Alkmaarsclie Courant.
Oe geheimzinnige inbreker
Radionieuws
Nederland heeft geen Zuiderzee meer.
leuWleton.
t
Honden) fier en dertigste Jaargang.
HAAMDAG 30 MEI
De sluiting van hei gai in den afsluitdijk
Wieringen-Friesland volbracht.
Grootsch historisch moment.
Jfo. I25 1932
Dinsdag 31 Mei.
Hilversum, 296 M. (Uitsluitend A.V.R.O.)
Gramofoonpl. 9.AVRO-Kamerorkest
®lv L. Schmidt. 10.— Morgenwijding.
tÓ 15 Gramofoonpl. 10.30 Voordracht door
1 Royaards—Sandberg. 11.— Orgelconcert
door W. Doortmont. Rie Dijs—Oghel, zang.
j2.— Omroeprkest o.l.v. G. Hemmes. Inter
mezzo: „The three syncopators" (accordeon
pi slagwerk). 2.15 B. L. M. Sekreve: Par
fumerieën. 2.45 Pauze. 3.— Knipcursus. 4
Pianorecital door Egb. Veen. 4.30 Kinder-
jiur. 5.30 Kovacs Lajos en zijn orokest. Re-
ijreinzang: Bob Scholte. 6.— Onderwijsfonds
binnenvaart. 6.30 Kovacs Lajos' orkest. 7.—
Moderne Fransche Kamermuziek, o. 1. v.
Casper Höweler m. m. v. G. Enderlé, piano.
■330 Groningsch programma door mr. J. de
tVrieze en Geert Teis Pzn. 8.15 AVRO-Con-
certgebouworkestconcert o.l.v. N. Treep, m
m v. Edith Lorand, viool, o.a. vioolconcert
aqr. 4 in d kl. t„ Vieuxtemps. 9.15 W. Vogt:
Met de hoed rond. 9.40 Vervolg Concertge
jbouwconcert: o.a. Aufforderung zum Tanz,
jWeber en Ouv. „Wilhelm Teil", Rossini.
jO.30 Vaz Dias. 10.45 Gramofoonpl. 11.
ijit het Carlton-Hotel: Dansmuziek door
John van Bröck en zijn Boys.
Huizen, 1875 Mi (Uitsluitend K. R. O.)
g__9.15 en 10.Gramofoonplaten. 11.30
jGodsd. halfuurtje. 12.151.45 Trioconcert.
24.— Cursus v. d. vrouw. 4.Orkestcon
cert 7.— Gramofoonpl. 7 10 Lezing. 7.45
Causerie. 8.Gramofoonpl. 8.30 Radio-
tooneel. 9.45 Vaz Dias. 10.— Zang 10.15—
J2.— Orkestconcert.
Daveniry, 1554 M. 10.35 Morgenwijding.
10.50 Tijdsein en berichten. 11.05 Lezing.
12.20 Orgelconcert Reg. Foort. 1.20 Leonar-
do Kemp's orkest. 2.25 Voor scholen. 4.50
■Het Grosvenor House-orkest o l.v. Meeus.
,5 35 Kinderuur. 6.20 Berichten. 6.50 Anne
Thursfield zingt Schumann liederen. 7.10
Fransche causerie. 7.40 Radio Militair-orkest
o.l.v. Ch. Leggett, m. m. v. Raie da Costa, I
piano. O.a. Ouv. „Kalief van Bagdad".
Boieldieu en Uit „Scènes pittoresques", Mas-
senet. 8.50 Lezing, berichten. 9.40 BBC-
orkest o.l.v. A. Boult, m. m. v. L. Kennedy,
cello, o.a. Tragische Ouverture, Brahms;
Celloconcert in Bes. Boccherini en Les
Eolides", Franck. 10.55—12.20 Ambroses
Blue Lyres.
Pari/s „Radi-Paris", 1725 M. 8.05 en
12.50 Gramofoonpl. 8.20 Cabaret. 9.05 Lite
rair avondprogramma o.l.v. Albert Acre-
mant.
Kalundborg, 1153 M. 12.20—2.20 Con
cert uit Hotel Angleterre. 3.20—5.20 Con
cert o.l.v. Reesen. M. m. v. solisten. 8.20
Vocale duetten. 8.40 Radio-tooneel. 8.55
Pianorecital door prof. Egon Petri, m. m. v
orkest o.l.v. Gröndahl, o.a. Derde pianocon
eert Op. 37, c. kl. t., Beethoven. 9.55 Vervolg
concert, o.a. Scherzo in b kl. t„ Chopin. 10.35
11.25 Harmonica-virtuozen Gellin en
Borgström,o.a. Pelgrimskoor uit „Tann-
hauser", Wagner en Intermezzo uit „Caval-
leria rusticana", Mascagni.
Langenberg, 473 M. 7.25—7.50 Gramo
foonplaten. 7.508.20 Orkestconcert. 11.40
12.20 Gramofoonpl. 12.20 Orkestconcert
1.25—2.50 Concert o.l.v. Wolf. 5.20—6.35
Concert uit Stuttgart ol.v Rosbaud. 8.20
„Kantate auf den Tod Havdns'' van L Che-
rubini. Dirigent: Max. Albrecht. 8.50
Werag-kamerkoor o.l.v. Zimmermann. 9.20
„Ewige Wanderschaft" van Rud. Rieth.
Rome, 441 M. 8.25 Gramofoonpl. 9.05
Concert. O.a. Arabische dans, Tschaikowsky.
9 50 Comedie „La duchessa delle nebbie"
van L. D'Ambra. Hierna vervolg concert.
Brussel, 508 M. en 338 M. 508 M
12.20 Gramofoonpl. 5.20 Concert ol.v. Fr.
André. 6.50 Gramofoonpl. 8.20 Concert o.
1 v. Meu!ema::s, o.a. Suite „Four ways",
en Fant. „Dep Graf von Luxemburg", Lehar.
10.30 Gramofoonpl. 338 M.: 12.20 Gramo
foonplaten. 5.20 Concert o.l.v. Kumps. 6.50
Gramofoonpl. 8.20 Bonte Avond m. m. v.
orkest ol.v. Walpot, Radio-tooneel, Dubbel
mannenkwartet en Alb. Remes, humorist.
10.30 Gramofoonpl.
Zeesen, 1635 M. 8.20 Zie Langenberg.
8.50 „Kleider machen Leute", hoorspel van
Gene Ohlischlaeger. 10.Berichten. 10.10
Derde acte van „Dis Meistersinger von
Nürnberg", Wagner. Dirigent: Sir Thomas
Beecham. 11.55 Berichten.
(Van onze eigen verslaggever).
In ons nummer van Zaterdag maakten
4 ij reeds melding van het grootsche
nationaal-historisch, ,gebeuren, het dichten
van het sluitgat in den afsluitdijk Wieringen
Friesland.
Ofschoon de plechtigheid een uitsluitend
technisch karakter droeg, waardoor alleen
technische autoriteiten waren uitgenoodigd,
geschiedde het dichten van het sluitgat toch
op indrukwekkende wijze. De M. U. Z. had
haar geheele vloot, bestaande uit 300
vaartuigen (kranen zandbakken en sleepboo-
ten) in de omgeving geconcentreerd en vele
booten waren gepavoiseerd en op een groote
gemeerde boot, waar 300 genoodigden
aanwezig waren, zorgde de Marine-kapel uit
Den Helder voor de vreugde-muziek. Tal van
particuliere bootjes kruisten over het door de
zon beschenen watervlak, terwijl boven de
schepen een paar vliegtuigen van het vlieg
kamp De Kooij cirkelden. Zelfs een parti
culier jacht uit België, dat eenige dagen in
de omgeving had gekruist, was aanwezig,-
om het historische moment bij te wonen.
De journalisten van de Nederlandsche
dagbladen en internationale correspondentie-
bureaux volgden op een speciaal daarvoor
door de M. U. Z. beschikbaar gestelde boot
onder leiding van )r van Gilsen de plechtig
heid. Vooral de vertegenwoordigers van de
buitenlandsche pers waren er ten zeerste over
verwonderd, dat bii deze grootsche, histori
sche gebeurtenis, het hoofd van den Staat
niet aanwezig was
Van de door minister Reijmer en ïr. Blocq
van Kuffelen uitgesproken redevoeringen
maakten wij reeds in ons nummer van Zater
dag gewag.
Rede van dr. Colijn.
De voorzitter van den Zuiderzeeraad, dr.
Colijn, zeide het volgende:
Nu wij op het punt staan, getuige te zijn
van de voltooiing van den arbrid. die 9 jaar
uit het Engelsch door A. Treub.
Weet niet.
Niet? Nu, je kunt dit kennen. Clinton
haalde de buigtang uit zijn zak en hield ze
vlak voor Lee Wang's neus.
~,ee Wang ging achteruit om de buigtang
uuidelijk te zien, toen klaarde zijn gezicht op
tand me' Cen bIiiden glinilach al zijn
jy~~ ja, ja, zei hij levendig tot Clinton.
«r'h j boort m'j. Gebruik hem voor den
schuif in den schoorsteen, ja. Schuif geen
cv neen.' behoort mij .Dank U.
v. I n glimlachte grimmig en trok de
«uigtang terug, toen Lee Wang zijn hand er
naar uitstak.
~T *1ee' knap, zei hij sarcastisch. Je hebt
®0€d opgezegd, vriend. Je kunt nu
leengaan.
Geef me de buigtang, ja?
ua heen!
H nüund miin vingers aan de kachel, ja.
c- p ga heen!
tee'r sprak scherp in het Chineesch en
glimlart?/1®' ,®fhudde tweemaal zijn hoofd,
peter Pn r? vriendelijk tegen Enid, sir
«her uil en cin£r dankbaar de ka-
geleden is aangevangen, en nu ik hier aan
wezig zie zooveel persoonlijkheden, zoo nabij
bij dien arbeid betrokken, komt mij in ge
dachte het woord uit de Heilige Schrift:
„Een ander is het, die zaait en een ander is
het, die maait".
Want, Excellentie, 'oewel wij U allerminst
misgunnen, dat gij het zijt, die straks het
sein zal geven om de laatste hand te leggen
aan de voltooiing van den dijk gaan toch
onze gedachten terug naar den man, wiens
leven meer dan dat van iemand anders, bij
dit werk betrokken is geweest, n 1. den man,
die vanaf 1887 zijn belangstellenden arbeid
aan dit werk heeft geschonken.
Het was in 1913, dat de troonrede aankon
digde het wetsontwerp tot afsluiting van de
Zuiderzee. Het was ook Ir. Lely, die als
minister in 1916 het wetsontwerp indiende
en die dit ontwerp in 1918 tot wet verheven
mocht zien. Hij Ook was het, die, na zijn af
treden als minister, als voorzitter van den
Zuiderzeeraad van nabij dien arbeid met de
grootste belangstelling bleef volgen
De voltooiing van zijn arbeid heeft hij niet
mogen zien. Anderen zijn het, die de plaats
innemen, die hij destijds innam en daarom
kwam mij voor den geest het woord: „Ande
ren zaaien en het zijn anderen, die maaien".
Wanneer ik nu op deze gedachte doorga,
dan zie ik rondom mij nog eenigen op wie
deze woorden van toepassing zijn. De heer
Worthman, die bij het begin van dezen
arbeid met de uitvoering van rijkswege
belast is geweest, en dien wij het voorrecht
hebben, in ons midden te zien, heeft den
arbeid mede tot het einde kunnen vo.tooien.
Er is nog een derde, aan wien ik denk, den
heer Ir. Ringers, den eersten hoofduitvoerder
van de M. O. Z., die, hoewel niet in deze
functie, toch aan de voltooiing heeft mogen
werken en daarvoor zeer veel heeft mo°en
bijdragen
Er zijn ook nog anderen, die in de geluk
kige omstandigheid verkeeren tot het einde
het werk te hebben kunnen meemaken en wel
Nu, zei sir Peter spottend, naar de ta
fel gaande en den detective over het gepo
lijste blad aanziende. Na al die vertooning
van knap kruisverhoor hebben we nu zeker
den dief gevonden?
Nog niet, antwoordde Clinton rustig.
Maar, daar ik die buigtang uit de gereed
schapskist van de auto gehaald heb, voordat
ik binnen kwam, ben ik geneigd te denken,
dat wij een aardige kleine samenzwering
aan het licht gebracht hebben.
Het is mogelijk, dat hij iets nog meer vul
kanisch dan een samenzwering ontdekt zou
hebben, als de woedende chauffeur, die nog
in het gras zocht, de openhartige bekentenis
had kunnen hooren.
Sir Peter keek naar de buigtang, die Clin
ton met een dramatisch gebaar op de tafel
geworpen had en zijn lippen krulden zich tot
een spottenden glimlach.
Samenzwering? herhaalde hij ongeloo-
vig. Tusschen Spencer en Lee Wang? Bah!
Je weet niet wat je zegt.
Zoo? snauwde Clinton. Luister maar eens
naar me.
Hij ging op zijn gemak op den rand van i
de tafel zitten en onderstreepte zijn opmer
kingen met zijn vinger.
Zooals ik het zie, zei hij op rechter
lijke wijze en ik ben er in geoefend die
dingen te zien, zei hij in het algemeen be
kende Spencer iets van de tang te weten, dat
hij zag. dat ik ze nam, omdat hij op dat
oogenblik uit het raam van de provisiekamer
keek. Dat is dat. Het meisje, dat natuurlijk
aan de deur luisterde, terwijl ik Spencer on-
de voorzitter van aen «óuiderzeeraaa, de
heer Vissering, hier mede aanwezig, die
steeds de belangstelling bij ons volk voor het
grootsche werk levendig heeft kunnen
houden.
Ik zelf heb destijds als minister van finan
ciën de geleien voor het werk kunnen beschik
baar stellen en verkeer met den oud-minister
Bongaerts in de omstandigheid, de vol
tooiing te kunnen bijwonen. Het is oud
minister Bongaerts, die, geleerd door de
ervaringen, opgedaan bij het afsluiten van
het Amsteldiep, niet voornemens was om de
afsluiting doorloopend tot een kerkhof van
aannemers te maken en daarom heeft meege
werkt tot het in het leven roepen van de M.
U Z. en die, naar het mij voorkomt, in sterke
mate heeft bijgedrr gen tot de roem en de re
putatie op dit gebied van ons land
Als voorzitter van den Zuiderzeeraatf
weet ik te spreken uit naam van het Neder
landsche volk en kan ik verklaren, dat wij
als vertegenwoordigers van die 8 millioen
Nederlanders trotsch zijn op de voltooiing
van dit werk in deze dagen. (Applaus)!
Het dichten van het gat.
Om vier minuten vóór half één vingen de
grijpers van de groote kranen met het dichten
van het gat, dat nog slechts een breedte had
van 5 M., aan. "oen nog slechts een 12-tal
grepen noodig waren, stopten 10 minuten
voor 1 uur de kranen hun arbeid om de
sprekers gelegenheid te geven, hun redevoe
ringen uit te spreken. Twee minuten voor 1'
gaf het zoontje van den dir.gen. der Zuider
zeewerken, Ir Blöcq van Kuffelen, met een
vlag het sein, om den laatsten arbeid te ver
richten.
De commandanten van de kranen, die aan
de Noordzijde en aan de Zuidzijde van den
dijk waren gelegen, leverden een wedstrijd
om de laatste klei te storten. Op een moment
zweefden beide grepen gelijktijdig boven het
gat, maar toch smaakte de commandant van
de kraan, gelegen aan de binnenzijde, de
voldoening, dat zijn greep de laatste hoeveel
heid keileem stortte, waardoor de afsluiting
dervroeg, zei dat ze van haar was om haar
minnaar Spencer te beschermen.
Vrouwen doen zulke gekke dingen als ze op
iemand verliefd zijn. Dat is Romantiek voor
hen, met een groote R. En de Chow, die ver
liefd is op het Fransche ding, herkende ze,
om haar te beschermen. Zij lichtte den Chow
natuurlijk in, toen zij uit de kamer ging.
Dat is heel eenvoudige gewone redeneering,
nietwaar?
Maar het was toch zeker niet noodza
kelijk deze geheimzinnigheid te bedenken om
je bovenmenschelijke scherpzinnigheid te too
nen, Clinton? spotte sir Peter.
Het was noodig, dat ik U bewijzen kon
dat U een troep echte leugenaars in huis
heeft, sir Peter. En, als zij om één ding lie
gen zullen zij het ook om een ander doen.
En waar drie leugenaars zijn, zijn er meest
al een paar meer. De obligaties zullen moei
lijk te vinden zijn, sir Peter, en ik ben niet
van zins den Decker te beschuldigen dat hij
ze «gestolen heeft totdat ik zijn kaart zie!
Hij boog zich plotseling over de tafel heen
en stak zijn vinger beschuldigend naar sir
Peter uit.
Misschien kan U zich nu herinneren
wat er met die kaart gebeurd is Uw gezicht
schijnt vanochtend beter te zijn geworden.
Hoe staat het met Uw geheugen?
Sir Peter ging woedend rechtop staan en
zijn oogen sloten zich onheilspellend.
Bij God, mijnheer, snauwde hij, wat be
doelt U?
Clinton bewaarde zijn beschuldigende
houding nog een oogenblik, toen gaf hij die
definitief tot stand was gebracht.
Onmiddellijk zette de Marine-kapel het
Wilhelmus in, dat echter overstemd werd
door een oorverdoovend fluitconcert van de
stoomfluiten der aanwezige stoom- en sleep-
booten, dat 5 minuten duurde. De cham
pagneglazen werden omhoog geheven, om
het feit te vieren, dat Nederland in dezen
Titanenarbeid de zee had overwonnen. De
Zuiderzee was niet meer en is thans IJsel-
meer geworden.
Tientallen jongens, werklieden, ja zelfs
vrouwen, haastten zich, om over de gestorte
keileem voort te baggeren om het moment te
beleven, dat zij het eerst over de tot stand ge
komen afsluiting waren gegaan. Zelfs foto
grafen volbrachten dit kunststukje en film
operateurs zorgden ervoor dat dit gebeuren
op de gevoelige plaat werd vereeuwigd.
Tot 6 uur werkten de kranen door om de
groote hoeveelheden keileem uit de volgela
den zandbakken op de afsluiting te storten
om die nog wat te verstevigen. Maandag
morgen werd deze arbeid voortgezet.
Aangezien thans de dichting bij hoog
water geschiedde, is er weinig kans, dat de
Noordzee, evenals in 1924 bij de dichting
van het Amsteldiep, die bij laag water plaats
had, zich nog we*r in het IJselmeer zal stor
ten.
Eenige data.
Wanneer de Zuiderzee ontstaan is, valt
niet met zekerheid te zeggen. Bekend is. dat
reeds de Romeinen gewaagden van het Meer
Flevo, zijnde ongeveer het Zuidelijk deel der
tegenwoordige Zuiderzee en de Wieringer-
meer, dia thans is drooggelegd en een aan
tal kleinere meren, die in de 17de eeuw wer
den drooggemaakt.
Vlieland en Texel vormden toen nog mèt
Noordholland eer doorloopende duinen
reeks. Door een doorbraak der duinen ont
stond tusschen Texel en Den Helder het
Marsdiep, met als gevolg, dat elk jaar het
door de zee op het land veroverde gebied
grooter werd en langzamerhand de Zuider-
langzaam op en tikte in gedachten op den
deksel van de sigarenkist.
Tusschen twee haakjes, sir Peter, zei
hij zacht, hoe is het met dien broeder van U
gegaan
Enid gaf een hevigen snik, stond impulsief
op en ging naar het raam, waar zij stond
uit te kijken over het door de zon verlichte
panorama van water en met huizen bedekte
heuvels. Zij kende de geschiedenis van den
val van haar oom; zij kende de geschiedenis
van zijn dood in den slag; zij wist, dat zelfs
zulk een dood in sir Peter's oogen niet de
smet kon uitwisschen, die hij op de eer van
het Huis Brace had achtergelaten; zij wist,
dat sir Peter in de hoogste mate afkeerig
was van elk noemen van zijn ongelukkigen
broeder, en zij wachtte sidderend de woeden
de beschuldiging der politie en al hun me-
hoden, waarmede sir Peter Clinton's onnoo-
dige vraag zou beantwoorden.
Clinton keek haar snieuwsgierig aan en
knikte met zijn hoofd, alsof zij ee afdoend
antwoord gegeven had.
Broeder?
Sir Peter sprak zoo zacht, dat Enid ter
nauwernood het woord hoorde.
Ja, broeder, herhaalde Clinton, even
zacht als te voren. Wat is er geworden van
Arthur Brace, die ongeveer twee en twintig
jaar geleden drie jaren in Engeland voor
valschheid in geschrifte in de gevangenis
zat?
Daarover wil ik liever r.iet spreken,
mijnheer, klonk het onzekere antwoord.
Misschien niet, sir Peter, maar ik wel!
zei Clinton met eenige stemverheffing. Wij
zee ontstond, die omstreeks 15§0 zijn tegen-
woordigen vorm kreeg.
Reeds in de 17de eeuw kwam in ge.
schriften de afsluiting der Zuiderzee ter
sprake. Het duurde tot de 19de eeuw, eer er
een vast omlijnd plan kwam, als gevolg van
een opdracht van de Zuiderzee-vereeniging.
Na een bestudeering van het vraagstuk
door Ir. Lely van 1887 tot 1891, verscheen
diens nota, waarin hij op uitvoerige wijze het
vraagstuk heeft behandeld Tweemaal diende
hij een ontwerp tot afsluiting bij de Kamer
in, doch tweemaal werd dit ingetrokken en
pas in het voorjaar van 1918, toen voor de
derde maal het ontwerp was ingediend,
smaakte minister Lely de voldoening, zijn
ontwerp door de Kamers met algemeene
stemmen tot wet verheven te zien. En het
past ons wel, op dit oogenblik in het open
baar getuigenis af te leggen van den grooten
eerbied voor dezen knappen ingenieur en zijn
nagedachtenis een stille hulde te brengen.
Mei 1919 werd de dienst van de Zuider
zeewerken ingesteld. In 1920 werd een aan
vang gemaakt met de beteugeling der geulen
in het Amsteldiep. En 31 Juli 1924 des
avonds 8 uur werd het Amsteldiep tusschen
Holland en Wieringen gesloten.
In het voorjaar van 1927 werd begonnen
met een gedeelte van den dijk tusschen Wie
ringen en Friesland. Voor het maken van
dien dijk met bijbehoorende sluis werk en werd
gerekend op een uitvoeringstijd van 7 jaar.
22 Nov. 1931 's middags tusschen 3 en 4
uur werden de middengronden gedicht, hoe
wel men aanvankelijk de bedoeling had de
twee sluitgaten open te houden. Om tech
nische redenen bleek het evenwel gewenscht,
één van de sluitgaten, die bij de midden-
gronden, eerder te dichten.
1 April 1932 werd een aanvang gemaakt
met het sluiten van het gat aan de Vlieter.
Dit sluitingsgat had toen nog een lengte van
2800 M. Men dacht hiermee gereed te komen
in Juni, doch de werkzaamheden vorderden
zóó voorspoedig, dat op 28 Mei des middags
hebben hem sedert eenige jaren uit het oog
verloren, en we zouden graag willen weteu
hce het hem gegaan is.
Is het de gewoonte iemand zijn leven
lang te vervolgen, als hij ongelukkig genoeg
geweest is in zijn jeugd een fuot te begaan?
vroeg sir Peter scherp.
Als wij Arthur Brace achtervolgd had
den, behoefden wij U niet te vragen waar hij
nu is, antwoordde Clinton ruw. Waar is hij
Sir Peter staarde Clinton aan alsof de uit
barsting, die Enid vreesde, niet langer zou
uitgesteld worden, toen onderdrukte hij zijn
woede, richtte zich trotsch op en sprak me*
rustige waardigheid
Hij is dood, mijnheer.
Clinton knipte met de oogen.
Dood? herhaalde hij weifelend.
Hij stierf als eerlijk man bij de Somme.
Clintton keek neer op de tafel, trok zijn lip
pen samen, trommelde met zijn vingers op
de sigarenkist, en stond toen langzaam op.
Het spijt me, sir Peter, verontschuldig
de hij zich verlegen, ik
Zijn naam is in marmer gegrift, ging
sir Peter met eerbiedigen ernst voort. Een
andere herinnering aan hem bestaat niet.
Een kort oogenblik voelde Enid hernieuw
den trots op haar vader.
Clinton keek onzeker de kamer rond en
friemelde aan zijn hoed. Hij was niet ge
wend exuses te maken. Hij had gerekend op
verlegenheid en gezwetts als antwoord op
zijn laatste vraag en sir Peter's houding van
aristocratische waardigheid had hem tijde
lijk uit zijn evenwicht gebracht.
Wordt vervolgd.
