DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Het aftreden van Dr. Bruening. DxiQeÜiksch Oveczicht J^uUmland I Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. t^osse nummers 5 cents. No. 126 Directeur: C. KRAK. Dinsdag 31 Nlei 1932 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 134e Jaargang Wat er aan den val van het kabinet vooraf ging. Dr. Bruening als Rijkskanselier. Hitier een kans PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9. postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Toen dr. Bruening Zaterdagavond op het banket der buitenlandsche journalisten een redevoering hield, wisten verschillende insi ders, dat er een zeer groote kans was, dat dit de laatste officieele redevoering van den rijkskanselier zou zijn. Men wist in ingewijde kringen voldoende, dat de tegenstanders van de regeering druk in de weer waren geweest en men wist ook, zooals de N. R. Ct correspondent het zegt, dat in den schoot van het kabinet-Bruening verschil van mee ning heerschte, zoowel ten opzichte van het vraagstuk der verzekering tegen werkloos heid als ten opzichte van de kolonisatie in de Oostelijke provincies van het rijk Steger- wald, de minister van arbeid, schijnt zich met hand en tand te hebben verzet tegen elke verdere beperking van de sociale uitkeerin- gn, terwijl Dietrich, zijn collega van finan ciën, de begrooting slechts sluitend meende te kunnen maken, indien de uitgaven voor werkloosheid en verdere categorieën noodlij denden inderdaad aanmerkelijk zouden wor den beperkt. Stegerwald zou voorts hebben geëischt, dat de leiding van de kolonisatie in haar geheel aan zijn departement zou worden toevertrouwd. Dit standpunt is be grijpelijk! Stegerwald is, zooals men weet, ook een der leiders van de christelijke vakbe weging Men vreesde klaarblijkelijk niet ten onrechte, dat de groot-grondbezitters in het Oosten van het rijk de kolonisatieplannen der regeering zooveel mogelijk zouden trachten te saboteeren. Om dit te voorkomen, wilde hij door zijn departement toezicht op de kolo nisatie laten uitoefenen. De grootgrondbezit ters hebben dus van hun kant gevreesd, dat de enorme bezittingen die zij in het Oosten hebben en die zoo zwaar belast zijn dat van redding vaak geen sprake meer kan zijn, voor de kolonisatie in aanmerking zouden komen. Vermoedelijk is de rijkspresident juist van die zijde geducht bewerkt tijdens zijn verblijf te Neudeck. Het is eveneens waar schijnlijk, dat dit probleem Zondag de be langrijkste rol heeft gespeeld tijdens het on derhoud tusschen de heeren von Hindenburg en Bruening. o Hoewel men tot nog toe geen officieele mededeelingen kan krijgen over de bespre kingen van Zondag, zal de waarheid wel niet ver van bovengenoemde logische gedachte af liggen, doch hoe het ook zij, de kabinetscrisis is gistermiddag een feit geworden, en het is vrij zeker, dat dr. Bruening er niets voor zal voelen, om opnieuw met de vorming van een kabinet belast te worden. Er is dan gister middag ook zonder hem geconfereerd. De rijkspresident heeft de diverse fractieleiders bij zich ontvangen en met hem langdurige besprekingen gevoerd. Natuurlijk stelt men vooral belangen de houding der Hitlerianen, die nu zeer moeilijk buiten de regeering kun nen blijven. Met Hitier heeft von Hinden burg dan ook een onderhoud gehad, dat on geveer 1 Yi uur duurde en dat, zooals van nazi-zijde wordt beweerd, een zeer bevredi gend resultaat had. Over de ontwikkeling van den toestand op grond van de tot dusverre gevoerde bespre kingen met de partijleiders worden verschil lende geruchten verspreidt. Zoo meldt de P A. Z. o.a., dat de kwestie van nieuwe ver kiezingen op den voorgrond is getreden. De fijkspresident is klaarblijkelijk uit zich zelve Principieel tot het besluit gekomen den rijks dag te ontbinden en nieuwe verkiezingen uit te schrijven, teneinde langs dezen weg volle dige duidelijkheid in de binnenlandsche poli tieke ontwikkeling te brengen. De nieuwe verkiezingen zullen van zelf sprekend met het oog op de moeilijke buitenlandsch poli tieke situatie niet onmiddellijk worden uitge schreven. Het is Veeleer te verwachten, dat zij in den herfst zullen worden gehouden, nt nieuwe kabinet zal dan de functie van trusts moeten waarnemen, en tot dat de nieu- r,]ksdag gevormd zal zijn de zaken lei- fbij steunende op een zoo breed mo- S "Jke parlementaire constellatie. Het schijnt zeer waarschijnlijk, dat de nat. soc. hun wan" ,ZUL'.en geven aan een dergelijk over- trniSriblinet; hierbij zou natuurlijk hetcen- de7p dit kabinet moeten steunen, weshalve 0vPar<'l er voor moet worden gewonnen. hepftmJrJbesPreking, die de rijkspresident de vÜl, ,s?,c- dem. partijleiders verneemt dat rte Hit j'4 Parlementaire kringen, gelco-d i^res>dent er den nadruk op heeft ËhPrmmen van hem< na zijn verleden, vanStaÏÏuV?? den grondwet als een uit zou mPn L kan verwachten. Hier- rtjkspreaident rinne" conc,udeeren, dat de jwpreaident den wensch heeft een kabinet te vormen, dat met een parlementaire meer derheid zou kunnen regeeren. De verhoudingen in Duitschland zijn thans evenwel zoo, dat niemand de thans beginnen de politieke ontwikkeling met zulk een gela tenheid kan bezien, doch iedereen er met zorg van vervuld is, of het zal gelukken of een sterke man het stuur van het Rijk weer in handen zal nemen. Met rijkskanselier dr. Bruening treedt een man uit de leiding van het Rijk, die de Duitsche politiek als geen zijner voorgangers als scheppende geest heeft gevormd. Hij verlaat thans het ambt als een staatsman van internationalen roep, als een kanselier wiens werken in de moeilijk ste en meest beslissende jaren na den oorlog tot de geschiedenis zullen behooren. o Rijkskanselier dr. Bruening is volgens de N. R. Crt. precies twee jaar én twee maan den in functie geweest. Na den val van het kabinet-Müller op 27 Maart 1930 slaagde hij erin, zijn eerste kabinet te vormen, dat tot 7 October 1931 aan bleef. Reeds eenige maanden na de vorming van zijn eerste ka binet, dat bij.de verwerping van de bij zijn optreden ingediende motie van wantrouwen over een meerderheid van 66 stemmen be- chikken kon, kwam het tot persoonswijzigin gen, inzooverre dat de toenmalige rijksminis ter van financiën, pro.'. Moldenhauer, aftrad en op 26 Juni 1930 door dr. Dietrich vervan gen werd. De arbeid van het kabinet-Bruening stond van het begin af in liet leek en van de econo mische crisis. De eerste groote noodverorde ning van 16 Juli 1930 had dan ook een hef- tigen parlementairen strijd tengevolge, die tot het besluit van de opheffing van de nood verordening door den Rijksdag leidde, waarop de Rijksdag werd ontbonden. De nieuwe verkiezingen werden op 14 September gehouden en gaven een buitengewoon sterke toeneming van de nationaal-socialisten te zien. Desondanks kon het kabinet Bruening zich ook verder in den Rijksdag handhaven, nadat het een nieuw financiëe en economisch programma had opgesteld Kort voor de af kondiging van de tweede groote noodverorde ning trok de economische partij haar verte genwoordiger, der. minister van justitie dr. Bredt, uit het ministerie terug. De tweede noodverordening werd daarop op 1 Dec. '30 bekend gemaakt. Na een bezoek aan het Oosten van Duitsch land in de eerste dagen van Januari 1931 werden de onderhandelingen met Oostenrijk ingeleid, die op 3? Maart 1931 lot de open baarmaking an het DuitschOostenrijksche tolverdrag leidden. Deze overeenkomst had levendige politieke debatten tengevolge, die door de verwijzing van het verdrag naar het Internationale gerechtshof voorloopig gesust konden worden. Thans begon de voorbereidingstijd van de groote internationale onderhandelingen. Dr. Bruening reisde met den rijksminister van buitenlandsche zaken, dr. Curtius, naar Chequers, waar het eerste contact met de En- gelsche staatslieden tot stand kwam, waarop toen in den loop van den zomer verdere mi- nisteriëele bezoeken volgden. Deze kwesties van buitenlandsche politiek werden voorloopig door de financiëele ont wikkeling in Duitschland eenigszins op den achtergrond gedrongen, daar op de inwer kingtreding van het moratorium-Hoover de beruchte Danat-nacht van 13 op 14 Juli volgde, waarin tot da noodverordening be treffende den rijkswaarborg voor de Danat- bank en de daarop aansluitende bankvacantie besloten werd, wat een reeks verdere nood verordeningen over het deviezenverkeer, het betalingsverkeer van de banken, de pers, de kapitaals- en belastingvlucht en de kosten van passen voor het buitenland tengevolge had. Eind Juli werd daarop het reisprogram verder afgewerkt en Bruening en Curtius gii.en eerst naar Parijs om met Laval en Tardieu te onderhandelen en de daarop aan sluitende conferentie van Londen voor te bereiden. Op 26 Juli bezocht de Amerikaan- sche minister van buitenlandsche zaken Stim son Berlijn, den volgenden dag kwamen MacDonald en Henderson daar aan en op 7 Augustus reisden rijkskanselier dr. Bruening en de rijksminister van buitenlandsche zaken dr. Curtius naar Rome, waarmee het pro gramma voorloopig ten einde was. De Fransche staatslieden Laval en Briand kwamen op 31 Augustus voor hun tegenbe zoek te Berlijn, terwijl de Italiaansche minis ter van buitenlandsche zaken, Grandi, op 25 October 1931, als vertegenwoordiger van den Italiaanschen minister-president Mus sol ini, te Berlijn verscheen. Als gevolg van de internationale discussies over de Duitsch-Oostenrijksche tolovereen- komst trad dr. Curtius op 6 October en een dag later het heele eerste kabinet Bruening af. Bruening werd terstond met de vorming van de nieuwe regeering belast en hij slaagde daarin reeds in twee dagen, met slechts eeni ge veranderingen in vergelijking met het eerste kabinet, daar prof. Warmbold tot mi nister voor de volkshuishouding, de toen malige staatssecretaris Joel tot minister van justitie benoemd werden en de rijksweer- minister met de waarneming van bet minis terie van binnenlandsche zaken werd belast. Bij de voorstelling aan den Rijksdag slaag de Bruening er wederom in een meerderheid te verkrijgen, waarop de Rijksdag tot 23 Fe bruari 1932 verdaagd werd. Op 8 Decemberf werd de vierde noodver ordening bekend gemaakt, die tegelijk een godsvrede tot 3 Januari 1932 afkondigde. De eerste maanden van het nieuwe jaar werden volkomen beheerscht door de voorbereiding van de presidentsverkiezing, waarin dr. Brue ning eerst trachtte langs parlementairen weg verlenging van het presidentsschap van Hin denburg te verkrijgen, wat echter mislukte, daar zoowel Hitier als Hugenberg daartoe hun medewerking weigerden. Op 10 April werd daarop Hindenburg bij herstemming opnieuw tot president gekozen. Op 13 April onderteekende de rijkspresident een noodver ordening, waardoor de S.A. en S.S. algemeen verboden werden. In aansluiting daarop richtte hij een brief aan den minister van bin nenlandsche zaken met den eisch een nauw keurig onderzoek te doen naar de verhoudin gen bij de overige weerbaarheidsorganisaties en deze zoo noodig dezelfde behandeling te laten ondergaan. De toestand in de binnenlandsche politiek werd als gevolg van de algemeene economi sche en internationale verwikkelingen steeds meer gecompliceerd, waartoe tenslotte ook de uitslag van de verkiezingen in Pruisen niet onaanzienlijk bijdroeg. Op het aftreden van Warmbold volgde de mededeeling, dat de rijksweerminister wilde aftreden om zich ge heel aan het departement van binnenlandsche zaken te wijden. De laatste zitting van den Rijksdag eindigde er opnieuw mee, dat de ingediende motie vaq wantrouwen in het ka binet verworpen werd, maar over de afzon derlijke moties van wantrouwen kon niet ge stemd worden, daar de incidenten in het res taurant van den Rijksdag een einde aan de zitting maakten. Sindsdien had het kabinet maatregelen voor de saneering van de sociale verzekering voorbereid, die deze week bij wijze van noodverordening hadden moeten verschijnen. o Wat nu? Dat is de groote, alles beheer- schende vraag. Reeds gaven tal van Duitsche bladen uitvoerige beschouwingen over den toestand en zelfs worden al namen genoemd. Maar voorloopig kijkt alles naar Hitier c.s. Onder het opschrift „Hitier wenscht vriend schap met ons te sluiten" publiceert de „Daily Scetch" een inteview van zijn Berlijnschen correspondent met den leider van de N. S. D. A. P. Hitier bespreekt uitvoerig de nooden van het Duitsche volk en verklaart, dat het on mogelijk de herstelschulden kan betalen. Ten aanzien van den vroegeren keizer en zijn familie is het Nationaal-Socialisme niet vijandig gestemd, hetgeen wei wordt be wezen door het feit, dat prins August Wil helm zelfs lid van de partij is, doch verder is de keizerlijke familie van geen beteekenis voor de partij. Hitier verklaart verder, dat hij se dert 13 jaar arbeidt aan een goede verstand houding tusschen Duitschland en Engeland, waarin hij door de geheele partij wordt on dersteund. Was het herstel van vriendschappelijke be trekkingen met Frankrijk soms een hopelooze taak, ten aanzien van Engeland was dit anders. Duitschland heeft in het verleden fouten begaan, vooral in 1911 en in 1898, doch dit is thans voorbij. Eerst wanneer Frankrijk er toe kan wor den gebracht, evenals Duitschland een leger van 100.000 man te onderhouden en alle wa penen, welke Duitschland zijn verboden af zal schaffen, zal hij vertrouwen hebben in den Volkenbond. Zoolang echter het groote onderscheid blijft bestaan, kan er niet van ontwapening worden gesproken. Verder verklaarde Hitier, dat het commu nisme geen groote vorderingen maakt. Duitschland zou wel afzakken naar het bols jewisme indien de N. S. D. A. P. niet be stond. Ten slotte verklaarde hij: „Wat Duitsch land noodig heeft is een Cromwell Verder heeft dr. Goebbels een vergadering gehouden, die door 7000 Nazi's werd bezocht. Nadat spr. een overzicht had gegeven over de politieke ontwikkeling van de laatste 2 jaar, sedert het bestaan van het kabinet- Bruening, kwam hij tot de conclusie, dat door den val van het kabinet-Bruening de funda menteel systeem- en koersverandering in Duitschland was ingeleid. Voorwaarde is, dat den nationaal-socialisten nu ook in over eenstemming met de in alle verkiezingen tot uiting gekomen volkswil de macht in Duitschland zou worden gegeven. Het is derhalve noodzakelijk, dat eerst de rijksdag wordt ontbonden, teneinde duidelijke en on dubbelzinnige machtsverhoudingen te schep pen. Voer de daarop volgende verkiezingen zullen echter alle beperkende noodverorde ningen met betrekking tot het knevelen van de pers, het SA-verbod etc. moeten worden opgeheven, teneinde aldus een onbeïnvloed beeld van de ware volksmeening in Duitsch land te krijgen. Verder behandelde Goebbels nog de kwes tie, hoe thans de verhoudingen in Pruisen zich zullen ontwikkelen. Hierbij zette hij o.a. uiteen, dat door de laatste noodverordenin gen de autonomie der landen zoozeer is be snoeid, dat een verandering alleen via het rijk kan worden doorgevoerd. Coalities kun nen door de nat.-soc. slechts worden aange gaan, wanneer zij de garantie hebben, dat de principieele programmatische eischen van de nationaal-socialisten tot uitvoering zullen worden gebracht. OPNIEUW BLOEDIGE BOTSINGEN TE BOMBAY. Maandag is het te Bombay opnieuw tot ernstige onlusten gekomen, welke leidden tot een botsing tusschen de En- gelsche troepen en Britsch-Indiërs. Een Indiër werd gedood en 17 zwaar gewond. Het geheele verkeer is stilgelegd. De za ken zijn gesloten. Reeds in de ochtenduren openden de troepen het vuur op Mohammedanen en Hindoes die elkander met messen en ijzeren staven bestreden. Later stak de menigte een parfumerie in brand. Toen de troepen aanrukten, werden zij door de Indiërs met ledige mineraalwater- flesschen bekogeld. Toen de verschillen de sommaties in den wind waren gesla gen, traden de troepen met de bajonet op het geweer tegen de menigte op. Tal rijke personen werden gearresteerd. Met het oog op het gevaar voor brand stichting eischen de Engelsche verzeke ringsmaatschappijen 48 x de normale verzekeringspremie voor onroerende goederen in de onrustige stadsdeelen. Verzoek, om de tempels te openen. Prominente Hindoe-leiders hebben een oproep gericht tot de -wakers en andere functionnarissen van openbare tempels om de tempeldeuren open te zetten voor alle Hindoes, zonder aanzien van kaste of secte. In den oproep wordt gezegd, dat het in het belang is van de Hindoes en de Hindoemaatschappij, dat deze rechtvaardigheid aan de broeders van de verdrukte klassen wordt bewe zen. WAT GEBEURT ER IN CHINA? Onthullingen. Naar pit Sjanghai gemeld wordt heeft een bekend politicus, die kortgeleden 'n belangrijke functie bekleed heeft in het ministerie van de regeering Nanking en die op het oogenblik tegen Nanking in de oppositie is aan een correspondent van het Tass-agentschap verklaard, dat tusschen Nanking en de Japansche mi litaire kliek overeenkomsten gesloten zijn over kwesties betreffende Mantsjoe- rije, de anti-Japansche beweging in Chi na en met betrekking tot Sjanghai. In deze overeenkomsten worden regelin gen getroffen betreffende de onderteeke- ning door Japan van een formeel ver drag, waarbij het hoofd van den Mants- joestaat, Poei, zijn functie zal neerleg gen en de Mantsjoerijsche regeering zal verklaren deel uit te maken van China, op voorwaarde, dat de reeds gesloten verdragen zullen worden erkend en na gekomen. De verantwoordelijkheid voor de on- derteekening van deze verdragen zal op Poei rusten en Nanking zal victorie kunnen kraaien, hoewel Japan in feite in Mantsjoerije zijn zil zal hebben door- gedrevén. Teneinde den strijd van Nan king tegen de anti-Japansche beweging te vergemakkelijken zal de Volkenbond dan uiting geven aan de verwachting dat China zal afzien van alle anti-Ja pansche handelingen, waarop Nanking een oproep tot het volk zal richten met den raad gevolg te geven aan den vrien denraad van den Volkenbond. Wat Sjanghai betreft, Nanking zal zich niet verzetten tegen het voornemen van Sjanghai een „vrije stad" te ma ken. Verder verklaarde de zegsman van het Tass-agentschap nog, dat in verband hiermede de strijd van het Japansche volk tegen de Japanners waarschijnlijk nog grooter zal worden en den vorm zal aannemen van een strijd tegen de Nan- kingregeering. Nanking zou zijn gebukt voor invloed van Engeland. In feite zou reeds een Engelschr-Japansche alliantie .weer in het leven zijn geroepen. Een wij- ziging in de bestaande orde in China is onvermijdelijk geworden en zal waar schijnlijk nog voor het einde van den zo mer plaats vinden. Deze wijziging zal worden begunstigd door Amerika, dat ontevreden is over de positie van Nan king. FAMILIEDRAMA BIJ FRANKFORT AM MAIN. Echtpaar en drie kinderen dood gevonden. Te Ruesselsheim heeft zich een vree- selijke, familietragedie afgespeeld. De tijdschriftenhandelaar Schmitt was Zondag tegen 8 uur des avonds met zijn vrouw en drie kinderen het bosch inge gaan. Toen de familie Maandag nog niet was teruggekeerd werden buren op het uitblijven opmerkzaam en gingen de vermisten zoeken. Tegen 5 uur gistermiddag vond men Schmitt, zijn vrouw en drie kinderen dood. Economische zorgen schijnen de oorzaak te zijn. PLUNDERINGEN TE ALTONA. Maandagmorgen zijn groepjes werk» loozen door de straten van Altona ge trokken. Zij overvielen eenige levens middelenwinkels. Een bestelauto van een slagerij werd door werkloozen leeg geplunderd. De wagen werd omver ge worpen. Later is het tot botsingen geko men tusschen politie en werkloozen. Met de gummistok werden de ordever stoorders uit elkaar gedreven. PICCARD OVER ZIJN TWEEDEN STRATOSFEERTOCHT. Prof. Piccard vertoeft sedert Zondag* avond in Zurich, teneinde met de Oost- Zwitsersche Vereeniging voor lucht scheepvaart zijn tweeden stratosfeer- vlucht te bespreken. Naar prof. Piccard verklaarde, zal zijn vlucht in ieder geval geschieden vanuit een Europeesche stad, waarschijnlijk Augsburg of Zurich. Voor het einde van Juni verwacht hij niet te kunnen star ten.. VOORSTAD VAN MEXICO-CITY DOOR AARDBEVING VERWOEST. Naar uit Mexico-city gemeld wordt, heeft een aardbeving Zondag de halve voorstad van Mexico, Ixtapalapa, ver woest. Dooden zijn niet te Éetreuren. ERNSTIGE BOTSINGEN TUSSCHEN WEENSCHE STUDENTEN. De universiteit gesloten. In de hoogeschool voor wereldhandel is het gisteren tot botsingen gekomen nat.-soc. en Joodsche, resp. soc.-dem. studenten. Het rectoraat voerde hierop verplichte legitimatie in. Ook aan de universiteit is het tot dergelijke vecht partijen gekomen, die tijdens de colleges van twee Joodsche professoren begon nen. Volgens een mededeeling van de politie zijn in totaal 9 personen ge wond. De diepere oorzaak van de onregelma tigheden ligt, naar het schijnt in het feit, dat een aantal rijks-Duitsche stu denten de gevraagde gelijkstelling met betrekking tot de collegegelden niet heeft gekregen. In verband met de ge beurtenissen heeft het rectoraat van de universiteit zich gedwongen gezien de universiteit tot nader order te sluiten. In het Jodenkwartier is het tot een handgemeen gekomen, waarbij een stu dent door een Joodsch koopman werd neergeslagen. De koopman is gearres teerd. ONTPLOFFING IN LABORATORIUM. Een doode, twee gewonden. Maandagmorgen heeft in het laborato rium van de azijnzuurfabriek der IG. Farben Industrie te Frankfurt am Main een ontploffing plaats gehad. Drie per sonen werden gewond. Een hunner is later aan de gevolgen in het ziekenhuis overleden. De materieele schade is ge ring. KORTE BERICHTEN. De voorzitter van de Eerste Kamer is voornemens aan de Centrale afdeeling voor te stellen in de afdeelingen te doen onder zoeken op Vrijdag 3 Juni des v.m. te 11 uur het wetsontwerp betreffende tijdelijke maat regelen tot hulpverleeening aan de melkvee houderij. Kort na het overlijden van den oud commissaris der koningin mr. J. Th. Lint horst Homan, met wien hij zoovele jaren had samengewerkt, is Zondag te Meppel over leden de heer B. Schuurman, oudste lid in jaren van het college van Qed. Staten van Drente, -

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1