DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN ONSTREKEN. Hotel „Nassau-Berp", Bergen aan Zee. .58uitetdand Opening van het Café-Restaurant Donderdag 5 Mei. Mo. I05 Hit het JUndement ftagjetiiksch QveczicfU Des namiddags Concert. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTÏEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten re bat. Groote letters naar plaatst uimte. Brievee franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C, KRAK. WOENSDAG 4 JIEI 1932 Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA. 134e Jaargang. H0BH Dit nummer bestaat uit drie bladen. HEMELVAARTSDAG. DE ALKMAARSCHE COURANT ZAL DONDERDAG 5 MEI NIET VER SCHIJNEN. DE DIRECTIE. Den Haag, 3 Mei 1932. Nadat op de gebruikelijke wijze de heer IJ. Keestra als opvolger van het overleden katholieke kamerlid Van Vuuren was ge ïnstalleerd, heeft de Tweede Kamer heden middag haar werkzaamheden aangevangen met het wetsontwerp tot tijdelijke verhooging van de opcenten op de invoerrechten in Ned,- Indië aan te nemen met 50 tegen 26 stem men. Tegenstemmers waren de socialisten, de vrijzinnig-democraten en de communisten. Het grootste deel van de vergadering werd hierna in beslag genomen door een interpel latie van den heer Oud (v.d.) omtrent de voornemens der regeering ten aanzien van de stichting van scholen in de Wieringer- meer. Reeds vroeger had dezelfde afgevaar digde over deze zaak schriftelijke vragen tot den minister van onderwijs gericht, doch hij was met de antwoorden niet tevreden ge steld en daarom had hij een interpellatie aangevraagd. De zaak komt ongeveer hier op neder: de Wieringermeerpolder valt onder de gemeente Medemblik. Deze heeft dus formeel te zorgen voor het onderwijs in den nieuwen polder, doch doet dat niet, vermoedelijk omdat het boven haar administratieve krachten gaat. Nu hebben eenige personen van verschalen de richting de handen ineen geslagen en in den nieuwen polder een school gesticht, een bijzondere school voor neutraaL ojiderwijs. Dat was den heer Oud gansch riiêt naar den zin, vandaar eerst zijn schriftelijke vragen en heden zijn interpellatie. Naar zijn over tuiging is hier gehandeld zoowel in strijd met de Grondwet als met de Onderwijswet. De Staat heeft volgens de Grondwet te zorgen, dat er alom behoorlijk gelegenheid wordt gegeven om openbaar onderwijs te ge nieten, Daarnaast kunnen particulieren overeen komstig de wet op het lager-onderwijs aan vullend te werk gaan, maar de overheid moet voorgaan, mag zeker niet, gelijk hier het ge val is geweest, het initiatief nemen tot in richting van een schooi van een type, dat onze Onderwijswet niet kent. Kon de ge meente niet de zorg op zich nemen voor de oprichting van een openbare school, waar om is dan de regeering niet overgegaan tot stichting van een Rijksschool? Wat nu in den Wieringermeerpolder is geschied legt op de openbare school het stempel van een be paalde richting te dienen en bovendien is de regeering daarbij buiten haar bevoegdheid gegaan ^ioor lokalen beschikbaar te stellen voor een bijzondere lagere school. Waar haalt de minister de bevoegdheid daartoe van daan? Meent de minister, dat de Grondwet het verleenen van bijdragen uit de openbare kas veroorlooft ten bate van een algemeen vormend lager onderwijs, dat niet voldoet aan de voorwaarden, door de Grondwet ten dezen gesteld? In dit verband stelde de in- terpellant den minister een half dozijn vra gen, welke we hier niet zullen weergeven, omdat zij in het verder verloop van de ge- dachtenwisseling vrijwel op den achtergrond geraakten. Minister Terpstra was in zijn antwoord aan den interpellant aanvankelijk niet zeer gelukkig. Hij zette uiteen, dat de directie van den Wieringermeerpolder had gemeend een goed werk te doen door het lager-onderwijs te organiseeren vóór dat de gemeente Me demblik daartoe de eerste stappen deed. Dat er in dien polder behoefte zou bestaan aan openbaar lager onderwijs, was uit niets ge bleken, er behoefde dus niet overgegaan te worden tot den inrichting van een openbare lagere school, en zijns inziens verbiedt de Grondwet de regeering niet aan het bijzon der onderwijs steun te verleenen in geval len, welke niet bij de wet zijn voorzien. Dat laatste was een wel ondoordachte uiting, want daardoor ontketende hij de geesten. Bij interruptie had reeds de heer Ketelaar (v.d.) geroepen dat dit een schande was en in zijn repliek dikte de heer Oud cli. nog wat aan, sprak van oneerlijke onderwijs politiek in strijd met de pacificatie van 191 door de oprichting van een soort van supra- school die openbaar en tegelijk bijzonder is, een wangedrocht dus. Ten slotte kwam hij Riet een motie, waarin de Kamer het met het °og op de bijzondere omstandigheden in den Wieringermeerpolder noodzakelijk noemt; dat er in de behoefte aan algemeen vormena lager onderwijs voorloopig van tijkswege wordt voorzien. Bij het hierop volgend breedvoerig debat heeft o.a. de heer Eerdmans (lib.) de zaak door den interpellant we! wat opgeb azen genoemd. De heer Oud was z.i. te achter dochtig. Intusschen kon deze spreker zich ook niet met het standpunt des ministers vereenigen. Ook de heer Zijlstra (a.r.) acht te de zaak opgeblazen. Men staat hier voor een noodtoestand waarvoor raad moest wor den geschaft. De heer Suring (r.k.) vond de houding des ministers zeer verdedigbaar. Lager-onderwijs kan evengoed aan de behoefte aan algemeen vormend lager onderwijs voldoen als open baar onderwijs. Bovendien vond hij dat de zaak in de eerste plaats de lagere besturen aangaat. De gemeente Medemblik is in de eerste plaats verantwoordelijk voor een be hoorlijke inrichting van het openbare lagere onderwijs en Gedeputeerde Staten van N.-H. hebben daar op toe te zien. Voor Rijksscho len gevoelde hij weinig. Dat zijn uitzonde ringsverschijnselen bij ons onderwijs. Een overtuigend verdediger vond de mi nister in den heer Tilanus (c.hdie er op wees, dat hier in bijzondere omstandighe den raad moest worden geschaft en betoog de, dat er geen sprake was van schennis der Grondwet. Bovendien achtte hij het verkeerd den minister van onderwijs voor de zaak aansprakelijk te stellen, daar alles buiten hem om was in orde gemaakt. Minister Terpstra wees in zijn repliek er nog op, dat hij, nu de gemeente Medemblik voldoende voor de aanwezigheid van open baar lager onderwijs op haar grondgebied had gezorgd, haar niet aansprakelijk kon stellen voor verder onderwijs in den Wierin- gerpolder. Maar dat kan later nog best ge beuren, wanneer er geregelder toestanden zijn geboren. Na nog wat debat is ten slotte de motie- Oud verworpen met 47 tegen 31 stemmen rechts tegen links. De Kamer heeft vervolgens in behande ling genomen de .herziening van de wet op het dragen van vuurwapens, waarbij enkele wapens onder de wet worden gebracht. En kele leden, o.a. de heeren Tilanus (c.h.), Schaepman (r.k.) en Van Voorst (r.k.), dron gen er op aan de vergunning tot het dragen van een vuurwapen wat te vergemakkelen, terwijl de heer Zadelhoff (s.d.a.p.) juist aan een andere richting de voorkeur gaf. Mor gen is minister Donner aan het woord. HET ONTWAPENINGSJAAR 1932. Een motie van de Nederlandsche delegatie. Het aanvalskarakter der slagschepen erkend. De vlootcommissie te Geneve heeft giste ren de debatten over de vraag, of de slag schepen ook op de lijst van aanvalswapenen moeten worden geplaatst, beëindigd. De ge delegeerden van Zweden, Rusland, Neder land, Noorwegen en Turkije betoogden al len, dat slagschepen ongetwijfeld tot de cate gorie der aanvalswapenen moeten worden gerekend. De vertegenwoordiger van Rus land wees er daarbij op, dat vooral de mo derne verbeteringen in het bouwen der slag schepen hun aanvalskarakter hebben ver hoogd. En de gedelegeerde van Roemenië be toogde, dat de slagschepen het gevaarlijkste wapen voor de kustverdediging zijn. o Prof. Moresco sprak namens de Neder landsche delegatie. Hij herinnerde, zoo tele foneerde de Hbld.-corresp. uit Geneve, er aan, dat de totdusver gegeven antwoorden der delegaties nog niet de mogelijkheid van een eenstemmig antwoord op de vraag heb ben gebracht. De Engelsche, Amerikaansche en Japansche delegaties verklaarden dat de slagschepen niet offensiever dan eenig an der wapen der zeemacht zijn. Men heeft zelfs beweerd dat geen enkel type van oorlogs schip een specifiek aanvallend karakter draagt. Prof. Moresco meende, dat de vlootcom missie, wanneer zij zich bij deze stelling der groote zeemogendheden aansluit, een zeer droevigen indruk zal maken zoowel op de algemeene commissie als op de openbare meening. De algemeene commissie zal er te recht over verwonderd zijn dat de vlootdes- kundigen lijdelijk hebben toegezien dat de leiders der delegaties in de algemeene com missie aan de vlootcommissie opdracht heb ben gegeven een lijst van de meest offensieve aanvalswapenen der zeemacht op te stellen, terwijl die vlootdeskundigen blijkbaar wisten dat die taak niet zou kunnen worden uitge voerd. Niet minder droevig zou de indruk op de openbare meening zijn, die opnieuw zal werden teleurgesteld nadat de algemeene discussies de hoop hadden gewekt dat op het gebied der qualitatieve ontwapening een vooruitgang was te boeken geweest. Prof. Moresco verzocht de vlootcommissie ook wel te willen bedenken dat ieder echec op een belangrijk punt ook de overeenstem-' ming op andere belangrijke punten zal be moeilijken. Prof. Moresco wees er ten slotte op, dat de verklaring door de vlootcommis sie, dat de slagschepen een offensief karak ter hebben, nog niet behoeft ten gevolge te hebben een onmiddellijke vernietiging van de slagschepen. Het Italiaansche voorstel dat de slagsche j pen onder de aanvalswapenen rangschikt gaat hierbij uit van de gedachte, van een ge leidelijke progressieve afschaffing der slag schepen. Practisch zou de beslissing tot af schaffing der slagschepen dus neerkomen op de verplichting de slagschepen niet te ver wangen. De groote zeemogendheden behoe ven dus geen angst te hebben, dat een erken ning van het aanvalskarakter der slagsche pen het geheele stelsel van de vlootorgani- satie zou omverwerpen. Prof. Moresco wees er op, dat, wanneer een resolutie in tweeledigen zin kan worden uitgelegd, men dien zin moet nemen die eenig effect aan de resolutie verleent. Indien de vlootcommissie van de oorlogsschepen zou verklaren, dat het defensief of offensief karakter afhangen zou van het gebruik dat er van wordt gemaakt, zal de resolutie der algemeene commissie zonder eenige uitwer king blijven. Prof. Moresco diende op grond van al deze overwegingen namens de Nederlandsche de legatie een resolutie in, volgens welke de vlootcommissie zal verklaren, dat naarmate de slagschepen grooter en krachtiger bewa pend zijn, zij ook een meer specifiek offen sief karakter hebben en voor de nationale verdediging van een ander land gevaarlijker zijn. Prof. Moresco achtte het onvermijdelijk dat de commissie, gezien de moeilijkheden die zich ook bij andere wapenen zullen voor doen, deze moeilijkheden dus ook bij het eer ste vraagstuk zal overwinnen. Nadat de gedelegeerde van Polen weer het tegenovergestelde standpunt van de betrek kelijkheid van een offensief karakter der slagschepen had verdedigd, besloot de vloot commissie aan haar bureau de taak toe te vertrouwen in het licht der gehouden dis cussies een bepaald voorstel op een later tijdstip aan het oordeel van de commissie te onderwerpen. DE TOESTAND IN DE ENGELSCHE KATOENINDUSTRIE. Met een meerderheid van 98 K van alle leden van de Associatie van Katoenspinners en -fabrikanten is het besluit aangenomen om alle overeenkomsten met dp vakvereenigingen op te zeggen. Deze drastische beslissing is genomen in verband met het uitblijven van resultaten bij de langdurige onderhandelin gen met de arbeiders over een verlaging van loonen ter vermindering van de onkosten en maakt een einde aan het systeem van collec tieve overeenkomsten. In den vervolge zal nu ieder fabrikant weer de werkuren en loonen en arbeidsvoorwaar den voor de arbeiders in zijn fabriek vaststel len, zonder aan elders vastgestelde, zonder aan elders vastgestelde toestanden gebonden te zijn. TWEE KONINGINNEN HEBBEN VERTRAGING. Een koning snelt te hulp. Koningin Maria van Roemenië en de konin gin van Zuid-Slavië, haar dochter, werden gister op hun reis van Belgrado naar Con- stantinopel opgehouden door een aardver schuiving, die ontstaan was tengevolge van een wolkbreuk en waardoor de spoorlijn over eenige honderden meters werd geblokkeerd Koning Boris, die onmiddellijk van dit feit in kennis werd gesteld, gaf last, dat onmiddel lijk uitgebreide maatregelen moesten worden genomen, teneinde de lijn zoo spoedig moge lijk weer vrij te maken. De algemeene bedrijfs leider van de spoorwegen zond hierop twee treinen met arbeiders, die na anderhalf uur ingespannen werken er in slaagden de lijn vrij te maken. Te Sofia werden de beide koninginnen ontvangen door koning Boris en koningin Viovanna, die haar bloemen aan boden. Om acht uur gisteravond zijn de koninginnen naar Constantinopel doorge reisd. NA 12 JAREN GEVANGENSCHAP Paoli Schwarz te Kehl terugge keerd. Na een gevangenschap van meer dan 12 jaren in Cayenne is Paoli Schwarz Dins dag in zijn geboortestad Kehl teruggekeerd. Lang voor de aankomst van den trein had zich reeds een duizendkoppige menigte op het stationsplein verzameld. Toen de trein om 16 uur 5 het station binnen reed, werd Schwarz door een vertegenwoordiger van het gemeentebestuur verwelkomd. De voorzitter van de plaatselijke gymnastiekvereeniging overhandigde het oud-lid de gouden eere- speld van het turnverbond. Er waren veel bloemen. Op de schouders van zijn vroegere vrienden werd Schwarz naar zijn woning op het Marktplatz gedragen. Hier sprak hij de menigte, die hij dankte voor de hartelijke ont vangst, toe. DYNAMIET AANSLAG OP DE RUSSISCHE KATHEDRAAL TE CHARBIN. Naar het telegraafagestschap Sjimboen Rengo mededeelt, heeft een groep jonge Rus sische communisten, tijdens de Russische Paaschdagen, in den nacht van 1 op 2 Mei getracht, de Russische kathedraal te Charbm in de lucht te laten vliegen. De communisten hadden is den kelder van het gebouw dyna miet neergelegd. De aanslag werd tijdig ont- dv.kt. De Mantsjoerijsche politie heeft talrijke arrestaties verricht. CRITIEK OP DE OOSTENRIJKSCHE REGEERING. De Heimwehren tegen nieuwe verkiezingen. Te Weenen is gisteravond een drukbe zochte Heimwehrvergadering gehouden, waar door den Weenschen landsleider Majoor Fey gesproken werd o.a. over het probleem van een regeeringsreorganisatie. Onder stormachtig applaus verdedigde spreker de stelling, dat de huidige regeering vervangen moet worden door een scherper ingestelde regeering, die steunende op de Heimwehren zou kunnen optreden met dictatoriale macht. Wanneer de noodzakelijke maatregelen geno men zijn en de kieswet dienovereenkomstig gewijzigd zal zijn, eerst dan wil het volk- zij stem uitbrengen. „Wij zien af van nieu we verkiezingen, aldus met nadruk spr. en wij willen een dictatoriale vaderlandsch inge stelde rechtsche regeering''. Aan deze vergadering wordt vooral vee! belang gehecht, daar het Heimatblok in het parlement bij de kwestie van ontbinding van den nationalen raad op den wip zit. BANKDIRECTEUREN TOT GEVANGENISSTRAF VEROORDEELD. In het proces tegen de directeuren van de Kieler Zentralbank is gisteravond vonnis ge wezen. Wegens voortgezette gemeenschappe lijk bedreven ontrouw, tezamen met eenvoudig bankroet, verder wegens overtreden van de vakvereenigingswet en de depositowet en voortgezet gemeenschappelijk bedreven be drog werden de directeur Thode tot 2 jaar gevangenisstraf en 1500 Mark geldboete en directeur Jansen bovendien veroordeeld wegens oorkondenvervalsching tot 2 jaar en 9 maanden gevangenisstraf en 2000 Mark geldboete. AUTOBUS IN VLAMMEN. Gister is een autobus van de Silezische kleinspoormaatschappij tijdens den rit in brand geraakt. Verscheidene inzittenden sprongen uit den wagen, waarbij eenigen bij het op den weg neerkomen ernstige verwon dingen bekwamen. Anderen hadden reeds brandwonden bekomen, voor zij uit de auto bus konden komen. Ofschoon de chauffeur door steekvlammen zware brandwonden be kwam, bezat hij nog zooveel tegenwoordig heid van geest, dat hij de brandende auto bus tot staan wist te brengen. De autobus brandde volkomen uit. MEER DAN EEN VIERDE DER BERLIINSCHE BEVOLKING WORDT ONDERSTEUND. Det wethouder van financien der stad Ber lijn Asch heeft Dinsdagmiddag in den ge meenteraad medegedeeld, dat voor het jaar 1932 gemiddeld zal moeten worden gerekend op 300.000 crisiswerkloozen (in 1931 waren het 185.000). Thans worden te Berlijn 1.112.000 perso nen, d.i. 25.8 der bevolking, van gemeen tewege gesteund. De begrooting voor 1932 sluit met ongeveer 480 millioen R.M. Het is evenwel niet gelukt de kosten der crisiswerk- loozen-ondersteuning te dekken. Het deficit ten bedrage van 113 millioen zal door het Rijk moeten worden gedragen, aangezien Berlijn niet in staat is op eigen krachten het jaar 1932 door te komen. GROOTE BRAND IN HET WARENHUIS TIETZ TE DUSSELDORP. Dinsdagmiddag tegen twee uur brak in een kelder van het warenhuis van de firma Tietz aan den hoek van den Hindenburgwal en de Elberfelderstrasse te Dusseidorp een brand uit, die in zeer korten tijd een grooten om vang aannam. Na eenige minuten stond het geheele trappenhuis in lichter laaie. De brand weer, die bijna onmiddellijk ter plaatse was, slaagde er spoedig in het vuur te blusscben. Tengevolge van de sterke rookontwikkeling kon de brandweer, die van te weinig rook- m&skers was voorzien, met moeite in de bovenste etages doordringen Toen men ein delijk ook de bovenste etages kon onder zoeken, vond, men daar eenige personen, die door den rook bewusteloos waren geworden, terwijl een vrouw reeds bleek te zijn over leden. De oorzaak van den brand is nog on bekend. Nader wordt gemeld, dat niet het waren huis Tietz zelf door den brand is aangetast, maar één van de panden, die aan het waren huis grenzen en die reeds in het bezit der firma zijn om ter gelegener tijd voor uitbrei ding van het gebouw te kunnen dienen. Een vrouw, die» op de vierde verdieping woonde, is in de rook gestikt. Haar man is met ernstige brandwonden naar een zieken huis gebracht. POLEN EN DANTZIG. Verontwaardiging van den Hoogen Commissaris. Naar Wolff aan het Hbld. bericht, heeft de Hooge Commissaris van Dantzig den commissaris-generaal der republiek Po len in Dantzig zijn standpunt inzake de be richten in de „Daily Express" schriftelijk uit eengezet. Graaf Gravina verklaart in zijn antwoord, dat hij den correspondent van de „Daily Express" Greenwell zijn verontwaardiging te kennen heeft gegeven over zijn sensationeeïe berichtgeving. Greenwell heeft verklaard, dat de Duitsche redactie van het bericht niet met de originee- le overeenstemde, en dat hij geen informaties van den Hoogen Commissaris of diens bu reau ontvangen heeft. Wat betreft dit laatste moet worden opge merkt, dat ook in de Duitsche vertaling slechts gesproken wordt van: „die massge- bendste Persönlichkeit an Ort und Stelle, kein Pole oder Danziger". Italiaansche persstemmen. Op opvallende wijze publiceert de fascisti sche pers de geruchten over de Poolsche voornemens tot het uitvoeren van een Putsch in Danzig en over de campagne, die in de Poolsche bladen gevoerd worat. De „Lavoro Fascista" geeft uitvoerige overzichten over het stelling nemen van de Duitsche bladen in deze aangelegenheid en verklaart ten slotte: Zonder in te gaan op de ongehoorde „Hetze" van de Poolsche dagbla den, die alle grenzen van geloofwaardigheid te buiten gaat, constateeren wij, dat de Duit sche dagbladen niet in gebreke blijven de ag- gressieve houding van Polen in het iicht tf stellen. DE KREUGER-AFFAIRE. Volgens het blad „Allehanda" zouden reeds in 1922 onregelmatigheden hebben plaats gevonden ter ondersteuning van den verkoop van Kreugerpapieren en zou reeds toen den makelaars een dubbele provisie zijn aangeboden, wanneer zij hun zakenvrienden wilden opwekken tot het koopen van Kreu gerpapieren. De gearresteerde Kreugerdirecteur Lange zou reeds, voor hij bij Kreuger kwam wegens onregelmatigheden uit een Stockholmsche bank hebben moeten treden. TWEE STEDEN DOOR WERVEL STORM GEDEELTELIJK VERWOEST. Volgens berichten uit Mexico-City werd de provincie Jucatan door een hevige wervel- windcatastrophe geteisterd. In de steden Progreso en Merida werden 400 huizen volkomen verwoest. Tot nu toe zijn reeds 6 dooden en vier gewonden te be treuren. Men vreest dat het aantal slacht offers grooter zal zijr., aangezien men nog geen berichten heeft ontvangen uit de afge legen buurtschappen. De wervelstorm werd vergezeld van hevige hagelbuien, waardoor een groot deel van den sisaloogst weid vernield. Het stoomschip „Mexico", dat Maandag met 55 passagiers aan boord Progreso had verlaten, i$ tot nu toe nog niet te Vera Cruz gearriveerd. Men neemt aan, dat het in den wervelstorm is ver gaan. SMOKKELAARS OVERRIJDEN BURGEMEESTER VAN MALDEGEM. Het slachtoffer gedood. Gistermorgen kwamen uit de richting Nederland twee veewagens, beladen met vaarzen, over de Belgische grens. Op de sommaties van de Belgische tol beambten veinsden de chauffeurs te Moppen, doch plotseling reden zij met groote snelheid weg. De broer van senator Ceulenaere, die burgemeester van Maldegem is, liep over den Steenweg. Hij werd door een der wagens gegrepen, tegen den grond geslingerd en op slag gedood. Twee mannen konden door de douane worden gepakt. In den namiddag werden zij gevankelijk naar Gent overge bracht. Het was hun bedoeling het vee te smokkelen. EEN KRAS OUDJE. Viert haar 105 verjaardag. Marie Thiellesen te Apenrade, de oudste vrouw in Denemarken heeft gister onder al gemeene belangstelling der bevolking haar 105 verjaardag gevierd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1