Alkmaarsche Courant
TUSSCHEN DONKERE HEIDEHEUVELS.
Romeinsche brieven.
Honderd vilt en dertigste Jaargang.
VRIJDAG 23 JUNI
!BuiteMand
pa°' Knco"vo,ife
£cutdwJMH&QUW
Geneeskundige brieven
JJo. 1933
Terugkeerend uit de lage- en drukkend
warme landen, woei ons in Italië een verras
send koele wind tegemoet; opwekkend is hier
de lucht, heel de atmosfeer is vol vreugde
over de vooruitzichten van vrede en eenheid
tusschen de volkeren en men is hier trotsch
over het feit, dat Italië, dat de Duce, den eer
sten steen legde waarop het Verdrag tusschen
de vier mogendheden opgetrokken kan wor
den. Een groote blijheid doortrilt de lucht,
die niet als een egaal blauwe koepel boven
ons staat, maar waar de witte wolken met
elkaar krijgertje spelen en plaagziek nu en
dan met een regenbuitje stoffige straten en
parken verkwikken.
Hoe vaak releveerden de couranten Musso-
lini's oorlogzuchtige bedoelingen; hoe scherp
werden de militaire oefeningen der jonge ba-
'lilla's gecritiseerd; hoe ergerden zich de sen-
timenteele dames, die vredesvereenigingen or
ganiseerden en bonden stichtten van moeders
die eventueel weigeren zouden hun jongens
'naar het slagveld te sturen, over het feit, dat
hier de kinderen zoo jong moeten leeren naar
commando's te luisteren en met een geweertje
te exerceeren! Maar Mussolini wist, dat al
leen met eerbied en vrees de man wordt aan
gehoord, die een volk achter zich heeft, dat
ook in komende jaren tot aan de tanden ge
wapend is. Ethische noch religieuse beschou
wingen richten iets uit bij gouvernementen
en beursspeculanten, die over het lot van
millioenen beschikken, en pas nu zoovelen
van deze gewetenlooze woekeraars hun eigen
(graf gedolven hebben, kan een sterk man uit
zijn sterke vesting de eerste poging doen om
een einde te maken aan de toenemende ellen
de en verwarring.
Het kan niet meer zijn dan een eerste po
ging, dan het steken van een klaroen, die de
menschen, die van goeden wille zijn, samen
roept om zich met elkaar zoo mogelijk te
verbroederen maar het geluid is vernomen
en vond een weerklank in alle landen, in alle
harten, en dat is reeds veel, dat is genoeg
om Mussolini dankbaar te zijn en het enthou
siasme te wettigen, waar mede hij begroet
wordt waar hij zich vertoont.
De Duce heeft openlijk verklaard, dat dit
verdrag niet meer is dan een beginietter, dan
een uitgangspunt, maar de pers, die hier zijn
spreekorgaan is, verzekert dat zij er niet aan
twijfelt, of in tien jaren van eerlijke samen
werking zullen brandende strijdvragen opge
lost en gevoelens van wrok en haat overwon
nen worden. „Op deze wijze wordt het recht
beter gediend dan in welken oorlog ook. On
ze blijde verwachting zal geen teleurstelling
ondervinden, aldus de „essagero", politiek
geknoei en geharrewar kan ons niet deren,
het verlangen naar vrede is te diep in ons ge
worteld, is een te groote behoefte voor ons
geworden. Dit Verdrag wil niet alleen allen
oorlog uitschakelen maar den economischen
strijd oplossen; het egoïsme en de hebzucht,
die de wereld te gronde richten, moeten aan
banden worden gelegd; voor de werkende
klasse opent dit Verdrag nieuwe horizonten;
zij zullen zich dichter aaneensluiten.
Eenige dagen geleden defileerden de land
bouwers van Italië, die in de loopgraven
meevochten, voor den Duce; hoog droegen
zij een schild met het opschrift: „Dit is de
oorlog dien wij verkiezen", hun landbouw
werktuigen waren hun liefste wapenen; en
hoe beijvert Mussolini zich om den landbouw
te bevorderen,, hoe ontroerend schoon was
de tentoonstelling van het graan hier in het
najaar gehouden, die ons liet schrijven:
„Waarlijk, wie hier rondgaat, voelt dat
Mussolini een man des vredes is. Wie de
lucht van Rome inademt, is zich bewust te le
ven onder een volk, dat zich onder een wijs en
krachtig bestuur harmonieus ontwikkelt; het
zelfde ideaal bezielt het opkomende geslacht;
deze jonge mannen met hun overeind staan
de haren willen hun land groot en machtig
zien. Al wordt hier ook onder de crisis gele
den, het volk stelt niet zulke hooge eischen
aan het leven; met een koesterend zon, een
teug wijn en wat brood met vruchten zijn de
werklui al gauw tevreden. De vrouwen schij
nen ons soms van eer geheel ander ras; niet
alleen in het zuiden van Italië, maar hier in
de volkswijken, waar ze in slecht verlichte
woningen in enge stegen huizen, zijn ze nog
als gevangen in de kluisters van een duister
en luguber bijgeloof. Daarvan zien we angst
wekkende staaltjes als in de door proleta-
riëers bevolkte voorstad een Maria-beeld
wordt rondgedragen waaraan een bijzondere
macht wordt toegeschreven. Oorverdoovend
is de leelijke muziek, die door de mannen ge<
maakt wordt, schrijnend de kreten, waarmede
in de kerk het vrouwenvolk te keer gaat
tegenover het grove beeld, dat met strakke
oogen voor zich uit staart! Bedroefde moe
ders en grootmoeders smeeken, ja bevelen
aan die pop een wonder te doen en een ver
lamd kind te genezen, dat zij op de armen
dragen; het is of we ons hier bevinden onder
een troep wilden, die fetisch-dienaars zijn!
rMaar hoeveel heidensche begrippen woelen
n-j yoort °ndor het volk, dat in den grond
altijd behoefte heeft iets tastbaars te vereeren
en te aanbidden! Er is in Rome plaats voor
j !"eest uiteenloopende uitingen van het
denk- en gevoelsleven; het moderne leven
land wordt in deze plechtige ommegang te
ruggebracht naar de kapel, die haar tijdelijk
afstond aan de „Moeder der basilieken"; zij
is met rozen omkranst; eindelijk wordt de
baldakijn zichtbaar, die den schrijn overhuift
waarin een stukje van het ware Kruis is neer
gelegd; een stoet van kardinalen in hun
gloeiend purperen feestgewaad omsluit als
met een vlammengordel de reliek.
Hier zijn we niet tusschen de joelende be
volking! van een voorstad, voor wie een feest
ondenkbaar is zonder veel lawaai, fanfare
muziek en wijn in stroom, maar in het hart
van Rome; in de breede straten zijn de hui
zen met tapijten en veelkleurige kleedjes ver
sierd, duizenden staan geschaard langs den
weg. dien de processie volgt: zij groeten
eerbiedig de schilderij en de relikwieWat
al verschillende aangezichten heeft het Rom?
waar wij door zoo verschillende poorten en
langs verschillende wegen kunnen binnenko
men en hoe verheugt het ons in zulk een sterk
levend milieu terug te keeren na een paar
weken tusschen de oude vrienden in het oude
vaderland vertoefd te hebben!
ETHA FLES
DE ORGANISATIE VAN DE
DUITSCHE JEUGD.
Verordeningen uitgevaardigd.
De rijksjeugdleider, Baldur von Schirach,
heeft verscheidene verordeningen uitgevaar
digd inzake de organisatie van de Duitsche
jeugd. De eerste verordening bevat de instel
ling van een Duitschen jeugdleidersraad, de
tweede beschikt, dat de Groot-Duitsche bond
met zijn onderorganisaties met ingang van
17 Juni als ontbonden moet worden be
schouwd, het eigendom van deze organisaties
wordt „veilig gesteld".
Verder wordt beschikt, dat alle jeugdorga
nisaties van Duitschland zich moeten aan
melden bij den jeugdleider. In de derde ver
ordening wordt het dragen van schouderrie
men aan leden van de Duitsche jeugdorgani
saties verboden met uitzondering van de
Hitlerjugend.
De rijksleider heeft tegenover 'n medewerker
van Voelkische Beobachter verklaard, dat de
organisatie van de Duitsche jeugd zoo is ge
dacht, dat de rijksleider voor de deelen van
het land, gevolmachtigde benoemt, die op
hun beurt plaatselijke leiders benoemen.
Deze gevolmachtigden zullen door de leiders
van de Hitlerjeugd in de betreffende landen
en plaatsen worden benoemd. Er zal een lei-
dersraad voor de Duitsche jeugd worden ge
vormd, waarin de opperste leiders zitting en
stemrecht zullen hebben. De volgende groe
pen zullen dezen leidersraad vormen:
1. de katholieke groep; 2. de evangelische
groep3. de groep der beroepen4. de groep
van de bonden en 5. de groep van de weer-
organisaties.
Aan het hoofd van ieder dezer groepen
staat een gevolmachtigde van den rijksjeugd
leider. Hiervoor zullen in aanmerking komen
Monsignore Wolker, dr. Stange, Heinz Otto,
dr. Daehnhardt. Voor de vijfde groep is nog
geen beslissing genomen.
De jeugdleider heeft tot taak het jeugd
werk in Duitschland te uniformeeren. Er zal
een groote organisatie komen.
In het rijksministerie van binnenlandsche
zaken zal een referent voor kwesties de jeugd
betreffende worden benoemd. Dat zal ar
Usadel worden. Deze zal de verbinding vor
men tusschen den rijksminister en den rijks
jeugdleider. Ook in het ministerie voor volks
voorlichting en propaganda zal zulk een
verbindingsman worden benoemd.
Het doel zal zijn de jeugd op te voeden
voor den staat. Men kon zulk een doel niet
nastreven in een tijd, dat de staat een machi
ne, een systeem beteekende. De socialistische
en anti-kapitalistische houding en opvattin
gen zijn het markantste teeken van het jonge
nationale Duitschland.
Het parool van mijn arbeid, aldus besloot
Baldur v. Schirach, luidt: „Door socialisme
tot de natie".
rransche regeering en de vertegenwoordi
gers der Kleine Entente, van allen grond
ontbloot zijn.
Politieke fusie tusschen Oosten
rijk en Hongaren voor Groot-
Brittannië aannemelijk.
Naar aanleiding van de geruchten over de
mogelijkheid van een politieke fusie tusschen
Oostenrijk en Hongarije meent Reuter te
weten dat een dergelijke fusie aannemelijk
zou zijn voor Groot Brittannië dat op het
oogenblik bezorgd is over de positie van
Oostenrijk als punt van gevaar in Europa.
Echter is Groot Brittannië er niet over ge
polst. -
ERNSTIG NOODWEER IN EUROPA.
Zware sneeuwval in Zwitserland.
Uit verschillende deelen van Zwitserland
komen berichten over zwaar weer. Op tal
van plaatsen regent het onophoudelijk, el
ders is de sneeuw begonnen te vallen. Op
den St. Gotthardt ligt de sneeuw 20 c.M.
hoog. Het sneeuwen duurt voort.
In het kanton Ury heeft een ontzettend
noodweer, gepaard gaande met hevigen
sneeuwval, zeer ernstige schade aange
kicht.
In het dorp Flieelen is de Gotthard-weg
op drie plaatsen vernield. Vrouwen en kin
deren zijn zeer vroeg in den ochtend over de
daken der huizen gevlucht. Op verschillen
de plaatsen moesten huisjes in de bergen des
nachts worden verlaten wegens het verschui
ven van bergsteen.
In Altdorf en Erstfeld zijn groote percee-
len bosch, tuinen en weiland onder water,
ook Schattdorf dreigt overstroomt te wor
den. De brandweer, werkt met man en macht.
Tusschen Erstfeld en Curmellen is de Gott-
hardweg op tien plaatsen vernield.
De voorsteden in Londen ge
teisterd.
Gistermiddag heeft een onweer, gepaard
gaande met storm de Oostelijke voorsteden
van Londen geteisterd. Twee personen wer
den door den bliksem gedood, drie gewond.
Ta! van gebouwen werden beschadigd, stra
ten liepen onder water.
Zwaar weer boven Berlijn.
Gister heeft boven Berlijn een zwaar nood
weer gewoed, gepaard gaande met felle slag
regens Het verkeer ondervond groote moei
lijkheden Hier en daar liepen kelder onder,
terv ijl op eenige plaatsen ook straten blank
stonden.
RESTAURATIE DER HABSBURGERS?
Opzienbarende geruchten; te?en
spraak van verschillende zijden.
Er hebben in de laatste dagen geruchten
geloopen over een herstel der Habsburgers
en een personeele unie tusschen Oostenrijk
en Hongarije, waartoe een of meer der groote
mogendheden bereid zouden zijn haar mede
werking te verleenen.
De tegenspraken zijn niet uitgebleven. Zoo
wordt, volgens een Wolffebricht uit Boeda
pest van goedingelichte Hongaarsche zijde
verwezen naar de rede van den premier
Gömbös in het parlement, waarin hij ver
klaarde dat de koningskwestie niet actueel en
een personeele unie ongewenscht is.
In toonaangevende politieke kringen wordt
er op gewezen dat deze opvatting van den
premier door de openbare meening van het
geheele land gedeeld wordt. Daarom worden
de sensationeele berichten, die buiten Hon
garije zijn opgedoken, naar het land dei
sprookjes verwezen.
Van officieele Britsche zijde is men voorts
reeds opgekomen tegen de geruchten dat de
Britsche regeering al te verstaan zou hebben
gegeven dat zij niets had in te brengen
tegen een herstel in gewijzigden vorm van
de monarchie der Habsburgers.
Het Tsjechoslowaaksche persbureau meldt
verder uit Parijs, dat de T. S. gezant dr.
onderhoud had
pulseert er met verhiiWr«T/ï» I Osusky gistermorgen een onaernoua nai
straten worden hier uren ia de met den Franschen minister van buitenland
alle belangstelling schijnen te absorbeeren ^lltiek« y^agstukken^
K„ i tanl anrlertic
absorbeeren,
maar als dat rumoerige leger is afgetrokken
leveren plots diezelfde verkeerswegen
geheel anderen aanblik op.
Uit de verte hooren we reeds den en-
tonigen zang der Benediktijner monniken; zij
openen de processie, die een uur lang is. Alle
geestelijke orden, die in de Urbs een tehuis
vinden, schrijden aan ons voorbij. Zij dragen
kaarsen of flambauwen anderen brandende
lantaarns op hooge stokken, die verlichten de
kostbare gobelins, die ze mededragen in den
stoet en de antike crucifixen. Elke groep van
geestelijken, elke corporatie zingt met inge
Joego-slavische minister van buitenlandsche
zaken Jivtitsj en Zaterdag waarschijnlijk de
T. S. minister van buitenlandsche zaken
Benesj een onderhoud met Paul Boncou
hebben.
De vertegenwoordiger van het T. S. pers
bureau te Parijs heeft van officieele Fran
sche zijde vernomen dat men daar van mee
ning is, dat een vereeniging van Oostenrijk
met Hongarije tot een ineenstorting en tot
een uitgebreide verwarring in Midden-Euro
pa zou leiden. Met een dergelijke politiek
zou Frankrijk zich niet inlaten.
«iSv-Havas spreekt bovendien nog tegen dat dt
houden en beschaafde stem de eigen liederen; berichten als zou het plan voor een unie tus-
<he zang vloeit als zacht golf-geruisch door schen Oostenrijk en Hongarije een onder
af straten. De.oudste beeltenis van den Hei-1 werp van bespreking uitmaken tusschen de
VERARMDE PRINS,
Prins Percia, de laatste telg uit een oud-
Hongaarsch aristocratisch geslacht, heeft
aan het gemeentebestuur te Boedapest het
verzoek gericht om opgenomen te worden in
het gemeentelijk tehuis voor arbeiders.
De prins, die vroegër ontzaglijk rijk was,
heeft millioenen verloren in Hongaarsche en
Oostenrijksche oorlogsleeningen en zijn fa
milie-bezittingen zijn na den oorlog geconfis-
ceerd.
ARRESTATIES TE WEENEN.
De politie te Weenen deed naar aanleiding
van een aanwijzing die zij gekregen had, een
inval in de woning van een waschvrouw en
vond in de lade van een nachtkastje een in
papier gewikkelde metalen huls, waarin zich
130 gr. pikrinezuur bevond. De bewoners
van het huis, de vrouw, de dochter, een
buurvrouw en een commensaal die natio
naal-socialist is, werden gearresteerd, even
als 4 andere nazi's die in hetzelfde gebouw
woonden. De Weensche politie deelt mede
dat de leider der Weensche S.A.-afdeelingen
May sedert eenige dagen wordt vermist. De
politie vermoedt, dat hij gevlucht is.
GEARRESTEERD ALS VERDACHT
VAN VERRAAD.
Donderdagavond werd in de Tuebinger
Hausklinik een zekere Eugen Schneider uit
Reutlingen gearresteerd. Van Berlijn was be
richt ontvangen, dat uit alles bleek, dat
Schneider Schlageter heeft verraden, zoodat
hij direct gearresteerd moest worden Schnei
der is indertijd veroordeeld tot 2M jaar ge-
vangenistraf, welke hij in de jaren 1925 en
1926 heeft uitgezeten. Later is hij op vrije
voeten gesteld. De laatste twee jaren was hij
in Servië. Op 15 Mei werd hij in de univer
siteitskliniek van Tueningen opgenomen. Het
was bekend, dat Schneider. die 29 jaren oud
is, betrokekn was bij de Sehlageter-affaire
Hij ontkende evenwel steeds den 10 jaren ge
leden gefusileerden Schlageter te hebben ver
raden.
ELF CHINEESCHE COMMUNISTEN
GEEXECUTEERD.
Volgens een mededeeling der Chineescht
regeering zijn Woensdag te Kanton 11 Chi
ntosche communisten tegen den muur gezet
en doodgeschoten, omdat zij hadden gepro
beerd wapenen te stelen.
MUUR INGESTORT.
5 arbeiders bedolven
Bij den Schwarzen Damm waren heden
aibeiders aan een sloopingswerk bezig, toen
plotseling een muur instortte en 5 arbeiders
bedolf. Een hunner werd gedood, de anderen
werden zwaar gewond.
VERLAGING WERKELOOZENSTEUN
Zettersstaking in Slowakije
De regeering heeft de uitvaardiging in
overweging genomen van een noodverord
ring op grond van de machtigingswet, waar
bij de werkloozenondersteuning verlaagd zou
worden van IS Tsjechische kronen op de
helft. De socialistisch leidende vakvereeni
ging der zetters heeft in verband hiermede
met algemeene stemmen besloten een derge
lijke verlaging der werkloozenondersteunin
gen met alle middelen te bestrijden. Om
beginnen zal van Zaterdagmorgen tot Zon
dagmiddernacht een algemeene zetterstakin
worden gehouden, in geheel Slowakije, als
protestdemonstratie tegen genoemde voorne
mens der regeering. Wanneer dit plan door
gaat zullen dus Zaterdagmidag en Zondag
morgen in geheel Tsjecho-Slowakije geen
dagbladen kuneo verschijnen. Zaterdagmor
gen zal een groote protestdemonstratie dei
dagbladzetters worden gehouden.
PAARDENFOKKERIJ IN N.-HOLLAND.
Men schrijft ons:
De premie- en stamboekkeuringen voor
warmbloedpaarden zijn weer achter den
rug. En tal van premiën zijn weer uitge
deeld tot steun der paardenfokkerij, en waar
door dit deel van den landbouw zonder ver
lies kan plaats vinden!
Dit is nog te weinig bekend, maar een
voorbeeld zal het belang der premiekeuring
duidelijk maken. Stel men koopt een twee
jarige merrie van stamboekouders van goede
kwaliteit en type en met goede, vlotte gan
gen voor 275. Dat is heei wat geld, maar
op de premiekeuring dien zomer krijgt het
paard, laten we zeggen een tweede premie of
wel 30, hetgeenruim 10 pet. rente van
het in het paard gestoken kapitaal beteekent.
We veronderstellen, dat de eigenaar een
verstandig man is en de twee-jarige in den
herfst niet te zwaar laat werken. Dat is zeer
gevaarlijk voor de achterbeenen en den rug.
We nemen anderzijds ook aan dat de eige
naar van tijd tot tijd (om de 6 a 7 weken) de
ijzers laat verleggen of vernieuwen of (en) de
hoeven bijsnijden. Zorg voor de voeten in
dezen tijd geeft kans op goeden stand en
goede gangen op lateren leeftijd.
Op drie-jarigen leeftijd heeft het paard, na
een jaar in het bezit van dezen eigenaar te
zijn geweest, niet zooveel gekos:, want hij
heeft gewerkt en geeft10 pet. rente! Af-
schi ijving behoeft men vóór zijn 8ste jaar er
niet op
Als drie-jarige komt het paard voor de
stamboekkeuring om te worden opgenomen
in het stamboek. Dit kost 5, doch het paard
kan nu verder aan alle premiekeuringen gra
tis deelnemen. (Men heeft zich slechts op te
geven).
Als de merrie niet achteruit is gegaan ver
onderstellen we dat ze als driejarige weer een
tweede premie krijgt, die ditmaal 40 is!
Dus een rente van ongeveer 30 pet, terwijl
het paard nu vrijwel voor een volwassen
paard kan werken en gedekt moet worden.
Brengt de merrie als vierjarige nu een merrie
veulen, dan kan dat ook aan de premiekeuring
deelnemen en een kleine bijdrage verkrijgen,
terwijl de oude merrie tot haar 7 a 8ste jaar
premiën kan verwerven.
Dit kleine voorbeeld toont duidelijk aan,
dat goed fokmateriaal het betrekkelijk hooge
aanschaffingskapitaal ruimschoots terug
brengt, terwijl men een stal beste dieren
krijgt, die op zich zelf weer meer geld waard
zijn.
Dit jaar was er voor de primeering van
tuigpaarden 3200 ruim ter.beschikking.
We raden daarom een ieder aan: koopt
jong vrouwelijk fokmateriaal, goede hengsten
zijn er wel in Noord-Holland. Het secreta
riaat der prov. regelingscommissie voor de
paardenfokkerij in Noordholland en van het
stamboek, p. a. W. Siob, Heemstede, zal
gaarne alle gewenschte inlichtingen ver
strekken.
ONVERKOOPBARE GROENTEN.
Bijna 750.000 kilo uitgedeeld.
Inzake de distributie van onverkoop
bare groenten, welke over het tijdvak
NovemberApril door het Leger des
Heiis in samenwerking met het In- en
Verkoopbureau van Tuinbouwproducten
te Alkmaar in de gemeenten Amster
dam, Rotterdam, 's-Gravcnliage, Gouda,
Delft en tijdelijk Haarlem met steun van
het Nationaal Crisiscomité en (je be
trokken plaatselijke afdeelingen is ter
hand genomen, verstrekt het Nationaal
Crisiscomité thans de volgende gege
vens:
In het geheel werd een tfoeveelheid
van 744.450 K G. groenten aan behoefti-
gen uitgereikt, verdeeld als volgt: Am
sterdam 161.190 KG., 's-Gravenhage
241.215 K.G., Rotterdam 262.080 K G.,
Delft 41.820 K.G., Gouda 28.545 K.G.,
Haarlem 900 K.G. Uitgedeeld werden
koolsoorten, wortelen, uien, lof en raap
stelen; van deze distributie werd een
dankbaar gebruik gemaakt. Waar
nochtans de aan bederf onderhevige zo
mergroenten niet kunnen worden opge
slagen, moesten de uitdeelingen worden
gestaakt.
Moeilijkheden met den tusschenhan-
del zijn nauwelijks ondervonden, waar
déze zich voordeden kon in gemeen
overleg een oplossing worden gevonden.
De steun van het Nationaal Crisis-
comité is verleend in dezen vorm, dat
voor vervoeq- en laadkosten van Alk
maar naar de betrokken gemeenten via
de plaatselijke comité's een bijdrage is
verleend, terwijl het Leger des Heils het
vervoer en de distributie ter plaat e
verzorgde, al dan niet met aanvullen ien
steun der plaatselijke comité's.
Voor het Centrale comité brachten
deze distributies uitgaven mede ten be
drage van 3204; de plaatselijke co
mité's drogen daarvoor 1608 bij.
Op bijzondere wijze hebben de ge
meente-autoriteiten hunne medewer
king verleend door het beschikbaar stel
len van lokalen en de assistentie der
politie, waardou»- de uitdeelingen steeds
een ordelijk verloop hadden.
Naast deze distributies werden te
Utrecht en Groningen ook door de
plaatselijke comité's in overleg met de
plaatselijke veilingen voor eigen reke
ning uitdeelingen georganiseerd. Het
Centrale Comité heeft daarmede geen
bemoeienis.
De lucht is gedekt op dezen Juni
avond, grauw met plekken grijsblauw
erdoor Maar ook zóó, juist zóó, onder
dezen somberen hen-el is dit heideland
mooi, grootsch en indrukwekkend, lit
landschap van grijzen en bruinen, met
het gele fietspad slingerend tusschen de
barre heideheuvels.
Wie hier liefelijker bekoringen zoekt,
moet in Augustus terug komen. Dan is
het hier niet zoo eenzaam meer als op
dezen stillen avond tegen het schemeren
vroeg in Juni. Dan is het sombei e hei-
dekleed een kleurige paarse en purperen
tooi geworden, clan straalt de zon er
over in gloed en glans, dan jagen witte
wolken langs het blauw en stoeten van
vacantiegangers, kleurig en fleurig,
trekken over het heipad.
Maar nu ligt de heide nog eenzaam,
grootsch, ongerept. De vacanties zijn
nog niet begonnen, de Pinksterdagen
zijn voorbij, nog eenige weken lang zul
len het maar enkele vreemden zijn, die
dit stille gebied doorkruisen. Overigens
is het land voor de eigen stille bewo
ners ervan alleen.
Voor hen, die daarginds in de lage
riefgedekte huisjes van het dorp wonen,
voor hem. wiens bijlslag opklinkt aan
den heirand, voor dien andere, die zijn
zeis wet voor het laatste avondwerk,
voor dien stillen werker daar langs het
pad, die onder de bloeiende vlier zijn
houtblokken zaagt.
Voor die menschen, de stille, schuwe
menschen, die passen bij dit stille, een
zame land. Voor de menschen en voor
de dieren, de vogels en de anderen ook.
Voor dien merel, die ook hier in de
tuintjes van de huizen aan den heirand
zijn tjuikenden roep en onvermoeibaar
lied laat hooren. Voor dien leeuwerik,
die alom mijn reis begeleidt met de stil
le bekoring van zijn nooit aflatenden
zang. Voor dien koekoek, wiens klare
zomerroep helder opklinkt over de hei
den. Voor den wulp, die hier ergens in
't woeste gebied, waar hij zich bij uit
stek thuis voelt, wel nestelen zal en
wiens melodieusé fluit in elk geval af
en toe te hooren is als het meest eigene
en karakteristieke geluid van heide en
veen.
Voor hen allen, dezen menschen, deze
vogels, is nu de heide. En voor hen, die
nog stiller, nog ingetogener zijn, die nog
minder van zich laten hooren of zien,
die stil verborgen leven in de huizen of
zich verbergen in de struiken, die pas
dan zich weer vertoonen zullen of zich
zulen laten hooren als ook deze vreem
de, onbekende gestalte, die'ik ben in het
heideland, verder is gegaan.
Want ja, voor hen is dit land en
een oogenblik ook voor mij. Dichtbij is
de stoffige groote weg, waarlangs het,
zooals op zooveel wegen rondom Elspeet,
geen vreugde is te fietsen, dichtbij is de
grintweg, waarlangs wolken van dicht
stof worden opgejaagd, zoodra een auto
passeert, maar hier is het nieuwe fiets
pad dwars over de golvende heide en op
dit uur is het voor mij het onbetwiste
domein, voor mij en ue eigen bewoners
ervan.
Aan het einde van deze heideheuvels
wachten de donkere bosschen en belo
ven nieuwe schoonheid. Maar zoo lang
mogelijk, voor het duister valt geniet ik
van deze heipracht, deze groote, bruine,
bronsgroenen wijdheid onder den gedek-
ten hemel. Bij 't scheiden ervan komt
even de zon door en idt een glimp
licht door de wolken. Hemelglans over
de duistere velden der aarde, groet uit
den noogen aan dit barre, arme, maar
toch zoo rijke en von 'ermooie land, dat
daar zoo ligt sindt eeuwen, dat de ge
slachten der menschen en der dieren en
der bloemen heeft zien komen en gaan
in stage wisseling en vergankelijkhei 1.
Dat ook verder, onaangetast door men-
schenhand, daar moge blijven liggen als
een stuk scheppingsluister van sombere,
maar intens bekorende pracht!
A. L. B.
CCLXVIII.
Zorg voor de oogen. I.
Vrijwel algemeen wordt aan het ge
zichtsorgaan de grootste waarde gehecht
van alle zintuigen. De groote natuur
kundige Helmholtz drukte dit zoo uit
dat hij het verlies van het licht der
oogen na het verlies van het leven het
grootst oordeelde. En de beroemde oog
arts von Graefe schreef: De volle waar
de van het oog is verzonken in het
stomme verlangen van degenen, die het
bezeten en verloren hebben. Toch is het
opvallend, dat blijkbaar zoo vele men
schen die beteekenis nauwelijks schij
nen te begrijpen, wat duidelijk wordt
door de nonchalante wijze, waarop zij
met dat kostbare orgaan omspringen
Intusscheu heeft de natuur zelf reeds
vele voorzorgsmaatregelen getroffen om
booze invloeden van het oog af te hou
den of, zoo noodig, onschadelijk te
maken. De oogen, bestemd om beelden
uit de omgeving op te vangen, kunnen
moeilijk in de diepte verborgen liggen.
In elk geval moet een opening onbedekt
blijven, groot genoeg om een bundel
lichtsttralen door te laten. Zoo kan het
niet anders of het oog moet vrij gemak
kelijk voor schadelijke invloeden van
buiten open liggen. Van dit gezichtspunt
uit zien wij al dadelijk verschillende
gunstige omstandigheden. Het voor
naamste deel van net gezichtsorgaan, de
oogbol, ligt verscholen in de oogkas, een
hoi te in den vorm van een peperhuis,
dat slechts van voren open is, doch ove
rigens van stevige beenen wanden voor
zien is. Aan de voorzijde geven de oog
leden beschutting voor te sterk licht en
voor voorwerpen, die van buiten af de
oogbol zullen beschadigen (stof!). De
wenkbrauwen kunnen wij beschouwen
als een beveiliging tegen het zweet, dat
van het voorhoofd naar beneden loopt.
De werking der oogleden is wel een
nadere beschouwing waard. Dit zijn bei
derzijds twee kleppen, die elkaar in een
horizontale lijn raken met hun randen,
die de oogharen dragen. Ook deze oog
haren zijn nuttig om ongewenscht stof
tegen te houden. De oogleden schuiven
direct over den oogbol. Zoowel deze bol
aan de buitenzijde als de oogleden aan
de binenzijde zijn bekleed met een
vochtig vlies, zoodat de oogleden zonder
hinder over den bol kunnen schuiven.
Dit vlies, bindvlies genaamd, bedekt
naar alle zijden den oogbol om dan met