Alkmaarsche Courant.
van spiomneFeTspiomge
OUuUomeuws
feuilleton
Ronden! nn en dertigste Jaargang.
DONDERDAG 6 APRIL
X
Het mysterie van het
diamanten kruis.
Mo. 82
1933
Henry Hall. 2.05
3.20 Gramofoonpl.
Vrijdag 7 April.
Hilversum, 296 M. (8—12—, 4.-8.— en
!l—12.—VARA, 12-4—AVRO en de
VPRO van 8—11— uur). 8.— Gramofoon
platen. 9.De Notenkrakers o.l.v. D.
Wins en gramofoonplaten. 10.VPRO-
morgenwijding. 10.15 Vervolg orkestconcert
11.10 „Onze keuken" door P. J. Kers. 11 40
Declamatie door Janny van Oogen. 12—
Gramofoonplaten. 12.30 Omroeporkest o.l.v
N. Treep en gramofoonplaten. 2.Mevr.
W. van Hooff—Guathérie van Weezei: Zwe
den. 2.30 Vervolg Omroeporkest. 4— VA
RA-Kleinorkest o.l.v. P. Duchant. 4.50 Kin
deruurtje. 5.30 Vervolg orkestconcert. 6
Gramofoonplaten. 6.10 Orgelspel door Joh
Jong. 6.40 Causerie over de USSR door
Prof. Mr. H. Frijda. 7.Vervolg orgelspel.
7.15 Gramofoonplaten. 8.Causerie door
ds. G. van Duyl. 8.30 Concert door J. Bla
zer, cello. J. Stotijn, hobo en Cath. Severens,
piano. 9.Causerie 9.30 Vervolg concert
10.Persberichten. 10 15 Toespiaak door
Ds. E. D. Spelberg. 10.45 Gramofoonplaten
11.Muzikaal allerlei, banjo-guitaar, zang,
orgel, cecelesta en piano.
Huizen, 1875 M. (Algemeen programma
te verzorgen door de KRO). 89.15 en
10— Gramofoonplaten. 11.3012— Half
uurtje voor zieken en ouden van dagen. 12.15
Orkestconcert en gramofoonplaten. 1 40 So
listenconcert. 2.30 Gewijde muziek. 3.50
Gramofoonplaten. 4.Causerie 4 30 Voor
dracht. 5— Gramofoonplaten. 5.15 Voor
dracht. 5.45 Gramofoonplaten. 6— Lezing
615 Gramofoonplaten. 7.10 Lezing. 7.45
Concert uit Warschau. 9.20 Vaz Dias. 9.25
Gramofoonplaten. 9.3C Populair concert
U Vaz Dias. 11 05—12— Gramofoonpl
Daventry, 1554 M. 1035 Morgenwijding
10.50 Tijdsein, berichten. 11.05—11.20 Le
(tweede serie)
(Slot.)
De Spionnage van Sovjet-Rusl md.
In het oude Rusland, dat van den
Tsaar, bestond de Ochrana, de geheime
dienst, die veel meer was dan spionnage-
dienst alleen, en die zonder bezwaar
voor tegenspraak almachtig kon worder.
genoemd in geheel het groote Russische
Rijk. Haar leiding was aan niemand,
behalve aan den Minister van Buiten-
landsche Zaken en den Chef der politie-
afdeeling verantwoording verschuldigd;
haar bevelen waren wet voor iederen
Russische beambte. Mocht zij zich hebben
vergist, dan kon het herstel later komen,
maar komen deod het eigenlijk nooit
Het stelsel van de Ochrana bracht
mede, gelijk de geheime politie van
Fouché ten tijde van Napoleon, dat ook
schijnbaar eenvoudige en rustige bur
gers werden nagegaan en beluisterd
Wie een positie van eenige beteekenis
innam, kon ervan verzekerd zijn, dat
een dossier omtrent zijn persoon, zijn
relaties, zijn gewoonten bij de Ochrana
aanwezig was. Maar, niet ten onrechte
gold het motto: beter te veel dan te wei
nig, werden ook eenvoudige lieden in het
oog gehouden en werd in café's, in verga
deringen, bij wedstrijden, kortom overal
daar waar personen elkander ontmoet
ten het oor te luisteren gelegd. Een be
ambte var geringe beteekenis in een
kleine stadje in de Ukraine heeft eens
tot zijn nadeel ondervonden hoe alwa-
kend het oog der Ochrana was. Hij was
een ijverig ambtenaar, die de hem ge
geven bevelen uitvoerde; niet vroeg
naar het hoe en waarom; kortom het
model van een ambtenaar gelijk Pusland
die kon wenschen. Eens bracht hij zijn
verlof voor een deel in Zwitserland
door; hij bezocht Zürich, hij besteeg de
Utli-berg, hij wandelde er, maar had
geen enkel avontuur, dat hij zich later
kon herinneren. En toch, vanaf het
oogenblik. dat hij terugkeerde, gevoelde
hij dat zijn gangen werden nagegaan;
meer dan eens werd hij door zijn chefs
en door de politie aan een verhoor on
derworpen; voorrechten hem vroeger
toegestaan, werden ingetrokken Hij
mocht zich tenslotte gelukkig rekenen
zing. 12.20 Orgelspel
BBC-Dansorkest o.l.v.
Haydn Hetard's orkest.
4.20 Northern Studio-orkest o.l.v. J. Bridge.
5.35 Kinderuur. 6.20 Berichten. 6.50 Schu-
mann-pianorecital door C. Dixon. 7.10, 7 25
en 7.50 Lezing. 8.20 „The Pyramid", hoor
spel van N. Edwards en „A Visitor from
Down under", hoorspel naar L. P. Hartlev.
9.20 Berichten en lezing. 9.55 „The Piper",
lyrisch drama in 1 acte van H. Ferrers. Lei
ding; Aylmer Buesst. 10.55 Voordracht
U— Gramofoonplaten. 11.05—12.20 Ge-
raldo's Tango-orkest en de Savoy Hotel
Orpheans.
Parijs „Radio-Paris", 1724 M. 7.05, 11 50,
5.50 en 6.40 Gramofoohplaten. 8.05 Kamer
muziek m. m. v. strijk- en blaasinstrumenten
Kaluruiborg, 1153 M. 2.20—4.20 C. Ry-
dahl's orkest m. m. v. K. Hjorth, zang en V.
Fischer, piano. 7.20 Reportage -"an een ver
gadering. 9.35 Brahms' Trio voor piano,
viool en waldhoorn Es gr t. op. 40. 10.05—
11.50 Dansmuziek o.l.v. Olfert Werner.
Langenberg, 473 M. 6.25 en 10.40 Gra
mofoonplaten. 11.20 Concert o.l.v. Kloss, m
m v. vioolsolist. 12.20 Corcert o.l.v. Eysoldt
1 50 Gramofoonplaten. 4.20 Concert. 7.20
Gevarieerd programma m. m. v. het Werag-
kleinorkest en solisten o.l.v. F. Neumann
Rome, 441 M. 8.C5 Gevarieerd concert,
orkest en solisten. 8.50 Radiotooneel. 9 20
Vervolg concert.
Brussel, 338 M. en 508 M. 338 M.: 11.20
Gramofoonplaten. 12.30 Omroepkleinorkest
o.l.v. Leemans. 4.20 Dansmuziek uit St
Sauveur. 5.20 Gramofoonplaten. 5 50 Kwar
tetconcert. 7.20 Gramofoonplaten. 7.40
Europeesch concert uit Warschau. 9.30
Dansmuziek. 508 M.: 11.20 Omroepklein
orkest o.l.v. Leemans. 12.30 Gramofoonpl
4.20 Radio-symphon:e-orkest ol.v. Meule-
mans. 5 35 Omroepkleinorkest o.l.v. Lee
mans. 6.05 Piano-recital. 7-20 Omroepsym-
phonie-orkest o.l.v. Meulemans m. m. v.
zangsoliste. 9.45 Gramofoonmuziek.
Zeesen, 1635 M. 6.55 Concert uit Breslau
o.l.v. Franz Marszalek. m. m. v. B. Ebner
Óswald, sopraan. 7.20 Gramofoonplaten
7 50 Alois Pachernegg en zijn orkest. 9.20
en 10.05 Berichten. 10 20—11 20 Concert
uit Stuttgart o.l.v. Gustav Göerlioh.
H. Dawson. 1.05' plannen smeden, die zij onmiddellijk handelt, en inderdaad dingen vertelt,
dat hij er aldus afkwam, want later
bleek hem dat gedurende zijn doodon
schuldige vacantiereis hij in betrekking
was geweest met een der meest beden
kelijke Russische revolutionnairen. Hi,
had dezen voor het eerst ontmoet in een
café te Zürich, toen de man, bemerken
de dat hij Rus was, hem een courant ter
lezing aanbood; hij was hem enkele da
gen later toevalligerwijze op den Utli-
berg tegen gekomen en had met hem
het schitterende uitzicht bewonderd
hij had hem nog eens in hetzelfde café
gezien en weer enkele woorden met hem
gewisseld. Dat was alles, maar de Och
rana, die waakte tot in de verste uithoe
ken van de wereld, wist het en vond het
verdacht! Men verlieze daarbij niet uit
het oog, dat de stoutmoedigste nihilis
ten somtijds zijn aangetroffen in de
hoogste ambtelijke kringen, ja dat meer
dan een hofdame van het keizerlijk ge
volg bereid is gebleken aan nihilistische
samenzweringen medewerking te ver
leenen!
Teneinde de revolutionnaire beweging,
naarmate deze verder in en buiten Rus
land om zich heen greep, te bestrijden,
bediende de Ochrana zich van het wel
iswaar niet door haar uitgevonden, maar
toch ongetwijfeld door haar voor het
eerst op groote schaal toegepaste mid
del van contra-spionnage in den kring
der revolutionnairen zelf. Niet alleen
hadden nihilisten en revolptionnairen
het wakend oog van de politie te vree
zen, maar bijkans nimmer waren zij
zeker van de zuiverheid van degenen,
die in hun plannen deelden. Werd aan
den eenen kant, teneinde het gevaar
voor persoonlijke ontdekking te ver
minderen, aan de samenzwerende revo
lutionnairen of nihilisten zelden of
nooit opening gedaan van den naam en
persoon der medeplichtigen, en kwamen
zii dikwerf samen op zoodanige wijze
dat herkenning uitgesloten moest hee-
ten dit bracht voor den stoutmoedi-
gen politiespion de mogelijkheid met
zich om zich, wanneer hij maar van een
wachtwoord of een herkenningsteeken
en zekere gebruiken volledig op de
hoogte was, in oen comploteerend gezel
schap binnen te dringen. Dat is meer
dan eens geschied, maar afgescheiden
daarvan waren zelfs vooraanstaande re
volutionnaire figuren somwijlen in
dienst van de politie. Zij hielpen mede
uit het Engeisch van Chester K. S. Steele
door A W v. E.v. R.
18
„O, kolonel Brentnall! Ik ben hier geko
men, om U te vragen, mij hem te helpen!
Dat wilt U toch wel? Zeg niet neen!"
Het gelaat van het jonge meisje, haar
blauwe oogen, de uitgestrekte handen, de
geheele houding van haar lenig, jong
lichaam stemde in met die bede.
„Lieve, jonge dame", begon de kolonel,
maar zij viel hem in de rede.
„U bent toch de detective?"
„Wel eh ik zeg liever een detec
tive, want er zijn er zooveel, en ik ben er
maar één van!"
„Maar u bent toch de detective uit New-
York?"
TL-"ua' ra?ar 'k begrijp niet, hoe u dat weet!
Ik ben hier niet voor mijn beroepsbezighe
den, ofschoon ik heb mij hier terugge
trokken en ik zou liever
„Maar U zoudt toch niet weigeren,
iemand te helpen, die Uw hulp noodig had
nietwaar? Dat zoudt U niet, dat weet ik ze
ker!'' En het meisje glimlachte door haar
tranen heen.
„O, natuurlijk niet, als het iets te maken
daarna uitbrachten; zij waren ook
agents provocateurs in dien zin, dat zij
personen, die wel verdacht, maar nog
niet schuldig waren, tot een of andere
daad aanzetten, die hen in de gevange
nis bracht. In het bijzonder de arbei
dersbeweging in Petersbureau van 1905,
waarbij Vader Gapon, de bekende pries
ter zich aan het hoofd stelde, telde
agents provocateurs in haar midden,
en, zijn de onthullingen juist, die men
later beeft ontvangen, dan behoorde
vader Gapon zelf tot de spionnen der
politie.
Is dat waar, dan kleeft aan zijne her
inneringen het bloed van den rooden
Zondag van Februari 1905. Langen tijd
is Gapon's medeplichtigheid verborgen
gebleven, maar op een dag heeft men
onverwachts in de kelders van een leeg
staand huis zijn lijk gevonden, doodge
stoken met een mes, waaraan een papier
was gehecht, dat te kennen gaf, dat door
deze daad aan wraak was voldaan!
De staatsgreep van October 1917
bracht, te plotseling dan dat vernieti
ging of verberging daaraan had kunnen
vooraf gaan, de rijk gevulde dossiers
van de Ochrana in handen van de Bols
jewieken. En deze hebben er gebruik
van gemaakt. De hoogere ambtenaren
van de Ochrana, voor zooverre zij nog
aanwezig en in leven waren, konden hun
geen diensten bewijzen; zij waren ook te
gehaat bij de vroegere revolutionnairen
dan dat zij gespaard konden worden.
Maar de gere beambten, die gehandeld
hadden op bevel van de chefs zonder in
den regel zelfs te weten om wie en wat
het ging, konden aan het nieuwe regeer-
stelsel goede diensten bewijzen. Oor
spronkelijk werd de Ochrana vervangen
door de Tcheka, een afkorting van
Tcherzvytchaika, hetgeen beteekent:
buitengewone commissie. Maar de
Tcheka maakte zich na eenigen tijd ge
haat zelfs bij de aanhangers ven het
roode bewind en compromiteerde zich
in de oogen van het buitenland door te
rechtstellingen op al te groote schaal en
zonder het minste bewijs toe te laten.
Tegenover de Tcheka was het optreden
van de Ochrana. dat toch werkelijk mee-
doogenloos genoeg was, kinderspel. De
Tcheka onderging dientengevolge een
reorganisatie en veranderde ook van
naam. Door Djerazjinski, den eersten
president, georganiseerd, verkreeg zij
den naam van Gepoe, afkorting van de
cirie letters G P Oe, naar den Russischen
naam die beteekent: politiek bestuur
van den Staat. Djerzjinski werd door
een dergenen, die hij wreed had achter
volgd, vermoord. In zijn rede van 17
October 1924 zeide hij: De ons ter ver
voeging gestelde opdrachten zijn in den
regel overdreven of zonder meer fan-
tastischen gedachten, onze rapporten
notoire leugens, want onze methoden
maken het noodzakelijk dat ieder onzer
agenten zooveel liegt als hem noodig
voorkomt. En inderdaad, de Gepoe heeft
grooter macht dan ooit de Ochrana heeft
bezeten. Deze toch had naast zich een
afzonderlijken dienst van de Russische
Intelligence Servise en had zich niet te
bemoeien met de spionnage in en van
het buitenland; dit waren afzonderlijke
aangelegenheden, die onder verschil
lende ministeries ressorteerden. Juist
omdat deze afzonderlijke diensten moes
ten moesten worden ontzien, stond de
Oehrana tegenover stoutmoedige samen
zweerders, die dit wisten en in hun voor
deel aanwendden, dikwerf machteloos.
De Gepoe heeft deze fout vermeden,
want evenals bij de Tcheka zijn er twee
secties, die de Ocharana niet kende, die
van de contra-spionnage in Rusiand en
die van de spionnage in het buitenland
Geheel het samenstel van de Gepoe
neemt een wijk in Moskou, de Ljubljan-
ka, in beslag; daar zijn echter niet alleen
de bureaux van de Gepoe, maar daar
zijn ook de gevangenissen en de ops'ag'
plaatsen van het materiaal, dat ze noo
dig heeft. Zij, die in de gevangenissen
van de Gepoe worden opgesloten, weten
tevoren zeker, evenals de politieke ge
vangenen der Ochrana in de Peters- en
Paulusvestingen het wisten, dat zij die
sombere muren niet verlaten dan om
naar Murmansk. Tobolsk, Marin of wel
licht nog verder, naar het doodseiland
Solowski te worden vervoerd. Evenals
het roode Rusland van het Czarisme de
politiemethoden heeft overgenomen
heeft het de Siberische straffen overge
nomen en deze eerder erger dan beter
gemaakt. Vigilant in zijn boek, dat de
geheimen van de moderne spionnage be-
had met menschelijkheid, zou ik mijn hulp
niet weigeren. Maar ambtshalve werke
lijk ik ben hier niet als detective! Ik kan
nu wezenlijk niets op mij nemen! Ik wil
niet graag ruw of onbeleefd schijnen, maar ik
kan niet
„Zelfs niet voor het dubbele honorarium,
dat U gewoonlijk rekent? Ik wil graag goed
betalen voor wat U voor mij en hem
doet. Mijn vader is rijk, en ik heb zelf wat
geld. Ik zou het er tot den laatsten dollar
voor over hebben. En toen ik vader vertelde,
waar ik van plan, was heen te gaan, zei hij
dat er ook alles voor over had! Wij ge|oo-
ven beiden, dat Jimmy onschuldig is, en dat
willen wij iedereen bewijzen, zoo gauw we
kunnen. Daarom kwam ik regelrecht naar u
toe. Ik kon niet wachten- Misschien deed ik er
verkeerd aan. hier te komen, het spijt mij,
dat ik u in uw visschen gestoord heb! Maar
dit is zooiets zooiets gewichtigs het
beteekent zooveel voor hem voor mij!
Ik ik
Zij stotterde en keek van Shag naar den
kolonel en toen weer naar den sympathieken
neger, want op diens gelaat was medelijden
te lezen.
„Hoe wist U, dat U mij hier kon vinden?
vroeg kolonel Ashley.
„Ik ging naar uw hotel. Daar vertelde
men mij, dat U bij dit riviertje was. Het is
het eenige, waar forel zit, behalve de beek
op de boerderij van mijn vader."
„Heeft U vader een forellenbeek?" en de
oogen van den kolonel begonnen vriendelijk
te glanzen.
die men nauwelijks kon vermoeden,
weet mede te deelen, dat op dit eiland
het jaarlijksch aantal van overleden po
litieke gevangenen 3000 bedraagt Maar
de Russen, hoe gaarne zij goed zijn inge
licht, houden van deze dingen geen sta
tistieken aan!
Hoe goed de Gepoe waakt, blijl t niet
alleen uit de soms fantastische srhij
nende, en toch vermoedelijk geenszins
overdreven verhalen, die uit Rusland
tot ons overkomen, maar blijkt uit de
practische ervaringen van volkomen on
schuldige personen Een Amerikaan, die
lid was van een der hulpcommissies,
ging met een Amerikaansche missie
mede teneinde levensmiddelen te bren
gen aan de stervende Russische bevol
king in de jaren, die onmiddellijk op
het einde van den oorlog volgden Reeds
voordat hij den Oceaan was overgesto
ken, was hij gewaarschuwd om voor
zichtig te zijn in zijn uitlatingen, ook
voordat hij voet op Russischen bodem
zette. Hij verbleef enkele weken te Lon
den, zag er vrienden en bekerden en
werd een der laatste dagen van zijn
verblijf te dineeren genoodigd bij den
Aartsbischop van Canterburv. Hij zag
in het aannemen van deze uitnoodiging
niets gevaarlijks, te meer, omdat de
Aartsbisschop in het werk ter bestrij
ding van den hongersnood in Rusland
was geinteresseerd. Maar toen hij ten
slotte in Moskou aankwam, bleek het
hem, dat de Russische politie op de
hoogte was van alle degenen met wie hij
had gesproken, en in het bijzonder be
lang stelde in het diner bij den Aarts
bisschop en de personen, met wie hij
daar aan tafel had gezeten. Het scheen
een oogenblik, dat men hem zelfs den
toegang tot Rusland wilde verbieden.
Zijn eigen Doopsgezinde gemeente in
Amerika had hem verzocht het noodige
te doen voor de Doopsgezinden, die aan
den hongersnood waren overgegeven
Maar onze Amerikaan kende geen Rus
sisch, vertrouwde terecht niet alle in
lichtingen, die hem door de Sovjet
ambtenaren werden gegeven, en tracht
te daarom langs anderen weg uit te vin
den ,waar hij zijn hongerlijdende ge-
loofsgenooten kon vinden. Op een feest
avond, die hij bijwoonde, kwam hij in
aanraking met een zekere Gravin Tol-
stoi, een achternicht van den grooten
schrijver van dien naam. Zij zeide hem,
dat zij in staat was hem in aanraking
te brengen met verschillende vooraan
staande personen der Doopsgezinde ge
meente in Rusland en noodigde hem
daarom uit tot eene bespreking '.e ha
rent, waarvan plaats, dag en uur strikt
geheim waren gehouden onder de wei
nigen, die daarbij waren betrokken. En
inderdaad, in het huis van de gravin
was niemand anders dan het kleine ge
zelschap, de deuren waren gesloten
verdachte hoeken waren tevoren gein-
specteerd. En toch bemerkte de Ameri
kaan, toen hij den volgendag dag werd
uitgenoodigd op het bureau van de
plaatselijke Tcheka te verschijnen, dat
men een stenografisch verslag had van
het door hem gesprokene, opgemaakt op
een wijze, die nog altijd voor hem een
geheim is. Was gravin Tolstoi een agent
provocateur, of was er wellicht in haar
woning een geluid opvangend instru
ment aangebracht, dat door een der be
dienden van het huis werd in- en uitge
schakeld? Het voorgevallene is slechts
een bewijs van de waakzaamheid, He
aan den dag wordt gelegd.
De Tcheka, thans de Gepoe. heeft haar
'ofdkwartier als gezegd in Moskou.
Maar in elke stad of plaats van eenige
beteekenis is er een plaatselijke Gepoe,
die regelmatig aan Moskou berichten
zendt en het centraal bureau daardoor
de gelegenheid geeft om een waardevol
archief samen te stellen en op de hoogte
te blijven van alles wat gebeurt. Deze
plaatselijke Gepoes hebben zekere be
voegdheden, die niet ver reiken, tenzij
oogenblikkelijke noodzakelijkheid door
het provoceeren van een ontvluchting
maar al te gemakkelijk kunstmatig kan
worden verkregen, vooral wanneer het
onbelangrijke gevallen geldt. Vandaar
de almacht van deze plaatselijke Gepoe,
maar wee zulk een plaatselijke afdee-
ling indien zij zich in een persoon die
schijnbaar onbeduidend was heeft ver
gist en daardoor de berekeningen van
Moskou heeft verstoord. De plaatselijke
Gepoes zijn natuurlijk in districten en
deze natuurlijk weer in afdeelingen of
secties verdeeld, die regelmatig worden
„Ja, er zit heel wat visch! Maar wilt U
mij als het u blieft helpen? U bent de eenige
die het kan!"
„Daar ben ik nog niet zoo zeker van
jonge dame. En ik begrijp er werkelijk niet
veel van. U zei, dat men U aan het hotel
had gezegd, dat ik hier was. Dan kan ik mij
voorstellen, want ik heb daar gevraagd, hoe
ik hier het gemakkelijkst kon komen! Maar
hoe wist u, dat ik een detective was en in
Adams House verblijf hield?"
„Dat vertelde hij mij!" Zij wees op den
mageren jongen.
De kolonel en Shag keken hem aan. Shag
uitte een kreet van verrassing, de kolone
zocht nauwkeurig in zijn herinnering. Hij
begon den jongen te herkennen.
„Het is de krantenjongen uit den trein
dien U gisteren een dollar hebt gegeven, ko
lonel!" riep Shag uit.
„Die mij een detective-verhaal wilde ver-
koopen
„Die ben ik, kolonel Brentnall!" antwoord
de de jongen met een triomfantelijken glim
lach op zijn gezicht. Uw bediende vertelde
mij, wie U was en ik hoorde U tegen den
taxi-chauffeur zeggen, waar hij heen moest
rijden. Ik dacht er heelemaal niet meer aan.
totdat ik van den moord las."
„De moord!" riep de kolonel uit. Dit
scheen hem als een Nemisis te achtervolgen
„Ja de oude mrs. Darcy de dame
uit den juwelierswinkel!" ging de jongen
voort. „Toen ik deze dame vertelde en
hij knikte naar zijn metgezellin.
„Misschien kun ie het mii beter laten uitleg-
geinspecteerd. wat alles echter niet weg
neemt, dat Moskou zelf de draden in
handen houdt. De Gepoe te Moskou be
schikt over een eigen leger met storm
troepen, met tanks, met vliegtuigen en
zelfs gasmanschappen, die elk oogenblik
gereed staan haar bevelen binnen de
grenzen van Rusland uit te voeren De
militie van Moskou is eveneens ter be
schikking van den president der Gepoe,
die post, telegrafie en telefonie, natuur
lijk ook de radio onder zijn eigen cen
suur heeft. Hoe groot de persvrijheid in
het roode Rusland is, hoeft nauwelijks
meer te worden gezegd De Gepoe heeft
te Moskou haar eigen rechtbanken en
gevangenissen; de laatste zijn voor het
n.eerendeel slechts tijdelijke verblijf
plaatsen, want zij die er in slagen hun
onschuld te bewijzen of slechts ter ob.
servatie zijn opgenomen, gaan vrijuit,
en de anderen, die schuldig zijn geble
ken. schuldig althans in de oogen van
de Gepoe, gaan naar een der extreme
deelen van Rusland, vanwaar in den
regel weinig van hen wordt vernomen.
Onder de tallooze vertrekken, die de
Gepoe in de Ljubljanka bezet houdt, zijn
er twee, die naar het getuigenis van
Maurice Laporte, den grondves-er en
den vroegeren leider van de jonge
Fransche communisten, tbans de schrij
ver van een opzienbarend boek over
Sovjet-spionagegeheimen, bijzondere
aandacht verdienen. Dat is in de eerste
plaats kamer No. 161, en dat is daarne
vens kamer No. 184, vermoedelijk beide
een afdeeling op zichzelf. De eerstge
noemde is de ontvangstkamer van alle
rapporten, die van in het buitenland re-
sideerende agenten worden ontvangen-
Deze rapporten ondergaan hier een eer
ste onderzoek, niet slechts op hun waar
de, maar ook op hun betrouwbaarheid,
omdat de Russische spionnage er te
recht op verdacht is, dat de contra-spi
onnage van andere landen valsche pa
pieren onder de echte brengen. Naar
mate van den inhoud dier rapporten
gaan zij naar de speciale afdeelingen,
die betrekking hebben op militaire, ma
ritieme, politieke., financieele, geografi
sche en andere zaken. Al deze afdeelin
gen zijn natuurlijk weer in onder-af dee
lingen gesplitst; zoo is er in de militai
re afdeeling eene, die zich bezig houdt
met inlichtingen, verkregen door de
spionnage in de buitenlandsche legers,
en een andere, die behandelt alle vra
gen, welke verband lfouden met contrac
ten over bewapening, wapenfabrieken
ei arsenalen Houdt de eerste afdeeling
statistieken bij over de aantallen solda
ten, die in de verschillende legers Re
nen, en karakteristiken van de hoogere
officieren de tweede is op de hoogte
van de beteekenis, den bouw, de ken
merken van elk arsenaal in elk land.
Niet alleen zijn de nummers jn type9
van artillerietanks, vliegtuigen en klei
nere wapens bekend, maar in
lichtingen, die het materiaal en ook
de grondstoffen betreffen, worden daar
bijgehouden. Kaarten zijn er, die net
werken van strategische wegen en
spoorwegen aangeven, terwijl op die
kaarten met cijfers wordt verwezen
naar de nummers van de kasten, waarin
opgeborgen zijn de door de Sovjet-agen
ten gestolen plannen van forten, verster
kingen, kampen en dergelijke.
Zij, die meenen dat het gemakkelijk
zou zijn door contra-spionnage de lei
ders van deze militaire afdeeling te mis
leiden, vergissen zich; buitengewoon
nauwkeurig worden deze plannen, al
vorens ze een definitieve plaats krijgen,
nagezien, en al is falsificatie ook hier
mogelijk, moeilijk is zij zeker. Dat ka
mer No. 161 een bijzondere belangstel
ling heeft voor al wat met den chemi-
schen en bacteriologischen oorlog ver
band houdt ,en beschikt over eigen la
boratoria om proeven te nemen aan de
hand van formules, die soms slechts in
gedeelten kunnen worden gestolen,
spreekt wel vanzelf. Niet het minst
merkwaardige is vermoedelijk de ver
zameling van dossiers, die worden aan
gehouden omtrent alle hoogere officie
ren in de verschillende legers. Niet
slechts hun carrière wordt daarin be
schreven, maar ook al wat hun persoon
lijke eigenaardigheden aangaat, hun
gewoonten, hun gebreken, hun omgang
met minderen en meerderen, hun schul
den, de toestand van hun familie en ai
datgene wat op een gegeven oogenblik
nuttig kan zijn om het wapen der ver
leiding in werking te stellen Dat de
Gepoe over een bijzonder arsenaal be-
gen, Tom!" kwam het meisje tusschenbeide.
„Het zit zoo", vervolgde zij tot den kolonel.
„Deze jongen heet Tom Tracy. Hij verkoopt
kranten in den trein. Vroeger was hij jockey
in dienst van mijn vader, maar hij kreeg etn
ongeluk een stijve ,rm en we moesten
wat anders voor hem zoeken v'aier zorgt
altijd voor zijn jongens en zoo kreeg Tom
dit baantje."
„Ik moest iets doen, waar beweging in
zat1' iegde Tom terloops uit
„Ja, dat kwam bet meest overeen met
paarorijden", ze, htt meisje, en zij g ii.nach
te, hoewel de verdrietige blik niet uit haar
blauwe oogen verdween. „Welnu, zooals hij
U vertelde, hoorde hij van Uw bediende, wie
U was, kolonel! En toen hij nu over dien
moord las en bemerkte, hoe hoe na ik er
bij betrokken was, haastte hij zich uaar ons
huis en zei mij, dat ik u om hulp moest vra
gen."
,Hij is de grootste detective van New
York!" onderbrak Tom haar, „en dat is, wat
wij moeten hebben, een groote New-Yorkschc
detective!"
„Maar wat beteekent dit allemaal
vroeg de kolonel. „U spreekt in raadsels,
hoewel ik eenigszins begin te begrijpen
„Vergeef mij", zei het meisje, ik had u
moeten vertellen, wie ik ben. Mijn naam is
Amy Mason, en
„Ah! U bent verloofd met James Darcy,
die eh aangehouden als eh als
getuige in de moordzaak van zijn nicht!"
„Ja juist". En zij scheen er heel trotsch
op te zijn. „Zoodra ik hoorde, wat er met
hem was gebeurd, wilde ik helpen. Op het
hoofdbureau wilden ze mij niet bij Jimmie
toelaten, maar ik liet hem weten, dat vader
tje en ik iedere minuut voor hem aan het
werk zouden zijn."
„Dat zal hem zeker hebben bemoedigd!"
„Ik hoop het! Maar ik wil meer doen dan
dat. Ik wil hem helpen! Ik wil den besten
detective van het land hebben, om voor deze
zaak te werken en te bewijzen, dat Jimmy
dat dat afschuwelijke waarvan hij be<
schuldigd wordt, niet heeft gedaan."
„Hij is nog niet precies beschuldigd, zoo
als ik het begrepen hem, miss Mason."
„O, nu ja, het is even erg. Hij staat onder
verdenking. Wel, Jimmy zou mrs. Darcy
zelfs geen pijn hebben kunnen doen, laat
staan, dat hij haar zou gedood hebben!
O. het is vreeselijk, vreeselijk!"
En zij bedekte haar gezicht met haar han-
den.
„Ik begrijp niet goed", begon de kolonel,
„waarvoor u bij mij gekomen, of hoe
„Ik zei haar, dat dit het eenige was, wat
zij doen kon", onderbrak de krantenjongen
hem. „Zoodra ik las, dat Carroll en Thong
de zaak in handen hadden, wist ik, dat er
een gladde vogel voor noodig was, om hun
te slim af te zijn. Ik probeerde U in den
trein een detective-boek te verkoopen, niet
wetende, wie U was. U behandelde mij
goed, en toen ik hoorde, dat miss Mason in
moeilijkheden was of eigenlijk haar
vriend zei ik dadelijk bij mezelf, dat U
de man was, om den boel in orde te bren
gen. Ik ging gisteravond naar haar huis en
zij was erg geschrokken."
(Wordt vervfila/U