DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. BayetijkschOveaüdit De politieke verwarring in Duitschland. iBuitenland ituteidand De moordenaar van President Doumer terecht gesteld. Ho. 217 Woensdag 14 September 1932 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 134e Jaargang Rijksdag-voorzitter Goering heeft het druk met brieven schrijver ij. In zijn tweeden brfef erkent hij, dat de regeering het recht had den Rijksdag te ontbinden. De zwakke positie der regeering. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. xanco door het geheele Rijk 2.50. i*osse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENT1EN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contractei, rabat. Groote letters naar plaatsiuimte. Brievtc franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. «aer;-r-i Dit nummet bestaat uit 2 bladen Na de sensationeele gebeurtenissen, welke jich Maandag in den Duitschen rijksdag af speelden, is de Dinsdag daaraanvolgende wel iets kalmer veiloopen, maar toch is deze tweede dag ook belangrijk genoeg geweest, om er het een en ander van te vertellen. Wij zouden dezen Dinsdag den dag der brievenschrijverij kunnen noemen, want er is per brief heel wat verteld, waarvan het merk waardigste wel is, dat de voorzitter van den rijksdag eigenlijk een leelijke nederlaag te slikken kreeg. Wel wil de nazi-man dat zelf niet uiterlijk erkennen, maar voor den neu tralen lezer en denker is het duidelijk, dat Goering den terugtocht aanvaard heeft. Goering heeft allereerst een schrijven ge richt aan von Hindenburg, waarin hij den rijkskanselier en den rijksminister van bin- nenlandsche zaken van openlijke schending der grondwet beschuldigd. Hij eischte daar om van den rijkspresident, dat hij beide mi nisters opdracht zou geven, onverwijld voor de commissie (tot handhaving der rechten van de volksvertegenwoordiging) te verschij nen. President von Hindenburg heeft in zijn antwoord de beschuldiging nadrukkelijk van de hand geweien en de erkenning geëischt van den in verband met zijn decreet inzake de ontbinding van den rijksdag geschapen toestand. Letterlijk luidde het antwoord van von Hindenburg Het in Uw schrijven tegen den rijkskanse lier en den rijksminister van binnenlandsche zaken geuite verwijt van inbreuk op de rijks- grondwet wijs ik met beslistheid van de hand. De problemen, waarmede de commissie tot handhaving van de rechten van de volks vertegenwoordiging zich thans bezig houdt, zouden nooit ontstaan zijn, wanneer gij, ge lijk de rijksgrondwet dit voorschrijft, den rijkskanselier het woord hadt gegeven tot voorlezing van mijn bevel tot ontbinding of op zijn minst onmiddellijk na het overhandi gen van dit bevel de zitting van den rijksdag hadt gesloten. Zoodra gij en de commissie de zen onaanvechtbaren rechtstoestand zult er kennen, zal, gelijk de rijksregeering reeds verklaard heeft, niets meer in den weg staan aan een verschijnen van den rijkskanselier en den rijksminister van binnenlandsche zaken voor de commissie. O En ziet, Goering krabbelde terug! Wel niet heelemaal en evenmin openlijk, maar hij deed het dan toch. Men leze zijn tweeden brief aan von Hindenburg, waarin hij o.m. het volgen de uiteenzette: Als president van den Rijksdag deelt hij den Rijkspresident mede dat de Rijksdag in zijn zitting van Maandag bij stemming be sloten heeft de door de regeering-von Papen mede onderteekende noodverordening van vier en vijf September buiten kracht te doen stellen en een desbetreffenden eisch tot den Rijkspresident te richten. Tevens heeft de Rijksdag bij stemming het vertrouwen opge zegd aan de regeering-von Papen, waarbij de regeering-von Papen met een overweldigende meerderheid bleek het vertrouwen van het Duitsche volk te hebben verloren. Hiermede geeft de Rijksdag uiting aan zijn verwach ting dat de Rijkspresident de betrokken nood verordening onmiddellijk buiten kracht zal stellen, terwijl het natuurlijke gevolg van de motie van wantrouwen het aftreden der re geering-von Papen zal zijn, aangezien zoo wel ten opzichte van het binnenland als ten opzichte van het buitenland deze regeering geen legitimatie van het buitenland heeft. Vooral met het oog op de op het oogenblik hangende onderhandelingen met het buiten land zal een regeering die door bijna het geheele Duitsche volk met het scherpste wan trouwen wordt afgewezen, een onmogelijke basis tot onderhandelen bezitten. Daaruit moet voor het Duitsche volk ernstige schade voortvloeien. Vervolgens geeft Goering een beschrijving van het verloop van de zitting waarbij hij verklaart dat de Rijkskanselier na zijn woor den: „de stemming is begonnen", opstond en 2fjn arm ophief, maar met woorden hem niets mededeelde. Op den toeroep:hoofdelijke stemming", die op hetzelfde oogenblik ge schiedde, heeft hij (Goering) er den nadruk op gelegd dat de stemming vanzelfsprekend hoofdelijk was. Goering vsrvolgt dan: „Ik stel nadrukke- hjk vast. vergelijk officieel stenogram dat Jk reeds het begin der stemming had aange kondigd, toen de Rijkskanselier de eerste po- ging deed het woord te vragen, Tot dusverre zijn nog nooit en in geen enkel parlement der wereld tijdens een stemming dergelijke pogingen om het woord te nemen gedaan. Het staat dus vast: 1ste dat de stemming voor de ontbinding van den Rijksdag heeft plaats gevonden; 2de dat het resultaat van deze stemming rechtsgeldig is; 3de dat vol gens de Rijksgrondwet de betrokken noodver ordeningen buiten kracht moeten worden ge steld; 4de dat de regeering-von Papen met een vernietigende meerderheid van het Duit sche volk door zijn gekozen vertegenwoordi ging ten val is gebracht. Goering verdedigt dan verder het stand punt dat formeel de Rijksdag op het oogen blik na de stemming ontbonden is. Als presi dent van de Duitsche volksvertegenwoordi ging protesteert hij echter tegen de motivee ring van het ontbindingsdecreet. In feite is de nieuwe Rijksdag precies a's zijn voorganger om dezelfde reden ontbonden, n.1. omdat de regeering-von Papen wederom geen vertrou wen gevonden had. De Rijkskanselier heeft bij zijn binnenkomst in den Rijksdag osten tatief en op een voor den Rijksdag kwetsende wijze met de roode map gewenkt in de rich ting van de diplomatenloge. De opheffing van een noodverordening be hoort tot de grondwettige rechten van den Rijksdag. „Zeker, gij zijt voor vier maanden gekozen, maar er moet de nadruk op gelegd worden dat ook de Rijksdag en wel wat hier bij van befeekenis is op een tateren datum eveneens door het Duitsche volk als zijn ver tegenwoordiging is gekozen". Ten slotte is ook de verkiezing van den Rijkspresident door de organisatie der partijen en met hun hulp tot stand gebracht. Wanneer men de politieke partijen volkomen wil uitschakelen, respectievelijk vernietigen, dan schakelt men practisoh den volkswil zelf uit en keert zich daarmede tegen geest en beteekenis van de Rijksgrondwet". Het volk kan en zal het niet begrijpen dat het verder geregeerd moet wor den door een aantal mannen, die zoo juist door den Rijksdag op zij geschoven zijn, omdat zij zich niet op het vertrouwen van het volk konden beroepen. Hoe waardevol het gezag van Uwe Excellentie ook moge zijn, niet mag over het hoofd worden gezien dat het vertrouwen van den Rijkspresident in een regeering zijn aanvulling moet vinden in het vertrouwen van het Duitsche volk". De Rijksdagpresident geeft derhalve uitdruk king aan de gerechtvaardigde hoop dat de Rijkspresident eveneens zijn vertrouwen aan de regeering zal onttrekken. In dit tweede schrijven erkent de rijksdag president, dat von Papen het recht had, den rijksdag te ontbinden, zoodat hij den rijksdag formeel als ontbonden beschouwde. o Het spreekt vanzelf, dat de rijksregeering een verklaring gegeven heeft over de gebeur tenissen van Maandag en zij beroept zich op de grondwet, die haar het recht gaf, ook op de nu gedane manier den rijksdag te ontbin den. Interessanter is de verklaring van het Gen trum, dat den volgenden oproep uitvaardigde: Het onverantwoordelijke spel van een rijks regeering, die zich niet bekommert om volksrechten, die geen vertrouwen in het par lement bezat, heeft geleid tot ontbinding van den rijksdag. Zoowel bij de ontbinding op 4 Juni als bij die op 12 September zijn aanlei ding en doel dezelfde geweest: de wil tot voortbestaan van een regeering, die zich in tegenspraak met de grondwet onafhankelijk noemt en geen vertrouwen heeft in de volks vertegenwoordiging. Artikel 48 geeft den rijksdag het recht noodverordeningen buiten werking te stellen. De ontbinding van 12 September heeft den rijksdag de uitoefening van dit recht onmogelijk gemaakt. Daarom is zij in strijd met den geest der rijksgrondwet. Vervolgens wordt in den oproep herin nerd aan het woord van den rijkspresident bij zijn beëediging: „Ik ben door het volk ge kozen en de rijksdag is door het volk gekozen. De rijksdag en de rijkspresident behooren bij elkander. De een kan niet zonder den ander zijn". De regeering-von Papen echter ar beidt tegen het samenwerken van de tot ar beid gereede krachten in het parlement. Haar streven gaat daarheen, den rijksdag onmid dellijk reeds niet in staat tot werken te ver klaren en hem niet in staat tot werken te maken, teneinde aldus haar bestaansrecht te bewijzen. Onderhandelingen van den rijks kanselier met vertegenwoordigers van breede volksgroepen zijn door hem tot een zeldzaam dubbelspel benut. In plaats van tot elkaar te brengen heeft hij de eene groep tegen de andere uitge speeld. Het centrum 'heeft, teneinde een zake lijk gefundeerde, tot werking in staat zijnde meerderheid in den rijksdag tot stand te bren gen, zich bereid verklaard, voeling te nemen met iedere partij, die bewust van de verant woordelijkheid de gedachte aan positieve sa menwerking aanvaardt. Daarbij moeten de rechten van den rijkspresident volledig in acht worden genomen. Het oogenblik zal ko men, dat de ontoereikendheid en de vreemd heid aan het volk van deze regeering ieder in den lande duidelijk zal zijn. Voor dit uur bereid te zijn en in ware verantwoordelijk heid voor het vaderland het noodzakelijke voor +e bereiden, blijft de taak van de Duitsche centrumpartij. o Tenslotte nog iets over den politieken toe stand. De Hbld.-correspondent te» Berlijn schrijft n.1. dat het niet te loochenen valt, dat de positie der rijksregeering er niet sterker op geworden is. Nu zij blijkbaar op het standpunt staat met de twee overgebleven commissies van den rijksdag slechts dan te doen te willen hebben, als de president van den rijksdag ook nog verklaart, dat de bewuste stemming onwettig is geweest en deze stemming dus nietig ver klaard wordt, kan men haar antwoorden, dat deze stemming door een plenum is goedge keurd en dus slechts door dat plenum weer te niet kan worden gedaan, wat alleen moge lijk is, indien omgekeerd de regeering de ont binding herroept en het plenum gelegenheid tot vergaderen geeft. Dit enkele voorbeeld toont reeds aan, hoe verward de situatie is geworden. Intusschen is niet alleen een nieuwe ver kiezing te verwachten, maar ook nog een ple bisciet over het al of niet opheffen van het sociale deel van de noodverordening, een grondwettig recht, waarop de sociaal-demo cratische partij haar aanspraak reeds heeft ingediend, en wat dus een kostbaar en tijd- roovend Volksbegehren, gevolgd door een Volksentscheid, noodzakelijk maakt. Rijkspresident en rijksregeering bevinden zich in vollen strijd .met 90 van de volks vertegenwoordiging, niet alleen met de sterke radicale groepen, maar nu ook met alle gematigde partijen, die nog weinige maanden geleden voor Bruening een kleine meerderheid wisten te waarborgen. Dit teekent hoe de toestand sindsdien is veranderd en schijnt het bijna onvermijdelijk te maken, dat men in de Wilhelmstrasse eer. keuze doet tusschen een dictatuur en uitvoe ring der saneringsmaatregelen onder de te genwoordige regeering, dan wel overgave van de macht aan het zwart-bruine blok in de vage verwachting, dat deze combinatie lang genoeg blijft bestaan om het Duitsche volk door de wintermaanden heen te helpen naar een betere toekomst. De derde mogelijkheid, dat weer een nieu we rijksdag ten slofte een verzoening van het kabinet-Panen met de kabinetsmeerderheid tot stand brengt, is zeker de oplossing die verreweg de meeste kans van slagen heeft. De dag van heden zal intusschen misschien reeds duidelijker doen zien, welk standpunt de regeering en haar iuridische raadgevers t.o.v. de nieuwe aanvallen van de volksver tegenwoordiging innemen. DE DUITSCHE EISCH INZAKE BEWAPENING. Engeland's houding. De diplomatieke medewerker van de Daily Telegraph meldt, dat de Engelsche regee ring voor het einde van deze week geen stappen zal doen inzake den Duitschen eisch van gelijkgerechtigdheid ten aanzien van de bewapening. Natuurlijk behoudt de En gelsche regeering zich het recht voor om in te grijpen, wanneer zich in de komende 48 uur belangrijke wijzigingen in de situatie voltrekken. Te Londen wordt momenteel ge poogd een compromis te vinden tusschen den Duitschen eisch en de door Frankrijk ge- wenschte practische waarborgen dat zijn vroegere vijand, zich niet op nieuw zal be wapenen. Voorts moet worden beslist op welke wijze de Engelsche voorstellen aan de andere betrokken mogendheden zullen wor den voor gelegd, n.1. of dat moet geschieden langs de gebruikelijken diplomatieken weg of door middel van een conferentie. De door den stilstand in de Duitsch-Fransche onder handelingen ontstane situatie wordt tamelijk gevaarlijk geacht. De Engelsche regeering neeft Frankrijk voorgesteld, de op 21 Sep tember a.s. vastgestelde bijeenkomst van het algemeen bureau der ontwapeningsconferen tie uit te stellen ten einde mogelijk te ma ken, dat Etuitschland later aan deze zitting deelneemt. Te Parijs wilde men hiervan ech ter niets weten, zoodat de bijeenkomst waar schijnlijk zal doorgaan, zonder deelneming van Duitschland. In Engelsche kringen wordt verklaard, dat de Volkenbonds raad niet de geschikte instantie is voor het voeren van onderhandelingen. De beste instantie om de onderhandelingen voort te zetten acht men een bijeenkomst van vertegenwoordigers van Engeland, Frank rijk, Duitschland, Italië, Amerika en mis schien ook België. Engeland heeft ongeveer dezelfde opvatting als Mussolini. dat de stand der Duitsche bewapening moet worden benaderd, door de ontwapening van de an dere mogendheden. HET INTERNATIONAAL MIJN WERKERSCONGRES TE LONDEN. De voorzitter van het Internationaal Mijnwerkerscongres Dejardin (België) beeft er in een redevoering den nadruk op gelegd, dat het absoluut noodzakelijk is dat de mijn werkers het communisme bestrijden, dat met alleen de democratie bedreigt, doch, volgens spreker, de voorlooper is van een nieuwen oorlog. Spreker voegde hieraan toe, dat de mijnwerkers al hun krachten moeten inspan nen om door reorganisatie de mijnindustrie, nationaal en internationaal, sterker te ma ken. Staal (Internationaal Arbeidsbureau) zei- de, dat deze maand in een bijeenkomst van een regeeringsorgaan aan de orde zal komen of in de maand November een speciale tech nische conferentie zal worden bijeengeroe pen, welke tot doel zal hebben de bespoedi- fing van de ratificatie der urenconventie preker verklaarde niet te kunnen zeggen of de mijnwerkers betrokken zouden worden bij eenige overeenkomst waarin een 40-urige werkweek onmiddellijk zal worden vastge legd, doch betoogde dat de ratificatie der mijnwerkersconventie een economische nood zaak is en de eerste stap zou beteekenen om uit de huidige critieke situatie te geraken. Paul Gorguloff heeft zich zonder verzet laten guillotineeren. De moordenaar van wijlen president Dou- om "5.54 uur terecht gesteld. Zijn hoofd viel mer de Rus Paul Gorguloff is hedenmorgen onder guillotine. Reeds gisteravond laat be gon een ware volksverhuizing naar de boule vard, waar op weinige meters afstand, ach ter de deur van de gevangenisbinnenplaats de terechtstelling zou geschieden. Toen tegen twee uur vannacht de Parijsche scherprech ter Deibier met zijn helpers arriveerde, om de guillotine op te stellen, hadden zich reeds duizenden op de boulevard verzameld, die door een sterke politie-afzetting op eenige honderden meters afstand werden gehouden. Enkele nieuwsgierigen waren in boomen ge klommen om te trachten over den muur op de binnenplaats te kunnen zien. Om vijf uur 20 betraden de procureur- generaal, de rechter van instructie, de leden van de rechtbank, een griffier, de beide ver dedigers en een geestelijke de cel van den veroordeelde, die nog in diepen slaap lag. Toen hij werd gewekt, begreep Gorguloff ter stond, dat zijn laatste uur was geslagen. Hij dronk het traditioneele glas rum en biechtte voor de laatste maal bij den Russischen pope. Toen hij naar de guillotine werd ge leide, verklaarde hij, dat hij stierf voor zijn idee, dat noch royalistisch noch communis tisch was. Hij stierf voor het Russische volk. Zonder verzet liet hij zich op de plank leg gen en eenige seconden later was het vonnis voltrokken. JAPANSCHE VEERBOOT VERONGELUKT. 24 arbeiders gedood. Door het omslaan van een veerboot zijn 24 arbeiders van het marinedepot te Kure (Japan) verdronken. 75 passagiers van de boot konden worden gered. Het ongeluk had plaats toen eenige vrouwen, die zich aan boord bevonden, onverwacht aan een zijde van het schip opdrongen, toen dit begon te slingeren. DE TOESTAND IN HET VERRE OOSTEN. lapansche vlootdemonstratie voor Nanking. Naar gemeld wordt, zouden Japansche marinesoldaten, die door Japansche oorlogs schepen aan land gezet waren, aan de rivier Kais tegenover Nanking machinegeweren hebben opgesteld, gericht op het centrale ge bouw van de Chineesche regeering in Nan king. In de omgeving van Nanking zijn, volgens dit bericht, kleine Japansche oorlogssche- Een geconcentreerd. De Chineesche overheid eeft onmiddellijk stappen gedaan om de Japansche oorlogsschepen te doen terugtrek ken. Men gelooft, dat de Japansche regeering met deze demonstratie een druk wil uitoefe nen op de Chineesche regeering, om deze er toe te brengen af te zien van alle maatrege len tegenover Japan naar aanleiding van de a.s. erkenning van Mantsjoekwo. Het protocol inzake erkenning Mantsjoerije door Japan aange nomen. In aanwezigheid van den Japanschen kei zer heeft de japansche kroonraad gister het protocol aangenomen, waarbij de nieuwe Mantsjoerijsche staat Mantsjoekwo wordt erkend. Direct na de goedkeuring door den keizer werd de Japansche gevolmachtigde voor Mantsjoerije, generaal Muto naar Tsjants- joen afgevaardigd ten einde de onderteeke- ning van het MantsjoerijschJapansche ver drag te verkrijgen. Waarschijnlijk zal dit verdrag morgen worden onderteekend. DE CHILEENSCHE REGEERING AFGETREDEN. Naar uit Santiago de Chile wordt gemeld, is de Chileensche regeering afgetreden. Pre sident Davila zal de formatie van een nieu we regeering op zich nemen. De omwenteling bloedeloos ver- loopen. Te Santiago heeft wederom een omwente ling plaats gehad, die ditmaal echter geen bloedig karakter droeg en die zooals reeds bekend is, heeft geleid tot het aftreden van den president der republiek Davila en de be noeming tot voorloopig president van gene raal Bartolomeo Blandie. Het kabinet zal worden gewijzigd. Davila is voorloopig op genomen in het gebouw van de Amerikaan- sche legatie. Leiders der revolutionnaire be weging waren de opperbevelhebber der Chi- leensch luchtstrijdkrachten Merino en admi raal Jouanne, die gesteund werden door het garnizoen van Santiago en de daar gedeta cheerde luchtmacht. Gistermiddag versche nen 30 militaire vliegtuigen boven Santiago, die strooibiljetten uitwierpen, waarin werd gedreigd het regeeringspaleis te zullen bom bardeeren, indien Davila niet aftrad. Ten slotte zag de president zich gedwongen het ultimatum te aanvaarden en deed hij mede- deeling van zijn aftreden. Hij wordt ervan beschuldigd zijn positie als voorloopig pre sident te hebben misbruikt, om zijn verkie zing tot grondwettelijk president veilig te stellen. In een oproep verklaarde Merino, dat Davila was afgeweken van den weg van het ware socialisme. HET CONFLICT BOLIVIA— PARAGUAY. De strijd om fort Bouqueron, De Boliviaansche troepen zijn er Tn ge slaagd het fort Bouqueron bezet te houden. Het was gister den derden dag van den aan val van 5000 man troepen van Paraguay op dit fort. Verder meldt het departement van oorlog nog, dat de verliezen aan beiae kanten zwaar zijn. Nota's van Paraguay. Ter verdediging van haar houding in het conflict om den Gran Chaco heeft de regee ring van Paraguay gister nota's gezonden aan den Volkenbond en de neutrale Ameri- kaansche mogendheden. De strijd om het fort Bouqueron wordt voortgezet. Een officieel communiqué vermeldt, dat een Boliviaansch vliegtuig tusschen fort Arce en fort Chanar is neergeschoten. DEMOCRATISCHE OVERWINNING IN DEN STAAT MAINE. De verkiezingen in den staat Maine (U. S. A.) hebben een democratische overwinning gebracht. Dit resultaat wordt zeer belangrijk geacht in verband met de presidentsverkiezingen in November a.s. Dit is de eerste maal sedert 18 jaar dat in Maine de democratische par tij een overwinning behaalt. DE OVERSTROOMING OP HET JAPANSCHE EILAND HOKKAIDO. 23 personen verdronken. Omtrent de overstroomingen op het eiland Hokkaido waardoor tal van steden en dor pen zijn overstroomd, wordt nader gemeld, dat meer dan 2000 huizen door het water zijn vernield, terwijl voorzoover tot nog toe be kend is 23 personen zijn verdronken. DE RATTEN AAN BOORD VAN HET S.S. „WATERLAND". De directeur van den Gemeentelijken Ge neeskundigen en Gezondheidsdienst bericht ons, dat het s.s. „Waterland" van de Konink lijke Hollandsche Lloyd in den nacht van 9 op 10 September j.1. binnenliep. Van de auto riteiten te Hamburg was bericht binnengeko men, dat bij de lossing van o.m. lijnzaad, af komstig van Zuid-Amerika, gevonden waren een vijftigtal doode ratten, en dat, waar het toch voor Amsterdam bestemd was, men daar van verdere maatregelen afzag. Te Am sterdam aangekomen, is het schip van rat- tenschilden voorzien, de bemanning vrijgela ten en het schip met cyaangas ontrat. Er was aan boord een geldig certificaat, gedateerd 8 Juni 1932, te Hamburg afgegeven toen daar ontratting plaats vond door middel van zwavel. Door de gassing met cyaan te Am sterdam, werden 626 ratten gedood. Hoewel het onderzoek nog niet geheei is afgeloopen staat op het oogenblik vrijwel vast, dat er geen pestzieke ratten aan boord waren. Nader deelt men mede, dat het aantal ge vonden ratten aap boord van het schip de §00 nadert 4

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1