DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De Ontwapeningsconferentie. De muiterij op de „Zeven Provinciën". Sugdiiksch Oveczicht tBuiieaCand Ho. 32 Dinsdag 7 Februari 1933 135e Jaargang Litwinov bespreekt uitvoerig het Russische voorstel, waarin o.tn. wordt uiteengezet wie „aanvaller" is bij een eventueelen oorlog. Een Duitsch program. DE PRUISISCHE LANDDAG WORDT ONTBONDEN. POLITIEK NIEUWS UIT DUITSCHLAND. Paniekstemmimg nergens op te merken. - Op ernstige bestraffing der muiters wordt aange drongen. PERSSTEMMEN. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- ei. Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, fiancc door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote cont en rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit twee bladen. De hoofdcommissie der ontwapeningscon ferentie heeft Maandag haar beraadslagin gen over het Fransche ontwapeningsplan voortgezet. Nadat de Grieksche gedelegeerde het plan een ideale oplossing had genoemd, was het woord aan Litwinov, de gedelegeerde van Rusland Litwinov stelde voor, als voorwaarde voor de oplossing der kwestie van de veiligheid en daarmede van de kwestie der ontwapening de volgende richtlijnen aan te nemen voor cle vaststelling der verantwoordelijkheid voor een oorlog en van den aanvaller: Bij het Sovjet-Russische voorstel wordt als aanvaller bij een internationaal conflict ver klaard die staat, die den oorlog verklaart; zonder oorlogsverklaring militair het gebiea van een anderen staat bezetkusten blokkeert en dergelijke militaire maatregelen neemt tegen een anderen staat (luchtaanval, bom bardement). Als mctiveering voor een aan val mogen niet worden aangevoerd redenen van politieken, economischen en strategischen aard, de exploitatie van een gebied, bescher ming van economische belangen, het niet-er- kennen van een anderen staat. In het bizon der worden bij het Sovjet-Russische voorstel niet als redenen voor een oorlog erkend; De binnenlandsche toestand van een staat, revc- lutionnaire bewegingen, politieke en economi sche wetgeving, stakingen, schending van in ternationale verdragen of het verbreken van diplomatieke betrekkingen, de weigering schulden te erkennen, het opzeggen van pri vilegies of concessies, religieuse of anti-reli- gieuse maatregelen, grensincidenten en het verbod van wapentransport. Litwinov merkte op, dat een breedvoerige behandeling der veiligheidskwestie en de daarmede verband houdende politieke kwes ties practisch beteekent een afzien van ontwa pening. Indien men thans niet komt tot een oplossing van de veiligheidskwestie, moet men vaststellen, dat het veiligheids- en het ontwapeningsprobleem niet geschikt is voor een olossing door een internationale confe- ferentie. De Ontwapeningsconferentie moet de door de regeering van Moskou voorgestelde bepa ling van „oorlog" en van „aanvaller" op nemen in het toekomstige verdrag als een „magna charta van de vrijheid der volkeren". O De vertegenwoordiger der Poolsche regee- ring, graaf Raschinsky, verklaarde zich voor het Fransche voorstel, doch zeide van de ren uitvoer legging van dat plan niet veel te verwachten. De Poohche regeering stelt voordat de conferentie overgaat tot de uit werking van een verdrag waarin wordt opge nomen het verbieden van den gasoorlog, van het bombardement uit de lucht, de beperking der hoofdaanvalswapenen, internationale controle der wapeningen en de afschaffing der particuliere wapenindustrie, controle van den wapenhandel e.d. In de „Daily Telegraph" schrijft Pertinax over de reis van den Poolschen vertegenwoor diger te Genève, dat de opvatting van Polen in lijnrechte tegenstelling staat met het Fran sche standpunt, zoodat Paul Boncour den Poolschen vertegenwoordiger heeft verzocht zich telefonisch in verbinding te stellen met den Poolschen minister van buitenlandsche zaken Beek, teneinde hem om nieuwe instruc ties te vragen. Het feit. dat Polen een verandering vreest van de ontwapeningsconferentie in een bij eenkomst tot regeling vas de territoriale be palingen der vredesverdragen, schijnt een der oorzaken te zijn. Warschau wenscht derhalve, dat de besprekingen zoo spoedig mogelijk worden beëindigd. Boncour staat op het standpunt, dat hij met kracht en zonder toe te geven aan het Fransche plan moet vasthou den. Van den Engelsche onderstaatssecretaris Eden heeft hij de verzekering gekregen, dat Engeland niet vijandig staat tegenover het Fransche plan van wederzijdsche steunver lening, en dat de Engelsche delegatie zich accoord zal verklaren met de verwijzing van het Fransche plan naar de politieke commis sie. Boncours heeft Nadolny willen bewijzen, dat de Duitsche vijandigheid tegen het Fran sche plan ongemotiveerd is, ornaat een Euro- peesch plan voor wederzijdsche hulpverlee ning de mogelijkheid van herzieningen der vredesverdragen niet uitsluit. o De Duitsche delegatie ter Ontwapenings conferentie heeft in overleg met de bevoegde instanties te Berlijn een werkprogram voor de Ontwapeningsconferentie uitgewerkt. Zij juicht de voorstellen, vervat in het En gelsche werkprogram, toe als een middel voor de espopediging der werkzaamheden, doch oefent op een aantal punten critiek. Het Duit sche program, dat pas zal worden gepubli ceerd. wanneer het aan het presidium der con ferentie zal zijn overhandigd, brengt het prin- cipieele Duitsche standpunt nopens de be langrijkste kwesties van het Ontwapenings probleem opnieuw tot uitdrukking, doch ver werpt pertinent het Engelsche voorstel de wapeningen etappegewijze over een aantal jaren te verminderen en eischt een vergaande kwalitatieve en kwantitatieve vermindering van alle bewapeningen. Onvoorwaardelijk wordt voor de tot standkoming van welke ontwapeningsovereenkomst ook geëischt de opheffing van deel V van het verdrag van Versailles en de vervanging der voormalige ontwapeningsbepalingen voor Duitschland door het toekomstige algemeene ontwape- ningserdrag. Bij de veiligheid van Duitsch land moet in de Ontwapeningsovereenkomst rekening worden gehouden met den stand der bewapening van de nabuurstaten van Duitsch land. In het Duitsche werkprogram wordt het van beslissend belang genoemd de conferen tie zoo spoedig mogelijk te besluiten en wordt de nadruk gelegd op de noodzakelijkheid van popsitieve vergaande resultaten. De Duitsche delegatie heeft in nauw con tact gestaan met de delegaties der met Duitschland bevriende mogendheden Oosten rijk, Hongarije, Bulgarije en ook Italië. Voorts zal overleer worden gepleegd met de Engelsche delegatie. Bij besluit van de commissie- van-drie. De commissie-van-drie heeft Maandag avond na een twee-urige zitting, in de bij rrordening van den rijkspresident bepaalde r^ve samenstelling met de stemmen van Jttwmmissaris von Papen en van landdag- Kerrl besloten den Pruisischen dag per 4 Maart te ontbinden. Arian Pres'dent van den Staatsraad, dr. noni auer' heeft niet aan de zitting deelge- denin" met mot'veering, dat hij de veror de j3n rijkspresident in strijd met grondwet acht. Pr. Adenauer en de ontbinding van den Pruisischen Landdag. Taad van de» Pruisischen staats- der rriIL Adenauer, heeft in de bijeenkomst Werd den l?lss'j"van"drie, waarin besloten V€rklarin</ afgelegd*6 ontb'nden> de volgende h. Februa°HC'€n'n£ va.n den rijkspresident van rijksgronfi 's, 111 sjrÜd met art. 17 van de °f in heL - e? ^oor het Staatsgerechts- g^okken van 2 October 1932 daaruit r'et 'n staat u®!es- Ik ben dientengevolge a^hssaris .e.eroennen> dat de heer rijks- ïu 14 van Ho p PaPeiVbevoegd is het bij ^ekfrii', grondwet den ore- c recht uit te oefenen. Ik wei ger daarom aan de stemming deel te nemen en verwijs, voor wat het zakelijke betreft, aan mijn verklaring van 4 Febr De regeering Braun doet een beroep op het Staatsgerechts- hol. In een vrij uitvoerige mededeeling betref fende de opvatting van het Pruisische staats- ministerie nopens de verordening van den rijkspresident inzake het herstellen van ge ordende toestanden in Pruisen van 6 Febr. wordt verklaard, dat de nieuwe verordening tegen de rijksgrondwet en tegen het principe der beslissing van het Staatsgerechtshof in gaat. De Pruisische staatsregeering zal der halve onverwijld een beroep doen op de be slissing van het Staatsgerechtshof. Plannen voor communistische hongermarsch naar Brunswi)k. In Brunswijk zijn bij leden der communis tische partij en nevenverwante organisaties huiszoekingen gehouden. De president van politie meldt in dit verband nader, dat druk werken in beslag zijn genomen, waarin tot algemeene staking wordt opgeroepen, terwijl tevens plannen en drukwerken gevonden zijn met betrekking tot een hongermarsch naar Brunswijk op 11 Febr. Een doode te Hamburg Maandagavond is een nat.-soc. in de Beyerstrasse doodgeschoten. Een doode en zes zwaar ge wonden te Homberg. Er bestond veel belangstelling voor de ter aarde bestelling van den Woensdag bij on geregeldheden te Homberg om het leven ge- konr.en S.A.-man, Paffrath. Toen de begrafe nisstoet door de Kremerstrasse trok, hebben zich incidenten voorgedaan. De politie, uit gerust met stormhelmen en karabijnen stelde direct een onderzoek in. Een nationaal-socia- list werd gedood en zes andere personen werden ernstig gewond. Het schijnt dat bij de vechtpartij ook van handgranaten gebruik is gemaakt. De politie heeft nog geen mede deeling betreffende het gebeurde verstrekt. Twee dooden te Dornagen. Naar thans pas bekend wordt, is het in den nacht op Zaterdag te Dornagen tot bot singen gekomen tusschen communisten uit de omgeving en nat.-soc. Er werd van vuurwa penen gebriuk gemaakt. Een nat.-soc. en een communist werden gedood. Botsingen te Charlottenburg. Vannacht vielen te Charlottenburg vier nazi's een 39-jarigen chauffeur aan, waarbij een hunner hem met een revolver in de borst schoot. De chauffeur, die lid is van de K. P. D., werd zwaar gewond. Drie van de vier nazi's werden gearresteerd. Ook op twee an dere plaatsen in de stad kwam het tot schiet partijen. Een 17-jarige nationaal-socialist werd door communisten neergeschoten. El ders werd een 22-jarige metselaar ernstig en een schilder licht gewond. Vechtpartijen te Harburg. In den afgeloopen nacht werd te Harburg een communist door 4 nazi's aangevallen en afgeranseld. De man haalde hulp uit een partij-lokaal en toen de overige communisten op straat kwamen werd door de nazi's op hen geschoten waarbij een communist werd gedood en een ander aan het been werd ge wond. De daders zijn door de politie ge arresteerd. Vechtpartijen in Leisnig met 8 gewonden. Na afloop van een demonstratie van het IJzeren Front ontstonden op verschillende plaatsen vechtpartijen met nazi's. Zeven per sonen, allen tot verschillende linkscho groe pen behoorend, werden gewond en een Reichsbanner-man door 'n schot in den buik gevaarlijk gewond. De nazi's beweren dat de gewonden een inval hebben willen doen in een van hun partijlokalen. Wat de voorzitter van den Volks raad ervan zei. De voorzitter van den Volksraad opende de vergadering gistermorgen met de volgen de mededeeling: „Mijne Heeren. Sedert de vorige vergade ring gesloten werd, heeft zich een belang rijke en ernstige gebeurtenis afgespeeld met een der oorlogsschepen. Ik spreek de hoop uit, dat dit incident en ook alle machinaties die daaraan mogelijk ten grondslag liggen door de regeering spoedig en volstrekt af doende tot een einde zullen worden gebracht. Wat wij noodig hebben in dit zwaar ge troffen land, dat zijn geen bedenkelijke avon turen, maar dat is arbeid en rust. Ik stel u voor rustig aan den arbeid te gaan". Deze verklaring werd, naar Aneta er in het telegram aan het Hbl. aan toevoegt, met applaus ontvangen. Een audiëntie afgelast. In verband met de verschillende bespre kingen, welke door den minister van defensie gevoerd moeten worden in verband met de ongeregeldheden in Indië, is de audiëntie welke gistermiddag plaats zou hebben met leden van het Cambo, het comité van actie samengesteld uit den bond van marine-sche pelingen en marine-oirdepofficieren, afgelast. De audiëntie welke was aangevraagd ter bespreking van den toestand van het marine personeel, werd nu gehouden met den secre taris-generaal. De vertegenwoordigers van het Cambo hebben aan den heer Van Ginkel hun be langen voorgedragen, maar de secretaris generaal was natuurlijk niet bevoegd eenige toezegging te doen. De delegatie heeft daar op besloten gebruik te maken van het recht om ounieuw een audiëntie bij den minister aan te vragen. De ministers van koloniën en van defensie voeren besprekin gen. Gisteravond een minister raad gehouden. Naar Aneta-Hoiland gister meldde, hebben de ministers van koloniën en van defensie be sprekingen gehouden over het gebeurde aan boord van De Zeven Provinciën. Eerstgenoemde bewindsman heeft ook gis termiddag geconfereerd met den voorzitter van den ministerraad, den minister van bin nenlandsche zaken. Gisteravond is de ministerraad bijeen ge komen. Dat wil niet zeggen dat een bijzon dere vergadering van dien raad is belegd, daar de wekelijksche bijeenkomst, die vroe ger steeds op Dinsdagmorgen placht gehou den te worden, in den laatsten tijd zeer dik wijls op Maandagavond plaats vindt. Intusschen mag men met zekerheid aan nemen, zegt de Tel., dat de jongste gebeurte nissen in Indië een onderwerp van bespre king hebben uitgemaakt. Een betooging van trouw. De inwoners van Batavia hebben plannen beraamd om heden Dinsdagavond een demonstratie van trouw op touw te zetten. Zij zullen zich dan naar het paleis van den G. G. begeven om hun trouw aan de regee ring te betuigen. Hoe men in Batavia de berichten opnam. De correspondent van het Hbld te Bata via telefoneerde gisterochtend: Het bericht van de muiterij werd als een donderslag te Batavia vernomen. De belang stelling bij het publiek is zeer groot, maai er is geen schijn of schaduw van -paniek stemming. Algemeen hoopt men, dat de re geering door doortastend optreden een eind zal maken aan het schandaal, dat een Ne- derlandsch oorlogsschip onder commando van muiters door den oceaan vaart. Weliswaar viel er sedert de afkondiging van de nieuwe salariskorting, die voor de Europeesche schepelingen 14 en voor de in- heemsche 17 bedraagt, een zekere span ning op te merken, maar deze scheen lang zamerhand te luwen, ofschoon de dienstwei gering van de 425 man inheemsch personeel in de afgeloopen week te Soerabaja werd be schouwd als een ernstig feit. Behalve de grief van de korting bestaat bij het in heemsch personeel de grief, dat men onder scheid heeft gemaakt tusschen hen en de Europeesche schepelingen, ofschoon dit on derscheid volkomen logisch is, hetgeen men echter aan verbitterde lieden niet gemakkelijk duidelijk kan maken. „De Zeven Provinciën was op een oefen tocht sedert begin Januari. Het schip had juist in Sabang gebunkerd en geprovian deerd, want het zou nog een maand moeten wegblijven alvorens naar Soerabaja terug te keeren. Donderdag kwam het ter reede van Oleh-leh; het zou daarna den oefentocht in den Indischen Oceaan aanvangen. De sleu tel van het geheim, hoe er sprake kan zijn van muiterij onder inheemsch personeel, ligt in het feit, dat „De Zeven Provinciën" een instructieschip is, dat naar verhouding veel meer Indische schepelingen aan boord heeft dan onze andere oorlogsbodems. De afkome- lingen van de kweekschool voor inlandsch marinepersoneel te Makassar doen meestal hun eerste practische ervaring op aan boord van „De Zeven Provinciën". Bovendien geldt voor ouder Inlandsch personeel plaat sing op dit schip meestal als straf. De vliegbooten toch gister nog vertrokken. Gistermiddag zijn de Dornier wals van Batavia naar Telokbetong vertrokken. De indruk te Amsterdam. De communisten hebben onmiddellijk ge bruik gemaakt van de gelegenheid en ma nifesten verspreid, waarin zij op hun ma nier het publiek omtrent de Indische muiterij van voorlichting dienden. De verspreiding van deze manifesten gaf hier en daar in de binnenstad nog al eens aanleiding tot op loopjes, maar er kwamen geen incidenten voor. Teneinde te voorkomen, dat de communis ten actie zouden gaan voeren in de omge ving van de marine-kazerne, was een speci aal politie-detachement op Kattenburg aan wezig. Voorts werd er op het C.S. op gelet of er zich ook communistische leiders naar Den Helder begaven. Gisterochtend vroeg hebben de mariniers van het Amsterdamsche garnizoen een marsch door de stad gemaakt een marsch, die reeds dagen tevoren was vastgesteld, maar in verband met de Indische berichten in 't bijzonder de publieke aandacht heeft ge trokken. Het spreekt van zelf, dat verschillende bla den beschouwingen wijden aan de gebeurtenis sen met De Zeven Provinciën, het opleidings schip voor inlandsche schepelingen. De stemming in Den Helder. Naar aanleiding van de muiterij op „De Zeven Provinciën" had de Tel. een onderhoud met de marine-autoriteiten te Den Helder. „Wij zijn er van overtuigd, zoo deelde men mede, dat van revolutionnaire zijde gepoogd zal worden relletjes te verwekken onder het marinepersoneel in Nederland en hiertegen hebben wij maatregelen genomen. Er is hier te lande onder het marinepersoneel absoluut niets onregelmatigs gebeurd, doch de maat regelen, die genomen zijn, strekken slechts daartoe, dat men op een eventueele onregel matigheid, verwekt door revolutionnaire ele menten, is voorbereid. De geest onder het marinepersoneel in Nederland is rustig. Men is niet in revolutionnaire bonden georgani seerd. De personeelsbonden willen in die richting niet gaan". Verder werd medegedeeld, dat er van ze kere zijde getracht was onrust onder het personeel te verwekken. In de treinen, waar mede de verlofgangers huiswaarts keerden, werden opruiende pamfletten verspreid, waarin de Nederlandsche soldaten worden opgehitst tot een algemeen verzet bij leger en vloot en om het voorbeeld van de jongens van De Zeven Provinciën te volgen. De herkomst van het pamflet, dat onderteekend is door een soldatencommissie, is niet bekend. Het geschrift eindigt met den zin: „Leve de we reldrevolutie". Om te voorkomen, dat revolu tionnaire elementen in Den Helder zouden binnenkomen om daar een agitatie te ver wekken. heeft men enkele maatregelen geno men. Auto's worden op de wegen, welke toe gang tot Den Helder geven, aangehouden. Zijn er communistische cellen op de vloot in Nederland, zoo vroeg de journalist In Ned.-Indië zullen wellicht enkele onder de marine zijn, maar hier in Nederland waar schijnlijk niet. In het personeel zijn weinig communistische elementen. De besturen van de organisatie hebben tot rust aangemaand. Het lag in het plan van de organisatie om aa. Donderdag een vergadering te beleggen om den toestand te bespreken. Het voornemen was om deze vergadering openbaar te doen zijn, doch hieromtrent heeft men nog geen beslissing genomen, omdat men het onder de gegeven omstandigheden niet zeer gewenscht acht een openbare vergadering te beleggen. Over deze aangelegenheid wordt nog van ge dachten gewisseld, ook met het oog op de rust en orde in de gemeente Den Helder. De muiterij wordt door de autorteiten als zeer ernstig gekwalificeerd. Er zal evenwel afgewacht dienen te worden hoe de toestand zich verder zal ontwikkelen. Uit volkenrech telijk oogpunt, zoo zeide men, is deze zeer precair te noemen. Immers een muitend schip met insurgenten op volle zee neemt hoegenaamd geen positie in. Het is als het ware vogelvrij verklaard. Wordt zulk een schip in volle zee (met in de Nederl. territo riale wateren) aangetroffen door een oorlogs schip van welke mogendheid ook, dan heeft dit schip het recht het muitend schip zonder omslag in den grond te boren. Daar het vol komen buiten elke wet staat, wordt het gelijk gesteld met een zeeroover. Het is te hopen, dat het niet tot bloedvergieten zaT komen; dit zou op de gevolgen zeer zeker invloed hebben. Voor zoover thans bekend is, zijn er geen revolutionnaire krachten van buiten op het schip aanwezig en bevinden zich slechts de eigen manschappen aan boord. Men hoopt, dat de oproermakers het onhoudbare van hun positie zullen inzien en het niet op gewelddadigheden zullen laten aankomen. Men heeft hier rekening te houden met de mentaliteit van het inlandsche personeel. Het is mogelijk, dat het er gauw genoeg van krijgt, hetgeen kan gebeuren als de levens middelen aan boord op raken. Gevraagd werd nog iets omtrent de eventu eele bestraffing van de muiters. Deze, mari neschepelingen zijnde, staan onder de Ned. wetgeving en niet onder die van Ned.- Indië. De doodstraf kan volgens dit straf recht niet dan in oorlog worden toegepast, behalve op de belhamels. De toestand in Den Helder is op het oogenblik volkomen rustig al heeft men maatregelen genomen om op alle eventualiteiten voorbereid te zijn. Wat de bladen van de muiterij zeggen. Het Hbld. (lib.) noemt als oorzaak de sala riskortingen en zegt dan o.a.: Blijkbaar is de stemming onder het perso neel aan boord van „De Zeven Provinciën'' geheel verkeerd aangevoeld, zoodat dit, ver moedelijk georganiseerde, maar in elk geval voor niets terugdeinzende verzet het» gezag volledig heeft kunnen overrompelen. Dit is op zichzelf een hoogst ernstig feit, bijna net zoo ernstig als het feit van de muiterij zelf Met spanning wachten wij af wanneer het gezag weer meester van de wel zeer pijnlijke situatie zal worden. Door snel en onverbidde lijk streng optreden in het ergste geval door de muiters gewapenderhand tot over gave te dwingen, hetgeen, gezien onze machtsmiddelen (vliegtuigen-bommenwerpers of onderzeebooten) in de uiterste noodzaak niet moeilijk moet vallen, al onderschatten wij het offer niet dat daardoor geëischt zou worden zal voorkomen moeten worden dat de toestand verergert. Dit feit is voor onze marine een ontzettende slag. Het ernstigste van dit verzet is niet in de eerste plaats de ergerlijke gezagsaantasting in de marine zelve; deze muiterij op een van Harer Majesteitsoorlogsschepen beteekent dat een van de pijlers waarop het Nederlandsche gezag in Indië rust op verontrustende wijze ondermijnd blijkt te zijn. Het feit dat inland sche matrozen de officieren van een oorlogs schip van de „Kompenie" hebben kunnen overrompelen en met dit schip onder stoom zijn gegaan, moet wel een zeer diepen indruk maken op de Indische nationalisten, en het is koren op den molen der communisten, wier verhouding tot wat hier heeft plaats gehad nader zal moeten worden onderzocht, indien er sporen zijn die op zulk een relatie wiizefl.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 1