DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Hoteljassau Bergen"
Een viermogendheden-pact.
HEMELVAARTSDAG - 25 MEI.
No. 121
Dinsdag 23 Mei 1933
135e Jaargang
DxuteÜiksckOwxzkk
De vier groote mogendheden hebben in principe
besloten tot aanvaarding van een pact voor de
bestendiging van den Europeeschen vrede.
Ifatië's buifenlandsche politiek.
^Buitenland
Wat vandaag de
aandacht trekt...,
BERGEN AAN ZEE.
AbKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—
tranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
PRIJS DER GEWONE AD VERTENT IEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Er is te Rome vrij langdurig onderhandeld
over internationale samenwerking. De gede
legeerden van Italië, Frankrijk. Engeland en
Duitschland hebben geprobeerd een pact te
vormen, wa.arbij deze vier mogendheden zich
voor de komende tien jaren zouden verplich
ten, om samen te werken voor den Europee
schen vrede.
Deze onderhandelingen hebben plotseling
een verrassend goede spurt genomen en aan
genomen wordt, dat de onderhandelaars hun
besprekingen reeds beëindigd hebben en in
principe hebben besloten tot aanvaarding van
het vier mogendhedenpact.
Het besluit om het viermogendhedenpact te
sluiten schijnt gevallen te zijn na een confe
rentie tusschen Mussolini en den Duitschen
Rijksminister Göring, waarna de Italiaansche
minister-nresident den Engelschen ambassa
deur te Rome. Sir Ronald Graham. en zijn
Franschen ambtgenoot, Henry de Jouvenel,
op de hoogte stelde van wat er besproken
was. Göring heeft toen Rome weer verlaten
en is per vliegtuig naar Berlijn gereisd.
De besprekingen van Göring
met Mussolini.
Over de besprekingen van Göring met
Mussolini wordt van welingelichte zijde te
Rome vernomen dat op grond van de bood
schap van Roosevelt en de rede van Hitier
een groote verbetering van de internationale
atmosfeer is verkregen, waardoor de kwestie
van het viermogendhedenpact'zeer dicht bij
een oplossing is gekomen. Men kan rekening
houden met de mogelijkheid dat het vier-
mogend heden verdrag binnenkort ondertee
kend zai worden, ofschoon men, zoo gezegd,
natuurlijk, in het oog moet houden dat de
verdere onderhandelingen over deze kwestie,
en de uiteindelijke beslissing over de al- of
niet-onderteekening bij de betrokken regee
ringen ligt.
Men zal zich herinneren dat het viermo
gendhedenpact uitgegaan is van Mussolini,
wiens meening is dat tot handhaving van den
vrede in Europa een duurzame, vertrouwe
lijke samenwerking van de vier Europeesche
groote mogendheden, vooral bij de groote
politieke vraagstukken, noodzakelijk is. Deze
meening ligt ten grondslag aan het verdrag,
waarvan de inhoud echter nooit gepubli
ceerd is.
Mussolini heeft MacDonald bij zijn bezoek
in Rome op 18 Maart het ontwerp van een
verdrag in dien zin voorgelegd Over dat ont
werp werd sindsdien hoofdzakelijk tusschen
Londen en Parijs onderhandeld. Frankrijk
stond principieel afwijzend tegenover de ge
dachte van dit verdrag, waarin het een ..direc
torium" zag en een gevaar voor de positie
die Frankrijk 'hans inneemt in de internatio
nale politiek Tevens vreesde het dat dit ver
drag zijn verbintenissen met de Oostelijke
staten zou verzwakken, omdat er in het ver
drag sprake is van eventueele verdragsher
ziening. Daarom bepleitte Frankrijk een wijzi
ging van het eerste ontwerp van dit ver
drag zoodat het binnen het kader van het
Volkenbondsverdrag zou blijven en zoo
doende een versterking daarvan zou op
leveren.
Over de brandende kwesties van herzie
ningsmogelijkheden der verdragen en rechts
gelijkheid tusschen overwinnaars en overwon
nenen in der. grooten wereldoorlog, ontspon
zich een levendige gedachtenwisseling tui-
schen Rome en Parijs, welke nu tot een be
vredigend e;nde schijnt te zijn gekomen.
o
Voor de internationale politiek komt de te
verwachten ondexteekening van het vier
mogendhedenpact als een verrassing aldus
gaat het Wolfftelegram uit Berlijn, waaraan
wij het een en ander ontleenden, voort. Toen
minister Göring naar Rome vertrok wist men
zelfs nog niet dat zulks geschiedde in ver
band met de onderhandelingen over het vier
mogendhedenverdrag Men wist s'echts dat
sir.ds Paschen de onderhandelingen tusschen
de vier betrokken regeeringen wel niet afge
broken waren, maar dat eer. spoedig positief
resultaat niet goed verwacht kon worden in
verband met de wending die de internationale
politiek had genomen. Van samenwerking
tusschtn de groote mogendheden, hetgeen de
basis van het plan van xMussolini vormt, was
■toen minder dan ooit sprake. Algemeen is
thans de meening dat het te danken is aan de
verbeterde atmosfeer in de internationale te-
trekkingen. dat de onderhandelingen over het
verdrag een dusdanige vordering hebben ge
maakt.
Gunstige Britsche pers.
Het bericht, dat door het bezoek van
Göring aan Rome het Vier-Mogendhedenpact
zoo goed als gesloten is, wordt door de ge
heele Britsche pers als een zeer gewichtig
feit beschouwd, aldus Reuter.
De „Times"' ziet in een aaneensluiten van
de vier groote mogendheden een mogelijkheid
om een splitsing van Europa in twee kampen
te verhinderen. Verder zal het kalmeerend
werken op de kleinere staten en moreele ge
noegdoening verschaffen aan Duitschland en
Frankrijk de gewenschte veiligheid ver
schaffen.
De „Daily Telegraph" wijst er op. dat de
gematigde en verzoenende rede van Hitier de
ontwapeningsconferentie over het doode punt
heeft heen geholpen en daardoor het weer
opnemen van de besprekingen van het vier
mogendhedenverdrag mogelijk heeft ge
maakt.
De Fransche pers.
De Fransche pers publiceert een uitvoerig
bericht, volgens hetwelk het oorspronkelijke
voorstel van Mussolini inzake een vier-
mogendheden-verdrag tot tevredenheid van
alle vier mogendheden gewijzigd zou zijn.
Ook de dubieuze kwesties, zooals de positie
der kleine mogendheden en de ratificatie van
het pact zijn opgelost. De tekst van het
nieuwe pact is langer dan de oorspronkelijke.
Er is een beschouwing aan toegevoegd over
de herziening der verdragen binnen het kader
van den Volkenbond. De nieuwe overeen
komst, die waarschijnlijk te Genève onder
teekend zou worden, bereidt bovendien den
weg voor de aanvaarding der Engelsche ont
wapeningsvoorstellen voor. De kleine staten
zouden van het nieuwe pact niets te vreezen
hebben. Uitdrukkelijk wordt erop gewezen,
dat het directorium der vier mogendheden
zich niet tegen de kieine staten richt, doch
zijn taak er in ziet, den vrede in Europa ie
waarborgen. De vier groote mogendheden
hebben ook niet het voornemen op eenigerlei
wijze te treden in de bevoegdheden van den
Volkenbond en de kleine staten hebben te
allen tijde het recht zich tot den Volkenbond
te wenden wanneer zij vreezen dat hun be
langen benadeeld worden.
Italië en de internationale samen
werking.
In de Italiaansche Kamer heeft staats
secretaris Suvich na afloop der debatten over
de begrooting van buitenlandsche zaken een
uiteenzetting gegeven over de houding der
Italiaansche regeering tegenover de proble
men van den tegenwoordigen tijd.
De eerste en grondleggende voorwaarde
voor de ontwapening, aldus Suvich, is een
beperking van het materiaal. Er moet kwali
tatief worden ontwapend, d.w.z. er moet wor
den afgezien van aanvalswapenen. De ont
wapeningsconferentie kan haar doel niet be
reiken, wanneer niet de ongelijkheid in de
rechten tusschen de beide machtsgroepen ter
zijde wordt gesteld. Na de voorloopige mis
lukking der onderhandelingen over het plan-
MacDonald, dat door Italië is goedgekeurd,
is de situatie door twee nieuwe factoren wel
dadig beïnvloed: door de boodschap van
Roosevelt en door de redevoering van Hitier,
hun wil tot samenwerken en overeenstem
ming moet nadrukkelijk op den voorgrond
worden geplaatst. Een zeker vertrouwen is in
de geesten teruggekeerd. Een grondeuvel
van deze internationale discussies zijn de
tallooze kleine groepen en groepjes met hun
politieke manoeuvres en perscampagnes,
welke de openbare meening der wereld ver
giftigen. Een openhartige en vertrouwelijke
samenwerking tusschen de vier verantwoor
delijke Westersche mogendheden van Europa
alleen kan den toestand verbeteren.
Een der meest ernstige problemen, naast
dat der ontwapening, is de herziening van de
vredesverdragen. Het is absurd niet van
deze revisie te mogen spreken.
De taken der economische wereldconferen
tie zijn moeilijk, maar niet onoplosbaar. Alle
tot nu toe genom:'. economische maatregelen
der afzonderlijke staten hebben als verdedi-
gings- en repressaillemaatregelen den alge-
meenen toestand slechts bemoeilijkt en daar
mede ook de positie van ieder afzonderlijk
Uit dezen gevaarlijken kringloop moet men
geraken De voorwaarde voor het welslagen
is een uitgesproken politieke: de terugkeer
van het politieke vertrouwen, vooral tusschen
de belangrijkste mogendhedeu-
Frankrijk en het viermogendheden
pact.
De Fransche minister van buitenlandsche
zaken, Paul Boncour, verklaarde gisteren,
dat nog niet gesproken kon worden over het
sluiten van een pact der vier mogendheden,
zoplang de Fransche regeering haar stand
punt nog niet had bepaald.
Vandaag wordt een ministerraad gehou
den, waar de stand der te Rome gevoerde on
derhandelingen diepgaand zal worden be
sproken, terwijl tevens de Fransche houding
ten opzichte van de ontwapeningsconferentie
in het bijzonder in verband met de verkla
ring van Norman Da vis, zal worden be
paald. De algemeene opvatting inzake het
pacmt der vier mogendheden is optimistisch.
Anders staat net met de ontwapeningsonder
handelingen, waarbij het laatste besluit van
decommissie vóór de effectieven over de
Duitsche hulppolitie een differentiatie in
houdt.
De bizondere correspondent van Havas te
Genève verklaart, dat Boncour nog in den
loop van deze week ter ontwapeningsconfe
rentie het standpunt der Fransche regeering
zal uiteenzetten.
Polen en het pact der vier
mogendheden.
Een communiqué van het officieuze Pool-
sche agentschap Iskra verklaart, dat de hou
ding van Polen even afwijzend is blijven
staan ten opzichte van het pact der vier mo
gendheden in zijn gewijzigden vorm. De
Poolsche opinie zonder onderscheid van
partijen ziet er een poging in, om het prin
cipe der gelijkheid der volkeren op zijde te
zetten en er voor in de plaats de suprematie
der groote mogendheden te plaatsen. Polen
is een soevereine staat, aldus eindigt het com
muniqué en zal slechts gebonden zijn door de
internationale actes tot de bespreking waar
van het werd toegelaten en waaronder het
zijn handteekening heeft geplaatst.
DE TOESTAND IN DUITSCHLAND.
Toespraak Van Hitier tot de
rijksmarine.
Rijkskanselier Hitier heeft gistermiddag
op het binnenplein van de Wijker kazerne
een toespraak gehouden tot de aangetreden
troepen. Hij zeide o.m.:
Er is een nieuwe gemeenschap ontstaan
Daar ligt geen dreigement in opgesloten.
Wij willen den vrede, misschien nog meer
dan alle anderen, want wij hebben den vrede
noodig oni brood te verschaffen aan onze
millioenen werklooze volksgenooten. Zoo
dringend ons verlangen naar vrede is, even
zoo dringend is echter onze vastbeslotenheid
om het Duitsche volk gelijk recht en vrijheid
te hergeven.
Geen commissarissen van het
Duitsche arbeidsfront in het
Saargtbied.
Naar de Zeitungsdienst meldt, maakt de
leider van het Duitsche Arbeidsfront, dr.
Ley, het volgende bekend:
Voor het Saargebied wordt geen vakver-
eenigingscommissaris van het Duitsche Ar
beidsfront aangesteld. Een in beslag nemen
van het vermogen der vakvereenigingen in
het Saargebied wordt niet overwogen en be
hoeft dan ook niet gevreesd te worden. De-
Nat. Soc. Bedrijfscellen Organisatie in het
Saargebied heeft geen vakvereenigingsfunc-
ties en moet zich onthouden van iedere vak-
vereenigingsactiviteit.
Duitsche gemeentedag.
De aaneensluiting der vereeniging van
gemeenten tot „Duitsche gemeentedag" ge
schiedde in een zitting, welke op instigatie
van den president van den Pruisischen
Staatsraad, dr. Ley, in overleg met rijksmi
nister dr. Frick was bijeengeroepen. De ver
tegenwoordigers der vereenigingen van ge
meenten teekenden de volgende verklaring:
„Wij hebben er kennis van gkregen, dat
de nationaal socialistische Duitsche arbei
derspartij in de toekomst nog slechts de
..Duitsche getneentendag" kent en zijn lan
delijke organisaties als eenige corporatieve
vertegenwoordiging der Duitsche gemeenten
en organisaties van gemeenten zal erken
nen. Wij verklaren hiermede met alle krach
ten mede te zullen werken aan den opbouw
en de organisatie van den Duitschen ge
meentendag en verplichten ons onherroepe
lijk en onvoorwaardelijk voor ons en voor de
door ons geleide organisaties in den door
den leider van den Duitschen gemeentendag
gewenschten vorm onverwijld 'alles te doen
om onze organisaties corporatief na ont
binding derzelver te laten toetreden tot den
Duitschen gemeentendag".
Reorganisatie van Kyffhauserbond.
De grootste Duitsche soldatenbond, welke
30.000 oudstrijdersvereeniging met 3 mil
lioen leden omvat, zal bij besluit van een
Maandag gehouden buitengewoon congres
in het vervolg uitsluitend worden bestuurc
door den bondspresident, die door twee
plaatsvervangers zal worden geassisteerd,
den gepensionneerden generaal van de artil
lerie v. Horn. Bij de samenstelling van alle
afdelingsbesturen zal de nationaal socia
listische invloed aldus tot uiting komen, dat
ten minste de helft van het aantal bestuurs
leden lid zal zijn van de N.S.D.A.P., met
name de leiders en hun plaatsvervangers.
Alle bestuursleden moeten oud-strijders in
den wereldoorlog zijn geweest. Marxisten,
van welke richting ook, mogen geen lid zijn
van den bond.
Verduisteringen bij vakvereeni-
ging.
Bij de districtsleiding van Kassei van den
eenheidsbond van spoorwegarbeiders in
Duitschland zijn ongeregeldheden ontdek;.
De districtsleider en vroegere soc. dem. afge
vaardigde Hofacker wordt er van beschul
digd 7200 R.M. te hebben verduisterd, ter
wijl hem tevens ontrouw, bsdrog, valsch-
heid in geschrifte en overhalen tot meineed
worden ten laste gelegd.
De plaatsvervangers van Bruening.
De nieuwe leider van het Centrum, dr.
Bruening, heeft volgens de „Germania" de
afgevaardigden Joos, dr. Hackelsberger en
Graaf von Dalen tot plaatsvervangers be
noemd.
Communistische centrale ontdekt.
In Neheim-Huesten in het Sauerland is
een communistische centrale ontdekt. De
crimineele politie van Dortmund is er in
geslaagd 4 hierbij betrokken personen op het
spoor te komen, waarvan er twee worden be
schuldigd van hoogverraad, landvredebreuk
en onbevoegd bezit van wapenen. 27 com
munisten konden worden gearresteerd. Drie
militaire geweren en een aantal andere
handvuurwapenen benevens ongeveer 200
kisten munitie zijn in beslag genomen.
Alle nat.soc. dagbladen te Wee-
nen onder censuur.
Alle te Weenen verschijnende nat. soc.
dagbladen zijn thans onder z.g. voorcensuur
geplaatst, d.w.z., dat de censuur op de bla
den wordt uitgeoefend voor hun verschijnen
S.A.-man vermoord.
Volgens een bericht van den Fraenkischen
Kurier is in den nacht oo Maandag de eeni
ge te Erlangen woonachtige S.A.-man ver
moord.
Hij werd door verschillende personen ge
volgd en aangehouden. Men hield den man
vervolgens zoo lang in een ijver onder water
tot hij verdronk.
De bijzondere commissaris voor Erlan
gen, dr. Dehmel, heeft zich naar Kunreujt
begeven. De voornaamste dader is gear
resteerd.
DE ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
Zitting der hoofdcommissie.
In de hoofdcommissie der Ontwapenings
conferentie hebben de vertegenwoordigers
der groote mogendheden nog korte verkla
ringen afgelegd. De kabinetschef van Mus
solini, ambassadeur baron Aloisi, gaf uiting
aan de buitengewone voldoening der Itali
aansche regeering over eb boodschap van
Roosevelt en legde den nadruk op de vér
gaande overeenstemming tusschen de Ame-
rikaansche en de Italiaansche opvatting. De
afschaffing der zware aanvalswapenen zal
de meest effectieve garantie vormen voor de
onschendbaarheid der grenzen. De Italiaan
sche regeering is bereid groote oifers te
brengen voor de onbeperkte aanneming van
het Engelsche ontwapeningsplan, in geval
de overige mogendheden dezelfde houding
zullen aannemen. Dc Italiaansche regeering
ziet zich evenwel genoopt zekere voorbehou
den te kennen te geven nopens het Engelsche
plan.
De Engelsche minister van Buitenland
sche Zaken, Simon, bracht de Italiaansche
regeering dank voor de vérgaande onder
steuning der Engelsche ontwapeningspoli-
tiek. Volgens de verklaringen der groote mo
gendheden is thans de hoop op een aanne
men van het Engelsche ontwapeningsplan
geheel gemotiveerd. Simon wees er vervol
gens met nadruk op, dat de verklaringen van
rijskanselier Hitier en de uiteenzettingen
van ambassadeur Nadolny van groote betee-
kenis zijn, daar thans ook Duitschland het
Engelsche plan niet alleen als basis voor de
onderhandelingen, maar als basis heeft aan
genomen voor de geheele toekomstige rege
ling Simon stelt voor de onderhandelingen
zoo snel mogelijk tot een einde te brengen
en direct over te gaan tot de artikelsgewijze
behandeling van het Engelsche ontwape
ningsverdrag. Paul Boncour legde hierna
een verklaring af, waarin hij de traditioneele
veiligheids- en ontwapeningspolitiek onbe
perkt handhaafde..
Paul Boncour stelde de behandeling van
de veiligheidskwestie als voorwaarde voor
de definitieve houding van Frankrijk tegen
over practische ontwapeningsmaatregelen.
Hij stelde hierna voor de onderhandelingen
aan te vangen met de artikelsgewijze behan
deling van het eerste deel van het Engel
sche plan in zake de veiligheid.
Norman Davis wees het Fransche voorstel
•net beslistheid van de hand. Hij legde er den
nadruk op, dat de bootschap van Roosevelt
reeds voldoende klaarheid heeft geschapen
betreffende de Amerikaansche deelneming
op het gebied der veiligheid, zoodat de
Europeesche mogendheden het buiten de offi-
eieele zittingen direct eens moeten worden
over de regeling der veiligheidskwesties en
dat de hoofdcommissie daarom niet verdei
De Japanners zijn tot ongeveer
drie kilomïter van Peking ge
naderd. (Buitenland).
Paraschuxist bij vliegdemonstratie
te Buenos Aires te pletter geval
len. (Luchtvaart).
Het vier-mogendheden-pact. (Dag.
Overzicht).
Oude man te Wateringen over
vallen met de bedoeling hem te be-
rooven. (Binnenland.)
Proefrit van den A. T. O -dienst
over den afsluitdijk. (Stad en om
geving).
Belangrijke verduistering te
Krabbeudijke. (Binnenland)
Eenige doodelijke verkeersonge
vallen. (Binnenland.)
Behandeling voor het Hof van het
Egmondsche stroopersdrama.
(Rechtszaken).
Ter bestrijding van werkloos
heid vervangt de Kwattafabriek
haar vrouwelijk personeel door
werklooze mannen. (Binnenland.)
Wenschen van de Limburgsche
burgerwachten. (Binnenland.)
Felle branden te Groningen en
Boxtel. (Binnenland.)
De eerste haring aangovoerd en
r.an de koningin aangeboden. (Bin
nenland.)
Vergadering met spaarders van het
Sportfondsenbad. (Stad en omge
ving).
Op het IJselmeer een kano om
geslagen; beide inzittenden vermoe-
slijk, verdronken. (Binnenland.)
Zié verder1 e.v. laatste berichten).
OPENING:
tijd behoeft te verbeuzelen met de behande
ling der veiligheidskwestie. Norman Davis
stelde voor direct over te gaan tot de arti
kelsgewijze behandeling van het Engelsche
plan inzake de materieele ontwapening.
Henderson heeft in de zitting der hoofd
commissie medegedeeld, dat Nadolny een
schrijven heeft gezonden aan het presidium
der Ontwapeningsconferentie, waarin ver
klaard wordt dat de Duitsche delegatie
thans haar amendement op art. 2 van het
Engelsche plan terugneemt, waarbij
Duitschland had voorgesteld de kwestie der
inificatie van het continentaal Europeesche
legersysteem over te dragen aan de toekom
stige permanente ontwapeningscommissie.
De Duitsche delegatie behoudt zich het recht
voor op haar overige wijzigingsvoorstellen
terug te komen en wijst opnieuw op het nau
we verband tusschen de oplossing der leger-
kwestie en de definitieve door Duitschland
geëischte beslissing inzake het oorlogsmate
riaal.
De Duitsche delegatie heeft zich dus prin
cipieel bereid verklaard deel te nemen aan
een regeling der legerkwestie op grond van
het Engelsche ontwapeningsplan.
OPENBARE BEHANDELING TEGEN
HET BANKIERSHUIS MORGAN.
De Morgan-banken een machti
gen invloed.
Heden begint voor de valuta-commissie
van het Amerikaansche congres de openbare
behandeling tegen het wereldbekende ban
kiershuis Jean Piermont Morgan. Na maan
denlang aan de zaak te hebben gewerkt
schijnt de proc.-gen. een reusachtige hoeveel
heid materiaal bijeen te hebben gebracht
waardoor onthuld zou worden, hoe het Ame
rikaansche bankwezen de volkomen controle
heeft over industrie en wetgeving en hoe
speciaal de Morganbanken een machtigen in
vloed op deze dingen in Amerika hadden.
Een groote hoeveelheid boeken der Morgans
werd in beslag genomen en tal van New-
Yorksche bankiers werden verhoord. Uitvoe
rig zal waarschijnlijk ook het werk in het
buitenland door de firma Morgan ter sprake
komen. Als eerste getuige zal worden ge
hoord Jean Pierpont Morgan, die gisteren te
Washington is aangekomen. De proc.-gen.
wieu bij zijn onderzoek tal van gevallen van
belastingontduiking onder het oog zijn ge
komen, zal het onderzoek tevens uitbreiden
tot de persoonlijke inkomens en belasting
aangiften van de firmanten der Morganban
ken,
