MkmaarsGhe Courant.
HEERENBAAI
m. és
i ÉIÈ wk mJÊ\
1 f m^mJÊ
jl m
II
Jf A -
Handen) vief en dertigste laargang,
Brieven uit de Hoofdstad
per
pond
rtv
uit de ïeit
No. 84 1932
Zaterdatr O April.
Financieel Overzicht.
Knoeierijen bij het Kreuger-
concern veroorzaken nieuw
wantrouwen. Zorgwekken
de positie van Amerikaansche
openbaar Nutsbedrijven. De
Amerikaansche actie tot cre-
dietverruiming heeit niet aan
de verwachtingen beantwoord.
Een nieuwe Nederlandsche
conversieleening op komst.
Beperking van den Javatabaks-
oogst? Ongunstige jaarver
slagen van scheepvaartmaat
schappijen.
De fondsenmarkt heeit in de afgeloopen
week weer een beeld van groote moedeloos
heid vertoond. Het aanbod was weer over
heerschend; lust tot het doen van nieuwe
zaken bestaat er zoo goed als in het geheel
niet, nu de economischen toestand, in plaats
van een verbetering, veeleer een verdere in
zinking te zien geeft, en het vertrouwen door
de gebeurtenissen bij het Kreuger-concern
een nieuwe schok heeft ondergaan.
Hoewel de beurs er zich reeds op had voor
bereid, dat het onderzoek naar de positie van
het concern wel eens onaangename verrassin
gen zou kunnen brengen, heeft het in de af
geloopen week gepubliceerde accountantsrap
port, waarin openlijk gesproken wordt van
valsche boekingen èn balansvervalschingen,
toch een verpletterenden indruk gemaakt. Op
grond van persoonlijke aanwijziging van
Ivar Kreuger zelf blijken in de boeken wijzi
gingen te zijn aangebracht, waardoor eener-
zijds schulden van Kreuger aan de maat
schappij of dochterondernemingen werden
geëlimineerd en anderzijds de schulden de;
maatschappij zelf aan andere geüëerde maat
schappijen zijn verdwenen, terwijl daar
nevens valsche activa werden geboekt of de
waarde dezer activa opzettelijk te hoog werd
opeen omen.
Dat een man als Kreuger, dit tot kort ge
leden nog als een der meest eminente per
soonlijkheden in het economisch leven werd
beschouwd, tot dergelijke practijken zijn toe
vlucht heeft genomen, moet wel een ernstige
schok aan het vertrouwen van het publiek in
de leiders van het bedrijfsleven toebrengen,
en tegelijkertijd wantrouwen deen rijzen in de
positie van andere groote concerns, welke tot
,PP£verre boven allen twijfel verheven werden
geacht. Men ziet dan ook duidelijk uit hei
koersverloop, dat juist de noteeringen van de
aandeelen en de obligptiën der groote inter
nationale concerns, welker positie voor een
buitenstaander niet overzichtelijkkis, en bij cie
beoordeeling waarvan derhalve het vertrou
wen in de leiding een groote rol moet spelen,
het sterkst geleden hebben van den invloed
van de débacle van het Kreugerconcern.
De gevolgen van de gebeurtenissen bij het
Zweedsche concern hebben zich zoowel op de
Europeesche als op de New Yorksche beurs
doeij gevoelen. Laatstgenoemde is echter bo
vendien nog ongunstig beïnvloed door de toe
nemende onzekerheid over de positie van
eenige openbare nutsbedrijven. Als gevolg
van de vermindering van den afzet van elec-
trische kracht e.d. in verband met den terug
gang der industrieele bedrijvigheid en de on
gunstige verhoudingen in de landbouwstaten,
zijn de resultaten dezer „utiliteits"-onderne
mingen voortdurend slechter geworden. De
meeste zorg baart echter de positie van vele
maatschappijen in verband met de tot dus
verre gevolgde financieringsmethoden. Tot
kort geleden was het bij deze ondernemingen
vaak de gewoonte, om de gemaakte winsten
niet in contanten uit te keeren, doch hiervoor
bonus-aandeelen af te geven, waardoor be
haalde winsten dus in het bedrijf werden ge
laten en voor uitbreiding konden dienen. Te
gelijkertijd werden ook verdere uitbreidingen
gefinancierd door de uitgifte van nieuwe aan
deelen, die gemakkelijk plaatsing vonden
Juist echter het gemak, waarmede nieuw gela
kon worden verkregen, heeft dikwijls verleid
tot uitbreidingen, die bij minder gunstige
economische omstandigheden niet loonend
rijn, terwijl vaak dè controle werd verworven
over ondernemingen op Voorwaarden, die
slechts als buitensporig kunnen gelden.
Ernstiger is de toestand voor zulke ouder
nemingen, die zich niet tot de uitgifte van
aandeelen hebben beperkt, doch die hun uit
breidingen geheel of voor een groot deel ge
financierd hebben door de uitgifte van obliga-
tiên, zoodat zij thans een zwaren rentelast
torschen en bovendien voor de aflossing
moeten zorg dragen. De bezorgdheid, dat de
desbetreffende ondernemingen dit op den
duur, wanneer de economische crisis nog
lang mocht aanhouden, niet meer zullen kun
nen volhouden, komt b.v. duidelijk tot uiting
in den koersstand van de obhgatiën der
Cities Service Corporation, waarvan ook hier
te lande zulke aanzienlijke bedragen bij het
beleggend publiek zijn geplaatst, waarbij te
bedenken is, dat deze Mij. ook in sterke mate
b'j de in een even ongunstigen toestand ver-
keerende petroleumindustrie betrokken is.
mjn deze moeilijkheden echter nog in ge
val acuut, erger zijn de ondernemingen er
aan toe, die zich er toe hebben laten verlei
en, de financiering van de uitbreidingen te
oen plaats vinden door de uitgifte van
''"otHsmet korten looptijd, als zijnde de
goedkoopste wijze, om zich de noodige mid-
,5 te verschaffen, nadat obligatiën met
langeren looptijd niet meer bij het publiek te
Plaatsen waren Men rekende er daarbij na
tuurlijk op, dat een verlenging dezer nota op
den vervaldatum steeds mogelijk zou zijn, een
verwachting, die intusschen falikant is uitge
komen.
Door deze wijze van financiering is de
Middie West Utilities Co., wier notes ook in
ons land plaatsing hebben gevonden, in een
impasse geraakt. Behalvxe 40 millioen dol
lars aan note? waarvan op 1 Juni van dit
jaar en elk der drie volgende jaren telkens 10
millioen dollars vervallen, heeft deze maat
schappij nog 30 millioen dollars aan bank
schulden uitstaan. Aanzienlijke afschrijvin
gen op activa worden noodzakelijk geacht en
een kapitaalreorganisatie, die ook van hou
ders van preferente en gewone aandeelen op
offeringen zal vragen, is onvermijdelijk. In
verband met de den tegenwoordigen toe
stand, die het verkrijgen van nieuw kapitaal
vrijwel onmogelijk maakt, kunnen nog geen
vastomlijnde plannen worden ingediend.
Ook op ander gebied geeft de toestand in
de Vereenigde Staten nog weinig aanleiding
tot een opgewektere stemming ter beurze. De
verwachtingen, die in sommige kringen van
de plannen tot uitbreiding der credietverlee-
ning waren gekoesterd, zijn tot dusverre nog
in het geheel niet bewaarheid. De lichte her
leving, die omstreeks een maand geleden in
sommige bedrijfstakken viel waar te nemen,
heeft zich niet doorgezet. De bedrijvigheid in
de staalindustrie is zelfs nog teruggeloopen;
de productie-plannen van de Ford-automo
bielfabrieken vorderen slechts zeer langzaam
en het vervoer op de spoorwegen neemt voort
durend meer af.
Het eenige directe gevolg van de werk
zaamheden van de Reconstruction Finance
Corporation en de andere maatregelen rot
verruiming der credieten is geweest, dat het
aantal bankfaillissementen een vermindering
te zien geeft. Door deze hulpverleening is dc
Eositie der banken echter niet intrinsiek ver-
eterd; in vele gevallen zijn de moeilijkheden
slechts opgeschort en af te wachten blijft, hoe
de toestand op bankgebied in de Ver. Staten
zich in de naaste toekomst verder zal ontwik
kelen.
Al deze factoren van onzekerheid vinden hun
weerspiegeling in de gedeprimeerde stem
ming ter beurze. Een enkelen dag moge al
eens eenige koersverbetering intreden, in
groote trekken bwegen de koersen zich nog
altijd in een dalende richting.
Evenals op de buitenlandsdie beurzen
blijft ook op de Amsterdamsche fondsenmarkt
destemmin ggedrukt; zoowel voor aandeelen
als voor obligatiën.
Van de Indische leeningen liepen vooral de
in dollars luidende stukken in koers terug,
maar ook de overige soorten waren lager.
Ook Nederlandsche staats- en gemeentelee-
ningen brokkelden in koers af; de nieuwe
Nederlandsche conversie-leening, die geleide
lijk tot ca. boven pari was opgeloopen,
is zelfs tijdelijk weer een fractie beneden
pari gedaald. Leeningen Amsterdam en Rot
terdam waren weer aangeboden, maar* de in
den jongsten tijd uitgegeven binnenlandsche
gemeete- en provinciale leeningen met beperk
ten looptijd konden zich goed in koers hand
haven. De 5 leeningen der gemeente
's-Gravenhage met een looptijd van 5 en 6
jaar handhaven zich zelfs op ca. 1
boven pari.
Er zijn in de laatste weken weer heel wat
van deze kortloopende binnenlandsche lee
ningen aan de markt gebracht; voor zoover
het hierbij ging om leeningen met een rente
van 554 hebben zij meerendeels goed suc
ces gehad; de 5 leeningen konden echter
in verschillende gevallen niet geheel worden
geplaatst. Dit wijst er wel op, dat de stijgen
de tendenz op de rentemarkt nog steeds niet
tot staan is gekomen, wat met het oog op de-
grocte geldbehoeften van openbare lichamen,
die in de naatste toekomst nog gedekt moeten
worden, wel begrijpelijk is.
Na het succes, dat de Nederlandsche schat
kist met de uitgifte van haar jongste leening
van 250 millioen heef tgehad (waarvan,
naar men weet, 150 millioen bestemd was
voor aflossing der 6 leening 1922A),
heeft thans ook de 6 leening 1922B,
waarvan eveneens een kleine 150 millioen
uitstaat, per 1 Juli a.s. aflosbaar gesteld
Voor dien tijd zal de Staat dus met een nieu
we leening komen. Men had gehoopt, hier
voor betere voorwaarden te kunnen bedingen
dan voor de jongste uitgifte; gezien het
tegenwoordige koersniveau dezer laatste lee
ning lijkt het echter nauwelijks mogelijk, dat
een lager rente-type dan 5 zal kunnen
worden gekzoen, tenzij in de positie der obli-
gatiemarkt in de eerstvolgende maanden een
verbetering mocht komen.
Op de aandeelenmarkt is in de afgeloopen
week weinig omgegaan. Zelfs in aandeelen
Koninklijke, die geruimen tijd sterk de aan
dacht hadden getrokken, kwamen weinig za
ken tot stand, en dan nog tot lagere koersen.
Er schijnen inderdaad wel besprekingen tus-
schen de Koninklijke Shellgroep en de Sov
jets, waarover reeds zoo lang geruchten loo-
pen, te zijn gehouden, maar deze schijnen tot
dusverre met tot eenig resultaat te hebben
geleid. Het heet thans, dat Rusland wel be
reid zou zijn, deel te nemen aan een overeen
komst tot vaststelling van de prijzen, doch
dat het zich niet wil verplichten tot een be
perking van het aanbod. Dit laatste is echter
het voornaamste doel van de Koninklijke-
Shell en de andere groepen, die aan de onder
handelingen hebben deelgenomen. Men hoopt
thans, dat de toenemende economische moei
lijkheden Rusland zouden kunnen nopen, te
eeniger tijd alsnog op het thans ingenomen
standpunt terug te komen.
Van industrieele maatschappijen zijn Uni-
lever weder tot beneden pari gedaald, terwijl
ook aandeelen Philips ongunstig gedispo
neerd waren, onder den invloed van de alge-
meene pessimistische opvattingen over den
economischen toestand. Wat Unilever be
treft, heeft het bericht, dat het wetsontwerp
tot steun aan de veehouderij hoogstwaar
schijnlijk een menggebod voor de margarine
industrie zal bevatten, een ongunstigen in
druk gemaakt, daar hierdoor de prijs voor
margarine kunstmatig zal worden verhoogd
en de concurrentie met de natuurboter be
moeilijkt zal worden. Zeer flauw waren ook
kunstzijde-aandeelen.
Op de afdeelingen der Indische cultures
was de stemming al even weinig opgewekt
Zoowel suiker- als rubber- en tabakswaarden
zijn weer in koers teruggeloopen. Verschil
lende tabaksmaatschappijen op Java zijn
doende met een plan tot beperking van den
tabaksoogst 1932, omdat men meent, dat bij
het geringe opnemingsvermogen der tabaks-
verbruikende landen de oogst in den tegen
woordigen omvang te groot is. De tabaks
maatschappijen in Besoeki willen hun oogst
30 beperken, de in de Vorstenlanden ge
vestigde ondernemingen schijnen zich te wij
len gaan toeleggen op een verbeterde kwali
teit, waardoor dan vanzelf de omvang van
het aan de markt te brengen product kleinei
zou worden. De Sumatra-tabaksmiieu zullen
zich ook op de een of andere wijze aan de ver
anderde marktverhoudingen moeten gaan
aanpassen. Naar verluidt, zou het in de be
doeling liggen, op de „Oostkust"-onder-
neming het volgend jaar in het geheel niet te
planten.
Scheepvaartlijnen waren geheel verwaar
loosd. Het dezer dagen verschenen jaarver
slag van de Kon. Nederlandsche Stoomboot
Mij. was dan cok weinig geschikt, een betere
stemming in het leven te roepen. De bruto-
ontvangsten dezer onderneming zijn in 1931
met 7% millioen gedaald, waartegenover
een vermindering aan uitgaven, door bezui
niging, loonsverlaging, ontslag van perso
neel enz. stond van 354 millioen. Het
resultaat zou nog ongunstiger zijn gewees*,
wanneer het eerste halfjaar niet beter was
geweest dan de tweede helft des jaars. Aan
gezien het saldo der exploitatie-rekening
slechts 333.905 bedroeg, moesten de noo
dige afschrijvingen uit de reserve worden be
werkstelligd. Als een lichtpunt in het verslag
is echter het feit te beschouwen, dat het oe-
stuur er op bedacht is geweest, door verkoop
van schepen en vermindering van verplich
tingen de liquiditeitspositie op peil te houden.
De Koninklijke Boot staat er in elk geval
nog heel wat beter voor dan de Holland—
Amerika Lijn, die wel in bijzonder sterke
mate door de crisis in de scheepvaart is ge
troffen. Ondanks sterke bezuinigingen wijst
de exploitatie-rekening over 1931 een nadée-
lig saldo aan van ruim 1 mlilioen. Sche
pen moesten beneden de boekwaarde worden
verkocht en belangrijke afschrijvingen op an
dere activa waren onvermijdelijk, zoodat het
jaar per saldo met een verlies 7 3/4 mil
lioen is afgesloten. Om het voortbestaan der
maatschappij te verzekeren, zal voor 1 Mei
a.s. (tot welken datum uitstel voor de coupon-
bétaling op de 6 obligatien werd verleend)
met obligatiehouders een regeling bereikt
moeten worden. Het door de M-., iti overleg
met de vereeniging tot bescherming der be
langen van obligatiehouders uitgewerkte
schema komt daarop neer, dat obligatiehou
ders zullen hebben te offeren de halfjaar-
sche coupon van 1 Mei 1932 en twee derde
van de vier volgende coupons, terwijl zij bo
vendien elke obligatie van 500 op 1 Mei
1934 tot 400 zullen moeten laten afstem
pelen, waartegenover zij op genoemden da
tum datum 150 aandeelen Holland—Ame-
i'ka Lijn zullen ontvangen. Op deze wijze
zal de Mij zich drijvende kunnen houden, in
de- hoop, dat binnen het tijdsverloop van twee
jaar de toestand voor haar ten ooede zal kee
ren.
Hieiotidcr volgt een overzicht van het
koersverlooo:
Aku 33—21 54
Philips Gem. Bez. 63 1/454%56;
Unilever 1019597;
Ned. Kabelfabr. 219—198—200;
Rotterd. Droogdok 115103;
Zweedsche Lucifers Mij. 19—10 1/8;
Kreuger Toll 6 3/4414',
Aniem 180168 54;
Exploratie 110 3/495%;
Billiton M-. 237—193;
Koninklijke Petroleum Mij. 12854 121 3/4;
Perlak 93 1/4—85;
Amsterdam Rubber 3554—29—30%;
Koloniale Bank 54 5/8—47 3/4;
Ned. Handel Mij. 7054—64;
Vorstenlanden 4254—36 3/8;
Handelsvereen. „Amsterdam'' 171155—
159%;
Deli Batavia Mij. 11510054;
Deli Mij. 125—108;
Senembah 150—128;
Besoeki Tabak 135—96;
Ned. Scheepvaart Unie 5654—46—47;
Kon. Paketvaart 10093.
(Van onzen eigen correspondent).
„Koopt Nederlandsch fabrikaat".
„Het zeghen is maar wint,
doch doen dat is een dingh".
Indien de belangwekkende actie, welke deze
week in Amsterdam ontketend werd door de
ondernemende organisatoren der „Nederland
sche Week", even krachtdadig en energiek
wordt doorgezet als zij werd begonnen, dan
zal deze „Nederlandsche Week" zeker niet na
laten voor heel het Nederlandsche volk
vruchtdragende resultaten af te werpen. Wij
hebben de groote Carlton-zaal weer eens in een
nieuwe gedaante leeren kennen. Bij Holland-
sche muziek en met een noenmaal van
lugch mocht uit den aard der zaak niet gespro
kén worden waarbij, hoe vreemd het ook
moge klinken, het „helder vleeschnat in kop",
zooals de bouillon op het menue (pardon!)
stond aangegeven, prettig en gemoedelijk in-
heemsch aandeed, is deze propaganda-actie om
het vrijwillig gebruik van Hollandsche produc
ten te bevorderen, op klinkende wijze ingeluid.
Op overtuigende manier hebben verscheidene
sprekers van gezag het woord gevoerd en het
belangwekkende vraagstuk van ons bedrijfs
leven en werkverruiming van alle mogelijke
kanten uitvoerig belicht. Het was weinig élé
gant of hoffelijk van onzen socialistischen wet
houder de Miranda, dat hij zich tegen alle ver
wachting in, niet aan een gemaakte afspraak
heeft gehouden; overigens liet zich geen wan
klank hooren, werd de politiek voor eenmaal
eens er buiten gehouden en hadden alle partij
en slechts één belang, onze nationale welvaart,
op het oog. En nu het pionierswerk, waarvan
Dr. I. H. J. Vos het leeuwenaandeel op zich
nam, achter den rug is en er „een zweem van
optimisme te bespeuren is geweest om het ge
schokte vertrouwen te herwinnen", dringt zich
alras de vraag aan ons op: hoe zal nu de prac-
tijk in de naaste toekomst de in ruime mate
behandelde theorie kunnen ondersteunen en
hoe zal nu de leuze van boven de bestuursta
fel: „Schraagt de eigen bronnen van bestaan",
binnen den kortst mogelijken tijd verwezenlijkt
kunnen worden? Want voorloopig nog, schijnt
het helaas of.de verschillende belanghebben
den, en zijn wij dat niet allemaal, elkaar in een
kringetje achterna loopen. „Koopt Neder
landsch Fabrikaat" wil men propageeren, maar
hier is dc propaganda alleen niet voldoende.
Woord en daad zullen hier dienen samen te
l gaan. Er zal een gezonde bedrijfspolitiek iour
onze Nederlandsche industrie gevoerd moeten
worden, waarbij men ook niet zal mogen schro
men in te grijpen, waar zulks maar noodig
blijkt, om ons Hollandsche publiek, alvorens de
propaganda haar nuttig werk te doen verrich
ten, ervan te overtuigen, dat Hollandsche pro
ducten in prijs en kwaliteit met het buiten-
landsche artikel ruimschoots kunnen wed
ijveren. Er zal gebroken moeten worden met
een sleur, met een slechte gewoonte om uit
onkunde en onverschilligheid, uit gemakzucht
in vele gevallen, naar uitheemsche goederen te
vragen. Geen gemakkelijke taak voorwaar in
ons land, waar het weinig tastbare propaganda-
element, ook al door den aard van onze moe
dertaal, danig wordt bemoeilijkt, wanneer het
er om gaat om met veel overtuiging het groote
publiek te bereiken. „Buy British and Best"
luidde de pakkende slagzin bij een dergelijke
campagne in het Britsche Rijk ter bescherming
der Engelsche industrie. En als een vloedgolf
verbreidde zich de nationale gedachte, zonder
chauvinistisch te zijn, over het gansche land en
de resultaten bleken alle verwachting nog te
overtreffen. Een speciale vereeniging ter pro
pageering van het Nederlandsche fabrikaat
schijnt in ons land al geruimen tijd te bestaan
en nuttig werk te doen, maar het is toch wel
teekenend, dat nog maar zoo weinigen ooit iets
daarvan hebben gemerkt. Wij missen de
breede, grootsch opgezette propaganda-actie,
welke in staat moet kunnen zijn, als bij toover-
slag ons heele volk voor deze Hollandsche ge
dachte te winnen. Vrijhandelaren en protestio-
nisten kunnen hier gevoeglijk hun argumenten
laten varen, wanneer Nederlandsche producten
vrijwillig door Nederlanders zullen worden ge
kocht. Werkgevers en werknemers hebben
hier gelijke belangen, tusschenhandel en winke
lier hebben wellicht een veer te laten om het
hunne aan deze groote zaak bij te dragen, op
dat in deze keten van werkzaamheid geen en
kele schakel zal ontbreken. De socialistische
stelregel, dat, indien de zorg voor 300.000 Ne
derlandsche werkloozen financieel nog maar
zal worden uitgebreid, er meer koopkracht bij
deze helaas zoo aanzienlijke groep Nederlan
ders aanwezig zal zijn, klonk bij al de altru-
istische beschouwingen ter gelegenheid der Ne
derlandsche Week, wel zeer eigenaardig en
schijnt gemakkelijk aanvechtbaar. Of meende
wethouder de Miranda werkelijk, dat deze op
lossing beter zal zijn, dan het aantal werkloo
zen op den duur terug te brengen? Het mag
dan uit partijoverwegingen wellicht consequent
te noemen zijn, voor ons buitenstaanders lijkt
alle logica in dat systeem ten eenemale zoek.
En of in het binnenste van ons bijna roode
stadsbestuur de consequentie van den nood, die
wetten breekt, al of niet zullen worden aan
vaard, zal de volgende week wel blijken, wan
neer in het „georganiseerd overleg" een loons
verlaging over de geheele linie aan de orde
wordt gesteld. Het zou zeker niet uitgesloten
kunnen zijn, dat Amsterdam volgende week om
dezen tijd, de drie socialistische wethouders uit
het dagelijksche stadsbestuur getreden ziet.
Doch dit even ter zijde, met het oog op het
door den heer de Miranda gesprokene.
De laatste inleider op „de Nederlandsche
Weekbijeenkomstdeed zijn betoog verwon
derlijk wel aansluiten op de voor de hoofdstad
zelve te ondernemen propaganda-actie, in ver
band met he bezoek uil de provincie. Hier was
het de Amsterdam-enthousiast, de heer J. H.
Bergmann, de energieke directeur van sleep-
bootreederijen, watertaxi- en watertrambe
drijf, die voor dezen zomer voor de vacantie
van Nederlanders én Nederland een warm plei
dooi hield! Is het inderdaad niet bedroevend
te weten, dat terwijl slechts ongeveer 13 milli
oen gulden in ons land door vreemdelingen
jaarlijks wordt uitgegeven, wij Nederlanders elk
jaar niet minder dan 45 millioen gulden buiten
de grenzen verteeren.
Amsterdam zal, dank zij de Vereeniging
't Koggeschip, de zaken eens flink aanpakken
van het jaar. Met behulp van de waardevolle
medewerking van de Directie der Spoorwegen,
zal het mogelijk zijn in het a.s. seizoen, met ge
combineerde reisbiljetten van uniform- maar
vooral ook laag tarief een vacantiereis naar de
hoofdstad alleszins de moeite waard te doen
zijn. En de watertaxi's en watertrams van den
heer Bergmann spelen daarbij zeker niet de
minst belangrijke rol. Wij zouden anders onzen
bijnaam van het Noordelijk Venetië niet waar
dig zijn. Amsterdam zet dezen zomer haar
poorten voor de Nederlanders wijd open, Am
sterdam wil laten zien, dat zij den naam van
hoofdstad des lands niet onverdiend wil dragen.
En zoo mankeert 't dus in „Mokum" thans niet
aan initiatief. De diverse plannen getuigen van
een frisschen geest, een onverstoorbare energie
engezonde zakenpolitiek. „Er is een zweem
van optimisme te bespeuren" kunnen wij met
den heer Zaalberg, den Directeur-Generaal van
den Arbeid, uitroepen. Draait de wereld niet
door optimisten?
Als alle zakenlieden het systeem van mijn
boordenleverancier maar zouden adopteeren,
van den man, die steevast aan allen, die het
woord malaise noemen, met een gedurfde over
tuiging vertelt, dat „sinds verleden week
Woensdag half twee de malaise voorbij is",
dan kunnen wij misschien de economische wet
ten niet zoo maar naar onze hand zetten, maar
wij leven gezonder.
In de afgeloopen week heb ik wel drie dozijn
boorden gekocht! VAN SIEGEN.
ythaa&cuêdek
Oplossing eindspel 537.
1. Ph6! g3 2. Pf5 Lf2 3. Pd 4! (zwart
kan niet nemen wegens pat). 3. Pb7
of H 4 Pc6+ K. zet. 5. Pd8 Nu blijft het
paarcl zich telkens ten offer bieden wat
wit pat geeft. Ook tot remise leidt: 3.
Kei 4. PcG Lb6 5. PaS enz. Daarentegen
volgt na 1. Pf6i g3 2. Pe4 Lf2 cn wit kan
geen pat bereiken.
Oplossing eindspel 538.
1. PfY Ke6 2. Pd8+ Kd7 3. Pb7 (na 3. Pf7
volgt Lg7! en zwart wint).
3Kc7 4. Paö Kb6! 5. cój (na 5.
Pb3? volgt Pcc3 mat).
5Pc5f 6. Kbi Pb7+ 7. Ka4! Pao
pat.
Oplossing tweezet 385.
1. Tg3 dreigt niets, maar iedere zet van
zwart geeft wit gelegenheid tot een
matzet.
1. fg3 2. Dfl mat.
1 P speelt 2. Df7 mat
1.f7 speelt 2 Dc6 mat.
1.Lc7 speelt 2. Dc8 mat
1.Lbl speelt 2. Dc2 (of (13 01 e4)
uiau
1CHTE FRlESCHf
ZO <t. per ons lOct. perrons
1. D. speelt op de 5 lijn. 2. D. of T. geeft
mat.
1. gh4 2. Df4 mat
Eindspel 540.
(T. Gorgiew).
-----I
jjgnf j
«r f Wm
\'M- iü
Hg
m
b o e t g h
Wit speelt en maakt remise.
Eindspel no. 539.
(Dr. Shalicka).
8
7
5
4
3
3
1
W I
m
i WM WM fHI
fa</W - 'MM//.' '///W/z 'wiï/M- i
a b c ct o t' g h
Wit speelt en maakt remise.
Probleem 386.
(P. Feenstra Kuyper. Den Helder)
le prijs Good Companion).
8
7
6
5
4
6
gAu Wk nWT
Ywm 4iï////, ,%m
s, 'j* «ri w
\mm m
k k I
mm ÉB .'WÊi
'üJil 4M-
m
WM
a b c d e f g h
Tweezet.
Hier volgt de 6e partij uit de match
EuweFlohr, die met 4—4 onbeslist
eindigde. Flohr heeft deze partij op
origineele wijze behandeld en gewon
nen.
Chechische verdediging.
Wit: Euwe. Zwart: Flohr.
1. d4 do 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 gv
5. Lf4 (Euwe zegt in zijn leerboek dat dit
de beste zet is. Hij zal hierin wel niet
gesterkt zijn door 't verloop van dit spel.
Tenminste Flohr dwingt hem in een
enkele zet tot retireeren) 5cd4 6.
a4 (om b5 te beletten). Pdö 7. Ld2 (De L.
moet terug. Naar g3 te gaan sluit de L.
van de verdediging van de damevleugel
af en zwart kan met Daö 8. Tel bó le
pion behouden).
7. Pb4. (Het paard staat hier zeer
sterk en wit moet wel zijn damepaard
manoeuvreeren om dat paard te ver
jagen)^. Tel Lg7 9. Pbl a5. 10. Pa3 c6
(Dit vond Flohr beter dan winst van
pion d4) 11. Pc4 cd4 12. Pb6!? (Wit ruilt
zijn paard tegen een L. en de rochade.
Maar dit paard heeft teveel gemarcheerd
om tegen een nog onbewogen Looper te
worden afgeruild. Bovendien heeft wit
weer een stuk aan de verdediging zijner
bedreigde damevleugel ontnomen). 12
Db6 13. Tc8f Kd7 14. Tc4 Td8 15. e3!
(Eindelijk zwart kan deze pion niet
nemen b.v. 15de3 16. Le3+ Ke8 7.
Tc8!)
15Ke8. 16. Pd4 Pc6 17. Pc6 bc6
18 Dbl. Lb2ü (Na 19. Db2 volgt dame-
verlies wegens Pd3+ en na 19. Lb4 volgt
La3). 19 Tb4 Log 't beste.
19ab4 20. Db2 Ta4. 21. Lc4 b3!
(driegt Ta2 met winst). 22. Lb3 (ook dit
faalt en gaat met verlies gepaard). 22.
Tb8 23. 00. (Spielmann vond hier
23. Dh8 Kd7 24. Db8 Talf 25. Ke2 Db8
26. Tal Db3 nog t beste. 23Db3 24.
Dh8 Kd7 25. Dh7 Tal! (beslissend. Wit
kan niet nemen wegens mat in drie
zetten). 26.( Lel Dc4. 27. Dh3f f5 '28. Dg3
Tb8bl 29. f3. De2 en wit geeft op hij
raakt een toren achter. Naar een verslag