DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Qaqetiiksch Ovetzicht
De actie tegen de
Duitsche vakvereenigingen.
i'Buitenland
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
tranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
No. 104
Directeur: C. KRAK.
Woensdag 3 Mei 1933
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
135e Jaargang
De Nat. Soc. „revolutie".
Hoe men te werk ging.
Dr. Ley over het arbeidersfront
Radioredevoering van dr Ley
Loebe en een bankrekening.
50 vakvereenigingsleiders ge
arresteerd.
PROTEST DUITSCHE REGEERING
WEGENS REDEVOERING
ZWEEDSCHE MINISTER EKMAN.
COMMUNISTISCHE TERREUR
GROEPEN?
AUTO-ONGELUK BIJ
NEUSTETTIN.
Eén doode, 12 gewonden
DE WEDUWE VAN KURT EISNER
GEARRESTEERD.
COSGRAVE OVER DE AL-IERSCHE
REPUBLIEK.
MOHAMMEDAANSCHE SUCCESSEN
IN CHINA.
200 dooden.
Wat vandaag da
aandacht trekt...
ZEEDIEPTE VAN 10.000 METER.
UITNOODIGINGEN VOOR DE
ECONOMISCHE WERELD
CONFERENTIE VERZONDÜN.
ALLE RECHTERS TE POTSDAM
NAZI'S.
SAMENVOEGING VAN
COURANTEN.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Het 1 Mei-feest is het stot van de eerste
étappe geweest; thans is de tweede étappe
begonnen.
De grootscheepsche 1 Mei-viering, welke
Maandag in Duitschland heeft plaats gehad,
droeg ten deele ook het karakter van een feest
der verbroedering met hen, die zich bekeer
den of die zich in het besef van de verdeeling
van de macht zonder verderen strijd hadden
onderworpen en zich hadden bereid ver
klaard, mede te werken aan den wederop
bouw van het Duitsche rijk.
Aldus schrijft de Berlijnsche correspon
dent van de N.R.Crt. Maar, zoo gaat hij ver
der, het 1 Mei-feest blijkt slechts de afslui
ting te zijn geweest van de eerste etappe.
Gisteren zijn n.1. (wij hebben er reeds uitvoe
rig melding van kunnen maken) alle huizen
der vakvereenigingen bezet, de leiders zijn
gevangen genomen en vervangen door com
missarissen van de nat.-soc. partij. Dat is,
zegt dr. Ley, de president van den raad van
state, het begin van de tweede etappe van de
nationale revolutie: De overgang naar den
stendenstaat, waarin de vakvereenigingen in
strumenten zullen zijn van de regeering. Dat
is weer een heele stap verder dan de zg.
Gleichschaltung, welke wij tot dusverre heb
ben beleefd. De z.g. vrije vakvereenigingen
zijn inet haaT drie tnillioen leden de sterkste
arbeidersorganisatie van Duitschland ge
weest. Deze vakvereenigingen waren in hoo-
ge mate verbureaucratiseerd, maar haar rol
in de geschiedenis van de sociale beweging
is van groot gewicht geweest. Zonder de pro
paganda van de neutrale vakvereenigingen
was nauwelijks de sociale wetgeving tot
stand gekomen en zonder de toenmaals naar
omstandigheden sterke, conservatieve kracht
van deze vakvereenigingen zou het econo
misch leven van Duitschland de schokken
van 1918 niet hebben kunnen weerstaan.
Politiek stonden de vakvereenigingen in
betrekking tot de s.d.a.p. De verhouding was
weieens gespannen" maar in de practijk ston
den zij toch gelijk met een duurzaam ver
band. De steun van de vakvereenigingen was
de basis van de partij, waarop zij ook in de
tegenwoordige critieke omstandigheden had
gehoopt te kunnen staan. Maar om het eigen
bestaan te redden, hebben de vakvereenigin
gen gecapituleerd.
Wij weten heel goed, zoo zeide dr. Ley,
gisteren aan vertegenwoordigers vau de
pers, dat het marxisme zich slechts dood-
houdt. Voor ons is het niet voldoende, dat
mannen als Leipart zich hebben overgege
ven. „Wij nationaal-socialisten gelooven daar
niet aan. Wij willen niet vervallen in de fou
ten, die de sociaal-democraten in 1918 heb
ben begaan".
Interessant is, dat de heele actie tegen de
vakvereenigingen ten uitvoer is gebracht
door organen van de nat.-soc partij, of
schoon nog geen 'twee dagen geleden een
zeer stellig bevel was uitgegeven tegen ar
restatie, anders dan door de bevoegde politie
autoriteiten. De regeering, in het bijzonder
de bevoegde rijksminister dr. Seldte, heeft
zich bü de actie geheel op den achtergrond
gehouden, althans is hij geheel op den ach
tergrond gebleven. De regeering heeft eerst
?j:hteraf verklaard, dat zij zich met de actie
identificeerde, waaruit men ziet, dat staat en
Pf a ,nog st?€ds in hooge mate identiek zijn
ot, aat is misschien beter gezegd, in steeds
hooger mate identiek worden. Dat is op zich
zeit in staten, waarin één partij de fado het
heele slaatstoestel beheerscht, niet anders te
?aar ten opzichte van den
ten behoeve van de rechts
zekerheid is toch wel van belang, dat óf for-
meel een scheiding worde volgehouden, óf
een algeheele samensmelting wordt voltrok
ken!
De zaak is nu deze: De vakvereenirnnïyen
hadden zich wel tot medewertingTmd^-
klaard, zelfs actief aan de Mei-feesten mee
gedaan, maar zij namen toch nog zekere re
serves in acht, de leiding was dezelfde geble
ven. Thans wordt haar een andere leiding
gegeven, en die za haar tot adiviteit voeren
net leidersbeginsel zal ook in de vakvereeni
gingen zijn intrede doen, de democratische
organisatie, zij 't dan ook een sterk vertolk
te en bureaucratische democratie, verdwijnt
En met die verdwijnt de taak der vakveree
nigingen, om in alle loon- en werktijdkwes
ties als advocaat voor de arbeiders op te tre
den. Voortaan zullen de vakvereenigingen
geleid worden in den geest van de regeering.
in nationalen, maar op den duur dan toen
ook weer sicialistischen geest.
Zeer uitdrukkelijk is verklaard, dat de
christelijke vakvereenigingen niet door de
actie van de partij, respectievelijk van de re
geering, getroffen worden, maar wie zich be
wust is, op welke wijze het fascisme te werk
pleegt te gaan, zal begrijpen, dat dit een
kwestie van tijd is. Dit systeem kan uitzonde
ringen slechts lijdelijk dulden, maar dan
kunnen zij niet «nders zijn dan kenmerken
van een overgangstoestand.
Het orgaan van de christelijke vakvereeni
gingen blijkt dit ook volkomen te beseffen als
het schrijft: „Al wordt uitdrukkelijk aange
kondigd, dat de christelijke vakvereenigingen
zullen worden gespaard, toch kan het eind
resultaat van deze actie ook op haar niet zon
der uitwerking blijven"
In het heele rijk is de tot in bijzonderheden
uitgewerkte actie tegelijk begonnen. Tus-
schen 10 en 11 uur reden voor de gebouwen
der vakvereenigingen vrachtauto's met S.A
en S.S. lieden voor. Volgens een van tevoren
uitgewerkt plan werden alle in- en uitgangen
en trappenhuizen bezet Voor elk gebouw
was een speciale leider aangewezen, die zich
dadelijk met het bestuur der vakvereeniging
in verbinding stelde, en dit over de redenen
en doeleinden der actie inlichtte. Het perso
neel werd daarna met het bestuur in een
groot lokaal bijeengeroepen, waar de leider
der actie inlichtingen verschafte over de
maatregelen eu de toekomstige positie der
vakvereenigingen. De gangen, de afzonder
lijke vertrekken, alles werd door S.A. lieden
bewaakt. Ieder, die het gebouw verliet
hetgeen slechts toegestaan werd wanneer
men in het bezit was van een bijzondere aan
wijzing moest zich aan een strenge con
trole onderwerpen. Elke S.A. afdeeling had
een hakenkruisvlag bij zich, die dadelijk aan
den gevel van het betrokken vakvereenigings-
gebouw geheschen werd.
In de gangen werd het in beslag genomen
materiaal, meest documenten, die zich tegen
de regeering richtten, of welker inhoud niet
met de tegenwoordige toestanden in overeen
stemming was, opgestapeld. Na de toespraak
van de actieleiders ging de arbeid in de ge
bouwen zijn gewonen gang.
Den arbeiders en bedienden werd verzocht
op hun post te blijven; ieder die dit echter
niet met zijn politieke overtuiging in overeen
stemming kon brengen was vrij om te gaan.
Na het eindigen van de huiszoeking ble
ven de S.A. wachten nog in de gebouwen
hen werden speciale vertrekken toegewezen.
Hoe lang de S.A. de gebouwen nog bezet zal
houden, hangt van het verder verloop der
actie af
De nationaal socialistische partij-Korres
pondent deelt mede, dat de leden van het
actiecomité tot bescherming van den Duit-
schen arbeid Dinsdag tegen twee uur onder
leiding van Dr. Ley een bezoek hebben ge
jj Uaai1 den rijkskanselier, wien zij me
dedeelden dat de Gleichschalitung der vrije
vakvereenigingen is geschied in overeen
stemming met den algemeenen politieken toe
stand in Duitschland. Dr. Ley lichtte den
kanselier in over het verloop der actie. Het
comité verzocht den rijkskanselier het be
schermheerschap op zich te willen nemen van
het op 10 Mei te Berlijn te houden arbeiders
congres.
De rijkskanselier verklaarde zich bereid
dit beschermheerschap op zich te nemen en
bracht in het bizonder tot uitdrukking, dat
hij een goede afwikkeling der afzonderlijke
maatregelen verwacht, opdat in het bizonder
in financieel opzicht de Duitsche arbeider
niet alleen geen schade zal lijden, maar
slechts voordeel er van zal trekken.
Het actiecomité verzekerd, dat de actie in
volkomen orde en rust plaats vindt en gaf de
verzekering, dat de betalingen der betreffen
de instituten reeds van Woensdag af weer in
vollen omvang zullen worden hervat.
Op 10 Mei zal te Berlijn in het Pruisische
Heerenhuis een groot arbeiderscongres wor
den gehouden, waar het gemeenschappelijk
front der Duitsche arbeiders zal worden ge
vormd
Naar aanleiding van de actie treen de
vrije vakvereenigingen heeft de leider van
het comité van actie gisteravond een rede
sociaal gevoel. Zoolang er echter leiders zijn,
die geen sociaal gevoel bezitten moet er een
tegenwicht der arbeiders bestaan. Wij willen
niet, dat de arbeider geknecht en onderdrukt
wordt, maar hij moet gelijkwaardig deelge
noot zijn in de volkshuishouding en het
volksgeheel. De vakvereenigingen moeten
ons verder helpen uit die heeren menschen
te maken, die er zijn voor liet welzijn van de
huishouding en het volk. Wij willen eens de
financieele veiligheid voor allen bereiken.
Het is onze heilige wil den arbeider alles te
doen behouden, waar hij reeds aanspraak op
kan maken. Wij zullen de veelheid der bon
den opheffen en bijeenbrengen in één orga
nisatie. De onderscheiden zullen wel worden
behouden, maar ieder moet er zich van be
wust zijn lid te zijn van de groote gemeen
schap des volks. Eenmaal moet het zijn: een
voor allen, allen voor een. Het geheele volk
moet inzien, dat het zonder den arbeider niet
kan bestaan.
De vroegere president van den rijksdag,
Loebe, deelt mede: Met betrekking tot het
bericht in zake een bankrekening ten bedrage
van 3 millioen RM van den vroegeren presi
dent van den rijksdag, Loebe, bij de Aïbet-
terbauk te München, heeft Loebe den presi
dent een brief gezonden, waarin hij er op
wijst bij de Arbeiterbank geen rekening te
houden en nooit heeft gehouden.
Naar in verband hiermede verluidt, heeft
de Beiersche minister van binnenlandsche
zaken een op naam van Loebe staande reke
ning van 3 millioen RM bij een bank te
München in beslag genomen.
voering uitgesproken, die door alle Duitsche
zenders is uitgezonden. Dr. Ley zette uiteen
dat de vakvereenigingen essentieel de Marx
istische partijen, maar ook de confessioneele
partijen hadden verondersteld. „Wij denken
er niet aan de gedachte der vakvereenigin
gen te ontkennen. De werkgevers zijn in hun
totaliteit geen engelen, een groot deel onder
hen dient zuiver eigen voordeel en heeft geen
Naar Voelkischer Beobachter mededeelt,
wordt het aatal der in verband met de actie
tegen de Marxistische vakvereenigingen ge
arresteerd; vakvereenigingsleiders op 50
aangegeven, waarvan 28 voorzitters van aan
gesloten organisaties en 12 vooraanstaande
leden van den Algemeene Duitsche vakver-
eenigingsbond.
De Duitsche zaakgelastigde te Stock
holm heeft in opdracht zijner regeering
b den Zweedschen minister van Bui-
tenlandsche Zaken geprotesteerd tegen
een gisteren door den Zweedschen mi
nister van Handel, Friedjof Ekman, bij
een demonstratie te Linkoeping uitge
sproken redevoering, waarin Ekman
het optreden der Duitsche regeering, in
het bijzonder van Hitier en Goering,
critiseerde. De Duitsche zaakgelastigde
heeft de Zweedsche regeering gevraagd
haar standpunt in deze kwestie te wil
len kenbaar te maken.
De politieke politie te Dusseldorp
heeft iu den laatsten tijd geconstateerd,
dat communistische functionnarissen
terreurgroepen hebben gevormd met het
doel met vergift en ontbrandbare stof
te werken. Onlangs is in verband met
deze kwestie de communist Hellgrai ge
arresteerd. Hellgraf is van beroep gal-
vaniseur. Uit de zaak waar hij werkte
had hij 3K K G. cyaannatrium en 0,125
K G. kopervitriool gestolen, welke hoe
veelheden voldoende zouden zijn ge
weest om duizenden personen te ver
giftigen. Hellgraf woonde in Dussel
dorp en in Keulen. Bij hem thuis zijn
voorts groote hoeveelheden salpeter en
zwavelzuur gevonden, zoomede gummi
handschoenen.
Ook in Doebeln (Saksen) was zoo'n
tereurgroep gevormd. Volgens mededee-
lingen van de politie zou het daar de
bedoeling zijn geweest den door dc nati
onaal socialisten benoemden commissa-
rieelen burgemeester met cyaankali uit
den weg te ruimen. De benoodigde cyaan
kali zou des ochtends door een com
munist met de melk worden afgeleverd
Een vrachtwagen, waarin 17 leden
van een Kriegerverein gezeten waren, is
gistermorgen tijdens de terugkeer van
de 1 Mei-festiviteiten in Neustectin tegen
een boom gereden v. daarna in een
sloot langs den weg gestort. Alle inzit
tenden werden op straat geslingerd
waarbij 13 hunner deels ernstige ver
wondingen bekwamen. Zij werden naar
het ziekenhuis overgebracht, waar een
hunner aan de gevolgen over'eed. De
oorzaak van het ongeluk schijnt te lig
gen in beschonkenheid van den be
stuurder.
De Berliner Boersenkurier meldt uit
St. Georgen in het Zwarte Woud: In het
plaatsje Peterszell is Zoudag de wedu
we van den uit den Munchenschen ra-
dentijd bekenden Marxistischen leider
Kurt Eisner gearresteerd. Tegelijkertijd
werd een met de soc. dem. partij in con
tact staand man in arrest gestild.
ERNSTIG ONGELUK BI I
VERNIETIGING VAN MUNITIE.
Bij de vernieling van oude artilleriemuni-
tie heeft bij Focasani (Roemenië) een ernstig
ongeluk plaats gehad. Vier soldaten werden
door een explodeerende granaat gedood, drie
ernstig gewond.
REDE VAN DEN BRITSCHEN
MINISTER VAN OORLOG.
Over den algemeenen toestand
in Europa.
Op de jaarvergadering van den Londen-
sche Kamer van Koophandel heeft de En-
gelsche minister van oorlog Lorg Hailsham
een groote politieke rede gehouden Hij zeide
o.a., dat het doel was het feit te verhei
melijken, dat de politieke toestand speciaal
in Europa in den loop van de laatste maan
den zeer ernstig was geworden, wat groo-
tendeels het gevolg was van de vrees, die
door de ontwikkeling in Duitschland is ver
oorzaakt.
Verder wees hij er op, dat de Engelsche
politiek van uniforme ontwapening heeft
gefaald, dat de Engelsche regeering daar
om thans naar ontwapening streeft langs
den weg van internationale overeenkom
sten. Het is te danken aan de pogingen van
MacDonald, dat de ontwapeningsconferen
tie voor een catastrofe is behoed. De econo
mische wereldconferentie moet zich bezig
houden met het uit den weg ruimen der
handelsbetrekkingen.
Omtrent MacDonald's bezoek aan Was
hington zeide Lord Hailsham, dat slechts
persoonlijk contact tusschen de leiders van
twee volken van groote internationale betee-
kenis was.
Hij hoopte, dat MacDonald den leden van
het kabinet kon meedeelen, dat de vriend
schappelijke betrekkingen met Amerika be
vestigd waren, waardoor Engeland bij de
komende besprekingen de moeilijkheden
beter het hoofd zal kunnen bieden.
Op de jaailijksche partijvergadering
te Dublin hield Cosgrave gisteren een
redevoering .waarin hij o m. zeide, dat
het ideaal van een al-Iersche republiek
niet kon worden vooruitgebracht door
„belachelijke evoluties van speelgoed
soldaten" en „geweldig rammelen met
de sabel". Eenheid kan alleen tot stand
komen door goeden wil jegens de mede-
landgenooten van het Noorden. Verder
wees Cosgrave op de recente opvattingen
van de Valera over de moeilijkheden
van het bereiken der doeleinden van
Fianna Fail en zijn onbekwaamheid
middelen te vinden verdeeldheid tot
staan te brengen.
GANDHI GAAT WEER HONGEREN.
In een telefoongesprek met de Daily
Express verklaarde de zoon van Gandh:,
dat hij zijn vader vergeefs had verzocht van
zijn aangekondigd voornemen om 3 weken
in hongerstaking te gaan ten gunste van de
paria's af te zien. De Mahatma zal physiek
niet in staat zijn drie weken zonder voedsel
te blijven.
TOENADERING TUSSCHEN
RUSLAND EN POLEN?
Het officieuze Iskra-agentschap publiceert
een verklaring van den leider der Sovjet
Russische Handelsdelegatie, die eergister
avond te Warschau is aangekomen, Bojew
waarin deze er op wiist.dat de Russen naar
Polen zijn gekomen op uitnoodiging van de
Poolsche industrieele en handelsorganisaties
om nauwer contact te krijgen tot het Pool
sche bedrijfsleven. In Sovjet-Rusland bestaat
n 1. groote vraag naar Poolsche textieigoede-
ren en houtfabrikaten.
In verband met een onderhoud tusschen
maarschalk Pilsoedski en den Russischen ge
zant gelooft men in verschillende kringen, dat
dit bezoek ook een symptoom is van toenade
ring tusschen Polen cn de Sovjet Unie op
politiek gebied. De handelsdelegatie zal van
daag de officieele feestelijkheden van den
Poolsche nationalen feestdag als eeregasten
bijwonen
De Engelsche consul-generaal te Kashgar
deelt telgrafisch mede, dat de Mohamme-
daansche opstandelingen in de Oost-Chinee-
sche provincie Tsikiang verschillende succes
De K.L.M.-piloten hebben allen
hun ontslag ingediend. (Lucht
vaart.)
Inbraak te Dirkshorn. (Stad en
omgeving.)
Het Sportfondsenbad in Alkmaar;
rede mr. Bierenbroodspot. (Stad en
omgeving.)
Het jubileum der Handelsschool;
rede van dr. Postma over het han
delsonderwijs. (Stad en omgeving)'
De actie tegen de Duitsche vak
vereenigingen. (Dag. Overzicht.)
Een drijvend vliegveld in den
Oceaan. (Luchtvaart.)
Ernstig motorongeluk bij Half
weg; dame zeer zwaar gewond.
Zie verder laatste berichten.
sen hebben te boeken en o.a. de stad Yarkand
nabij Oost Turkestan hebben ingenomen. 200
Chineezen kwamen hierbij om. Alle Engel
sche onderdanen en eenige Zweedsche mis-
sionnarissen, die in Yarkand waren geves
tigd, hadden de stad voor de bezetting door
de opstandelingen kunnen verlaten.
Naar uit San Diego( Californië) wordt
gemeld, heeft het tank-stoomschip der
Amerikaansche marine „Ramapo"
draadloos medegedeeld, bij metingen
aan de Amerikaansche kust de tot nu
toe grootste diepte der zee te hebben ge
peild en wel van 33 006 voet.
De secretaris-generaal van den Volkenbond
heeft aan alle leden van den Volkenbond en
ook aan de Staten die geen lid zijn een uit-
noodiging gezonden tot bijwoning van de
door de organisatiecommissie op 12 Juli a.s.
des morgens te elf uur vastgestelde opening
van de economische wereldconferentie ie
Londen. In een begeleidend schrijven deelt dt
secretaris-generaal mede. dat de vertegen
woordiger der Vereenigde Staten Norman
Davis, dadelijk na de opening der conferen
tie een opwekking zal richten tot de deelne
mende regeeringen om terstond door onder
ling overleg een tarieven-wapenstilstand te
Sluiten voor welks duur de regeeringen zich
verplichten geen nieuwe tarieven in te voe
ren of bestaande tarieven belangrijk te ver-
hoogen, geen nieuwe belemmeringen of be
letselen voor den handel te verordenen en op
geen enkele wijze de nationale productie te
Steunen ten koste van de productie in het
buitenland. Voorts zouden de regeeringen
zich overeenkomstig de bepalingen van de
wapenstilstandsovereenkomst verplichten
geen directe of indirecte subsidies te verlee-
nen voor de uitbreiding van den industriee-
len uitvoer, noch op eenigerlei wijze du.a-
pingsmaatregelen te nemen.
Alle rechters bij het landsgerecht te Pots
dam hebben thans besloten tot toetreding tot
de nationaal-socialistische partij en den bond
van nationaal-socialistische Duitsche juristen
Ook de overige ambtenaren bij de justitie te
Potsdam zijn voor het overgroote deel tot df
nationaal-socialistische partij toegetreden.
De Dordtmunder Generalanzeiger deelt
mede, dat met ingang van heden het officieel
orgaan der nationaal-socialistische partij in
Westfalen Rote Erdein de Dordtmunder Ge
neralanzeiger wordt opgenomen, zoodat dit
blad thans het officieele orgaan voor de na
tionaal-socialistische partij voor den gouw
Westfalen Zuid wordt en de beschikking
krijgt over een der grootste drukkerijen van
Europa.
KORTE BERICHTEN.
De nieuwe Israëlitische kiesvereeniging
hield gisteravond in de beurs van den dia
manthandel een openbare vergadering, waar
de heer André Hertzberger, voorzitter van
het Joodsche vluchtelingencomité sprak over:
„Het werk voor de joodsche vluchtelingen
uit Duitschland".
Maandag vond onder voorzitterschap
van mr. A. G. A. Ridder van Rappard te
Arnhem een vergadering plaats van het be
stuur der Geldersch Overijselsche Maat
schappij van Landbouw.
Van 2 tot 7 Mei wordt in het gebouw
van de Theosofische Vereeniging, Tolstraat
156 te Amsterdam een tentoonstelling van
het z.g.n. Roode Valken-werk gehouden.