DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De oorlogsverklaring van
Paraguay aan Bolivia.
fiagdifisch Oveczicht
38xiitentaiid
1'Binnenland,
No. 112
Vrijdag 12 Mei 1933
135e Jaargang
U'af vandaag de
aandacht trekt»,,t
ALKMAARSCH
COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2
tranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
Directeur: C. KRAK.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
De eerste oorlogsverklaring door
een Volkenbondslid.
Paraguay heeft gisteren aan Bolivia den
oorlog verklaard, hebben wij reeds gemeld.
Het Hbld. merkt bij dit bericht op, dat dit de
eerste oorlogsverklaring is als zoodanig door
een Volkenbondslid smds den wereldoorlog.
Niet. dat er sinds 1918 niet gevochten is. maar
tot dusver gaven de oorlogvoerenden er de
voorkeur aan, hun troepen tegen elkaar in
het veld te zenden zonder het „ouderwetsche
gebruik te volgen, om daarvan officieel gewag
te maken.
Zulk een niet-verklaarde oorlog, aldus
schrijft het blad verder, wordt in het Verre
Oosten gevoerd, waar Japan zijn expeditie
tot verovering van het Mandsjoerijsche pro
tectoraal stelselmatig voortzet en daartoe
eenerzijds China, anderzijds Rusland van het
begeerde object wegdringt. Duizenden men-
schenlevens worden vernietigd bij de gewa
pende tenuitvoerlegging van deze expansie
politiek; steden worden verwoest; luchtbom
bardementen leiden gevechten in op groote
school. Maar oorlog is en wordt niet ver
klaard De diplomatieke betrekkingen tusschen
de in conflict liggende partijen duren voort.
Een soortgelijke toesiand van niet-ver
klaarden oorlog bestaat tusschen de Zuid-
Amerikaansche republieken Peru en Colum-
bia die het met elkaar aan den stok hebben
Wegens het bezit van de stad Leticia aan de
Amazonerivier, welke stad eertijds bij ver
drag door Peru aan Columbia was afge
staan, maar verleden jaar September door een
groep Peruanen plotseling weer is bezet
(aan werke actie de Peruaansche regeering
Tater haar sanctie heeft verleend). Niettegen
staande verschillende bemiddelingspogingen
door oml'ggende staten en door den Volken
bond gedaan werden, verkeeren beide landen
sindsdien in feitelijken oorlogstoestand In
verband met de voor grootere troepeneenheden
onbegaanbare terreinen in het grensgebied
trachten zij elkaar via de Amazonerivier aan
het lijt te komen, waartoe Armada's" wor-
den uitgerust, die een geweldige zeereis moe-
ten maken om het operatieterrein te kunnen
bereiken een tocht, welke o.a. geleid heeft
tot de bekende moeilijkheden in de havens
van onze West.
Maar met Japan en China, Peru en Co
lumbia zijn de voorbeelden van de „moderne''
methode om met elkaar tc vechten zonder dat
er „oorlog is een methode, die in zwang
is gekomen sinds langs den weg van ver
dragen en overeenkomsten de strijd is aan
gebonden eerst tegen „oorlog" en toen tegen
„geweld" nog niet uitgeput. Sinds enkele
jaren bestrijden twee andere Zuid-Amerikaan-
sche staten, Paraguay en Bolivia, elkaar in
verband met de vage grensregeling in het
z.g. Gran-Chaco gebied, waarop beide aan
spraak maken, omdat de exploitatie van
dit territoir, hetwelk verschillende belang
rijke grondstoffen moet bevatten, voordeelen
belooft, terwijl het bovendien heet, dat Co
lumbia via de rivier de Paraguay een uitweg
zoekt voor zijn handel.
Ook hier zijn herhaaldelijk pogingen ge
daan om de partijen tot elkaar te brengen en
hen over te halen door arbitrage hun geschil
len te laten oplossen. Hoewel het soms
scheen, dat de bemiddelaars succes zouden
hebben, mislukten de pogingen op het laatste
oogenblik telkens weer en grenen de tegen
standers weer naar de wapenen.
Doch het was tot dusver oorlog gebleven
zonder oorlogsverklaring.
Daarin is thans verandering gekomen en
de eerste oorlogsverklaring sinds 1918
door Paraguay in zee gestuurd.
Aan den feitelijken toestand verandert dit
natuurlijk niets. Met of zonder oorlogsver
klaring is de realiteit, dat de twee partijen
trachten met wapengeweld den tegenstander
tot onmacht te dwingen en hem den wil van
den overwinnaar op te leggen. Voor de
mogendheden echter, die tot dusver getracht
hebben verzoenend op te treden, is de toe
stand. in theorie althans, wel veranderd, en
deze kant van de zaak gaat daarom, van een
algemeen standpunt bezien, in belangrijkheid
uit boven de op zich zelf overigens niet ge
wichtige aangelegenheid van de ruzie tus
schen twee miniatuurrepubliekjes.
DE POLITIEKE TOESTAND IN
DUITSCHLAND.
Een nieuw
Pruisen.
„Erfhofrecht" in
De Pruisische minister van Justitie heeft
een nieuw burgerlijk „Erfhofrecht" samen-
festeld, dat principieel is goedgekeurd door
et Pruisische staatsministerie en Maandag
a.s zal worden afgehandeld.
Volgens dit nieuwe recht wordt een boe-
renbezit iji Pruisen, binnen het kader der
voorbehouden van de rijkswet, geschapen,
dat niet belast zal zijn met hypotheekschul
den en schuldvrij zal zijn.
In de motiveering wordt verklaard: Een
boer heeft ook slechts een tot erven gerech-
boer heeft ook slechts een of erven gerech
tigd kind. De overige kinderen hebben
slechts het recht op opvoeding, bruidschat
en onderdak.
Inzake het nieuwe erfhofrecht zette Mi-
nisterialrat nog uiteen, dat het hierbij gaat
om een oeroud Germaansch recht, in tegen
stelling tot het Romeinsche recht, dat grond
en bodem als koopwaar verkocht heeft, ter-
*"jl het Germaansche recht den grond en
nodem beschouwt als het erfdeel der zede
lijkheid, ja van het geheele volk, waarover
enkeling niet mag beschikken. Er is hier-
y°°r een speciaal gerechtshof ingesteld, da:
pstaan zal uit een jurist als voorzitter en
*ee boeren als assessoren.
De organisatie van het Duitsche
arbeidsfront.
e Zeitungsdienst meldt, dat de leider
n het Duitsche arbeidsfront, Dr. Robert
vaard dV°'^ende ^^^ikking heeft uitge
bet Duitsche arbeidsfront bestaat uit het
centrale bureau, uit de leiding en de beide
zuilen (de arbeiders en de Bedienden). Het
centrale bureau heeft tot taak de vroegere
organisaties in den nieuwen organisatie
vorm over te doen gaan en den opbouw der
standen mede voor te bereiden.
Het verbond van arbeiders en het verbond
van bedienden hebben ieder een leider er.
een adviseur van den leider. Het centrale
burau heeft de laatste beslissing. De eerste
taak der verbonden is de samenvatting der
tn de verschillende vakvereenigingen voor
handen beroepsstanden, zooals bijv. de hou»-
bewerkers de bouwvakarbeiders en de
metaalarbeiders.
De coöperatieve vereenigingen
„in veilige handen".
Teneinde de groote waarden, die zijn vast
gelegd in de installaties van de coöperatieve
vereenigingen en die zonder twijfel in ge
vaar verkeeren, niet tot verval te doen ko
men, aldus de Voelkische Beobachter, is het
volgens de opvatting van den rijksminister
voor economische zaken en de overige in
stanties, noodzakelijk de coöperatieve ver
eenigingen ten behoeve der afwikkeling in
veilige handen te brengen. Het is gewenscht,
dat de coöperatieve vereenigingen vooreerst
niet gehinderd worden in hun activiteit.
Het werkverschaffingsplar. van
Seldte.
Het bondsorgaan van den Stahlhelm pu
bliceert uitvoerige mededeelingen over de
voorstellen van den rijksminister van arbeid,
Seldte, inzake een werkverschaffingspro
gram, dat nog in den loop van dit jaar ten
uitvoer zal worden gelegd. Er wordt hierbij
de nadruk gelegd op het feit, dat op het ge
bied der werkverschaffing en uniform plan
en een uniforme leiding noodzakelijk zijn.
Dit is de taak van het rijksministeije van
arbeid. Voor het aan het werk stellen van
700.000 werkloozen is een bedrag noodig
van 1 Yi milliard Mark, voor welk bedrag
zij een jaar werk kunnen krijgen. De rijks
minister van arbeid stelt o.a. voor in 1933
op zijn minst 100.000 kolonisten met eigen
huizen te kweeken, verder aanbouw van wo
ningen, verlevendiging van het verkeers
wezen, landbouwverbeteringen etc. De be
slissende moeilijkheden moeten gezocht wor
den in de financiering. Reeds eenigen tijd
geleden heeft de rijksminister van arbeid ge
wezen op de mogelijkheid de noodig midde
len bijeen te brengen door middel van een
binnenlandsche leening. Deze gedachte is
weer opgenomen in het nieuwe werkver
schaffingsprogram en er kan verwacht wor
den, dat het opleggen van een nationale
werkverschaffingsleening tot een belangrijk
succes zal worden.
Europeesche vasteland, in tweede lezing, en
het Duitsche voorstel tot het aanvangen van
onderhandelingen over het oorlogsmate
riaal ter definitieve stemming voor te leg
gen. Van Duitsche kant werd hiertegen ge
stemd. De beslissing ligt thans bij het pre
sidium van de ontwapeningsconferentie. De
hoofdcommissie zal nog Zaterdag bijeen
komen om in overeenstemming met het
waarschijnlijk door het presidium goedge
keurde Engelsche voorstel een onmiddellijke
beslissing over de uniformiseering der legers
van het Europeesche vasteland tot stand te
brengen.
De Duitsche delegatie heeft zich haar
houding voorloopig nog voorbehouden.
De Duitsche weercorpsen.
De commissie voor de effectieven der Ont
wapeningsconferentie heeft Donderdag bij
eerste voorloopige stemming met negen
tegen twee stemmen, bij acht onthoudingen,
besloten de in het Rijkscuratorium voor de
jeugdopvoeding samengevatte Duitsche
weerorganisaties als organisaties met een
mi'itair karakter te verklaren.
Tegen het voorstel stemden Duitschland
en Hongarije. Voor stemden België, Enge
land. Frankrijk, Nederland, Polen, Roeme
nië, Tsjecho Slowakije, Portugal en Joego
Slavië.
De Vereenigde Staten, Italië, Oostenrijk
Spanje, Zweden, Finland, Japan en Turkije
onthielden zich van stemming.
Dit besluit wordt aan Duitsche zijde
geenszins als bindend beschouwd.
De Duitsche weerorganisaties.
Bij de berekening der getalsterkten der
Duitsche weerorganisaties, welke de grond
slag zullen vormen voor de berekening van
de Duitsche legersterkte, deelde kolonel
Lucien, de Fransche vertegenwoordiger
mede, dat de S.A. en S.S. organisaties
600.000 man sterk zijn, de Stahlhelm
250.000 man, de weerwolf 150.000 man.
Volgens Fransche berekeningen moeten de
weerorganisaties op 1 millioen man sterkte
worden geschat.
De Duitsche vertegenwoordiger maakte
bezwaren tegen déze cijfers.
«V-Neurafh over ontwapening.
In antwoord op de vraag van de Leip-
ziger Illustrierte Zeitung heeft Rijksminister
v. Neurath medegedeeld, dat men zeer zeker
niet kan hopen dat het vliegwapen of ook
maar het bombardementsvliegtuig in de toe
komst algemeen verboden zal worden. Dit
beteekent, dat .Duitschland zich voor zijn
eigen veiligheid een militaire en marine
luchtvaart moet opbouwen.
Kan men hopen, dat geschut van meer
dan 10^ c.M. algemeen verboden en het
voorhanden geschut vernield wordt? Onge
twijfeld niet. Indien het mocht komen tot
een verbod van zekere kalibers landartille-
rie, dan zal de verbodsgrens aanzienlijk
boven 10% c.M. liggen. Dit beteekent voor
Duitschland de verplichting zich eveneens
geschut van boven 1OY c.M. aan te schaf
fen.
DE ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
De besprekingen in Geneve.
De door president Henderson tegen gis
teravond bijeengeroepen zitting der ver
tegenwoordigers van de vijf groote mogend
heden droeg een streng vertrouwelijk karak
ter. Om half acht werd de bijeenkomst on
derbroken tot negen uur.
De geheele internationale pers volgt deze
voor het verdere lot der ontwapeningscon
ferentie beslissende bespreking met de groot
ste spanning, daar volgens het algemeene
oordeel thans het lot der ontwapeningscon
ferentie en in verband hiermede zeer vér
gaande politieke kwesties op het spel staan.
De besprekingen van gisteravond.
De besprekingen van gisteravond zijn
zonder resultaat verloopen. Met het oog op
de groote onoverbrugbare tegenstellingen is
door de voornaamste mogendheden alleen
overeengekomen het presidium der ontwape
ningsconferentie vandaag het Engelsche
voorstel tot onmiddellijke definitieve beslis
sing over de kwestie der effectieven, de uni
formiseering der legersystemen van het
GANDHI LIJDT AAN GEELZUCHT.
De toestand van mahatma Gandhi is
Donderdag sléchter geworden. Hij lijdt
aan geelzucht. Mevrouw Gandhi is
Donderdag uit de gevangenis ontslagen.
De dokter van Gandhi probeert hem te
overreden de voedselstaking op te geven.
WEGENS SPIONNAGE DOOD
GESCHOTEN.
Het speciale getechlshof tot bescherming
van den ItaLiaanschen staat heeft Woensdag
doodstraffen wegens spionnage uitgesproken
tegen Ugo Ravigiia, en Camilla Agnardi,
beiden fouriers bij de marine. Ravigiia is
gisteren doodgeschoten, Agnardi nog niet,
daar voor hem gratie is verzocht.
DCOD MET DEN VALBIJL.
Donderdagochtend om zes uur werd op de
binnenplaats van de gevangenis te Deggen-
dorff (Duitschland) de 43-jarige dienstknecht
Josef Fraundorftr met den valbijl geëxecu
teerd. Hij had in December 1931 een 24-jarige
vrouw en een kindje van 3 jaar op afschuwe
lijke wijze om het leven gebracht, waarna hij
uit een winkelkas 30 M. had geroofd.
DE GEBEURTENISSEN IN HET
OOSTEN.
Russische eigendommen in
Mandsjoekwo in beslag ge
nomen?
De Mantsjoerijsche regeering heeft den
sovjet Russischen consul generaal in Char-
bin een nota doen toekomen, waarin wordt
geconstateerd, dat Sovjet Rusland den eisch
in zake de teruggaaf der wagons en locomo
tieven niet is nagekomen.
De Mantsjoerijsche regeering ziet zich
daarom gedwongen tot economische en poli
tieke dwangmaatregelen en zal de eigendom
men van den Russischen staat in Mandsjoe
kwo in beslag nemen.
De opmarsch der Japanners.
Grooter offensief dan in April
Volgens berichten van het front in China
ontwikkelen de operaties ten Zuiden van den
Grooten Muur zich op grooter schaal dan
tijdens het offensief der Japansche troepen
in April. Reeds het geheele gebied ten Oosten
van de Loeang rivier en de groote Muur tot
Joengping is bezet. Woensdag reeds hebben
de Japanners de Loangrivier overschreden.
Zij rukken Zuidwaarts op. Japansche vlieg
tuigen zetten de bombardementen voort. Bo
ven Peking is een bommenwerper verscüe-
nen.
De Engelsche autoriteiten hebebn een ver
zoek gericht tot twee oorlogsschepen die ko
men van Weihaiwei en Inkoe zich gereed te
maken om op te stoomen naar Tanghoe ten
Oosten van Tientsin, teneinde de Engelsche
belangen te waarborgen.
De Japanners trekken over de
Loeanrivier.
Het Japansche ministerie van oorlog deelt
mede, dat de Japansche troepen de Loean
rivier Donderdagmorgen overgetrokken zijn.
Aan den mond van de rivier zijn Japansche
oorlogsschepen verschenen om troepen aan
land te zetten.
STRAATGEVECHT TUSSCHEN
ARABIEREN EN JODEN.
In Rabat (Marokko) is het na afloop van
een vechtpartij tusschen een Arabier en een
tot nu toe onbekend gebleven inboorling,
waarbij de messen werden getrokken, tot een
waar straatgevecht gekomen tusschen Ara
bieren en Joden, toen in de Arabische wijk
het gerucht werd verspreid, dat óe aanval
ler van den Arabier een jood was. Een groo
te troep Mohammedanen trok naar de Jood-
sche wijk, waar de vensterruiten van alle
Joodsche zaken werden ingeslagen en de Jo
den werden mishandeld. Politie, gendarme
rie en troepen herstelden de orde en hebben
Gedurende den geheelen nacht de wacht ge-
ouden in dit stadsdeel.
BRAND NABIJ MANILLA.
12 dooden, 30 gewonden.
In een dorp in de nabijheid van Manilla
(Philipijnen) brak brand uit in een school,
waarbij 12 personen, vermoedelijk leerlingen,
werden gedood, en 30 gewond. Naar verluidt
zou het vuur door onvoorzichtigheid zijn
ontstaan.
DE ONDERWIJZERS IN
CHICAGO
Achter stellige salarissen wor
den uitbetaald
Na een conferentie met een aantal ban
kiers verklaarde de burgemeester van Chica-
go gisteren, dat reeds heden den onderwij
zers een groot gedeelte van hun achterstalli
ge salaKissen zal worden uitbetaald. Van
daag zullen 3 millioen dollar worden be
taald, de rest volgt in den loop van de vol
gende week. De stad Chicago is haar onder
wijzers aan achterstallig salaris schuldig
een bedrag van ongeveer 30 millioen dollar.
ONWEER.
Gisteravond omstreeks 6 uur ontlastte
zich boven Venlo een onweer, gepaard gaan
de met een fiksche hagelbui, welke ongeveer
een half uur duurde. Op sommige plaatsen
lagen de grove hagelkorrels centimeters dik
Op tal van plaatsen is belangrijke schade
aan de te velde staande jonge gewassen
toegebracht.
ROODVONK IN DE KAZERNE TE
VENLO.
In de infanteriekazerne te Venlo is bij
den dienstplichtige R. H. uit Rotterdam
roodvonk geconstateerd. De patiënt is naar
het stedelijk ziekenhuis gebracht. De mili
taire autoriteiten hebben uitgebreide maat
regelen genomen om uitbreimng der ziekte
te voorkomen. De kamers, waarop de lijder
vertoefde en welke door een 40 soldaten,
hoofdzakelijk uit Rotterdam en omstreken
afkomstig, worden bewoond, zijn geïsoleerd
Tot dusver is slechts één geval geconsta
teerd.
DE BEROOV1NG VAN EEN
ROTTERDAMSCHEN BANKLOOPER.
Zooals destijds is gemeld, is op 28 April
een banklooper in het gebouw van R. Mees
Zoonen aan het Beursplein te Rotterdam
beroofd van f 650. Het geld miste de man
later uit zijn tasch, nadat hij even te voren
voor de balie met een vreemdeling, die om
inlichtingen had gevraagd en tegen hem
was aangedrongen, had staan praten. Da
delijk rende hij naar den uitgang, maar de
vreemdeling was al verdwenen. Het vermoe
den bestond, dat de beroover een handlanger
heeft gehad, ook een vreemdeling, die op
den bewusten morgen in de bank had rond
gescharreld en die bij de poging om den dief
te achterhalen de achtervolgers hinderlijk
voor de voeten was geloopen. Ook deze
handlanger had weten te ontkomen.
Vorige week is te Amsterdam een diefstal
bij een juwelier in de Kalverstraat geschied,
waarna een Braziliaan en een Rus werden
Straatgevecht in Marokko tns-
schen Arabieren en Joden. (Buiten
land).
De politieke toestand in Duitsch
land. (Buitenland).
Een communistische leider in de
nabijheid van Sofia (Bulgarije) ver
moord. (Buitenland.)
De oorlogsverklaring van Para
guay aan Bolivia. (Dag. Overzicht).
Afdeeling Alkmaar opgericht van
de Chr. middenstandsvereeniging.
(Stad en omgeving).
Tarieven en dienstregeling voor
den autobusdienst over den afsluit
dijk. (Stad en omgeving).
Oud-minister dr. A. van Gijn over
leden. (Binnenland).
Zie verder laatste berichten.
gegrepen. Foto's van deze mannen zijn aan
de getuigen van de berooving te Rotterdam
getoond, waarbij eenige in hen de twee
vreemdelingen, die in de bank aan het
Beursplein waren gezien, herkenden. Het
onderzoek wordt thans in de richting van
deze twee vreemdelingen voortgezet.
DE UITVOER VAN KAAS NAAR
ENGELAND.
Naar vrijwillige contingenteering.
De Engelsche minister van landbouw heef)
tegen volgende week te Londen een conferen
tie bijeengeroepen van vertegenwoordigers
der landen, die kaas ,in Engeland invoeren.
De beraadslagingen zullen analoog zijn aan
die, welke vorig najaar zijn gehouden met
de alnden, die bacon naar Engeland uitvoe
ren.
ENGELAND EN WILLEM I.
Naar Reuter uit Loden meldt, wijdt „The
Times" van artikel aan de herdenking der
geboorte van Willem van Oranje.
In geen land buiten Nederland, aldus het
blad, is deze groote figuur met meer sym
pathie herdacht dan in Engeland.
Menige Engelschman zal met toewijding
den donkeren hoek in het Prinsenhof te
Delft hebben aanschouwd. Ook kunnen de
Engelschen nooit vergeten hoe veel de naam
der Oranjes in hun geschiedenis beteekent.
KLACHT TEGEN EEN RAADSLID
WEGENS BELEEDIGINQ.
Het raadslid Van Bree te Doetinchem
heeft eenige weken geleden vragen tot den
burgemeester verzocht daarop den heer Van
gend waren voor den gemeentegeneesheer.
In de laatste geheime raadszitting heeft
deze ambtenaar gelegenheid gekregen zich
tegenover den raad te verdedigen en werden
de beschuldigingen geheel weerlegd. De
buremeester verzocht daaroo den heer Van
Bree zijn excuus aan te bieden, waartoe
deze voorloopig niet bereid bleek.
De gemeentegeneesheer is thans voor
nemens tegen genoemd raadslid een klacht
in te dienen wegens aanranding van eer en
goeden naam.
DE RENTESTAND VERHOOGD.
De rentestand werd gister door de directie
van de Nederlandsche Bank N V. vastgesteld
als volgt: Wisseldisconto verhoogd tot 3H
procent, promessendisconto verhoogd tot
4 procent, beleening van effecten verhoogd
tot 4 procent, beleening van goederen ver
hoogd tot 4 pet., voorschotten iri rekening-
courant verhoogd tot 4 pet., alles met in
gang van 12 Mei.
DE 24E APRIL NATIONALE
FEESTDAG.
Een verzoek van het A. N. V.
Het dagelijksch bestuur van de groep Ne
derland van het Alg. Ned. Verbond heeft in
gevolge een besluit van de te Delft gehou
den vergadering, welke het wenschelijk acht"
te, dat de eenheid van ons volk en het natio
nale gevoel der Nederlanders blijvend tot
uiting zullen komen en bevorderd zullen
worden door de herinnering aan prins Wil
lem van Oranje levend te houden, in een
adres aan minister Ruys de Beerenbrouck
verzocht, den 24sten April geboortedag
van den prins in den vervolge tot nationa-
len feestdag te verklaren.
Voorts heeft genoemd bestuur een adres
gericht tot den minister van onderwijs, met
het verzoek het daarheen te leiden dat het
onderwijs in de vaderlandsche geschiedenis
op de scholen in dien zin worde hervormd en
uigebreid, dat meer aandacht worde ge
schonken aan de vaderlandsche geschiedenis
en die van de wording en handhaving van
den Nederlandsehe.0 staat
