DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Von Papen benoemd tot kabinetsformateur. ^Buitenhuid No. 127 Woensdag I Juni 1932 134e Jaargang Hit het JUidement 1 Bxioetiiksch OiKcacht De Centrum-man aanvaardt de opdracht en heeft reeds een groot gedeelte van de regeering klaar. - Een weinig krachtige regeering ie verwachten. Wie is Von Papen Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs p?r 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. i^osse nummers 5 cents. Directeur: C, KRAK. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIE^ Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v b. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Den Haag, 31 Mei 1932. De Tweede Kamer heeft heden besloten het wetsontwerp tot wijziging der wet op de Artsenijbereidkunde nog vóór het zomerreces ie behandelen. Een interpellatie-aanvrage van den heer Kupers in zake de werkverschaffing werd door de Kamer ingewilligd ondanks verzet van de communistische leden, die meenden, dat de zaak best kon behandeld worden tege lijk met het wetsontwerp-Wijnkoop betreffende crisismaatregelen ten bate van de arbeiders klasse. Hierna werd voortgegaan met de behande ling van het wetsontwerp op de godslastering. Minister Donner zette zijn beantwoording van de sprekers voort. Spr. hield tegenover de heeren Eerdmans en Marchant de nood zakelijkheid der regeling vol, daarbij wijzen de op de houding der communisten tegenover den godsdienst. In den strijd om de religie mengt de overheid zich niet, maar zij heeft tot taak overschrijding van de grenzen van het betamelijke tegen te gaan, ongeacht wat de openbare meening doet hooren. Spr. geeft daarbij enkel gehoor aan wat eigen consciën tie zegt. Niet de enkele godslastering wordt hierbij strafbaar gesteld, doch de smalende godslastering, welke anderer gevoelens krenkt. Uitvoerig zette hij de rechtmatigheid van dit optreden tegen het ergeniswekkende op godsdienstig terrein uiteen. Een andere omschrijving dan „smalende godslastering", zooals de heer Slotemaker wil, aanvaardde de minister niet. Maar ver der dan krenking van godsdienstige gevoe lens wil het ontwerp zeker niet gaan en een nadere omschrijving van wat onder „kren king" wordt begrepen, was z.i. ongeraden, en „smalend" is een onmisbaar toevoegsel bij de ualificatie van het strafbare feit, dat daar- oor scherp omgrensd wordt. Tegen uitbrei ding van de strafbaarheid van godslastering, gelijk sommige sprekers zouden willen, ver klaarde de minister overwegend bezwaar te hebben. Bij de behandeling van enkele spe- ciale punten 'zette de minister tegenover den heer Peereboom uiteen, dat dit ontwerp vol strekt niet tot doel heeft het volk te ontkerste nen en zijn bezwaar er tegen dus geheel er naast gaat. Ten slotte kwam de minister op tegen de bewering van mr. Marchant, dat hij achteraf spijt zou hebben ooit met de zaak voor den dag te komen. Neen, het is een daad geweest, voortgesproten uit het gevoel van ergenis, bij hem gewekt door de afzichtelijke publicaties van communistische zijde. Het zou aiep teleurstellend voor hem zijn, wanneer dit ontwerp werd afgewezen. (Applaus.) Hierna werd gerepliceerd, eerst zeer uit voerig door den heer Wijnkoop (comm.), die den heer Marchant in het bijzonder de les las over diens oordeel over de godloosheid van het bolsjewisme. Hem volgden de heeren Eerdmans (lib.)' Visscher (a.r.) die den heer Zandt de les las over het Oude Testament en zijn oppositie tegen de anti-revolution- nairen Marchant (v. d.), v. d. Heide (s.d a.p.), die hun meening handhaafden, De Visser (communist), die een uitvoerige rede hield, welke slechts heel ver in verband stond met het ontwerp; en zich zoo opwond, dat het een woedende speech tegen de bourgeoisie en den godsdienst werd, waartegen de voor zitter met den hamer moest optreden, Peere boom (herst. geref.), Slotemaker de Bruïne (c.h.) enz. Nadat minister Donner nog kort had geantwoord, werden de algemeene beraad slagingen gesloten. Bij de behandeling der artikelen trok de heer Slotemaker de Bruïne zijn amendement op art. 1, omschrijvende den aard van de strafbare godslastering, in, waar op het ontwerp onmiddellijk in staat van wijzen was. Morgen heeft de eindstemming plaats. Hoe de houding der christelijk-histo- rischen zal zijn? Wannéér zij unaniem voor stemmen, gaat het wetsontwerp er door. De Eerste Kamer heeft hedenavond in een korte vergadering haar goedkeuring ge schonken aan de wijziging der Inkwartierings- wet en een paar kleinere ontwerpen. Morgenochtend elf uur komt de Indische Begrooting voor 1932 aan de orde. Gisteravond heeft rijkspresident von Hindenburg den heer von Papen bij zich ontvangen en hem belast met het vormen van een nieuwe rijksregeering. Von Papen aanvaardde de opdracht. Dit bericht komt wel eenigszins verras send binnen, want niemand had kunnen den ken, dat zoo spoedig, een man zou worden gevonden, die kans zou zien, om een regee ring te vormen. En nog veel minder dacht men aan de mogelijkheid, dat deze heer von Papen reeds na enkele uren verschillende posten bezet had, zoodat de nieuwe regee ring vandaag wellicht geheel gevormd zal worden. Wie is eigenlijk die meneer von Papen? De Berlijnsche corresp. van het Hbld. geeft op deze vraag het antwoord: Von Papen is afkomstig uit Westfalen en is op het oogen- blik 53 jaar oud. Hij was oorspronkelijk of ficier bij de Uhlanen in Dusseldorf en bij het uitbreken van den wereldoorlog militair at taché bij de Duitsche ambassade te Wash ington, daarna overste en chef van den staf van het vierde Turksche legercorps. In 1921 werd hij door het district West- falen-Noord in den Pruisischen Landdag ge kozen, waar hij tot den rechtervleugel van de Centumpartij behoorde. Maar lang be hield hij zijn zetel niet. Bij de volgende ver kiezingen van 1925 werd hij niet meer can- didaat gesteld. Zijn invloed op politiek gebied bleef ech ter bestaan, doordat hij een belangrijken post aandeelen van het Berlijnsche hoofdor gaan der katholieken, de „Gerpiania", in 1" bezit had. En daar hij met de politiek van het Centrum na de revolutie volstrekt "iet ingenomen was, deed hij herhaaldelijk pogingen den koers van dit blad naar rechts NyerP€n- wat hem pas eenige weken ge dwn °-cn h'l de hoofdredactie tot aftreden dw"ng, is gelukt. rW," °PP°sitioneele houding tegenover het d'('verklaart dan ook volkomen, dal deelH ii gisteravond reeds heeft medege- heer n door een benoeming van den minct ap.en tot rijkskanselier in het OD*t va« ebonden te voelen Waarmee de de mannen achter de schermen om het Centrum door de benoeming van een van zijn eigen geloofsgenooten tot een wel willende houding over te halen, vermoedelijk als mislukt te beschouwen is. Bezien wij de verhouding van den candi- daat voor het kanselierschap tot de groote katholieke partij nog wat nader. Reeds In October van verleden jaar verklaarde von Papen in een vergaderingin West-Duitsch- land: „De gemaskeerde politiek van rijks kanselier Bruening moet zich ontdoen van het parlementair omboordsel. De kanselier moet en zSl een nationaal kabinet, een re geering, een dictatuur op nationale basis doorzetten". Aan die woorden heeft de rijkspresident wellicht gedacht, toen hij gisteravond den heer Von Papen de opdracht gaf! o Verschillende Berlijnsche bladen nemen uitvoerig stelling bij de benoeming van von Papen tot kabinetsformateur. De „Tag" wijst er op, dat de rijkspresi dent in het nieuwe kabinet een nationaal concentratiekabinet ziet. Hiermede bedoelt hij klaarblijkelijk niet een samenvatting van de nationale partijen met een door deze par tijen goedgekeurde regeering, maar een con centratie van krachten, die in het kader der persoonlijke betrekkingen van den rijkspresi dent ter beschikking stonden. De oppositie tegen het vorige kabinet, de Duitsch nationa- len en de nat. soc. hebben in ieder geval met de vorming van dit kabinet niets uit te staan. De rijkspresident heeft de beslissing over de opdracht aan von Papen zelf genomen. E)e „Vossische Zeitung" noemt de keuze van von Papen even ongelukkig als de for muleering van de opdracht tot vorming van een kabinet der nationale concentratie. On der nationale concentratie verstaat men de samenvatting van alle volkslagen, maar hier, waar de eene helft van het volk reeds onmid dellijk uit de combinatie treedt, kan niet van een nationale concentratie gesproken wor den. Het is te hopen, dat het niet ook in het bureau van den rijkspresident gebruikelijk is om alleen de rechts gerichte partijen nati onaal te noemen. De „Germania" schrijft, dat wanneer von Papen zich beschikbaar heeft gesteld in deze critteke situatie voor een verantwoordelijke taak, dan is dit zekerlijk geschiedt omdat hij een Dolitieken gewetensdrang gevolgd is, waaraan hij zich niet kon onttrekken. Er is gezocht naar een tusschenoplossing, die door de nat. soc. geduld zou worden en die te zijner tijd door het uitschrijven van nieu we verkiezingen een definitieve opheldering kan voorbereiden. De „DAZ" is van meening, dat er geen twijfel over kan bestaan, dat de nieuwe rijks regeering, wanneer zij tot stand komt, aan gewezen is op spoedige nieuwe verkiezingen voor den rijksdag. Bij die verkiezingen zal de regeering dan om haar bestaan moeten strij den. Het kabinet von Papen zal niet onmid dellijk de nationaal socialisten mede verant woordelijkheid doen deelen, maar dit afhan kelijk maken van verkiezingen. De „Vorwaerts" schrijft, dat wat hier ge concentreerd wordt niet de natie is, maar veeleer conservatief reactionnaire krachten. Het zijn kleine, maar machtige groepsbelan gen, welker overwicht een gevaar voor de belangen van het volk en zijn economie be- teekent. Hier wordt geconcentreerd de wil tot afbreken der sociale politiek en meer dan dat. De „Deutsche Zeitung" schrijft, dat een regeering von Papen alleen beschouwd kan worden als een overgangskabinet, dat voor namelijk tot taak zal hebben nieuwe verkie zingen uit te schrijven teneinde de samen stelling van den rijksdag aan te passen aan den gegeven toestand. Het „Berliner Tageblatt" is van meening, dat op den thans ingeslagen weg het wel zijn van land en volk op den duur niet kan worden gediend. Daarom moet men diegenen, die thans den tijd gekomen achten voor een kabinetsverandering., met hun plannen alleen laten. Zij moeten zelve de verantwoordelijk heid maar dragen. o We zullen den ouden heer von Papen voorloopig laten rusten en nog even over de kabinetscrisis zelf het een en ander mededee- len. Het wordt steeds duidelijker, dat de regee- ringscrisis verhaast is door het beïnvloeden van president von Hindenburg door de land bezitters in Oost-Pruisen. Zij zagen in de po litiek van Bruening een ernstig gevaar voor hun bezittingen. Bruening had n.1. een nieu we noodverordening klaar over een kolonisa tieplan in het Oosten, Deze noodverordening kon zelfs de algeheele goedkeuring van het kabinet niet wegdragen. Stegerwald wilde de geheele kolonisatie in handen hebben, wat Bruening niet kon goedkeuren. Verder ver zette Stegerwald zich tegen elke verdere ver laging van de sociale uitkeeringen, terwijl vice-kanselier Dietrich.als minister van fi nanciën dit laatste verzet nauwelijks met de financieele draagkracht van het rijk te ver eenigen achtte. Er was dus verschil van meening in het kabinet zelf en toen von Hindenburg be stookt werd door de landbezitters in het Oosten, was het zaakje voor elkaar. De cri sis was er en de vraag, hoe deze op te lossen, was er eveneens! Hoewel op het oogenblik von Papen tracht een nieuwe regeering samen te stellen, moeten wij toch wel even wijzen op de belangrijk heid van deze crisis ook voor het buitenland. Het is toch duidelijk, dat de vorming van een meerderheidskabinet buitengewoon moeilijk, zoo niet onmogelijk zal zijn. De nat.-soc. im mers zouden bijna niet buiten de regeering gehouden kunnen worden en deze voelden voor mede-regeeren wel wat, maar nog veel liever zouden zij ontbinding van den rijksdag en dus nieuwe rijksdagverkiezingen gewild hebben, met als logisch gevolg een verove ring van 40 tot 50 pCt. der zetels. En dan pas zouden de nazi's een geweldige kracht ontwikkeld hebben. En aangezien zij als een der belangrijkste punten van hun program ma het algeheele sluiten der grenzen voor invoer hebben, zou een regeering met de na zi's aan het hoofd beteekenen: nog hoogere tolmuren, nog grootere belemmering van den handel. Maar dat zou ook beteekenen: geen uitvoer en geen nieuw kapitaal in het land zelf. Met andere woorden: de herstelbeta lingen zouden dan pas ernstig gevaar loo- pen. Men voelt dus, welk een belangrijke ge beurtenis deze crisis was (en is) voor de ge heele wereld. Het is voor Duitschland dan ook voorloo pig te hopen, dat von Papen zal slagen, al zal zoo'n kabinet betrekkelijk weinig kracht hebben. Want het wil er bij ons niet in, dat er in Duitschland spoedig verbetering zal komen. Eerder is het tegendeel mogelijk. Er gaan, bedriegen de voorteekenen niet, in Duitschland groote, belangrijke dingen gebeuren, die veel meer dan een nationale beteekenis hebben DE TOESTAND IN HET VERRE OOSTEN. De groote slag bij Charbin. Omtrent de groote slag bij Charbin tus- schen Japansche troepen en Chineesche vrij- scharen onder leiding van generaal Ma Tsjan Sjan worden nog de volgende bijzonderheden bekend. Generaal Ma, die thans wordt be schouwd als een der verbitterdste vijanden van de Mantjoerijsche republiek, heeft in den loop van de vorige wee>groote troepenconcen traties in de nabijheid van Charbin doen plaats vinden. Ofschoon hij een openlijken strijd met de onder bevel van generaal Honjo staande Japansche troepen zoo zorgvuldig mogelijk vermeed, is hij er toch in geslaagde de stad door het opblazen van bruggen, het opbreken van spoorwegverbindingen en het vernielen van telegraafdraden bijna volkomen van de buitenwereld te isoleeren. Maandag is generaal Honjo er nu in geslaagd met een leger, samengesteld uit Japanners en Mantsjoerijsche regeeringstroepen in contact te komen met de Chineezen en hen met behulp van de modernste oorlogsmiddelen, zooals eskaders bommenwerpers en tanks, vernieti gend te verslaan. De spanning tusschen Japan en Rusland. De spanning tusschen Moskou en Tokio duurt voort. Zoowel de officieele „Izwestia" als het orgaan van de Komintern de „Prawda" publiceeren artikelen, waarin de Japansche aanvallen op scherpe wijze wor den afgewezen. De „Izwestia" citeert een arti kel uit het Japansche dagblad „Nitsjl- Nitsii", waarin de Japansche publieke opinie wordt opgehitst tegen de Sovjet-Unie, en een artikel uit het dagblad „Nihon", waarin open lijk het sluiten van een overeenkomst met de Vereenigde Staten tegen de Sovjet-Unie wordt gepropageerd. Het blad ontvouwt een plan, dat volgens de „Izwestia" neerkomt op het annexeeren van Oost-Siberië door een Ja- pansch-Amerikaansche combinatie tot aan het gebied van het Baikal-meer. Het officieele Sovjetorgaan schrijft, dat de Sovjet-Unie van Japan niets anders verlangt dan eerbiediging van haar grenzen en van de belangen van Sovjet-Rusland. Moskou streeft voortdurend naar het onderhouden van vriendschappelijke betrekkingen met Japan en het geschreeuw der imperialistische pers in Japan boezemt Sovjet-Rusland geen vrees in. Wanneer het Japansche volk tot een nieuw avontuur zou worden opgehitst, zou Japan zich op Siberië den tanden stuk bijten. Japan overschat zijn krachten en een inval in het Russische gebied in het Verre Oosten zou het duur te staan ko men. Siberië is geen publieke verkeersweg, waar de Japansche militaristen ongestraft wandeltochten kunnen maken. DE FRANSCHE KABINETS VORMING. Het socialistische minimumpro gram door de radicaal-socialis ten afgewezen. Het bestuur der radicaal-socialistische par tij, heeft gisteravond laat het gisteren opge stelde socialistische minimum program, dat als voorwaardew as gesteld voor het deel nemen der socialisten aan de regeering afge wezen, zonder echter de bruggen, waarover wellicht nog wegen naar samenwerking met de socialisten leidden, af te breken. Herriot deelde in den loop van den avond het aan gekondigde antwoord op de socialistische eischen mede. Punt voor punt behandelde hij het socialistische program en zette uiteen te gen welke punten zijn partij bezwaar had en waarom zij den socialistische gedachten gang niet kon volgen. De socialistische par tij zal heden bijeenkomen, om een nieuwe si tuatie te bespreken. PAUL GORGULOFF TOEREKENINGS VATBAAR VERKLAARD. De geneesheeren-deskundigen, die een on derzoek hebben ingesteld naar de geestver mogens van Paul Gorguloff, den moordenaar van president Doumer, hebben een rapport uitgebracht, waarin Gorguloff toerekenbaar wordt verklaard. Het rapport zal morgen ter kennis van Gorguloff worden gebracht. Zijn verdediger zal een nieuw onderzoek naar Gorguloff's geestvermogens eischen. VERBANNING VAN GRIEKSCHE OUD-MINISTER-PRESIDENT. En elf zijner aanhangers. De Grieksche regeering heeft besloten den vroegeren minister-president Pangalos en 11 zijner aanhangers te verbannen. Het besluit is genomen op grond van pogingen om de orde te verstoren, omwentelingen te verwek ken en voortdurende verbreiding van geruch ten omtrent opstanden. REVISIE VAN HET VONNIS VAN SCOTTSBORO TOEGESTAAN. Zoodat de electrocutie van de ze ven neger op 24 Juni niet zal plaats hebben. Het hooge gerechtshof te Washington heeft het verzoek om het geruchtmakende vonnis van Scottsboro, waarbij zeven jeugdige ne gers, die er van beschuldigd worden twee blanke meisjes te hebben aangerand, door de staatsrechtbank van Alabama ter dood wor den veroordeeld, aan revisie te onderwerpen, ingewilligd. Indien het revisie-verzoek niet zou zijn ingewilligd, zouden de 7 negers op 24 Juni a s. ter dood zijn gebracht. Ook hier te lande een comité op gericht. Als gevolg van een desbetreffenden op roep van vertegenwoordigers van de Scotts- boro-comité's in een aantal landen, is ook hier te lande een comité onder dien naam op gericht. Dit comité voert actie tegen de te rechtstelling door electrocutie van zeven jonge negers te Scottsboro (staat Alabama) ERNSTIGE INSTORTING BIJ MARSEILLE. Tot nu toe zes dooden. Naar uit Marseille wordt gemeld, heeft te Gardanne een ernstige ontploffing plaats gehad, welke een instorting ten gevolge had. Na urenlange bergingswerkzaamheden ge lukte het zes lijken uit het puin te voorschijn te halen. Een persoon wordt nog vermist, terwijl twee menschen ernstig en acht licht werden gewond. Tot de slachtoffers behooren twee Italianen en twee Spanjaarden. SPRINGSTOFFEN TE HAGEN GESTOLEN. In den nacht op Dinsdag is ingebroken in het springstoffenmagazijn van de Dolomit A. G. in Hagen. Hierbij zijn 4 paketten met ongeveer 20 pond chörapit III en 50 slag hoedjes met koperdraad- (momentontsteking) gestolen. HET KABINET JORGA AFGETREDEN. Oorzaak moeilijke financieele crisis. Naar „Donaupost" uit Boekarest meldt, heeft minister president Jorga gisteravond na een ministerraad koning Carol de ontslagaan vrage van het kabinet overhandigd. De koning heeft de demissie aanvaard. Naar verluidt, zal hij Titulescu met de vor« ming eener nieuwe regeering belasten. De oorzaak voor het aftreden van Jorga is de moeilijke financieele crisis, die er toe heeft geleid, dat de landsdienaren sinds maanden gen salaris meer ontvingen. Titulescu is telegrafisch uit Londen, waar hij Roemeensch gezant is, naar Boekarest ontboden. De toestand ernstig. Het aftreden van de regeering Jorga heeft in Boekarest ontzaggelijke opwinding doen ontstaan. Groote menschenmenigten verdrin gen zich om het regeeringsgebouw. De toe stand wordt algemeen buitengewoon ernstig geacht. In laatste instantie zou, naar te Boe karest verkondigd wordt, het aftreden van Jorga, geschied zijn op aandringen van Frankrijk, dat tegen de agrarische conversie- wet was. Als motief voor het aftreden van Jorga wordt medegedeeld, dat de regeering niet be schikte over voldoende middelen om den ach terstand in de salarissen en schulden te be talen. Bovendien bestaat er op het oogenblik geen kans in het buitenland een leening te krijge. Jorga was van meening, dat alleen Titulescu een leening tot stand zou kunnen brengen. Aan den kroonraad, waarin besloten werd tot de demissie, is ook deelgenomen door den directeur van de Nationale Bank. Naar ver luidt zou een salarisverlaging met 50 noodzakelijk zijn om uit de financieele crisi? te geraken. COMMUNISTISCHE ONLUSTEN IN DUISBURG-HAMBORN. In de z.g. Goethe-buürt te Duisburg-Ham« born is het gistermiddag tot ernstige onlusten gekomen* die veroorzaakt zijn door commu nistische verspreiders van vlugschriften. Voorafgegaan door kinderen poogden de com munisten een levensmiddelenwinkel binnen te dringen. Toen hun dit belet werd, maakten zij van vuurwapenen gebruik. Hierbij werd een 71-jarig arbeider in de borst getroffen, waar door hij spoedig overleed. Drie belhamels werden gearresteerd. Ook in het stadsdeel Marxloh poogde een vrij groote menigte een levensmiddelenwinkel binnen te dringen. Toen de politie ingreep, werd zij met steenen bekogeld. Toen uit de menigte geschoten werd, beantwoordde de politie het vuur. Ook in andere deelen van de stad hebben onlusten plaats gevonden. Hier slaagde de politie er echter spoedig in de rust te herstel len. CONFERENTIE TOT OPLOSSING VAN DE ECONOMISCHE WERELDCRISIS? Hooge regeeringsambtenaren bespraken gister voor de eerste maal de mogelijke deel name door de Vereenigde Staten aan een conferentie tot oplossing van de economische wereldcrisis. Deze conferentie, welke zou kunnen worden gehouden tegen het einde van het jaar, zou evenwel niet betrekking hebben op de kwestie der herstel- en oorlogsschul den Ten einde de scheiding dezer kwesties duidelijk te doen uitkomen, zal Lausanne niet als zetel der conferentie mogen worden geko zen. Met het oog op de onzekerheid van de resultaten der conferentie van Lausanne kwamen de regeeringsambtenaren ten slotte overeen, voorloopig bij de regeeringen nog geen stappen te doen met betrekking tot de crisisconferenti^

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1