DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. MIJRA HESS Kamermuziek-Vereeniging. No. 259 Woensdag 2 November 1932 134e Jaargang J)jaqdiiksch Ovevzicht tBuitenland de eerste engelsche ambassadeur in irak. de staking der engelsche spinners breidt zich uit. gemeenteraadsverkiezingen in engeland. de engelsche minister van buitenlandsche zaken niet geneve. waar zijn de jonge gothlanders? ïBiimeidatid SCHOUWBURG „HARMONIE". VRIJDAGAVOND a-s., 8 uur, Mozart - Beethoven - Brahms - Chopin ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco dr >r het geheele Rijk f 2.50. Losse nummers 5 cents. FTIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v b. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. TeleL 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit twee bladen. DE A.S- RIJKS- EN GRONDWETS HERVORMING IN DUITSCHLAND. o Een redevoering van von Gayl. De toestanden in Duitschland eischen hervorming. o Sprekende over de rijks- en grondwetsher vorming in Duitschland heeft de minister van binnenlandsche zaken von Gayl op een bijeenkomst der Berlijnsche persver gezegd o.m., dat het de plicht der rijksregeering was, over bizonderheden van haar plannen zoo lang de terughoudendheid te bewaren, tot het ontwerp gereed is en openbare critiek kan doorstaan en aan de wetgevende lichamen kan worden voorgelegd In groote lijnen is alles reeds voor elkaar. Zij zijn uitgesproken en worden reeds in breede kringen der bevol king besproken. Dat de toestanden in Duitschland hervor ming behoeven, wordt zóó algemeen toegege ven dat ik daaraan geen woorden behoef te verspillen, aldus von Gayl. Wij zien, om slechts eenige hoofdpunten te noemen, een hiaat in de verhouding van het Rijk tot de landen, in het bestuur van het Rijk op het ge bied van de financiëele vereffening en in de grondwet van het Rijk. Wij bezitten een groote menigte afgehandelde voorbereidende ■werkzaamheden. De bekende werkzaamheden betreffen: De resultaten dei landenconferentie, de werkzaamheden van den bond tot vernieu wing van Duitschland en de eenige jaren ge leden verschenen uiteenzetting van Hugen- berg. Wij zijn vastbesloten geen der oplossin gen uit de lade te nemen, hoe zeer wij de waarde der voorbereidende werkzaamheden ook op prijs weten te stellen. Wij zijn voorts van meening, dat het niet de taak van den staatsman is zich aan te sluiten bij een zekere staatsrechtelijke theorie en het werk der hervorming door te voeren volgens de het best schijnende theorie, maar wij zijn van meening dat'de staatsman die de noodzake lijkheid van de hervorming door de verant woordelijkheid voor zijn volk zoo dringend gevoelt, dat hij handelen moet, het practisch noodzakelijke en het naar omstandigheden bereikbare moet nastreven en dat hij zich slechts van i.e theorie heeft te bedienen als hulpmiddel voor zijn eigen, aan het werke lijke leven aangepaste, constructies. Wij wil len derhalve onder gebruik making van ons geschikt toeschijnende voorstellen van ande ren een eigen weg begaan. Het zou buiten de lijn liggen buitenlanasche voorbeelden toe te passen op Duitsche verhoudingen. Wij zien er derhalve bewust van af iets geheel nieuws te brengen in de plaats van de huidige instel lingen en beperken ons er toe gebrekkige in stellingen door betere te vervangen. Dit geldt o.a. in het bizonder voor de staatshervorming. Ik herinner aan de Maan dag door den rijkskanselier gesproken woor den en aan mijn eigen redevoering in den Rijksraad waarin ik er principieel voor uit kwam aanhanger te zijn der monarchistische idee, maar waarin ik er met ernst en nadruk op wees dat ik ook maar de overweging eener wijziging van de staatshervorming verwierp. Dit geldt ook voor de gedachte van den ge- meenschappelijken staat. Voorts wees von Gayl er op, dat vaststaat dat een nieuwe groepeering van het Rijk in nieuwe landen of Rijksprovincies niet in aanmerking komt. Wat wij noodig hebben is een vreedzame op lossing van die onjuistheden waarbij de Rijksregeering met succes eerlijke bemidde ling kan en wil spelen tusschen de betrokke nen. Het Rijk heeft, aldus vervolgde von Gayl, naar het Staatsgerechtshof in zijn vonnis van 25 October, erkend dat de regeering van Pruisen tijdelijk in handen van een Rijks commissaris kan worden gesteld. De verhou ding RijkPruisen moet aldus worden geor ganiseerd dat meeningsverschillen een vruchtbare oplossing kunnen vinden bij een behandeling van Rijks- en landsregeering. De nieuwe verhouding RijkPruisen moet in de beide constituties gelijkmatig worden vast gelegd. De Rijksminister besprak voorts de finan ciëele verhouding van het Rijk tot de landen en de gemeenten. Hij verklaarde ten slotte dat wijzigingen moesten worden aangebracht in de bepalin gen der kieswet. De regeering acht het nood zakelijk deh leeftijdgrens voor actief en pas sief kiesrecht met 'vijf jaren te verhoogen en de zelfstandige kostwinners, man hetzij vrouw, en oud-strijders een extra-stem te geven, welke de beteekenis der gezinshoofden onderstreept en den oud-strijders de dank baarheid van het vaderland duidelijk maakt. DE HONGERMARSCHEN NAAR LONDEN. De „hongermarcheerders" drei gen met bestorming van parle mentsgebouw. Massa-aanval van „hongermarcheerders" op het parlementsgebouw" was Dinsdag avond te Londen het slagwoord. De „hongermarcheerders" die voortdurend met roode vlaggen door de straten trekken, verklaren dat zij het parlement Dinsdagavond willen dwingen hun eischen aan te hooren en kennis te nemen van hun door een millioen menschen onderteekend verzoekschrift. Zij hebben het parool uitgegeven zich om half acht (G.T.) voor het parlementsgebouw te verzamelen. In pamfletten wordt er bij de politiebeambten op aangedrongen geen ge bruik te maken van den gummistok. De politie heeft maatregelen getroffen ten einde de bedreiging der „hongermarcheer ders" te verijdelen. Dinsdagmiddag werd het bureau der orga nisatoren van de demonstratie door de politie doorzocht. De communistenleider Hanning- ton werd gearresteerd, voor den politierechter geleid en tot een week hechtenis veroordeeld Hannington had tijdens een betooging de politiebeambten opgewekt met de „honger marcheerders" samen te gaan. Ook andere leiders der communisten zijn gearresteerd. Toen bekend werd dat Hannington was ge arresteerd wilden eenige honderden demon stranten de police-court bestormen. Zij wer den evenwel door de politie uiteengejaagd In de omgeving van het parlementsgebouw zijn duizenden politiebeambten geconcen treerd. Er mogen geen demonstraties plaats vinden binnen een zekeren afstand van het parlementsgebouw- Botsingen met de politie. Gisteravond is het in de straten, die naar het parlement leiden, tot botsingen gekomen tusschen de politie en deelnemers aan den hongermarsch Het is de politie met behulp van den gummistok gelukt het terrein vrij te houden. Bij de Westminster brug overvielen de werkloozen de voorbijkomende tramwa gens, trokken de borden van de wagens af en vielen vervolgens de politie aan. Ook werd gepoogd met auto's een barricade op te wer pen. Van het Charing Cross-station drong de menigte op naar Trafalgar Square, waar eveneens onregelmatigheden ontstonden. Steenen werden uit het plaveisel gehaald .en als projectielen gebruikt. Ook hier werd het terrein door de politie ontruimd. Verschillen de ruiten werden door de menigte verbrijze'd. Tal van personen zijn 'gearresteerd. Een groot aantal vrouwen viel in zwijm. Het aan tal gewonden staat nog niet vast. Een delegatie van werkloozen, die uitdruk kelijk verklaarden niets uit te staan te hebben met de onlusten, is door Lansbury ontvangen in het Lagerhuis. De mannen eischten, dat de oppositie alles in het werk zou stellen om het handhaven van de werkloozenondersteunin- gen mogelijk te maken. VEROORDEELING WEGENS VOORBEREIDING VAN HOOG VERRAAD. Het Duitsche Rijksgerechtshof heeft gister Kurt Psital, vroeger matroos aan boord van de torpedoboot Graif, wegens voorbereiding van hoogverraad veroordeeld tot drie jaar tuchthuisstraf, verwijdering uit de marine en verlies van de burgerlijke eererechten voor den tijd van zes jaar. Hij werd er van be schuldigd, communistische propaganda bij de marine te hebben gemaakt. DUITSCH-DEENSCHE ECONOMISCHE ONDERHANDELINGEN BEËINDIGD. De Duitsch-Deensche economische onder handelingen zijn gister beëindigd. Het vol gende gemeenschappelijke communiqué werd uitgegeven „De tusschen een Duitsche regeeringsdele- gatie en vertegenwoordigers van de Deen- sche regeering en van den landbouw gevoer de economische besprekingen zijn heden be sloten. De Duitsche delegatie heeft de mee ning harer regeering nopens de contingentee- ring uiteengezet. De Deensche vertegenwoor digers hebben hun principieele bezwaren tegen de contingenteering kenbaar gemaakt. De Duitsche delegatie zag ljaaf regeering rapport uitbrengen betreffende het verloop en het resultaat dezer besprekingen De Duitsche delegatie zal heden onder lei ding van Dr. Walter naar Berlijn terugkee- ren Er is dus geen overeenstemming bereikt. BOTSINGEN TUSSCHEN COMMUNISTEN EN NAZI'S TE HAMBURG. Hedenmorgen kwam het tot botsingen te Hamburg tusschen communisten en nazi's, die ieder manifesten hadden verspreid. Vol gens de politie werden door de communisten schoten op de nazi's gelost, waardoor 12 personen werden gewond. In het oude stads gedeelte kwam het tot een botsing tusschen de vluchtende communisten en de hem ach tervolgende communisten en begon de politie mét verschillende huiszoekingen. Sir Francis Humphrys is gister door den koning op Buckingham Palace in audiëntie ontvangen, ter gelegenheid van zijn benoe ming tot eerste Britsche ambassadeur in Irak. De staking der spinners in Lancashire heeft zich gister aanmerkelijk uitgebreid. Bijna alle spinnerijen zijn stilgelegd. Ook de meeste van die bedrijven, welke Maandag nog werkten, zijn gister uit solidariteitsover- wegingen gesloten. Maandag zijn in Engeland en Wales ge meenteraadsverkiezingen gehouden. Maan dagnacht om 12 uur 30 waren 84 uit slagen bekend. De stand der partijen was toen: conservatieven 29 gewonnen en 39 ver loren zetels, liberalen 14 gewonnen en 20 verloren zetels, labour 62 gewonnen 47 ver loren zetels onafhankelijken 17 gewonnen, 16 verloren zetels. De besprekingen inzake de Engelsche ont- wapeningspolitiek zijn gister in een kabinets commissie voortgezet. Het gaat er om tot overeenstemming te komen voor wat betreft de miliaire en politieke eischen. De militaire instanties zouden, naar verluidt, niet bereid zijn toe te geven. In verband hermede is het niet mogelijk, dat Sir John Simon naar Geneve vertrekt. In zijn plaats zal de onderstaatssecretaris van het ministerie van buitenlandsche zaken, Eden, te Geneve aan de ontwapeningsonder handelingen deelnemen. RUSSISCH KOLENSCHIP MET PASSAGIERS GESTRAND. De Russische kolenvrachtstoomer „Stalin", metende 2000 ton en in 1917 gebouwd, is Maandagmiddag gestrand onderweg van Archangelsk naar Spitsbergen, nabij den Eisfjord. Aan boord van het schip, dat zeer zwaar geladen is, bevinden zich 126 Russi sche mijnwerkers met hunne vrouwen. Het stoomschip was onderweg naar de Russische nederzetting Coalbay in Eisfjord. Tijdens de stranding brak de roerstok. Door een groot lek in het voorste gedeelte van het schip stroomde het water naar binnen. Eerst in den nacht echter besloot de kapitein tot het uitzenden van S.O.S.-seinen. Deze werden in Tromsoe opgevangen. Het bergingsschip „Jason" stak gistermorgen vroeg in zee, doch het zal de plaats van de stranding eerst in twee dagen kunnen bereiken. Op het oogen- blik schijnt het weer goed en windstil te zijn, zoodat groot gevaar niet aanwezig is. Mocht echter een storm opsteken, dan zou het schip reddeloos verloren worden geacht. De lading bestaat voor een deel uit machines en rails. In Coalbay en de overige nederzettingen be schikt men slechts over enkele kleine motor schepen, die voor dit werk niet voldoende zijn. KRASSERE MAATREGELEN TE VERWACHTEN TEGEN'DE BULGAARSCHE COMMUNISTEN. De minister-president Muschanoff heeft verklaard, dat de houding van de commu nistische afgevaardigden bij de opening van de kamer, in welke de koning door de communisten werd verhinderd de troon rede uit te spreken, het laatste bewijs heeft geleverd, dat voor deze parlementariërs in de Sobranje geen plaats meer is. In de bladen wordt dit beschouwd als een aan kondiging van krassere maatregelen tegen de communistische beweging met inbegrip van de vertegenwoordigers in het parle ment. DE TOESTAND IN HET VERRE OOSTEN. Nieuwe credieten van Japan, Het Japansche kabinet heeft voor het mi litaire bestuur in Mantsjoerije nieue cre dieten toegestaan tot een gezamelijk be drag van 2000000 Yen. De 16 jonge Gothlanders, die Zondag per motorboot naar zee zijn gegaan, zijn nog niet opgespoord. De avondbladen achten het mogelijk, dat de boot des nachts door een groot schip is overvaren. Volgens een andere lezing zouden de jongelui foto's hebben ge maakt van de Russische oorlogsschepen en derhalve aan boord van een der oorlogssche pen zijn gebracht. De Russische gezante te Stockholm, mevr. Kollontai, acht zulks evenwel uitgesloten. De jongens gered. In den afgeloopen nacht te ongeveer half één heeft het Duitsche s.s. „Bothilda Russ" de 16 vermiste jeugdige Gothlanders, die Zondag met een motorboot waren uitgevaren om manoeuvres van Russische oorlogssche pen van dicht bij gade te slaan en die men reeds verloren had gewaand, gered en aan boord genomen. DE VERKIEZINGEN OP CUBA. Overwinning voor de liberale partij. De verkiezingen op Cuba blijken een groo te overwinning voor de liberale partij van Macado te zijn. Ze zijn betrekkelijk rustig verloopen, en slechts in het binnenland kwa men eenige ingeregeldheden voor, waarbij drie personen werden gedood en 2 gewond. De meeste candidaten der oppositie namen aan de verkiezingen geen deel. Maandag werden honderden der aanhangers der op positie gearresteerd om hun de deelneming aan de verkiezingen onmogelijk te maken Volgens mededeel ingen der regeering zou on geveer 75 van het kiezerscorps hebben ge stemd. GOUVERNEUR VAN NEVADA (V.S.) KONDIGT MORATORIUM AF. Voor veertien dagen. Naar uit Reno (Nevada) wordt gemeld, heeft de gouverneur met het oog op den wan- hopigen financieelen toestand voor alle schuldverplichtingen een moratorium voor veertien dagen afgekondigd. Deze beschikking was voor de bevolking een volkomen verrassing. De meeste banken zijn gesloten. De gouverneur doet moeite een hulpleening op te nemen. HERFSTSTORM BOVEN NEW YORK. 80 week-end-huisjes verwoest. New York en omgeving zijn door een bui tengewoon noodweer geteisterd. Storm en regen hebben overal groote verwoestingen aangericht. In het bijzonder werden de week end-huisjes op Long Island getroffen. Tach tig dezer huisjes zijn door het water ver woest. Twintig dezer huisjes werden wegge spoeld. Gelukkig waren zij onbewoond. De toestand werd te hachelijke, daar brand uit brak in verschillende huisjes. Een groot aan tal brandwachts, politiebeambten en beamb ten van den geneeskundigen dienst zijn ter assistentie uitgezonden. Naar tot nu toe is gemeld, zijn 15 personen gewond. Ook te New York zelf is aanzienlijke scha de aangericht. Van Woolwortt-building is een groote vensterruit op straat terecht gekomen. Een jonge meisje en een politieagent werden door de scherven ernstig gewond. Het verkeer in de haven ondervindt groote vertraging oceaanstoomers komen vér over tijd binnen. NALEVING ARBEIDSWET. Men schrijft ons: De nog immer en veelvuldig voorkomende overtredingen der arbeidswet hebben den hoofdbesturen van de Algem., de R K. en Chr. bonden in het bakkersbedrijf aanleiding gegeven, de vraag onder oogen te zien, wat van hun zijde gedaan kan worden om tot betere naleving van de arbeidswet, incasu van de wettelijke bepalingen voor het bak kersbedrijf, te geraken. Ze zijn het er over eens geworden, uit hun midden een comité aan te wijzen, dat tot taak zal hebben, zich ernstig met de controle op de naleving dier wet bezig te houden. Te dien einde zal het comité zich verstaan met de besturen der afdeelingen van genoem de bonden om gegevens te verkrijgen omtrent de naleving van bedoelde bepalingen. Aan de hand van de te verkrijgen gegevens zal het comité nagaan of er reden is, zich met de patroons of de patroonsorganisaties te verstaan, alsmede met de ambtenaren van de arbeidsinspectie, politie en marechaussee. In een, binnen enkele dagen aan de afdee- lingsbesturen te verzenden^ circulaire zal in overweging gegeven worden, voor dit doel plaatselijk samen te werken. NEDERLANDSCHE VARKENS CENTRALE. Huisslachtingen. De Nederlandsche Varkens Centrale ves tigt de aandacht van belanghebbenden er op, dat aanvragen voor het verkrijgen van een vrijstelling van het betalen der heffing bij huisslachtingen gericht moeten worden tot de Gewestelijke Varkenscentrales. Aanvraag formulieren zijn verkrijgbaar bij de secreta rissen der plaatselijke commissies. In geval vrijstelling wordt of is aange vraagd behoeven de groene formulieren „ken nisgeving huisslachting'' niet aan de Neder landsche Varkens Centrale te worden toege zonden. Geschiedt dit toch, dan kan dit ver traging bij het verkrijgen der vrijstelling ten gevolge hebben. Evenmin behoeven de groene speelt formulieren „Kennisgeving huisslachting" oegtezonden te worden voor de huisslach ting, waarbij keuring plaats vindt. DE ELECTROTECHNISCHE INDUSTRIE IN NEDERL AND JUBILEERT. De fabriek van Willem Smit te Slikkerveer een halve eeuw. Gister herdacht de N.V. Electroiechnische Industrie, voorheen Willem Smit en Co. te Slikkerveer het feit. dat het een halve eeuw geleden was, dat de toen 19-jarige Willem Smit (thans president-commissaris der N.V.) en zijn iets oudere neef A. Pot, die in Enge land voor Naval Architeit had gestudeerd, samen een zaak oprichtten voor het fabri- ceeren van dynamo's, waarmee de jeugdige Smit reeds eenige jaren proeven had ge nomen. Zij vormden de eerste Nederlandsche firma, die ten doel had „het fabriceeren van materiaal voor electrische verlichting en het exploiteeren van electrische toestellen en an dere verwante artikelen". De zaak werkte het eerste jaar met verlies en de jongelui genoten geen salaris. Hard werd er gewerkt en op den 17den Februari van het jaar 1883 voer de „Merwede" van Fop Smit met een electrische licht-installatie, de eerste in ons land. Kort vóór deze installatie had de firma ook al een booglampinstallatie geleverd voor hotel Coomans aan de Hoofdsteeg te Rotter dam. Het inrichten van schepen met electrische installaties werd meer gebruikelijk en weldra moesten installaties worden gemaakt voor de Mij. „Zeeland" en voor de Amerikaansche Stoomvaartmaatschappij (de latere Holland— Amerika Lijn). In 1885 werd de eerste electrische centrale voor publieke verlichting opgericht De firma werd in 1896 omgezet in een naamlooze vennootschap en vier jaar later deed ze op de Parijsche tentoonstelling mee als eenige Nederlandsche fabriek aan de stroomlevering voor het tentoonstellingster rein. Steeds breidde de onderneming zich uit, de opdrachten werden grooter, de capaciteit van de fabriek nam toe, maar toch werd het noodig dochterfabrieken te stichten, wilde men ook alle opdrachten op tijd kunnen uit voeren. Zoo ontstond de elecrromotoren- fabriek Dordt, welke fabriek motoren ver vaardigde van niet meer capaciteit dan 50 pk. Zoo ontstond ook de Transformatorenfabriek te Nijmegen. Thans bouwt de fabriek te Slikkerveer, waarvan directeur is de heer C. Pot, groote motoren voor de Staatsmijnen; waterkracht machines van 25.000 kw. voor de Centrale te Utrecht; electrische werktuigen voor Indië; omvormers voor het Gemeentelijk Electrici- teitsbedrijf te Rotterdam, dat de fabriek te Slikkerveer altijd in de gelegenheid heeft ge steld de nieuwste vondsten op het gebied van de electronechniek te kunnen construeeren en leveren. Om aan het 50-jarig bestaan der fabriek een sociaal karakter te geven, is er een fonds ge sticht van 25.000 voor een Volksgebouw te Slikkerveer, dat ten goede zal komen aan heel de burgerij. ENGELAND EN DE NEDERLANDSCH- BELGISCH-LUXEMBURGSCHE TOL- - UNIE. Een vertegenwoordiger van het Britsche ministerie van handel heeft in het Lagerhuis medegedeeld, dat een gedachtenwisseling tusschen de Engelsche regeering en de regeè- ringen van Nederland, België en Luxemburg betreffende de in Juli van dit jaar gesloten Nederlandsch-Belgisch-Luxemburgsche Tol- unie heeft plaats gevonden. De Engelsche re geering heeft medegedeeld, dat zij de uitnoo- diging nog niet kan aannemen. Tegelijkertijd heeft zij evenwel haar bereidwilligheid uit gesproken de douanetarieven te verlagen. STEIGER INGESTORT. Eenige werklieden licht gewond. Gistermiddag omstreeks half twee is in de Allard Piersonlaan te 's-Gravenhage de stei ger van een bouwwerk ingestort, tengevolge waarvan vier arbeiders verwondingen, welke van niet ernstigen aard bleken te zijn, hebben opgeloopen. Twee werklieden konden op het werk ver bonden worden; de twee anderen werden naar het ziekenhuis aan den Zuidwal ge bracht. Een van hen, de ongeveer 36-jarige M., die een hoofdwond had opgeloopen, moest worden opgenomen. -

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1