DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De toestand in Duitschland. tDageUiksch OveczicfU No. 171 Vrijdag 22 Juli 1932 134e Jaargong Een afwachtende houding van de politieke groepen- Wat zouden zij ook anders moeten doen? Nieuwe maatregelen van den militairen commandant van Berlijn en Brandenburg EEN KALME DAG: gbRANDSPIRITUS- Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. L.osse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENT1EN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA; Dit nummer bestaat uit drie bladen Na de sensationeele nieuwtjes van deze *eek is alles, wat er op 't oogenblik uit Duitschland bericht wordt, een klein beetje taai. Dat wil niet zeggen, dat de toestand weer normaal is, maar het beteekent zoo ongeveer, dat de politieke partijen niet precies weten, wat er gebeuren moet en daarom liever de zaak eerst kalm gaan bestudeeren. De sociaal-democratische partij( de socialistische vakbonden en ook de christelijk georganiseerde arbeiders verlangen van hun leden de strengste discipline en schrijven voorloopig een afwachtende houding voor, tot het staatsgerechtshof in Leipzig een oor deel over de al of niet rechtmatigheid van het optreden der rijksregeering geveld heeft. In communistische en in onafhankelijk- socialistische kringen, ziet men daarin een volledige capitulatie van de soc.-dem., zegt de Hbld.-correspondent in Berlijn, maar, zegt hij verder, het komt ons voor, dat dit oordeel voorbarig ,s. Naar onze meening is de houding van de Duitsche socialisten vol komen begrijpelijk. Wat hadden ze kunnen doen? Gewapend verzet, in welken vorm dan ook, ware onzinnig geweest, zou een bloed bad tengevolge hebben gehad en met een nederlaag der sociaal-democraten zijn geëin digd. Een algemeene werkstadng, die de communisten onmiddellijk in strooibiljetten, die intusschen in beslag ziin genomen, gepro clameerd hebben, kan bij vijf-en-een-half miPioen werkloozen slechts op niets uitloo- pen. Blijft dus de eenige taktiek: voorloopig te berusten en den verderen loop der dingen af te wachten. In dien zin heeft de partijleiding gisteren dan ook besloten. Er is nauwelijks aan te twijfelen, dat de millioenen, die achter de sociaal-democratie staan, dit parool zonder morren zullen volgen. Ze hebben de laatste maanden herhaaldelijk getoond ook onder de meest opwindende omstandigheden een abso lute gehoorzaamheid in acht te kunnen ne men. Het wachten is dus in de eerste plaats op de uitspraak van het staatsgerechtshof. o Niet alleen Pruisen, ook Beieren heeft een protest bij deze hoogste instantie tegen de maatrege!en der rijksregeering ingediend. Woensdag zag het er nog naar uit dat men in de Wilhelmstrasse hoopte deze beslissing op de lange baan te kunnen schuiven. Dat is blijkbaar mislukt. Het is natuurlijk denkbaar dat de rechters in Leipzig het rijk in het ongelijk zullen stellen, al komt ons dat wei nig waarschijnlijk voor; geschiedt dit, dan is de situatie nog ingewikkelder, want dan worden rijkspresident en rijksregeering ge dwongen alle maatregelen weer in te trekken, om dan (een vrijwel onhoudbare toestand!) af te wachten of het resultaat van den 31sten 'Juli langs een meer normalen weg aan de heerschappij der socialisten in Pruisen een eind zal maken. En het ware in zoo'n geval volstrekt niet zeker, dat b.v. de nationaal socialisten zich bij een dergelijk uitstel van executie zouden neerleggen Intusschen speelden en spelen zich in ver schillende Pruisische ministeries en andere ambtelijke gebouwen soortgelijke tooneelen af als na de revolutie en tijdens de contra revolutie van Kapp. Met dit verschil overi gens, dat ditmaal alles veel rustiger toegaat. De rijksregeering heeft de verantwoorde lijkheid op zich genomen schoon schip te ma ken, althans wat zij voor schoon schip houdt, zonder de beslissing van Leipzig af te wach ten. Het gevolg daarvan is dat in Berlijn en in geheel Pruisen tal van hooge ambtenaren telegrafisch of langs anderen weg ontslagen zijn, en dat zoowel de ontslagenen als de aangeblevenen in drie groepen uiteenvallen, zij die de bakens verzetten en in stilte op carrière hopen; zij, die meenen dat het rijk volkomen grondwettig handelt en daarom eenvoudig op hun oost blijven, en tenslotte zij, die slechts onder protest of door de troe pen gedwongen hun nlaats verlaten. Men spreekt er van, dat op het oogenblik de in rang op de staatssecretarissen volgende Ministerial-direktoren der Pruisische minis tères het voornemen hebben collectief verzet te plegen, gelijk de staatssecretarissen dit (en toen met succes!) in de dagen van Kapp hebben gedaan. En aan al dezen twijfel en aan al dit ver zet zal Leipzig een einde moeten maken. Voorloopig tast de rijksregeering door en, het moet worden erkend, met een energie, die op zichzelf zeker bewondering verdient, maar die pas werkelijk bewonderd kan worden, als straks blijkt, dat zij het Duitsche volk in zijn geheel inderdaad een stap vooruit heeft ge bracht. o Intusschen speelt zich deze energie in vor men af, die voor den buitenstaander even weinig sympathiek zijn als zeven weken ge leden de brute wijze waarop dr. Brueniag en zijn kabinet naar huis werden gestuurd. Dat in revolutionaire tijden, als alles in brand staat en de regeering zich door schieten en arresteeren respect moet verschaffen, niet al te beleefd opgetreden kan worden, zelfs niet tegen hoogst verdienstelijke tegenstanders, is verdedigbaar. Maar zoover is het in Pruisen toch nog waarlijk niet gekomen, zelfs al blijkt waar te zijn, dat mannen als Braun, Severing en Grzesinski ten opzichte van hun houding jegens het communisme niet zuiver op de graat waren wat de regeering beweert, zonder het vooralsnog bewezen te hebben zelfs dan had zij beter gedaan het optreden tegen ministers, die tien jaren lang hun beste krachten voor Pruisen hebben gegeven, in andere vormen voor te bereiden en uit te voe ren. o De situatie is tamelijk gecompliceerd. De eigenlijke macht in Berlijn en in Brandenburg is voorloopig in het bezit van een generaal. Minister-o resident in Pruisen is tijdelijk de rijkskanselier; echter officieel slechts waar nemend. Zijn bevoegdheden als zoodanig heeft hij overgedragen aan dr. Bracht, die den titel rijkscommissaris draagt en tevens Pruisisch minister van binnenlandsche zaken is. In dezv laatste kwaliteit is dr. Bracht echter de eenige minister in Pruisen. Naast hern zullen straks een aantal staatssecretaris sen staan die voor een deel dit ambt reeds uitoefenden en die niet tot minister benoemd zullen worden. Het is eenigszins koddig, dat de rijksregee ring bij haar actie uitging van het argument, dat het weggejaagde Pruisische kabinet, dat wel voltallig was. niet als tot regeeren be voegd beschouwd kon worden, omdat het slechts een cabinet d'affaires was, terwijl er nu een kabinet voor in de plaats komt, dat maar één minister telt en verder een reeks de ministers vervangende ambtenaren. Zulke dingen bewijzen, dat men de argumenten der rijksregeering volstrekt niet letterlijk au sérieux mag nemen. Het gaat hier in werkelijkheid om een soort staatsgreep en juist dat maakt de si tuatie ondanks het voorloopig zoo gladde verloop in werkelijkheid zoo gevaarlijk. Men vraagt zich af, waar de tegenwoor dige rijksregeering, die toeziet, hoe door het militair bewind zeifs aanklachten worden in gediend tegen de Woensdag afgezette leiders der Berlijnsche politie, met zulke meer dan krasse en een uiterste verbittering uitlokken de maatregelenheen wil. En het antwoord schijnt te moeten luiden, dat zij öf het te ver wachten schrikbewind van een nationaal- socialistische regeering wil voorbereiden, dan wel omgekeerd, door in den stijl van Hitier te regeeren, de rechts stemmende massa der bevolking er toe wil brengen straks liever den nationalen vleugel het verder bewindvoeren ook parlementair mogelijk te maken. Hoe het ook zij, de wind waait in Pruisisch Duitschland op het oogenblik uit den milita- ristischen hoek en wij kunnen ons voorstellen dat de grijze veldmaarschalk daarginds in Neudeck deze windrichting niet zonder in nerlijke voldoening waarneemt. Zulk een re sultaat kort na de presidentsverkiezing zul len de partijen van Weimar zelfs niet ver wacht hebben. De dag van gisteren is kalm voorbij ge gaan. Wel zijn er enkele botsingen geweest in Hamburg, doch van groote beteekenis was dat niet. Maatregelen worden er ook verder nog genomen. Zoo heeft de militaire bevelhebber voor Groot-Berlijn en de provincie Branden burg in een schrijven aan de commissarissen van politie te Berlijn en in Brandenburg be treffende het verdere optreden tegen de ver spreiders van vlugschriften, waarin tot de algemeene staking wordt opgewekt, het vol gende medegedeeld De algemeene staking als politiek strijd middel tegen de verordening van den Rijks president d.d. 20 Juli 193? beteekent een we zenlijk in gevaar brengen van de openbare orde en veiligheid. De opwekking tot een zoodanige algemeene staking, door woord en geschrift (dagbladen, pamfletten) beteekent derhalve handelen in strifd met oaraeraaf III der verordening v^n den Rijkspresident. Tegen spiekers, samenstellers en verspreiders van vlugschriften, waarin tot algemeene sta king wordt aangespoord, is derhalve para graaf (I van de verordening van den Rijks president van toepassing. Verder heeft dezelfde commandant aan den commandant der Schutzpolizei te Berlijn en de commissarissen van politie in de provincie Brandenburg en te Berlijn de volgende dag order gezonden: „Op grond van de verordening van den Rijkspresident tot herstel der openbare orde en veiligheid te Groot Berlijn en in de pro vincie Brandenburg, bepaal ik: De politie moet, voorzoover noodzakelijk, binnen het kader der geldende wettelijke be palingen energiek en zoo snel mogelijk ge bruik maken van de door den aard van den toestand vereischte wapenen, ten einde het gewenschte doel te bereiken. Slechts op die wijze zal de handhaving van de autoriteit van den staat worden gegarandeerd en een niet te verantwoorden in gevaar brengen van be ambten en onschuldigen worden voorkomen Nimmer kan een beambte een schadeloos stelling ontvangen uit hoofde van de niet ver vulling van zijn plicht of het niet ten uitvoer leggen van een bevel tot handhaving van de openbare orde en rust, indien hij ter berei king van een bepaald doel niet het wettelijk vastgestelde gebruik van zijn wapen tijdig en volkomen heeft gemaakt. Voor de commissarissen in Brandenbmg wordt hieraan toegevoegd, dat de beseffende mededeelingen ook van toepassing zijn op de beambten der landjagerij en der gemeente politie. o De militaire bevelhebber heeft tenslotte de volgende verordening afgekondigd' Wie onder de gegronde verdenking staat een strafbare handeling met een wapen be dreven te hebben of onbevoegd een wapen gedragen te hebben, of wie samen met ande ren op openbare plaatsen gewapend versche nen is, zal afgezien van de strafrechtelijke vervolging, in hechtenis worden genomen. Wie bij huiszoeking naar wapens, op vra gen der politie of de gewapende macht ver zwijgt, dat hij in het bezit van wapens cn munitie is of dat deze zich op hem bekerde plaatsen bevinden, wordt, afgezien van de strafrechtelijke vervolging in hechtenis ge nomen. Verzet tegen deze arrestatie is niet moge lijk. o Rijkskanselier v. Papen heeft de minister presidenten der landen tegen Zaterdag 23 Juli uitgenoodigd tot een bespreking te Stuutgart. De Wurtenbergsche regeering heeft zich naar aanleiding van de benoeming van een rijkscommissaris voor Pruisen schriftelijk tot v. Hindenburg en v. Papen gericht. De regeering van Baden heeft, evenals eBie- ren, naar aanleiding van de maatregelen der rijksregeering een aanklacht bij het staatsge rechtshof ingediend. De Badensche staatspresident Schmitt heeft in een rede gezegd, dat zijn regeering alle noodverordeningen van Berlijn zal uitvoeren, ook al zou zij tegen den inhoud bezwaren hebben. Zij zal alles doen om de orde ie hand haven en te voorkemen, dat bloed vloeit. Spr. begroette met vreugde het demonstratiever bod en zijn regeering zal nogmaals bij de rijksregeering aandringen op herstel van het uniformverbod. Ten slotte deelde Schmitt mede, dat Baden zich aan aansluit bij de Pruisische klacht bij het staatsgerechtshof, omdat bet de toedracht niet nauwkeurig kent, en een andere klacht in dient dan Beieren, omdat het erkent, dat de rijksregeering grondwettelijk het recht heeft een rijkscommissaris te benoemen. .5buitenland DE ONTWAPENINGSCONFERENTIE. Beslissende bespreking te Genève. De met groote spanning verwachte debat ten in de hoofdcommissie der Ontwapenings conferentie zijn gister aangevangen. Herriot, Simon, Balbo en Nadolny zijn o.m. aanwezig Allereerst verontschuldigde Henderson zich tegenover Litwinov in verband met het incident van eergisteren. Vervolgens kwam de groote verdagings resolutie van de groote mogendheden in be handeling. De Sovjet-delegatie had een aantal wijzi gingsvoorstellen ingediend, welke op de basis van het plan-Hoover een vermindering eischen van 33 1/3 op alle huidige bewa peningen ter land, ter zee en in de lucht, met uitzondering van de bewapening der kleine mogendheden en van die staten die reeds bij internationaal verdrag zij ontwapend. De Sovjet-Russische voorstellen zijn geheel in strijd met de verdagingsresolutie Benesj." De Volkscommissaris van Buitenlandsche Zaken der Sovjet Unie, Litwinov, oefende een scherpe critiek op de verdagingsresolutie, welke hij een bittere teleurstelling noemde voor de verwachtingen van alle volkeren, dat de conferentie practisch resultaat zou opleve ren. De resolutie, aldus Litwinov, rechtvaar digt de zoo dikwijls uitgesproken profetieën, dat de conferentie zonder resultaat zal blij ven. De verklaring inzake de garantie van den vrede, in de prae-ambule der resolutie, wordt door de inhoud der resolutie opge heven. De resolutie is in strijd met het besluit der conferentie nopens een verlaging der hui dige bewapeningen tot een minimum. De resolutie bevat geen enkel cijfer. Ten slotte gispte Litwinov de tot nu toe door de groote mogendheden toegepaste mid delen: de overige mogendheden zonder deze •bij de beraadslagingen toe te laten voor faits accomplis te stellen. Hij verklaarde, dat zijn regeering onder deze omstandigheden de ver dagingsresolutie verwerpt. De Italiaansche minister van Luchtvaart, Balbo, een der naaste medewerkers van Mus- solini, en sinds gisteren leider der Italiaan sche delegatie, heeft onder groote spanning een duidelijke verklaring afgelegd. Balbo ver klaarde, dat hij niet zal deelnemen aan de stemming over de afzonderlijke deelen der resolutie en evenmin aan de slotstemming. aangezien de Italiaansche deelen der reso lutie en evenmin aan de slotstemming, aange zien de Italiaansche regeering de werkzaam heden der conferentie tot nu toe zonder resul taat gebleven acht. Ambassadeur Nadolny verklaarde, dat de Duitsche delegatie niet zal deelnemen aan de stemming over de afzonderlijke deelen der resolutie en haar principieel standpunt zal kenbaar maken bij de beschouwingen voor de eindstemming. Hierna kwam het tot een ernstige woorden wisseling tusschen Henderson en Litwinov. President Henderson wilde het wijzigings voorstel van Litwinov op de prae-ambule, waarbij in tegenstelling met de verdagings resolutie voorgesteld wordt het Hoover-voor- stel inzake verlaging van alle bewapeningen met een derde aan te nemen, in stemming brengen in dien vorm, dat slechts via de prae- ambule der verdagingsresolutie hierover wordt gestemd. Litwinov protesteerde hiertegen krachtig. Onder groote rumoer werd gestemd. Bij tel ling constateerde Henderson, dat 30 stemmen waren uitgebracht vóór de handhaving van de prae-ambule, zooals voorzien bij het voor stel, en vijf stemmen tegen, bij zestien stem men blanco. De vertegenwoordigers van Duitschland, Italië en een aantal kleine landen onthielden zich van stemming. DE NIEUWE IERSCHE BIZONDERE INVOERRECHTEN. Het Iersche kabinet heeft Donderdag een lange lijst van Engelsche goederen goedge keurd, die aan nieuwe Iersche bijzondere in voerrechten zullen worden onderworpen. De publicatie van deze lijst* wordt Zaterdag verwacht, nadat heden de Dail in een bijzon dere zitting de regeering de noodige vol machten zal hebben gegeven. Naar verluidt zullen de nieuwe invoerrechten voor een deel gelijk staan aan een invoerverbod. Zij zullen waarschijnlijk ook van terugwerkende kracht zijn, zoodat Engelsche goederen, die gedu rende de laatste dagen voor het inwerking treden van de nieuwe douanebepalingen naar Ierland zijn vervoerd, ook aan de nieuwe bepalingen onderhevig zullen zijn. Bij onder handelingen met vertegenwoordigers van de Iersche zuivelorganisatie werd besloten, den invoer van zuivelproducten te belasten met een prohibitief invoerrecht. De besprekingen leidden verder tot het resultaat, dat de uit voer van boter naar Engeland air Ierland zal worden gestaakt, omdat deze onderworpen is aan bijzondere Engelsche invoerrechten, waarvan geen vooruitzicht bestaat, dat zij zullen worden terugbetaald. DE ECONOMISCHE CONFERENTIE TE OTTAWA GEOPEND. Met veel militair vertoond is Woensdag de economische conferentie van het Britsche ge- meenebest geopend met een redevoering van Lord Bessborough, den gouverneur-generaai van Canada. De gouverneur-generaal wees er op, dat deze conferentie misschien de belangrijkste is welke voor het Britsche wereldrijk ooit is gehouden. Hij las een boodschap voor van den koning van Engeland; waarin deze ver klaart, dat het Britsche gemeenebest is opge bouwd op de basis van samenwerking en dat de conferentie de laatste krachten van het wereldrijk in beweging moet brengen en der halve ook de wereld een nieuwen stoot moet geven op den weg naar welvaart. De Canadeesche premier, Bennett, bracht vervolgens de dank der vergadering over. Alle aanwezigen, met inbegrip van de Ieren verhieven zich van hun zetels en keurden een adres van antwoord aan den koning goed Canada, aldus Bennett, wil Engeland voor stellen de lijst van van douanerecht vrijge stelde goederen uit te breiden, de tot nu toe geldende voorkeurstarieven te handhaven en hun aantal te vermeerderen door een speciale lijst van artikelen, welke Engeland, zonder schade van de Canadeesche industrie, zeer goed zou kunnen leveren op de Canadeesche markt. Als tegenprestatie verwacht Canada van Engeland de handhaving der bestaande voorkeursrechten en een uitgebreide toepas sing op Canadeesche grondstoffen en halffa- i£ |E stoofje (haardmodel f 2-1 wwrmt Uw V. £j Bok thee voor k IPi 4 CENT PER UUR. Spiritusverkoopkant. „Borgen op Zoom-Delft*. brikaten welke Engeland importeert Namens de Engelsche regeering sprak Baldwin vervolgens van de groote verwach tingen, welke men in het geheele Britsche empirium van deze conferentie koestert. De werkelijke beteekenis van Ottawa ligt hierin, dat men gekomen is tot het punt, waar de wegen zich scheiden. De eene leidt tot de ont wikkeling van de zuiver nationale belangen, de andere evenwel tot een nauwere eenheid van het wereldrijk. 70 van den handel van het Britsche wereldrijk wordt nog met het buitenland gedaan, terwijl slechts 30 valt op den handel binnen het wereldrijk. Er is dus rijkelijk gelegenheid den Rijkshandel te vergrooten. Het herstel zou misschien spoe diger kunnen komen dan men gelooft. Indien een ieder bijdraagt tot de gemeenschappelijke zaak, wat geschieden kan zonder schade aan de nationale belangen, dan moet zulks ten slotte leiden tot een vermeerdering van den Britschen Rijkshandel. Dit is, met het oog op de wereldcrisis voor de conferentie de belang rijkste kwestie. De oplossing dezer kwestie zal heilzaam uitwerken op den wereldhandel en de prijzen der grondstoffen. Hiervoor is vóór alles het herstel van het vertrouwen noodig. Te dien einde moeten de bestaande be lemmeringen vóór den handel, in het bizonder de hinderlijke contingenteeringsstelsels en d: deviezenbeperkingen worden opgeheven. Dit stelt evenwel weer tot onvermijdelijke voor waarde de oplossing van de herstel- en oor- logsschuldenkwestie en een verlichting var de belasting en de rentelast. Na de redevoering van Baldwin zetten de vertegenwoordigers der Dominions en van Indië hun standpunten uiteen. De Australische minister Bruce legde om. den nadruk op de beteekenis van de conferen tie van Lausanne welker arbeid te Ottawa en ter a.s. economische wereldconferentie moet worden voortgezet, ten einde te geraken tot een langzame verbetering der warenpriizer en een vermindering van de lasten der aebi teurstaten. GRANDI AMBASSADEUR TE LONDEN. De vroegere minister van Buitenlandsche Zaken, Grandi, is benoemd tot Italiaansch ambassadeur te Londen. Tot chef van het kabinet van den minister van Buitenlandsche Zaken, is benoemd den vroegeren ambassadeur te Ankara, baror Aloisi. HEVIGE SNEEUWVAL IN DE SPAANSCHE BERGEN. In de Aragoneesche bergen heeft het hevig gesneeuwd, waardoor vele dorpen zijn ge- isokerd. Door het wassen van vijf rivieren is een groot gedeelte van de provincie over stroomd. HEVIG ONWEEF BOVEN POLEN. Het Noord-Westen van Polen is geteisterd door een hevig onweer, dat in vele plaatsen groote schade heeft aangericht. Bij Calitz sloeg de bliksem in een afdeeling soldaten, die van oefeningen huiswaarts keerden. Een infanterist werd onmiddellijk gedood. Twee anderen werden zwaar gewond. Verder zijn in andere plaatsen nog vier personen dooi den bliksem getroffen. ZWARE REGENS IN RUSLAND. In West-Grusinië zijn buitengewoon zwart regens gevallen, waardoor een spoorbaan over een afstand van 8 K.M. is verzakt, zoo dat het verkeer moest worden stopgezet. In andere deelen van Grusinië is de spoorbaan zoo beschadigd, dat 5000 man noodig wa ren om den weg weer te herstellen en het ver keer weer mogelijk te maken. Op het oogen blik worden verscheidene boeren vermist. DE TOESTAND PARAGUAY— BOLIVIA. Opgewonden stemming in Bolivia. In geheel Bolivia is naar uit La Paz wordt gemeld, Donderdag de staat van beleg afge kondigd. Te La Paz en alle groote steden van het land vonden opnieuw groote demon straties tegen Paraguay plaats. De opwinding der bevolking is buitenge woon groot; groote menschenmassa's mar- cheeren door de straten, roepen „weg met Pa raguay" en eischen den oorlog. De Boliviaan- sche centrale bank heeft zijn crediet ter be schikking van de regeering gesteld voor het geval het tot oorlog komt. Alle partijen hebben de regeering steun toegezegd. Intus schen is de Boliviaansche minister van bui tenlandsche zaken naar Washington vertrok ken om daar in overleg te treden met de ver tegenwoordigers van Bolivia en Paraguay, die nu sinds acht maanden zonder resultaat onderhandelingen hebben gevoerd over het conflict van Gran Chaco. Volgens telegram men uit Asuncion hebben de vertegenwoordi gers van Paraguay, die korten tijd geleden ae conferentie hebben verlaten, opdracht ge kregen eveneens met de tegenpartij in over leg te trede».

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1