten, en de vrede
verfoeiden en het is alleen aan de goedig?
slapheid le danken der offervaardigen; aan
hun misplaatste toegeeflijkheid, aan liet ge
voel „Lamaar, ze eten uit de hand, ze doen
geen mug kwaad en ze meenen het toch zoo
goed", dat deze vereenigingen opgericht kon
den worden in zóó eenzijdigen stijl
Ik dacht niet toen ik mijn eerste artikel
schreef dat dit verhaaltje noodig was; dat ik
voor min of meer normale, der realiteit be
wuste menschen schreef. Laten de dvoomers
niet verder lezen, zij zouden de Japansche
geest zeker niet begrijpen. Zij mogen zwij
melen onder vredes-naTCOse en als zij ooit
wakker worden zal het aan ons zijn. nare
wilde militairisten en üoddeloozen te dan
ken zijn, dat men nog Nederiandsch spreekt
in de Lage Landen aan de Zeeen dat zij
de gulden vrijheid van woord en drukpers
blijven genieten tot het uitleven van hun lief
lijke verbeeldingsspel.
o
Over Japan zou ik schrijven, h^t land der
ridderlijkheid bij uitnemendheid, maar ik ben
akelig afgedwaald. Historische feiten wenscht
ge. Men wil weien met welk recht Japan nu
eigenlijk zoo vastberaden optreedt in Mau-
churije en Shanghai, en waarom het nu juist
eerst Mancirurije aanpakte om nu ook zijn
invloed op Mongolië uit te strekken. Wij
moeten ons eerst oriënteeren De groote
lijnen, het bevrijdende overzicht Voor de
meeste Westerlingen, o schande, is een Ja
panner nog zoo'n rare water Chinees. Een
enge spleet-oog vent. Japan, dat twee hon
derd jaar sluimerde, en in het midden der
negentiende eeuw geopend werd door wat
vlcot-vertoondat in zestig, zeventig jaar.
eenige westersche beschaving slikte. Eerst
wel wat gulzig, een ..doorjager'' zooals wij
in dienst van een wat gulzigen volbloed
plachten te zeggen. Maar later verwerkte het
alles beter.
Doe'bewust volgt het een rechte lijn, mis
kend en gevreesd door de machten die het zelf
dwongen mee te doen. Met een zuiver in
stinct voelt het waar het echte gevaar schuilt.
Met een historisch inzicht ziet het de zwakke
plekken in de Chineeschc muur, waar de
communistische propaganda langzaam dóór-
sijpelt. zonder eenig ideaal, zonder eenig
enthousiasme.
De dwaalleer, die de arme hongerende
boeren een paradijs voorspiegelt, die het
sluimerende nationaliteit; gevoel wakker
roept en straks tot laaiende vreemdelingen
haat zal aanwakkeren. Een leuze die zóó
goed werkt, dat zij zeifs een oogenblik ge
vaarlijk zal worden voor hen die haar brach
ten. Japan voelt, dat dit het begin van het
einde zal zijn, wanneer deze intoxicatie niet
gestuit wordt. Dat het geheele Oosten be
smet zal worden, via China.
Het staat voor enorme problemen. De
overbevolking van honderd per uur; het
gebrek aan grondstoffen; de vijandelijke
stemming van bijna de heele wereld, geraffi
neerd gestimuleerdde crisis-toestand, die ook
Japan treft. Zonder te weifelen grijpt het in.
Het plan dat gereed lag, wordt uitgevoerd.
Stipt zonder om te kijken en de wereld houdt
den adem in.
Men komt angstig tezamen re Genève en
stuurt briefjes. Japan legt ze kalm terzijde cn
doet precies wat het zich had voorgenomen
te doen. Daarna geeft het een beleefd en
vriendelijk antwoord. Maar Manchurije werd
gezuiverd. Orde en rust werd en wordt nu
nog hereteld en gehandhaafd. Het wordt een
onafhankelijke staat. Nu komt Mongolië aan
de beurt, het laatste bolwerk der Sovjets.
Vastberaden wordt de anti-Japansche boycot
bestreden, waar achter wederom Moskou
zat Maar ik loop vooruit Ik zou historische
feiten geven en zal in mijn volgend artikel
beginnen bij het begin; bij Korea.
