DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. flayeCiiksch Overzicht ^Buitenland ^Binnenland Ho. 189 Vrijdag 12 Augustus 1932 134e Jaargang ra ndspi ritus Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. hanco door het geheele Rijk f 2.50. i^osse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENT1EN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brievee franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9 postgiro 37060. TeleL 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit drie bladen DE HERDENKING VAN DE GRONDWET VAN WEIMAR. o De geestdrift tot het nulpunt gedaald. o Grondwetswijziging aangekondigd. o Gister is te Berlijn veer de jaarlijksche herdenking van den Grondwet van Weimar gehouden. Ofschoon deze herdenking eigen lijk nooit populair is geweest, getuigde dc dag van gisteren van zeer weinig geestdrift Zooals gewoonlijk is gistermiddag om 12 uur in het Rijksdagebouw de plechtigheid gehouden in tegenwoordigheid van president von Hindenburg en van de leden der rijks- regeering. Nadat aan het begin der plechtigheid door het Berlijnsch Philharmonisch Orkest Beet- hoven's Ouverture was uitgevoerd was het woord aan den rijksminister van binnenland- sche zaken Freiherr von Gayl. De rijksminister begon met er aan te her inneren, dat sedert den llden Augustus 1919, toen de Nationale Vergadering haar taak om een grondwet te scheppen beëindigde om, zooals in het preambuul van de grondwet staat, „in vrijheid en gerechtigheid te vesti- fen en te vernieuwen den binnenlandschen en uitenlandschen vrede en dezen te dienen en den maatschappelijken vooruitgang te bevor deren", er dertien bewogen jaren zijn verloo- pen, waarin het aangehaalde niet in vervul ling is gegaan. Temidden van een nog steeds vijandige wereld heeft het Duitsche volk de zwaarste lasten moeten dragen. Alle pogin gen om den dag van de herdenking van de grondwet tot een algemeenen volksfeestdag te maken zijn tot nog toe mislukt. Het is vol doende hier openlijk te bekennen dat het zoo is en dat de grondwet de geesten niet ver- eenigt, doch scheidt. Niettemin heeft de Rijksregeering besloten de herdenking van de grondwet officieel te vieren. Zij koestert daarbij niet de hoop, de zen dag tot een feestdag voor het Duitsche volk te maken. Zij ziet ook in den llden Augustus geen feestdag, die onder alle om standigheden gevierd moet worden, doch zij wil dezen dag die, hoe men ook tegenover de grondwet van Weimar mag staan, een histo rische gedenkdag is en blijft, bewust er voor gebruiken om in tegenwoordigheid van den door ieder vereerden Rijkspresident tot het volk te spreken. De regeering wil geen feestdag, doch een uur van inkeer en bezinning over de oorza ken van den nood en wat er gebeuren moet. Wat op het oogenblik in het Duitsche volk wordt uitgevochten is een strijd om een we reldbeschouwing, een worsteling van geesten, die geen handtastelijke vechtpartij mag zijn. Men doet goed ook den politieken tegenstan der met een andere wereldbeschouwing te be schouwen als een eerlijk volksgenoot, die eveneens het beste voor het volk wil. Men mag echter ten aanzien van de details van de grondwet van Weimar staan zoo men wil, zij is thans de eenige basis voor allen, die een Duitschen staat willen. Hiermede is niet gezegd, dat de grondwet van Weimar iets onveranderlijks is. Een grondwet mag geen star idool worden. Als grondwetten gebreken vertoonen, moeten zij in het belang van de ontwikkeling van een volk*gewijzigd worden. Een terugblik wer pende op de afgeloopen dertien jaar moet men zeggen dat de grondwet van Weimar wijziging behoeft. Het was een verdienste van de Nationale Vergadering van Weimai dat zij in 1919 in zoo betrekkelijk korten tijd na de ineenstorting een grondwet tot stand wist te brengen die de rijkseenheid waarborg de en voor langen tijd een basis vormde voor het politieke leven, op welke basis men zelfs zeer moeilijke tijden wist te overwinnen. Het is dan ook niet alleen de schuld van de grondwet, dat zich in Duitschland een heer schappij van politieke partijen ontwikkelde waarbij de wetgevende controle en de uitvoe rende macht steeds dichter met elkaar ver smolten en die tenslotte ertoe noodzaakte, dat zelfs maatregelen met betrekking tot het eco nomische leven en de financieele verhoudin gen met de ultima ratio van artikel 48 gere geld moesten worden en daardoor een deel van grondwet zelf buiten werking werd ge steld. De huidige situatie bewijst afdoende, dat de grondwet wijziging behoeft en dat het volk zich op den duur niet kan onttrekken aan de noodzakelijkheid van grondwetswijzi ging, ja van Rijkshervorming. Hoe eerder en energieker deze taak wordt aangepakt, hoe beter voor het Duitsche volk. De wijziging moet uitgaan van wijziging van artikel 22 der grondwet, welk artikel het kiesrecht re gelt. In dit artikel wortelt het kwaad van de heerschappij der partijbureaucratie. Het volk- wil geen nummers doch persoonlijkheden kie- Von Gayl bepleitte daarna een Hoogerhuis als correctief voor besluiten die door partij- politiek beïnvloed zijn en een nauwere sa menwerking tusschen de regeeringen van he. Rijk en Pruisen, zonder dat van voogdij sprake behoeft te zijn. Over de details van de grondwetshervorming kan mê>5 van meening verschillen, maar men moet de kracht toonen om moeilijkheden te overwinnen en men moet vooral niet zoeken naar voordeel van zijn partij vóór alles. Na de luid toegejuichte rede van minister Von Gayl voerde het Philharmonisch orkest het derde deel van de Symphonie in E moll van Brahms uit. Vervolgens hield Rijkskanselier Von Pa pen de slotrede. —O Hield men zich dus aan eed en wet, men heeft niet veel anders gedaan op dezen feest dag ter eere van de grondwet dan deze af breken en vertellern dat zij zoo spoedig moge lijk veranderd moet worden. Aangezien de kranten al vrijwel van alles over de grondwetsherziening hebben verteld, deelde Von Gayl hierover niet veel nieuws mede. Het viel op, aldus de Berlijnsche corr van het Hbld., dat de minister, zelf hartstochte lijk monarchist, evenals trouwens de rijkskan selier en de rijkspresident, op de tegenwoor dige grondwet welker verjaardag hij vierde een zóó scherpe critiek oefende, dat hij zelfs tot de conclusie kwam, dat deze grondwet het volk verdeelt inplaats van het te vereenigen. Het viel nog meer op, dat voor het eerst na dertien jaren de rijkskanselier later niet den roep liet hooren: „Das in der deutschen R e p u b 1 i k vereinigte deutsche Volk", maar „das im deutschen R e i c h vereinigte deut sche Volk, es lebe hoch!" wat natuurlijk op zettelijk geschiedde. Omdat de toevloed van geruchten overwel digend is, valt het moeilijk het kaf van het koren te onderscheiden. Adolf Hitier laat weten, dat hij zich met zijn voornaamste onderaanvoerders in de Beiersche bergen bevindt en dat hij inzake de eventueele aanvaarding der regeering nog geen enkel besluit genomen heeft. Hieruit blijkt, dat het bericht als zou hij Woensdag in Berlijn zijn geweest, op een misverstand berustte en verder, dat hij zelf er orijs op stelt te doen uitkomen, dat de berichten in spaar lig 35fioA\ suaSjOA 'uauBSJO-tipred uhz den eisch zou hebben gesteld kanselier te worden, op de feiten vooruitloopen. Er is echter ook een andere lezing moge lijk, n.1. die, dat de heer Hitier bemerkt heeft, dat tegen zijn candidatuur van verschillende invloedrijke zijden wordt stormgeloopen en dat hij het daarom noodig vindt de dingen zóó voor te stellen, alsof hij zelf die candi datuur nog in het geheel niet heeft gesteld. Van welke zijde de oppositie komt is heden bekend geworden. Men weet te vertellen, zelfs in officieuze kringen, dat de rijkspresi dent weinig of niets voor Hitier als rijkskan selier gevoelt en slechts bereid ware hem als vice-kanselier te dulden. Nadrukkelijk wordt er op gewezen, dat Hindenburg een „presidiaal" k. binet wenscht endus niet zijn toestemming tot een regee ring met partijbasis zal geven. Daarom com bineert men al dadelijk weer: „een kabinet boven de partijen" met von Papen als kan selier, von Schleicher als minister van rijks- weer en Gregor Strasser, Hitiers gevaarlijke medewerker, vice-kanselie en tevens minister president van Pruisen. De nuchtere waarheid is, dat de rijkspre sident zich nog naar geen enkele zijde heeft vastgelegd en pas morgen, Vrijdag, zijn eer ste onderhoud met Adolf Hitier zal hebben. Echter ook van Duitsch-nationale zijde wordt heftig tegen de candidatuur Hitier ge ageerd wat blijkt uit een artikel in het nat.- soc. hoofdorgaan de Angriff, waarin deze tegenwerking wordt besproken. de minister-president van Oldenburg en den premier van Mecklenburg-Schwerin zal wor den onderteekend. In deze verklaring wordt er den nadruk op gelegd, dat de verwachtingen die men gehad heeft van de nieuwe rijksregeering door de noodverordening van 14 Juni, die zich in het oude kader bewoog, vernietigd zijn. Wanneer men met dergelijke regeerings- methoden voortgaat, methoden, die de oor zaken van den noodtoestand des volks niet raken, dan zouden alle ontvangers van on dersteuning aan den rand van vertwijfeling worden gebracht, terwijl aan den anderen kant de financieele saneering uitblijven zou. In de verklaring wordt verder als oorzaak van den volksnood de werkloosheid ge noemd, het Rijk heeft slechts onvoldoende geholpen. Er moet thans eens een einde ko men aan de verlagingen der ondersteuning uit de werkloozen verzekering en der sociale renten, aangezien dit tot een verbittering van het volk leidt. Veiwacht wordt, dat het rijk de noodige middelen ter beschikking stelt. Vervolgens worden verschillende voorstellen gedaan en eischen gesteld. Tenslotte wordt dan gezegd, dat de rijks regeering onmiddellijk tot daden moet over gaan. De verlaging der steungelden tot den onmenschelijk peil is de diepste en laatste oorzaak van de op zich zelf betreurenswaar dige uitbarstingen van vertwijfeling. E>e re geeringen der landen kunnen geen verant woording dragen voor de nalatigheden der rijksregeering. Mecklenburg Schwerin sluit zich aan. De minister-president Cranzow in Meck lenburg-Schwerin heeft zich aangesloten bij den stap van Freyberg en Klagge en het vol gende telegram gericht tot den rijkskanselier: Het gisteren door Ah'halt en Brunswijk ge dane voorstel, betreffende werkverschaffing is ook de grootste zorg van ons land. Ver zoeke dringend mondeling onderhoud ERNSTIG AUTO-ONGELUK IN BEIEREN. Twee dooden, vier gewonden. Gistermiddag heeft te Bad Brueckenau een ernstig ongeluk plaats gehad. Een auto waarin zeven personen waren gezeten is met groote snelheid bij het nemen van een bocht tegen een telegraafpaal gereden. Twee der inzittenden werden gedood, twee ernstig en twee licht gewond. De chauffeur is gearre steerd. AUTOBUS VERONGELUKT IN HET BEIERSCHE BOVENLAND. Niet ver van Garmisch is een autobus ten gevolge van een defect aan de stuurinrich ting in een talud geraakt. Van de zeven inzit tenden werd een persoon gedood, terwijl de overigen min of meer ernstig werden ge won< VERZET TEGEN DE DUITSCHE RIJKSREGEERING. Oldenburgsche plannen. Op een nat.-soc. demonstratie te Hannover kondigde de Oldenburgsche premier aan, dat wanneer- in het rijk niet spoedig een grondi ge verandering intrad, Oldenburg als klein land een toonbeeld zou geven van nationaal socialistische economische vormgeving In dit land, waarin een reeks steden economisch dood zijn en den ambtenaren de salarissen niet kan uitbetalen, zal de regeering tot een voudige middelen haar toevloed nemen. W an- neer in het rijk geen verandering tot stand komt, zal de Oldenburgsche regeenng bui ten de Oldenburgsche staatsbank om uit eigen macht een bepaald bedrag vlot maken op basis van waarden van de Oldenburgsche huishouding. Wanneer de rijksregeering dan een staatscommissaris mocht sturen, zal Oi- deuburg de boeren mobiliseeren en tot het uiterste strijden. VERKLARING VAN FREYBORG EN KLAGGE AAN DEN RIJKSKANSELIER. De minister-president van Anhalt, Freyborg en de Brunswijksche minister Klagge, hebben in Maagdenburg een onderhoud gehad over den poutieken toestand met het resultaat, dat zij een verklaring hebben gezonden aan den rijkskanselier, die waarschijnlijk ook door 22 MEISJES IN EEN BEEK GEVALLEN. Gister wilden 22 meisjes, scholieren uit Munchen, zich laten fotografeeren in de buurt van Jachenau. Zij stelden zich daartoe op op een ouden vonder langs een beekje. De belasting was evenwel te zwaar, zoodat de meisjes in de ongeveer twee M. diepe beek stortten. Drie meisje werden vrij ernstig ge wond, terwijl de 19 anderen er met wat schrammetjes en builen afkwamen. HERRIOT OVER STIMSONS REDE OVER HET KELLOGGPACT. Minster president Herriot heeft gister een verklaring afgelegd over de uiteenzettingen van den Amerikaanschen staatssecretaris Stimson inzake het Kellogpact. In deze ver klaring zeide Herriot o.a. het volgende: De Fransche regeering staat volgezind ten opzichte van alle pogingen, die in staat zijn de autoriteiten van dit pact te versterken. De uitmuntende Amerikaansche staatsman Stim son heeft er niet tegen opgezien het geheele Amerikaansche volk te binden tot erkenning van dezen verplichtingen, die inhaerent zijn aan het Kellogpact. Ook Frankrijk ziet hier in een bindend verdrag en gelooft, dat het in het belang van den vrede onmogelijk is aan dit pact uitsluitend het karakter te geven van een interpretatie van den kwaden wil. Een onderzoek zal worden ingesteld om na te gaan welke maatregelen kunnen worden ge nomen om te verhinderen, dat de bepalingen van het pact worden ontdoken. GEWELDIGE JUWEELENDIEFSTAL IN FRANKRIJK. Een buit van 70.000. Naar uit Juan les Pins wordt gemeld, is daar in een der grootste hotels een opzienba rende juweelendiefstal gepleegd, naar men vermoedt door een internationalen hoteldief Toen een rijke Engelschman met zijn huis gezin van een wandeling terugkeerde, be merkte hij tot zijn grooten schrik, dat een met een veiligheidsslot afgesloten koffer was verdwenen. In den koffer bevonden zich o.a. sieraden ter waarde van 70.000, SCHILDERIJ IN HET LOUVRE BESCHADIGD. „Angelus" van Millet. Gistermiddag is in het Louvre een wan daad gepleegd op het beroemde schilderij van Milett „Angelus" Een onbekend man haalde voor het schilderij plotseling een mes te voo:rschijn en sneed als een waarzinnige dwaas door het doek. Suppoosten konder er na moeite gelukkig in slagen den razenden man tegen te houden en verdere beschadi ging te voorkomen, hoewel de reeds toege brachte schade al ernstig genoeg is. In des kundige kringen is men echter van meening dat het mogelijk zal zijn het schilderij te her stellen, aangezien de voornaamste snede dwars tusschen de beide hoofdfiguren heen loopt. HET EINDE VAN DEN OPSTAND IN SPANJE. Het leger betrouwbaar gebleken. Naar in officieele kringen te Madrid ver luidt, is, naar gemeld wordt, de opstand als gedempt te beschouwen. De Spaansche ambassadeur te Parijs ver klaart in een officieel communiqué dat de in- surgenten geen steun uit het binnenland heb ben ondervonden. De republikeinsche regee- rig is steeds overtuigd geweest van de be trouwbaarheid van het leger. Dit vertrouwen heeft het leger niet beschaamd. Het parlement heeft de houding der regee ring goedgekeurd en zonder onderscheid van politieke richting een enthousiaste motie van vertrouwen in de regeering aangenomen. In geheele Spanje is de orde volkomen. San Jurjo gearresteerd. Naar thans officieel wordt medegedeeld, is generaal San Jurjo gearresteerd. Betref fende de bizonderheden der arrestatie heeft men nog geen mededeelingen ontvangen. Vermoedelijk heeft San Jurjo verklaard dat hij met gedemocraliseerde troepen geen ge vecht kon aanvangen en zich derhalve heeft moeten overgeven. Het verluidt dat San jurjo reeds naar Ma drid is overgebracht. Men verwacht thans algemeen dat een aantal speciale maatregelen zullen worden getroffen. Azana heeft Woensdag in het par lement medegedeeld, dat de omwentelings poging in zooverre is toe te juichen dat de regeering thans zonder verdere scrupules scherp kan ingrijpen. Nader wordt gemeld dat de arrestatie van San Jurjo in de omgeving der Portugeesche grens heeft plaats gehad. Te Ayamonte (prov. Huelva) werd de auto van een gene raal door. een gendarm die hem herkende aangehouden en San Jurjo met zijn geheele gevolg zonder verzet gearresteerd. ZUINIG ZUIVER ZINDELIJK Kampaarea 'f avondmaal gemakkelijk en vlug bereid op ons spiritui-kooktoestel» Spiritusverkoopkont. „Bergen op Zoom-Delft" DE HITTEGOLF IN ENGELAND. Gister is te Londen de hoogste temperatuur voor de laatste twee jaren geregistreerd. De thermometer wees 58 gr. in den schaduw, terwijl in de zon een temperatuur van 135 er. werd genoteerd. AARDBEVING BIJ SMIRNA. Een krachtige aardbeving heeft in het plaatsje Wadeye nabij Smirna groote schade aangericht. Een honderdtal huizen werd ge heel vernield. DE TOESTAND IN HET VERRE OOSTEN. Tsjang Kai Sjek eischt uit schakeling der Kwomintang. Maarschalk Tsjang Kai Sjek heeft den pre sident der Chineesche Republiek een schrij ven gezonden, waarin hij verklaart bereid te zijn de regeering te aanvaarden op voor waarde dat de controle-instanties der Kwo mintang en van den Wetgevenden Raad van de Chineesche Republiek worden uitgescha keld. ONZE KOLEN-INVOER IN BELGIE. Wordt tot op de helft verminderd. Volgens bericht aan het Hbld. uit Brus sel, zal er geen twijfel meer bestaan aan het al of niet doorgaan van de verlaging van het contingent Nederlandsche kolen, waarvan invoer in België is toegestaan. Deze verlaging van het contingent op de helft van thans, n.1. van 55 pCt. op 28 pCt. vaa het door de Belgen als normaal bepaalde kwantum, n.1. het gemiddelde van de drie laatste jaren, gaat niet alleen wèl door, maar het voornemen tot het uitvaardigen van dit nieuwe contingenteeringsbesluit is ook reeds door de Belgische regeering officieel ter ken nis gebracht van ons ministerie van buiten- landsche zaken. Zooals men weet handelt de Belgische re geering in dezen onder pressie der Belgische mijndirecties en mijnwerkers, welke laatsten in hun besluit tot de algemeene mijnwerkers staking in alle {^Igische kolengebieden, dat op Zondag 7 dezer te Brussel werd genomen. onder de condities voor hervatting van het werk ook noemden dat de loonsverbeteringen welke daarin geëischt worden, eerst zouden ingaan op 1 September a s. „aangezien de door de regeering voorgenomen maatregelen hun uitwerking niet onmiddellijk kunnen doen gevoelen". Onze kolenuitvoer naar België, die op het oogenblik nog 50.000 ton per maand be draagt zal dus binnenkort tot de helft wor den teruggebracht, op een kwart van onzen normalen uitvoer naar dit land. Zooals men weet blijven de Belgen inmiddels ongeveer het dubbele in ons land invoeren van wat zij in normale tijden daarheen exporteerden. Bovengenoemd blad teekent hierbij aan: Is dit in overeenstemming met het nieuwe ver drag van Ouchy? Zal de Belgische regeering die dit verdrag teekende, zich erop beroepen dat het nog niet geratificeerd is? En zal de nieuwe overeenkomst tot vermindering van tarieven en handelsbelemmeringen nu met 'r nieuwen aanslag op een Nederiandsch export product worden ingeleid? MOTORBOOT UIT ELKAAR GESPRONGEN. Een dame zwaar gewond. Woensdagmiddag is op de l.oosdrechtsche plassen een motorboot met twee dames uit Hilversum door nog onbekende oorzaak uit elkaar gesprongen. Mevr. Ardennen werd over booid geworpen. Zeilers in de onmidde- lijke omgeving haalden haar uit het water. Zij werd in de r.k. ziekenverpleging te Hil versum opgenomen. Zij heeft beide beenen gebroken. De andere inzittende, mevr. Van Gestel, die in het water sprong, kwam met den schrik vrij. De boot, eigendom van den heer Kroymans uit Hilversum, is geheel uitge brand. HET LANDARBEIDERSCONFLICT IN WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN. Gistermiddag heeft ten gemeentehuize te Aardenburg een conferentie plaats gehad van de werkgevers en de organisaties der land arbeiders, opgeroepen door en onder leiding van den rijksbemiddelaar mr. de Vries. Het resultaat der bespreking was, dat contact tus schen beide partijen werd verkregen en mor gen een bespreking tusschen deze groepen zal plaats vinden over nieuwe arbeids- en loonsvoorwaarden. EEN GEZELLIGE GEMEENTE RAAD. Belcedig'ng van den burge* meester door een der leden wordt toegelaten door de anderen. De verhouding tusschen den burgemeester van Heesch (N.-B.) en den gemeenteraad laat alles ie wenschen over. Er gaat welhaast geen raadsvergadering voorbij, zonder dat het tot onverkwikkelijke incidenten komt. Zoo ook in de vergadering van deze week. Tijdens de rondvraag uitte de heer Fleskens zijn misnoegen over het in orde brengen van het z.g. kermisterrein. Zoo het er thans bij ligt is het een schandaal, aldus spr. Wethouder Van der Stappen merkte naar aanleiding hiervan op, dat het werk op ande re wijze is uitgevoerd dan door den Raad be sloten werd. De voorzitter zeide, dat Ged. Staten goed keuring hebben onthouden aan de door den raad gevoteerde uitgaven. Wethouder Van de- Stappen: „Dat is een gevolg van dwarsdrijverij van den burge meester". De heer Van der Heyden zou gaarne wil len weten of er overleg gepleegd is in het college van B. en W. Tot den burgemeester zeide spr.: „Wij kennen je streken!" E>e heer Van der Ven drong er op aan, dat de burgemeester zich zou verantwoorden over een declaratie, die hij door de wethou ders wilde laten teekenen betreffende verterin gen tijdens twee dienstreizen per auto. „Er zijn", aldus spr., „geen verteringen gemaakt, dat is oneerlijk, de burgemeester is een dief". De voorzitter: „Herhaal dat eens buiten de vergadering!" De heer Van der Ven: „Het is genoeg, dat ik het hier zeg". De voorzitter stelde voor het lid Van der Ven uit de vergadering te verwijderen. Dit voorstel wordt met algemeene stem men verworpen. De voorzitter: He moet mij dus laten be leed igen? Ik sluit de vergadering". Nadat de heer Van der Ven pertinent ver klaard heeft zijn woorden niet te willen in trekken. wordt de vergadering onder pro testen gesloten. KORTE BERICHTEN. De Onafhankelijke Socialistische Partij zal haar eerste congres houden op Zaterdag en Zondag 27 en 28 dezer, te Amsterdam.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1