Alkmaarscfie Courant.
Honderd rijf en dertigste Jaargang.
DONDERDAG 11 MEI
LONDENSCHE BRIEVEN.
BELGISCH LEGERVLIEGTUIG
MAAKT NOODLANDING.
1933
Ne. 111
(Van onzen correspondent.)
DE BEGROOTING.
Het Engeische volk, als de rest van de we-
feld, heeft al zoo lang zitten uit te zien naar
wat licht aan den duisteren economischen
hemel, dat het moet gaan vreezen, bij duren
de afwezigheid van de flauwste schijnsels,
dat dit geslacht geen verbetering meer
gesiacm gcui L*}
beleven. Maar hoop, op geen redelijkheid ge
baseerd,
dat de begrooting
Sd ^1 altijd terugkeeren tegenden tij^d
Èwcrrooting zal worden aangekondigd.
dar ae ws'r""i» ,-
Die begrooting is nu aangekondigd. En ze
heeft slechts in haar voorstellen de duister
nis van het werk bevestigd. Geen denkend
mensch kon anders verwachten. Chamber-
lain had van voor hem invloedrijke zijde ver
scheidene adviezen ontvangen over de wijze,
waarop hij de zaak moest aanpakken. Die
adviezen kwamen neer op waaghalzerij, op
speculaties op een ganschelijk onzekere toe
komst. Men vroeg hem stoutmoedig te zijn
en een politiek van „expansie" in te leiden.
Expansie was hier slechts een ander woord
voor inflatie. Men bedoelde er mee uitbrei
ding van werkgelegenheid door het onderne
men en doen ondernemen van allerlei groot-
scheepsche en minder grootscheepsche wer
ken. Deze expansie zou onmogelijk zijn ge
weest zonder inflatie. Want aangezien het
land. hoe zeer bezuiniging op velerlei gebied
ook om zich heen heeft gewoekerd, zich nog
niet heelemaal kan bedruipen en schulden
blijft maken, omdat het nog wat meer uitgeeft
dan het ontvangt, kan het zich een expansie
ve politiek als hier omschreven niet veroor
looven tenzij inflatie, dat wil zeggen de ver
hooging van de geldmiddelen door eenvoudig
papieren geld te maken, er mee gepaard
gaat. De expansionisten hebben nooit duide
lijk gemaakt hoe de welvaart van het land
met de door hen voorgestane praktijken zou
kunnen worden bevorderd. Hun theorieën zijn
volstrekt in srijd met de beginselen, welke de
candidaten van het nationaal bestuur in de
laatste verkiezingen beleden en die geba
seerd waren op de noodwendigheid van een
financieel secuur Engeland Het beste dat
van Chamberlain's begrooting kan worden
gezegd is, dat deze gewaagde beginselen er
niet in zijn verwerkt. Chamberlain heeft naar
zijn vermogen zijn naam van omzichtig en
orthodox beheerder van de Schatkist opge
houden. „Naar zijn vermogen". Indien men
oordeelt naar begrootingen van het verle
den, toen de wereld in het algemeen finan
cieel ordelijker was en de deugd, welke uit
drukking vindt in het gezegde van de tering
en de nering, als vanzelfsprekend scrupuleus
werd gediend, dan laat ook deze nieuwe En
geische begrooting veel te wenschen over. In
verscheidene trekken is de vereischte omzich
tigheid prijsgegeven. Het financieele jaar, dat
in deze maand April eindigt, toont een tekort
van meer dan 32.000.000 (waarvan het
grootste deel op rekening komt van den A'me-
rikaanschen schuldtermijn, welke in Januari
is betaald en waarop de kanselier van de
schatkist in zijn vorige begrooting niet had
gerekend, zooals hij thans niet heeft gedaan
met den termijn welke in Juni vervalt). Dit
tekort is niet opgenomen in de nieuwe be
grooting. De regeering zal er een nieuwe
leening voor aangaan, hoewel ze bij haar
eerste optreden te kennen gaf, dat zij met
geen stok te bewegen zou zijn verdere lee
ningen te sluiten voor loofiende landsuitga-
ven. Daarbij is in de begrooting niet voor
zien in aflossing van nationale schuld. Deze
feiten maken Chamberlain's jongste geestes
kind meer speculatief dan den ontwerper, die
in zijn hart secuur genoeg is, lief kan zijn.
Dit is te meer het geval, omdat hij tegenover
een wat optimistisch geschat inkomen van
714.777.000 uitgaven zet tot een bedrag
van 713.486.000 en dus slechts een over
schot heeft van 1.291.000.
Desondanks heeft de minister onder de
omstandigheden naar zijn beste vermogen
vastgehouden aan de onvergankelijke begin
selen die een deugdelijk financieel beleid
vergt. Aan den roepstem om stoutmoedig de
inkomstenbelasting te verlagen en het met
het evenwicht van de begrooting niet te nauw
\te nemen heeft hij geen gehoor gegeven. Die
roepstem had geklonken in zijn eigen partij
gelederen en was nogal brutaal, indien men
bedenkt, dat de nationale regeering aan het
bewind kwam met de leuze, dat alleen een
evenwichtige begrooting, gepaard gaande
aan een minder passieve handelsbalans, het
pond sterling van smadelijken ondergang
zou kunnen redden. De redeneering van deze
'nancieele gokkers was, dat een bedrijfsle-
y®. ontlast van te zwaren belastingdruk
icht tot vernieuwde opgewektheid zou ko
™en en. door meer productie, meer omzet en
meer winst met een lager aanslag-percentage
een hooger bedrag in de schatkist zou brem
£en. Chamberlain's vertrouwen in toekomsti
ge ondernemingskansen was te gering en het
■*°onntzicht was hem te onzeker.
~e lichtpunten in de begrooting zijn var.
fistelachtige waarde. De belastingbetalers
moeten evenveel betalen als verleden jaar.
hebben een concessie gekregen in de
wijze van betaling. Het wordt met meer van
.n geeischt, dat zij onmiddellijk na Kerst
mis driekwart van hun aanslag betalen en
het resteerende kwart een half jaar later. De
termijnen zijn nu W€€r in helften verd€eld
de eene helft te betalen in Januari, de twee^
6 m verschil voor Sijmen is ai -
ken, dat hij nu wat meer voor Kerstmis en
wat minder voor zijn vacantie zal kunnen
uitgeven. De concessie kost den minister
nochtans 12.000.000, omdat door de ver'
andenng een kwart van den aanslag in he>
volgende financieele jaar komt. Hij heeft
het kunnen doen door een oud en overbodig
^°!"^eeIürlgSf0nds ^an tenna astenbij
hetzelfde bedrag in de Schatkist terug te
storten. Het volgend jaar zal hij dat niet
kunnen doen en men houdt zijn hart vast bij
de gedachte aan het volgend jaar, indien
handel en bedrijf in gebreke blijven tot
wederopleving te komen. Het andere
lichtpunt is alleen een lichtpunt voor de bier
drinkers. De aankondiging, dat de bierbe-
lasting zoodanig zou worden verlaagd, dai
bier een stuiver per pint minder zou kosten
in de „pubs" en andere gelegenheden waar
men bier kan drinken, was de eenige, welke
in het Lagerhuis met gejuich werd begroet.
Het was echter meer spottend dan echt.
Deze maatregel was verwacht. Bier was
zeker van het standpunt van de Schatkist ie
hoog gelast. De opbrengst van de bierbelas
ting was het afgeloopen jaar financieele
jaar maar liefst 6.000.000 beneden de
raming gebleven. Bier was te duur gewor
den, maakte men uit, de Britsche werkman
kon het niet meer betalen. Zoowel om finan
cieele als politieke redenen was de verlaging
van deze belasting gebSden. Om politieke
redenen ook omdat de „trade" (de brouwers
en eigenaar van bierschenkerijen) erg onte
vreden waren over hun politieke vrienden de
conservatieven, hetgeen voor deze partij be
denkelijk was, omdat de „trade" altijd een
steunpilaar voor haar is geweest. Het
zal waarschijnlijk blijken, dat bier met een
stuiver per pint minder niet in ruimere mate
zal worden gekocht. De menschen kunnen
het niet bekostigen en bovendien verliest
Engeland de gewoonte om bier te drinken.
Deze begrooting belooft niets, maar dan
ook niets voor de toekomst. Haar strenge les
is tevens, dat het protectionische stelsel (de
ontvangsten uit invoertarieven zijn verre be
neden de raming gebleven), waarvoor zoo-
velen hun beginselen van handelspolitiek heb
ben verguisd en dat de glorie van de natio
nale regeering was, een hopelooze misluk
king is geworden.
£uchfoaact
DE POSTVLUCHTN OP INDIE.
De Pelikaan is gister op Schiphol aan
gekomen. Er bevonden zich twee passagiers
aan boord, een van Batavia naar Londen en
een van Batavia naar Amsterdam
De Havik
Singapore.
(heenreis) kwam gister te
Hedenmorgen om 9.05 u is de Oehoe naar
Indië vertrokken. Aan boord bevinden zich
een passagier Amsterdam-Budapest, 1 passa
gier Amsterdam-Athene 1 Londen-Bagdad en
1 Londen-Singapore. Het toestel heeft aan
boord 291.262 K.G. post, 1.7 K G. paketpost,
24.50 K.G. vracht. Commandant is C. Blaak.
Gistermiddag ongeveer 5 uur heeft het
Belgische legervliegtuig „Brequet" een nood
landing gemaakt op een bouwland in de na
bijheid van Haaften (Geld.) De noodlanding
verliep vlot, doch door de zachtheid van den
grond is het vliegtuig een stuk weggezakt.
De piloot, Soors genaamd, deelde mede, dat
hij was opgestegen te Tirlemont met bestem
ming Antwerpen. Hij was echter in verband
met de slechte weeromstandigheden den weg
kwijt geraakt. Hoewel de machine nog vol
doende brandstof had, besloot de piloot een
noodlanding te maken om zich te oriënteeren.
De bestuurder, alsmede de inzittende kapi
tein dr. Oowerx, bekwamen geen letsel. De
machine kan onmogelijk meer opstijgen en
zal gedemonteerd moeten worden.
EEN UITEENZETTING DER
K. L. M.-PILOTEN
Naar aanleiding van het com
muniqué der K. L. iM.-directie.
Naar aanleiding van het door de direct'e
der K.L.M. op 8 dezer verstrekte communi
qué betreffende het tusschen haar en de pilo
ten gerezen conflict, deelen deze laatsten het
volgende mede:
In het schrijven van de Vereeniging van
Verkeersvliegers d.d. 13 Februari j.1. aan den
Raad van Bestuur der K.L.M. werd een uit
voerige opsomming gegeven van de talrijke
grieven door de piloten gekoesterd.
De vereeniging stelde daarin op den voor
grond, dat tot ae belangen harer leden niet
in het minst gerekend moest worden het be
lang der K.L.M. zelve, temeer, omdat een ge
zond en bloeiend bedrijf den piloten slechts
ten goede kan komen Omgekeerd echter was
de vereeniging van oordeel, dat het bedrijf
der K.L.M. slechts kan bloeien, indien zij tot
haar beschikking heeft een corps piloten, dat
met liefde en toewijding de hun toevertrouw
de taak vervult. De vereeniging beklaagt er
zich over, dat naar haar meening de houding
der directie sinds geruimen tijd dusdanig is,
dat de geest onder het korps piloten ziender -
oogen slechter is geworden. Hun werklust
werd als het ware opzettelijk en systematisch
verminderd, terwijl aan de piloten elke prik
kel om uit te blinken door hooge arbeidspres
taties werd ontnomen. De hoofdzaak van de
moeilijkheden dient te worden gezocht in de
omstandigheid, dat noch de arbeid, noch de
prestaties van de piloten door den directeur
op de juiste waarde worden geschat. De di
recteur laat zich zelfs in zeer kleineerenden
zin over de piloten uit. In stede van waar
deering voor de dikwijls buitengewone pre
staties, waaraan toch voor een overwegend
deel de wereldreputatie der K L M. te dan
ken is, stuiten de piloten op onwilligheid en
op het doorvoeren van zeer onbillijke bepa
lingen.
De vereeniging deed voorts uitkomen, dat
gedurende den laatsten tijd veel vliegers ziek
en tijdelijk ongeschikt voor den vliegdienst
waren en dat het aantal vlieguren, dat door
een vlieger onder de huidige omstandigheden
jaarlijks kan worden gevlogen, zonder dat
daarvan nadeelige gevolgen worden onder
vonden, bij de K.L.M. het maximum heeft be
reikt. Ten slotte kwam zij tot de formuleering
van eenige wenschen met het dringend ver
zoek aan den Raad van Beheer, de meening
van dien raad naar aanleiding van het in het
schrijven naar voren gebrachte te mogen ver
nemen. Het is begrijjjelijk, dat de vereeniging
zich pas tot den Raad van Beheer wendde,
nadat zij de overtuiging gekregen had, dat
een bespreking met de directie geenerlei re
sultaat zou opleveren.
Jammer genoeg vond de Raad van Beheer
kennelijk op instignatie der directie geen ter
men, de ernstige grieven der piloten nader te
bespreken. De vereeniging werd botweg ver-
wezm naar de desbetreffende bepalingen in
bet Reglement Vliegtuigbestuurders
Ten aanzien van dit reglement merkt de
vereen,gmg op, dat het den vliegers hoege
naamd geen zekerheid verschaft Het regle
ment is aangegaan voor den tijd van vijf ja
ren en ,n het Wen geroepen kort nadat ïeg.
ken 601 stalcin£ was uitgebro-
De bedoeling kon niet anders geweest zijn,
aan door dit r^lement aan de vliegtuig*^
verschaffen"111 ^htspositie^ te
Hoewel er in dat reglement de mogelijk
heid is opengelaten, dat er wijziging kan
worden aangebracht, mochten de vliegers
vertrouwen en hebben zij ook vertrouwd dat
die wijzigingen gedurende den duur van dat
reglement tot het uiterste beperkt zouden blij
ven. 1
Dit laatste is niet het geval geblegen. De
door de directie toegepaste wijzigingen zijn
vele en willekeurige geweest. Ten aanzien
van een door de directie destijds voorgestel
de wijziging van het salarisreglement, waar
mede de vliegtuigbestuurders niet accoord
gingen, hebben zij overeenkomstig het regle
ment advies gevraagd aan de commissie van
advies^ Nadat die commissie van advies op
11 rebruari 1933 ten aanzien van vier leden
der vereeniging, die op voorwaarden strijdig
met het reglement door de directie waren
aangenomen, had geadviseerd „in geen geval
daaraan (het gewijzigde artikel) een toepas
sing te geven als met betrekking tot de vier
bovenbedoelde personen is geschied", moest
de vereeniging ervaren, dat de directie der
K.L.M zich aan dit advies niet het minste
gelegen liet liggen.
De desbetreffende artikelen van het regle
ment schrijven voor, dat de commissie van
advies omtrent het bezwaarschrift een met
redenen omkleed schriftelijk advies aan de
directie zal uitbrengen en dat directie de
naar aanleiding van dit advies door haar ge
nomen beslissing onder vermelding der rede
nen schriftelijk aan het bestuur mede zal
deelen.
Dit artikel geeft dus aan de vliegtuigbe
stuurders geenerlei houvast en laat de be-
slissing het advies al of niet op te volgen
aan de willekeur der directie over.
In het onderhavige geval vond de directie
der K.L.M. het zelfs niet noodig hare beslis
sing, welke in feite is gebleken, af te wijken
van het gegeven advies, aan de vereeniging
schriftelijk mede te deelen.
Behalve tot den Raad van Beheer had de
vereeniging zich gewend tot talrijke invloed
rijke personen en lichamen in den lande
waarvan men kon verwachten, dat zij bij een
goed functionneeren der K.L.M.-diensten h"t
grootste belang hebben. Ten aanzien van de
op 24 Maart 1933 gehouden bespreking met
den directeur der K.L.M., welke bespreking
de tweede was, terwijl de tiende volgens het
reglement reeds had moeten plaats hebben
merkt de vereeniging op, dat de toon, waar
op de diverse punten door de directie werden
behandeld, zoo autoritair was, dat het den
piloten onvruchtbaar voorkwam, hierop te
antwoorden. Daarenboven had de vereeni
ging verzocht haar raadsman aan die be
spreking te doen deelnemen. De eigenaardig'
heid doet zich voor, dat de directeur der K.L.
M. de vereeniging als zoodanig niet wenschte
te erkennen ofschoon de directie met diezelfde
vereeniging het Regiement Vliegtuigbestuur
ders heeft vastgesteld. Dientengevolge deelde
de directie mede, dat slechts bij wijze van
uitzondering dezen keer geen bezwaar zou
gemaakt worden om een adviseur der veree
niging tot de bespreking toe te laten, zonder
dat hij echter de gelegenheid zou krijgen iets
in het midden te brengen.
Hem werd slechts veroorloofd als „toe
hoorder" te fungeeren. Onder die omstandig
heden was van de vliegtuigbestuurders, die
er op gerekend hadden, dat hun adviseur na
mens hen het woord zou mogen voeren, niet
te verwachten, dat zij op de bespreking der
directie verder kon ingaan.
In het schrijven van 13 Febr. j.1. deelde de
vereeniging mede, dat de vliegtuigbestuur
ders van oordeel waren, dat het eenige juiste
betalingssysteem een vast salaris zou zijn
zonder vliegpremie. De directie deelt in haar
pers-communiqué echter niet mede, dat daar
aan was toegevoegd, dat de piloten hoopten
de berekening van hun inkomen op deze ba
sis spoedig te kunnen bereiken door in onder
ling overleg met de directie der K.L.M tot
vermindering der vlieggelden en overeen
komstige verhooging van hun salaris te ge
raken. Het betalingssysteem der K.L.M. is er
strijd met hetgeen de commissie van advies
daaromtrent adviseerde.
Ten aanzien van het nachtvliegen heeft de
Vereeniging op 31 Oct. j.1. aan de directie
medegedeeld, dat daartegen ernstige bezwa
ren bestonden. Gezien het groote risico aan
deze vluchten verbonden tengevolge van on
geschiktheid van het materiaal, onvoldoende
deugdelijkheid der instrumenten en gebrek
aan grond-organisatie.
Wanneer de vliegers tenslotte teneinde den
dienst en het bedrijf der K.L.M. niet te scha
den desondanks zich thans bereid verklaard
hebben in principe tegen het uitvoeren van
nachtvluchten geen bezwaar te hebben, dan
komt het niet onbillijk voor, dat zij alsdan
behoorlijke betaling der vlieggelden verlan
gen.
De Vereeniging vestigt er den nadruk op,
dat de directie in haar communiqué volko
men het stilzwijgen bewaart over den hoogst
ongewenschten toestand, welke er ten aan
zien der vliegtuigbestuurders bij de K.L.M.
heerscht en zooals die toestand in meerge
noemd 6 folio's bevattend schrijven der Ver
eeniging d.d. 13 Febr. j.1. uitvoerig is ge
schilderd. De directie legt het zwaartepunt
op eenige in het slot van het schrijven door
de Vereeniging geuite verlangens, welke mis
schien den indruk zouden maken, dat het
conflict is voortgevloeid uit in hoofdzaak gel
delijke overwegingen.
De K.L.M. heeft in haar communiqué sa
larissen van vliegtuigbestuurders genoemd,
welke bedragen op een dusdanige wijze ziin
geflatteerd, dat het de Vereeniging op het
oogenblik onjuist voorkomt, hierop nader in
te gaan. De Vereeniging zal hierop echter
gaarne nader terugkomen, wanneer alle ge
gevens. ook van de leden, die thans nog bui
tenslands vertoeven, ter beschikking zijn,
zoodat met cijfers de ware stand van zaken
kan worden aangetoond.
JCeck ÓL Sxhool
Wegens zijn hernieuwd lidmaatschap
van de Tweede Kamer heeft ds. G A. Ling-
beek afscheid genomen van de herv. gem te
Urk, die hij ruim een jaar als predikant heeft
gediend. Ds. Lingbeek had als afscheids-
tekst gekozen Jes. 8:11 en 12.
HEILOO.
Op een nader te bepalen dag in Mei zal
op de bedevaartsplaats van O. L. Vr. ter
Nood een openluchtuitvoering plaats hebben
Vertoond wordt onder bekwame regie van
den heer Witte, van Amsterdam, een Marla-
spel.
VEREENIGING VAN HERVORMDE
KERKVOOGDIJEN.
De deelnemers aan de jaarvergadering
te Zwolle werden Dinsdagavond officieel
ten stadhuize ontvangen.
In de gisteren voortgezette vergadering
complimenteerde jhr. Van Asch van Wijk
de vereeniging namens de Federatie van
diakonieën.
Mr. H. F. van Meer kreeg het woord over
de storm- en brandschadeverzekering.
Mr. A. de Jong sprak over „de kansen
voor een kerkelijke hypotheekbank".
Ds. H. N. IJsbrandi hield een inleiding
over de pastoriegoederen in den tegenwoor-
digen tijd en in de toekomst.
op gericht, uit de vliegtuigbestuurders te ha
len wat er in zit. Di't heeft tengevolge gehad,
dat de vliegtuigbestuurders zich de laatste
jaren en meer sjjeciaal sinds de opening van
den wekelijkschen vliegdienst op Indië, op
een dusdanige wijze hebben ingespannen, dat
de grens van hun physiek en psychisch kun
nen bereikt, zoo niet overschreden is.
Niet voor niets maakte bij een lezing, door
den directeur der K.L.M. op 2 Febr. j.1. te
Londen over den wekelijkschen vliegdienst
van Nederland naar Indië gehouden, de heer
Barret-Lennard, directeur der Imperial Air
ways, een deskundige bij uitnemendheid, de
opmerking, dat de K.L.M. te veel van het uit
houdingsvermogen van de piloten vergt.
Omtrent de in 1932 in dienst genomen
nieuwe vliegtuigbestuurders op lagere voor
waarden dan het Reglement Vliegtuigbe
stuurders aangeeft, maakt de Directie de op
merking, dat die voorwaarden vanzelfspre
kend die der reeds in dienst zijnde vliegtuig
bestuurders niet raken Dit reglement geldt
echter blijkens artikel 2 der Algemeene Bepa
lingen voor alle vliegtuigbestuurders, niet al
leen die als zoodanig bij de invoering van
het reglement in dienst der K.L.M. waren,
doch ook die daarna in dienst zouden wor
den genomen. De principieele accoordverkla-
ring door de Vereeniging geschiedde onder
de restrictie, dat die piloten, zoolang zij niet
zouden zijn ingedeeld in de bij reglement
vastgestelde schaal, nimmer zelfstandig zou
den vliegen.
Wanneer men dezen laatsten eisch voor in
williging niet vatbaar acht. volgt daaruit dat
dat vereeniging met die voorgestelde wijzi
ging dus niet accoord gaat, van welk feit te
allen overvloede uitdrukkelijk mededeeling
aan de directie is gedaan.
Desondanks is door de K.L.M. de desbe
treffende wijziging ingevoerd en zelfs als ge
zegd wat vier der jongere piloten betreft in
OUDERAVOND EERSTE
GEMEENTESCHOOL.
Men schrijft ons:
Gisteravond waren de ouders van de Eer
ste Gemeenteschool in vergadering bijeen
bij wijze van gewone ouderavond, op welken
avond als spreker optrad de hier welbekende
heer Krabbendam, schoolhoofd te Wognum,
en o.m. hoofdbestuurslid van Volksonder
wijs.
Spreker begon met te vertellen dat dit de
tweede maal was binnen korten tijd dat hij
als spreker in Alkmaar optrad: de eerste
keer om te spreken tégen de oprichting van
de neutrale bizondere school, nu om te spre
ken vóór de openbare school.
Hij ging in de schoolgeschiedenis een
honderd jaar terug, toen alles nog ojjenbaar
onderwijs was.
In 1857 kreeg men vrij onderwijs, d.i óók
bizonder onderwijs. Het openbaar onderwijs
werd toen door de gemeenschap gegeven
waarbij tijd kon worden ingeruimd voor
godsdienstonderwijs.
Wie geen openbaar onderwijs wilde kon
zelf zijn bizonder onderwijs bekostigen.
In 1889 kreeg het bizonder onderwijs voor
het eerst subsidie, wat het begin van den hul
digen toestand ten opzichte van het bizonder
onderwijs is. In 1910 werd het subsidie ver
hoogd, in 1912 weer, enz., enz.
In 1916 kreeg men de grondswetwijziging,
waarop gebouwd is de onderwijswet De Vis
ser (van nu) en waarvan art. 195 luidt:
de Regeering heeft de aanhoudende zorg
voor het onderwijs.
Ook voor het openbaar onderwijs? vraagt
spreker zich af, gezien wat tegenwoordig
plaats vindt!
Art. 195 van de grondwet zegt, dat het
onderwijs vrij is; verder dat er voldoende
openbaar onderwijs in alle gemeenten moet
worden gegeven; en dan zegt dit art. sub
9: dat het bizonder onderwijs uit de alge
meene kassen betaald zal worden, als het
openbaar onderwijs. Dit laatste is de ge
lijkstelling, waarover zoo veel gesproken is.
Eere aan Dr. De Visser, zeide spreker, voor
zijn onderwijswet 1920, waarmee goed on
derwijs mogelijk was. Helaas heeft hij later
veel uit die wet moeten laten, wat schade aan
het openbaar onderwijs heeft gebracht. Ook
ontstonden vele uitwassen, doordat het bi
zonder onderwijs veel mag vragen, wat toe
gestaan moet worden.
Op het oogenblik zijn er veel te veel rich
tingen in het onderwijs, wat ontzettende kos
ten geeft, onnoodig.
Honderden en honderden scholen (bizon
dere) zijn er gekomen na 1920.
De onderwijsbegrooting beloopt 160 mfl-
lioen gulden, waarvan het lager onderwijs
al"/en 100 millioen.
Het openbaar onderwijs is duur. Maar de
schuld daarvan ligt niet bij het openbaar on
derwijs, die schuld treft het oprichten van de
vele bizondere scholen, waardoor de ojïenba-
re scholen werden leeggepompt, waardoor
kleine openbare scholen overbleven wat eerst
bloeiende groote waren. Kleine scholen ma
ken het onderwijs duur, daarom dus geen
splitsing, maar één groote openbare school.
In Alkmaar als elders heeft geregeld reor
ganisatie van het onderwijs plaats, wat on
aangenaam is voor de ouders en niet de juis
te zorg van de gemeentebesturen voor het
onderwijs toont, en waaraan de „bezuini
ging" het minst vreemd is.
Verder zeide spreker, dat art. 42 van de
wet De Visser een zeer belangrijk art. is, wijl
het spreekt van: de opleiding van de kinde
ren tot alle christelijke en maatschappelijke
deugden.
Maar christelijke deugden is niet: scher
men met bijbelteksten; maar het aanleeren
van deugden als verdraagzaamheid, naasten
liefde, hulpvaardigheid; dit alles voor i-der
en niet alleen voor menschen die precies gelijk
denken als wijzelf. En verder al het goede
wat diep in iemands gemoed sluimert, en
voor zoover het kind het bevatten kan.
Art. 42 alinea 2 zegt, dat de onderwijzer
(de openbare) niet mag leeren wat iemand in
diens overtuiging kan krenken.
Zulks is alleen bij het oj>enbare onderwijs
mogelijk, bij het bizondere vanzelf niet, want
het ligt in de lijn van het laatstgenoemde om
niet aldus te doen.
Het geven van godsdienst-onderwijs op de
openbare scholen is niet aan de onderwijzers
overgelaten, maar aan de betreffende gods
dienstleeraren, en wei tijdens de schooluren,
in goed verwarmde en verlichte lokalen. Alles
is dus prachtig geregeld. En ergo is de open
bare school niet godsdienstloos, zooals maar
al te vaak. hoewel ten onrechte, door tegen
standers beweerd wordt.
Thans bezoeker. 45 pCt. van alle school
gaande kinderen de openbare school en 55
pCt. gaan naar de bizondere scholen. Alle
kosten komen toch ten laste der openbare
kassen.
Maar die 45 pCt. vormen een eenheid, wijl
die 55 pCt. over 30 richtingen verdeeld zijn,
en geen eenheid vormen.
Ook worden, men vergete dit niet. met alle
middelen, ook oneerlijke, de kinderen van de
openbare school getroggeld naar de bizondere
scholen.
De commissie-Rutgers, die tot taak had om
te onderzoeken waarom het onderwijs zoo
duur was, maar nochtans niet aan de gelijk
stelling mocht tornen, kwam met den uitslag
dat een opvoeren van 30 leerlingen per on
derwijzer tot 40 leerlingen per onderwijzer
een bezuiniging zou brengen. Maar dit ver
slechtert het onderwijs in hooge mate, zooals
spr. uitvoerig toelicht. Terwijl, zegt hij, beter
onderwijs zeker thans zeer geboden is.
De wet-Terpstra geeft een algeheele ont
reddering van het onderwijs. De kinderen
krijgen daardoor weinig kennis mee; er ko
men vele wachtgelders, wat veel kost. Dus
inplaats van bezuiniging, verslechtering van
het onderwijs en geen bezuiniging.
Jonge onderwijzers zal men in de eerste
5 a 6 jaar niet noodig hebben.
Het openbaar onderwijs moet de wacht
gelders nemen, het bizonder onderwijs be
hoeft dit niet te doen.
De tijd van nü is nog slechter dan gedu
rende den oorlog van 1914 tot 1918. Veel
heelmeesters zijn opgestaan om de ontredde
ring te genezen, maar geen van allen is daar
toe in staat gebleken.
Het middel om verbetering te krijgen is
volgens spr. samenwerking. Wij hebben el
kaar zoo noodig. Dus de bizondere scholen,
groepsbelangen behartigend, moeten weer
openbare scholen worden, waar samenwer
king is, en niet „een ieder voor zich" gepredikt
wordt. Daarom: Op voor de openbare
school, de eenige school die geen splitsing
(reeds bij de kinderen) brengt.
Van de gelegenheid tot net stellen van
vragen maakten vele ouders gebruik. Meest
hadden deze betrekking op het geven van het
godsdienstonderwijs op de openbare school,
wat in de schooluren kan geschieden, door
de door de ouders te kiezen godsdienst
leeraren: dominees, pastoors, rabbies, enz.
Alle vragers werden naar genoegen door den
spreker beantwoord, waarbij deze er den na
druk op legde, dat het verzoek om op de
openbare school godsdienstonderwijs te doen
ontvangen door de kinderen van de ouders
dier kinderen moet uitgaan.
£atuU en Jmn&mw-
KENNEMERLAND.
Nog steeds houdt de groote aanvoer van
spinazie aan. Er schijnt dit jaar extra veel
spinazie gezaaid, een verklaarbaar verschijn
sel daar de bloembollenteelt een mislukking
is en nu vervalt men van het eene uiterste in
de andere. De prijzen der spinazie waren een
ietsje beter dan de voorlaatste week, hoewel
er nog duizenden kisten, in hoofdzaak 2e
kwaliteit, op de mestvaalt terecht kwamen.
De prijzen der spinazie was 0.05 a 0.20
per kist, terwijl enorme partijen door de fa
brieken voor pl.m. 0 10 per bak (16 Kg.)
werden afgenomen. Naast spinazie is er een
ruime voorraad van sla en met de prijzen
liep het hopeloos mis. Wel was er animo voor
le soort sla doch voor een zachtprijsje, ter
wijl 2e soort bitter weinig opbracht, de prij
zen waren 0.752.50 per 100 stuks en
in Alkmaar was de prijs pl.m. 0.75 per 100
stuks hooger. Bloemkool werd ruimer aange
voerd en grootendeels mooie kwaliteit. Er
was goede vraag naar le soort en de prijs
was redelijk (hoewel beduidend lager dan de
voorgaande week) de prijzen voor le soort
1220 en voor 2e soort 6.508.50
per 100 stuks. Ook hiervoor geldt dat de
prijs op de Alkmaarsche markt beduidend
beter was Rabarber, die in groote kwan-
tums werd aangevoerd, kwam danig in de
verdrukking. De fabrieken zijn wel goede af
nemers en men kan ook niet alles verwerken.
Rabarber le soort gold f 2.503.50, 2e
soort 0.75 1.50, alles per 100 bos.
Postelein, natuurlijk nog stookproduct, werd
ruimer aangevoerd en is nog altijd gewild,
hoewel de prijs wel wat vlug naar beneden
gaat. De prijzen waren 0.400.65 per
bakje. Bospeen, die steeds ruimer werd aan
gevoerd, kan op redelijke prijzen bogen. De
kwaliteit der wortelen was heel goed en de,
handel vlug, de prijzen 9—/ 14 per 1CJ
bos. In Beverwijk was de prijs der wortelen
hooger dan in Alkmaar, doch de bossen zijn
in Beverwijk aan den zwaren kant. Andijvie
werd ruimer aangevoerd en was gewild, al
thans de mooie kwaliteit. Er was heel wat
variatie in kwaliteit, wat tot uiting komt in
