DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Hit het JUulement fiageliiksch Omtzicht {Buitenland No. 247 Woensdag 19 October 1932 134e Jaargang ALKMAARS Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2 franco door het geheele Rijk 2.50. i^osse nummers 5 cents. Jlrectenr: C. KRAK. PRIJS PER GEWONE AD VElfTENT1EN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contractei rabat. Groote letters oaar plaatstuimte. Brieven Iranco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telei. 3, redactie 33. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit drie bladen Den Haag, 18 October 1932. Bij de jongte regeling van werkzaamheden maakte een der leden van de Tweede Kamer de eenigszins onnoozele opmerking, dat het ontwerp op de instelling van bedrijfsraden best met het voorstel tot herziening van de lager onderwijswet op de agenda, af te doen voor de rijksbegrooting kon worden geplaatst omdat het in luttel dagen zou zijn afgehan deld. Het is maar goed, dat de Kamer dit advies niet heeft opgevolgd en volstaan heeft met enkel de bedrijfsdadenwet op het lijstje van werkzaamheden te brengen, want voorloopig zijn we daar nog niet van af. Er ontwikkelt zich een debat over, dat inderdaad ■niet onbedenkelijke afmetingen dreigt aan te nemen en achteraf doet betreuren, dat de voorzitter geen rantsoeneeringsmaatregelen heeft voorgesteld. Terwijl we Vrijdagmiddag zeker vijf kwartier hebben geluisterd naar de inderdaad ook zeer belangwekkende rede, waarin Mr. van den Bergh de sociaal-demo cratische inzichten omtrent organisatie en be voegdheid van Bedrijfsraden uiteenzette, zijn we heden middag onthaald op een rede van bijna twee uur, waarin mr. Kortenhorst (r.k.) zijn denkbeelden omtrent het regee- ringsvoorstel uiteen zette. Hij was de over tuiging toegedaan, dat dit geen einde zou maken aan de strijdpositie van arbeiders en werkgevers, waarom dan ook de meerderheid van den Hoogen Raad van Arbeid destijds het regeeringsvoorstel afwees. Hij was daarom gekemen met een uitgebreid stelsel van amendementen, waarbij bedrijfsschappen in het leven worden geroepen, maatschappe lijke instellingen welke als leidende organen lós van het staatsverband zullen komen te staan. In tegenstelling met de bedrijfsraden vertoonen zij perspectief, mits de regeering bereid gevonden wordt op de door hem ont- wikkede denkbeelden voort te bouwen. Wat de regeering echter wil zal geen bedrijfsvrede brengen. Uitvoerig ontwikkelde de spr. verder de aan zijn amendementen ten grondslag lig gende beginselen. De heer Slotemaker de Bruine (c.h.) ver klaarde zich tegenstander van de door den heer Van den Bergh ontwikkelde socialisti sche denkbeelden; hij geloofde niet aan de mogelijkheid om door overheidsmaatregelen een nieuwe economische orde in het leven te roepen Wel wilde hij medewerken aan een nieuwe staatsrechtelijke organisatie, als door de regeering voorgedragen en van onder op zich ontwikkelend, en hij verklaarde zich tot voorstemmer van het regeeringsontwerp, be houdens enkele bezwaren betreffende onder- deelen. De heer Hermans (r.k.) ging niet mede met de door zijn partijgenoot Kortenhorst ontwikkelde denkbeelden. Hij achtte hier staatsinmenging ten dienst van de producen ten, de arbeiders in de eerste plaats, zeer op haar plaats. Was hij dus voorstander van het regeeringsvoorstel, dan meende hij toch dat voor het oogenblik niet verder kon wor den gegaan. Intusschen zal voor het doel treffende karakter van het ontwerp veel af hangen van de gezindheid tot medewerking ten gunste van een goed resultaat. Ook de heer Bakker (c.h.) toonde zich voor stander van het voorstel; hij duidde het zelfs de werkgevers euvel, dat ze tegen 't ontwerp hadden geprotesteerd. Intusschen wenschte de spr. de regeering drie stellige vragen te doen: 1. Moeten de consumenten ook niet in de bedrijfsraden worden vertegenwoordigd? 2. Moet de Invaliditeitsverzekering niet her zien worden in den geest van de land- en tuinbouwongevallenwet, ten einde de Be drijfsraden met het toezicht op de sociale verzekering te kunnen belasten? 3. Moet de Hooge Raad van Arbeid niet gereorganiseerd worden tot een Centralen Arbeidsraad in organisch verband met de Bedrijfsraden? De spreker verklaarde zich ten slotte tegenstander van de amendementen-Korten- horst en andere radicale voorstellen tot uit breiding van de verordeningsbevoegdheid der bedrijfsraden. Laatste spreker van den middag was de heer Kupers (s.d.a.p.), die na een geestdrif tige lofrede op het vakverenigingsleven, ge tuigde van zijn instemming met de door zijn partijgenoot v. d. Bergh ontwikkelde denk beelden en de door dezen ingediende amen dementen. Hij verklaarde intusschen onder meer tegenstander te zijn van het denkbeeld om de Ongevallenverzekering aan de be drijfsraden over te dragen. Men torne op dit punt niet aan het bestaande. Hij achtte groo- ter inmenging der bedrijfsraden in het pro ductie- en distributieproces intusschen wel zeer gewenscht, al dienen zijns inziens de voornaamste arbeidsvoorwaarden betreffen de loon en arbeidsduur buiten de competentie van die lichamen te blijven. Morgen voortzetting; het sprekerslijstje is nog lang niet uitgeput, zoodat het de vraag zal zijn, of minister Verschuur reeds morgen aan het woord zal komen tot beantwoording VaNaeafEanSng van dit voorstel komt de belastingverhooging van minister De Oeer aan de ord*. Dan zal het spannen 1 HET BELGISCHE KABINET AFGETREDEN. L' ittwle "ging tot overeenst^mng mislukt. Een overgangskabinet? Reeds eenige dagen broeide het in het Bel gische kabinet en hoe verder de tijd ver streek, hoe duidelijker het werd, dat België weldra een regeeringscrisis zou hebben. Het bui is niet voorbijgetrokken en zooals men in een kort berichtje elders op deze pa gina kan lezen, is de regeeringscrisis giste ren een feit geworden: het kabinet-Renkin trad gisteravond om 7 uur af. Dinsdagochtend, zoo verteld de N. R. C.- correspondent in Brussel, had de minister president, die Maandag nog ziek was, maar nu geheel hersteld bleek te zijn, op het de partement van financiën een langdurig on derhoud met den liberalen minister van buitenlandsche zaken, Hymans. Iets later ont moette hij ook den president van de Kamer, Poncelet, die tot de katholieke richting be hoort. Omtrent het onderhoud met minister Hymans was niets te vernemen. Wel kon men mededeelen, dat Renkin een laatste poging had gedaan om de liberalen te bewegen van het aandringen op Kamerontbinding af te zien, maar zulks het financieele noodplan in gevaar moest brengen, maar volkomen zeker heid had men toch niet In den loop van den middag vernamen wij echter, dat Renkin er niet in geslaagd was Hymans te overtuigen en begon de meening veld te winnen, dat de val van de regeering nog slechts een kwestie van enkele uren zou zijn. De vraag bleef evenwel of de liberalen alleen zouden heen gaan, dan wel of het geheele kabinet zou af treden. Om vijf uur, na eerst nog met de katholieke ministers te hebben geconfereerd, begaf Ren kin zich naar het koninklijk paleis te laeken en deelde, naar men nader te weten kwam, aan koning Albert mede, dat het geheele kabinet van zins was af te treden. Daarop keerde de minister-president naar zijn particuliere woning terug, waar de katholieke ministers reeds verzameld waren. Iets later, tegen 7 uur, vervoegden zich daar ook de liberalen. Toen werd het verzoek om ontslag geredigeerd, dat door alle ministers werd onderteekend en hedenochtend door Renkin aan den Koning zou worden overhandigd. Van den minister van binnenlandsche zaken mocht de correspondent na afloop van deze laatste bijeenkomst van het kabinet-Renkin vernemen, dat het nog niet bekend is, welk besluit koning Albert zal nemen wat betreft de wijze, waarop de Kamerontbinding, die vast blijkt te staan, moet worden voorbereid. Het staatshoofd heeft aan Renkin gevraagd tot daags na de vervroegde verkiezingen aan het bewind te blijven, maar de minister president, die zich tot het eind toe met hard nekkigheid tegen een eventueele ontbinding van het parlement is blijven verzetten, meent niet de rechte man te zijn om de nieuwe ver kiezingen voor te bereiden. Het is dan ook geenszins onmogelijk, dat vandaag of Donderdag een overgangskabim! wordt samengesteld en tegelijkertijd het ont- bindingsbesluit in de Staatscourant verschijnt Als eerste-minister in een dergelijk kabinet, dat waarschijnlijk geheel uit katholieken zal worden samengesteld, wordt de zoo juist uit den Congo teruggekeerde minister van kolo niën, Tschoffen, genoemd. Het toeval wilde dat de jongste Kamerontbinding in 1921 bijna juist op denzelfden datum plaats harV. Deze ontbinding werd toen noodig geacht om een constituante samen te stellen, belast met de herziening van de grondwet en de definitieve invoering van het zuiver alge meen kiesrecht. Naar de ontslag nemen Ie ministers verwachten, zullen de verkiezingen voor het nieuwe parlement 20 November worden gehouden. Het zou in dit geval nog mogelijk zijn de begrooting voor het einde van het jaar door de Kamer te doen goed keuren. Het bericht van den val van het kabinet- Renkin, hoewel niet meer onverwachts ko mend, zal vandaag, wanneer het overal in België bekend zal zijn, toch nog heel wat sensatie te weeg brengen. Zoowel in de libe rale als in de socialistische partij maakt men zich nu gereed om de verkiezingscampagne zonder uitstel in te zetten. Ook de katholieken en Vlaamsche nationalen zullen niet m ge breke willen blijven en het laat zich aanzien, dat men een verkiezingsstrijd tegemoet gaat, zoo vinnig als de bevolking van dit land sedert 50 jaren niet meer heeft gekend. Voor al de sociaal-democraten wenschen, naar de uitlatingen van hun pers te oordeelen, van de gevolgen der economische crisis en de contin- genteeringspolitiek van het kabinet-Renkin gebruik te maken om in het parlement aan zienlijke versterking te verkrijgen. Ook de liberalen verwachten van hun kant veel van deze vervroegde verkiezingen. OTTAWA IN HET LAGERHUIS. Gistermiddag is in het Lagerhuis een aanvang gemaakt met de bespreking van de resultaten van Ottawa. In zijn inleidende rede verklaarde Neville Chamberlain o.a. dat wanneer de overeenkomsten van Ottawa tot een verhoogde Welvaart voeren of de veree- niging van 't Engelsche rijk tengevolge heb ben, dit de grootste bijdrage is, die het Rijk aan den wederopbouw van den wereld kan geven. De conferentie heeft een beter wederzijdsch begrijpen getoond. Voor de eerste keer heeft Indië het princi pe van preferente behandeling van waren uit het rijk erkend. Canada en Australië hebben het opgegeven hun markten voor eigen wa ren te reserveeren. Iets nieuws is ook, dat voor het eerst het geheele Empire in de on derhandelingen was betrokken. De overeenkomsten laten een verlaging van de tarieven binnen het rijk toe. De poli tiek der Engelsche regeering streeft er naar, in de eerste plaats de binnenlandsche mark ten te helpen en dan ook, een steeds grooter wordend aandeel in den invoer te reservee ren voor den invoer uit de Dominions. De regeering gelooft, dat te Ottawa de grond slagen zijn gelegd voor een landbouwge- meenschap binnen de grenzen van het Em pire. Te Ottawa zijn belangrijke voordeelen voor de Engelsche industrie behaald. Na mens de oppositie verklaarde Lansbury, dat de overeenkomsten van Ottawa de wericlooze bevolking niet aan meer werk hielpen Wat betreft de opzegging van het Russi sche verdrag verwachtte hij een openbaar onderzoek over de kwestie van de dumping en de tegen Rusland ingebrachte beschuldi gingen. Er is verder niet genoeg rekening gehouden met de belangen van den Engel schen landbouw. Daarna zette Samuel de bezwaren van zijn fractie tegen de overeenkomsten van Ot tawa uiteen en verbeet hii Chamberlain een zijdige rapporteering. Ottawa beteekent een vermeerdering en een verhooging der tarief muren. ENGELSCHE TARIEFONDERHAN DELINGEN MET DE SCANDINA VISCHE LANDEN. Naar officieel wordt medegedeeld heeft de Engelsche regeering de regeeringen van De nemarken, Noorwegen en Zweden uitgenoo- digd tot het houden van tariefbesprekingen te Londen. De drie landen, die zich reeds eerder tot de Engelsche regeering hebben ge wend, hebben de uitnoodiging aanvaard. Te gelijkertijd wordt gemeld, dat thans onder handelingen met Argentinië worden ge voerd. Naar verluidt, zal niet een gemeenschap pelijke conferentie worden gehouden, maar zullen de besprekingen met elke regeering afzonderlijk worden gevoerd. De handels verdragen zullen niet worden herzien. Doel van de onderhandelingen is het sluiten van een accoord binnen het kader van de be staande verdragen. HENDERSON LEGT DE LEIDING VAN DE LABOUR PARTIJ NEER. Lansbury zijn opvolger. Gister heeft Arthur Henderson de leiding van de Labourpartij neergelegd. Hij blijft echter partijsecretaris en partijkassier. Zijn opvolger wordt Lansbury, die tot nu toe fractieleider in het Lagerhuis was De oor zaak van Henderson's besluit is, dat hij het dualisme, dat in de leiding bestaat sedert de verkiezingen en het uittreden van MacDo- nald, uit den weg wenscht te ruimen. DE VIERMOGENDHEDEN- CONFERENTIE. Engeland geeft den moed niet op. De Engelsche minister van buitenlandsche zaken Sipion, heeK in het Lagerhuis er den nadruk op gelegd, dat het Engelsche voorstel tot het houden van een Vier-M ogendheden- conferentie in principe door de andere mo- endheden is aanvaard. Alleer. de plaats van ijeenkomst bleek een struikelblok te zijn. De Engelsche regeering overweegt nog, welke verdere stappen gedaan kunnen worden om een overeenstemming te bereiken. THOMAS BRENGT VERSLAG UIT OVER DE ONDERHANDELINGEN VAN ENGELAND MET IERLAND. In het Lagerhuis heeft gistermiddag de minister voor de dominions, Thomas, verslag uitgebracht over de mislukking van de onder handelingen met Ierland. De situatie bij den aanvang der onderhandelingen was deze, dat de Engelsche regeering had aangeboden arbitrage betreffende de deugdelijkheid van de Engelsche vorderingen op Ierland öf di recte onderhandelingen onder voorwaarde dat er uitzicht bestond op een resultaat. De Valera ging onder deze voorwaarden met een bespreking accoord De Iersche delegatie had de zaak bezien in historisch, technisch en le gaal licht. Zij ontkende de overeenkomst, w-aarop de Engelsche regeering haar vorde ringen steunt en verklaarde dat er geen financiëele regeeling tusschen de beide lan den was tot stand gekomen. Daarom eischten de Ieren een regeling, die alle financiëele kwesties bestreek. Verder brachten zij naar voren, dat sinds de „Act of Union van 1801 het Iersche land veel te hoog is geta- veerd, hetgeen een bedrag van vele honder den millioenen ponden uitmaakt, terwijl de Ieren groote verliezen hebben geleden door dat Engeland den gouden standaard heeft losgelaten. Bij de discussies had De Valera vast gehouden aan zijn meening, dat de eenige oplossing zou zijn een vereenigde Iersche republiek, die in eenig verband zou staan met het Duitsche Rijk. De Britsche gedele geerden konden niet constateeren, dat een nieuw gezichtspunt door de Ieren was naar voren gebracht betreffende de overeenkom sten van 1923 en 1926. Deze zijn volgens de Britsche regeering in volkomen goed vertrou wen gemaakt en zijn tot dit jaar door beide regeeringen dan ook nageleefd. De Britsche delegatie verklaarde zich daarop opnieuw bereid, een arbitrage over de wettigheid te aanvaarden, maar De Valera kon dit niet ac cepteeren in verband met zijn vroegere hou ding tegenover een Empiregerecht. Op grond van hun overtuiging, dat de regelingen van 1923 en 1926 in goed vertrouwen waren ge maakt, konden de Engelsche afgevaardigden met de Iersche eischen niet accoord gaan, tenzij in deze regelingen een onrechtvaardig heid zou worden aangetoond. Verder consta teerden zij dat voor de Iersche klacht betref fende de te hooge taxatie geen enkele wette lijke of moreele grond was. Thomas merkte tenslotte op, dat hoewel de Engelsche ministers waren vervuld van het oprechte verlangen, aan deze ongelukkige kwestie een oplossing te geven, het uit de idscussies duidelijk was geworden, dat de Iersche afgevaardigden niet het voornemen hadden, de deugdelijkheid of de rechtvaar digheid van de vroegere regelingen toe te ge ven. ONLUSTEN IN LONDEN. Wilde tooneelen speelden zich gister te Londen af, toen duizenden werkloozen trachtten een opmarsch te formeeren naar den County Hall, teneinde te protesteeren te- geen de ondersteuningsmaatregelen en hoo ge re ondersteuningen te eischen. Politie te voet en te paard voerde charges uit. De de monstranten deden een hagel van steenen op de agenten neerkomen, winkelruiten werden gebroken, tal van personen liepen verwon dingen op. Verschillende arrestaties werden verricht. Tijdens de demonstraties werd een deputa tie van drie werkloozen ontvangen, waarme de overeengekomen werd, dat Maandag een officieele deputatie der werkloozen ontvan gen zal worden. 20 gewonden, 23 personen ge arresteerd. Omtrent de werkloozen onlusten, die giste ren in Londen plaats hadden, wordt nader gemeld, dat bij de botsing met de politie een 20-tal personen werd gewond, waaronder 5 politie-agenten. Drie-en-twintig personen werden gearresteerd. Ongeveer 3000 werk loozen uit verschillende deelen van Londen hadden zich in de buurt van Westminster- Bridge verzameld om naar het stadhuis te trekken, teneinde verhooging van de uitkee- ring te eischen en te protesteeren tegen het nieuw ingevoerde onderzoek naar de be staansmiddelen der werkloozen. Toen de po litie dit wilde beletten, werd zij bekogeld met steenen en flesschen, waartegen zij aanvan kelijk machteloos stond. Toen echter eenige vensters werden ingedrukt en de toestand dreigend werd, traden eenige sterke afdee- lingen politie te paard en te voet met gum mistokken tegen de menigte op. Voor de eerste maal nam de politie een proef met po- litie-autto's met lange treeplanken waarop agenten stonden, die met de gummistok op de menigte insloegen, toen de auto's zich in de menigte drongen. Uit de menigte probeer de men de politie-paarden schichtig te maken door vurwerk onder de hoeven der dieren te werpen. Eerst na een fel handgemeen kon de orde worden hersteld. Tijdens de relletjes vergaderden de Londen County Councils in een onder strenge bewaking staande raads zaal. Ook alle toegangen tot het parlement werden streng bewaakt. PETITIONNEMENT AAN MACDONALD. Den Engelschen minister-president Mac- Donald is een petitionnement voor ontwape ning overhandigd, dat geteekend is door 300 vooraanstaande piersonen in Engeland. Het petionnement eischt in de eerste plaats, dat de Engelsche regeering het ontwapenings- plan van Hoover in principe zal aanvaarden aangezien dit de eerste stap zal zijn, naar gelijkgerechtigdheid in de ontwapenings kwestie. Het petionnement verzekert Mac- Donald van den sterken en diep verbreiden steun der publieke opinie in Engeland aan practisch maatregelen tot vermindering der bewapening. Een beroep op den eersten mi nister wordt gedaan om in deze zaak per soonlijk de leiding te nemen. Er is slechts een keuze, die onmiddellijk gedaan moet worden en waar van de wereldvrede afhangt; bewa- jening of ontwapening van alle landen tot iet peil van den overwonnen staten door het verdrag van Versailles opgelegde sterkte DE HONGERSTAKENDE LAPPO- LEIDERS IN FINLAND. De drie Lappoleiders die zich nog steedi in hongerstaking bevinden, zijn thans zoo zwak, dat de medicus hun overbrenging naar het ziekenhuis heeft gelast. De drie mannen die zich haast niet meer kunnen bewegen, zijn op brancards uit de gevangenis naar het ziekenhuis getransporteerd. Ten zeerste zorg wekkend is de toestand van Wejolas, die ten gevolge van nog een andere ziekte in de laat ste dagen vier pond is afgevallen. Ook gene raal wallenius is er ernstig aan toe. De ge arresteerden gingen accoord mét hun over brenging naar het ziekenhuis, doch ver klaarden ook daar geen voedsel tot zich zullen nemen. OPSTAND IN EEN TUCHTHUIS." Maandagavond is in het tuchthuis van Portsmouth, waar ongeveer 1000 personen zijn ondergebracht, een ernstige opstand uit gebroken. Tusschen d gevangenen en de ci piers ontstonden vuurgevechten. De gevan genen staken op verschillende plaatsen brand aan Daar gevreesd werd, dat de bewakers het tegen de gevangenen zouden afleggen werden troepen gerequireerd, die het tucht huis omsingelden en alle toegangswegen af zetten. Tegen middernacht slaagde men er in den toestand meester te worden. HET BELGISCHE KABINET AFGETREDEN. Na een gehouden ministerraad is het ge heele Belgische kabinet afgetreden, daar de minister-president weigerde, kamer en se naat te ontbinden. Men verwacht thans een zakenkabinet, dat als eenige taak heeft, kamer en senaat te ontbinden. In dezen zin zou ook de koning zich hebben uitgesproken. De koning aanvaardt het ontslag van het kabinet. Nadre wordt medegedeeld, dat de koning het ontslag van het Belgische kabinet heef' aanvaard. VERMINDERING VAN DE WERKLOOSHEID IN DUITSCHLAND De statistiek van den Algemeenen Bond van Vakvereenigingen in Duitschland consta teert evenals de officieele opgaven een ver mindering van de werkloosheid in Duitsch land. De bond geeft op voor einde Septem ber 1.404.788 tegen einde Aug. 1 436.313, 'n vermindering van 31.525 dus. Het aantal ge deeltelijk werkloozen verminderde van 725,336 tot 701.527. EEN VALSCH GERUCHT. Officiéél wordt medegedeela: Nat.-Soc. bladen verspreiden het bericht, dat de bankier Jakob Goldschmidt op wensch van den Duitschen rijkskanselier naar Parijs is vertrokken, om da?. te onderhandelen over een leening van 5.000.000 Mark. Dit bericht is volkomen onwaar ^b evenzeer uit de lucht gegrepen als de vroegere beweringen, dat Goldschmidt iets uitstaande "Ou hebben met het economische program van de Rijks- regeering. DE REGEERINGSCRISIS IN ROEMENIE. Maniu bij den koning. Maniu is gistermiddag door den Roemeen- schen koning ontvangen. Na afloop verklaar de hij, dat hij het aanbod van den koning, de regeering te vormen en over te nemen, niet had afgeslagen, maar dat hij zich eerst met zijn partijgenoten moest verstaan. Deze be raadslagingen duren nog voort. Ondanks zijn voorzichtige formuleering gelooft men, dat Maniu de regeering zal overnemen, on der voorwaarde aat hij althans de formeele verzekering verkrijgt, dat hij minstens twee jaar aan het bewind kan blijven en de vrije hand heeft voor den wederopbouw van Roe menië. Over de toekomstplannen van Titulescu is nog niets naders bekend. Hij zou alleen te vinden zijn voor het bezetten van de post van minister van buitenlandsche zaken, als hij ze kerheid heeft, dat de geheele regeering on voorwaardelijk zijn politieken koers zal vol gen. Het is niet uitgesloten, dat hij weer op zijn post te Londen terugkeert. Het valt nog niet te zeggen, welke buiten landsche politiek de nieuw te vormen regee ring zal voeren. Maar het staat wel vast, dat Maniu zich verzet tegen een controle i[an de crediteuren, die voorwaarde zou zijn voor de verdere technisch medewerking van den Vol- I kenbond aan den wederopbouw van Roe- I menië.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1