DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De voedselschaarschte in Rusland.
SxiQeliifisch OjtevzicfU
^Buitenland
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
No. 175
Donderdag 27 Juli 1933
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
135e Jaargang
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Volgens dr. Ammende zijn de berich
ten over den hongersnood in Rusland
zoo drukkend geworden, dat zij nau
welijks meer te loochenen zijn.
DE OORZAAK VAN HET GEBREK.
het proces-van der lubbe.
Verdediging door Duitsche
advocaten.
ZWEEDSCH MARCONIST TE
STETTIN GEARRESTEERD.
Ongeoorloofd optreden van
de Duitsche politie?
DUITSCHE GROET.
Ook te Danzig.
VOORHISTORISCHE
MENSCHENSCHEDEL.
De oudste totnutoe gevonden,
VREEMDELING WORDT
UITGEWEZEN.
Als zij langer dan 3 maanden
straf krijgen.
BIJZETTING ADMIRAAL
VON SCHROEDER.
Ook Hitier aanwezig,
NAT.-SOC. FASCISTISCH CONGRES
het proces van de
gebr. rotter.
De daders genadig behandeld.
UIT HET NIEUWE DUITSCHLAND.
Brand op een scheepswerf.
COMMUNISTISCH GEVAAR.
In Britsch-Indië.
WAT ER GEDRUKT EN BETAALD
WERD.
ENGELAND EN RUSLAND.
Geen permanent verdrag
Wat vandaag de
aandacht trekt
De brand gebluscht.
PRINSELIJKE EENVOUD.
Een vermakelijk voorval.
ERNSTIG VERGIFTIGINGSGEVAL
INCIDENT AAN DE
ZUID-SLAVISCHE GRENS.
ALKMA ARSCHE COURANT.
IBS
Directeur: C. KRAK,
Dr Ewald Ammende, de secretaris-gene
raal van het Europeesche nationaliteiten-
congres, zendt aan de N. R. Crt. een uitvoe
rige beschouwing met de strekking, dat de
toestand van de levensmiddelenvoorziening
op een «reoot deel van het Russische platte
land een internationale hulpactie noodzake
lijk maakt Vele in het Nationaliteitencongres
georganiseerde volksgroepen, Oekrainers,
Duitschers, Wit-Russen, Joden enz wonen
aan de grenzen van de sowjet-unie, aldus de
schrijver, en krijgen van hun over de grens
levende rasgenooten nauwkeurige inlichtin
gen over alles, wat in de landbouwstreken
van de sowjetunie voor valt. Ook vluchten
er steeds weer menschen, ondanks de mili
taire maatregelen, over de grens, speciaal in
de buurt van Dnjestr en Zbroetsj en er zijn
de mededeelingen van buitenlandsche oogge
tuigen die de betrokken districten, de Oekrai-
ne, het Wolgagebied en het noorden van den
Kaukasus, bereisd hebben, zooals de gewezen
secretaris van Lloyd George, Garreth Jones,
alsmede van de landbouwdeskundigen, die
bi; de diplomatieke vertegenwoordigingen te
Moskou enz. werkzaam zijn. Het een bij het
ander heeft het uitvoerende comité van het
Nationaliteitencongres en met name de verte
genwoordigers van de nationaliteiten, die in
de sowjetunie wo.iende stamverwanten heb
ben, tot het besluit gebracht, de noodige ge
gevens te verzamelen, ter bevordering van
een algemeene hulpactie, zonder onderscheid
van stam, godsdienst of politieke overtuiging
van de hongerlijdenden
Dr. Ammende begeeft zich dan in uitvoe
rige uiteenzettingen omtrent de oorzaak van
de bestaande voedselschaarschte, ten bewijze,
dai het de overhaaste invoering van het col
lectieve stelsel is, welke daarvoor aansprake
lijk moet worden gesteld Daar het echter de
conclusie van dr. Ammende zelf is, dat een
eventueele hulpactie alles wat met politiek
samenhangt, principieel moet uitschakelen,
laten we dat hier terzijde en stippen slechts
aan, dat volgens hem „het meest tragische in
den huidigen toestand van de Russische
landbouwzone wel het feit is, dat in den ko
menden winter noodzakelijk de tweede
periode van dit sterven op groote schaal
volgen moet", daar het „geen twijfel laat, dat
de a.s. oogstcampagne geenszins aan de ver
wachtingen zal beantwoorden". Ten deele
steunt hij voor dit oordeel „op een bijzonder
competente persoonlijkheid, die ook bereid is,
zoo noodig, d.w.z. in het geval, dat een dis
cussie over den werke.hken stand van zaken
in de landbouwgebieden in Rusland zou ont
staan, persoonlijk op den voorgrond te tre
den Volgens dr. Ammende zijn de berichten
over den hongersnood in Rusland de laatste
dagen zoo drukkend geworden, dat zij nau
welijks meer te loochenen zijn. Mocht toch
nog een dementi volgen, dan zou de eisch ge
steld moeten worden, dat terstond een com-
missie van deskundigen, buiten alle politiek
staande, gelegenheid kreeg, den werkelijken
toestand in de Russische landbouwgebieden
vast te stellen en te publiceeren; hij meent,
dat tenslotte van sowjetzijde daar ook be
zwaar tegen zou worden gemaakt.
Voorwaarde is echter, dat de heele actie
zich uitsluitend tot het humanitaire gebied
bepaalt en dat alles, wat met politiek teza
Henhangt, principieel moet worden uitge
schakeld, evenals de schuldkwestie Van we
zenlijk belang is het op het oogenblik slechts,
dat men het over de noodzakelijkheid van
hulpverleening eens wordt. Afzonderlijke ac-
r'es kunnen niet meer helpen. Met het zenden
var. postpakketten en_. is niets positiefs te be
reiken; nog minder zin heeft het geld over te
maken. Een algemeene hulpactie moet een
zuiver humanitair karakter dragen; alle poli
tieke momenten en samenhangen moeten
principieel worden uitgeschakeld; de opwek
king moet dienovereenkomstig van de huma
nitaire organisaties, speciaal die van het
Rood Kruis uitgaan; op dier initiatief moet
een internationaal comité van hulpverleening
worden gevormd, onder welks controle alle
werkzaamheden in Rusland moeten staan,
met samenwerking of controle van functionna
rissen van de sowjetregeering; de actie moet
internationaal en boven-godsdienstig zijn; op
het geheel der werkzaamheden moet controle
van de openbare meening bestaan. Een merk
waardige voorwaarde is, dat „de doorvoe
ring van de hulpactie in ieder geval geschie
den moet met inachtneming van economische
omstandigheden Zoo vóór alles door ge
bruikmaking van de omstandigheid, dat de
overzeesche graanproductiegebieden ten ge
volge van de geweldige overproductie aan
een economische crisis lijden en er zelf belang
bij hebben, dank zij een hulpactie afneming
en verbruik van hun overschotten te bereiken
Hetzelfde belang bij het totstandkomen
de hulpactie heeft de scheepvaart".
Hieraan dient toegevoegd, dat met name
dt berichten over den hongersnood uit Duit
sche bron, welke de laatste dagen de ronde
hebben gedaan en waarnaar ook dr. Ammen
de verwijst, in de Russische pers hevige ver
ontwaardiging en afwijzing van dit soort be
langstelling hebben uitgelokt, zoodat het de
vraag is, of dr Ammende niet te optimistisch
is in zijn verwachtingen, dat de sowjetregee
ring te vinden zal zijn voor deelneming van
het buitenland aan de terzijdestelling van de
ongetwijfeld groote moeilijkheden, waarmede
zij op het platteland te kampen gehad heeft
en ook nu nog heeft.
Behalve ettelijke brieven van Duitsche boe
ren en arbeiders, waarvan wij de innerlijke
merites van hieruit natuurlijk niet kunnen
beoordeelen, maar die alle van de strekking
zijn den „fascistischen laster" te loochenen,
vinden we in de Prawda o.m. een feuilleton
van een harer bekende reporters. Zaslawski,
waarin men. nauwkeurig lezend, den ge-
meenschappelijken grondslag van tweeërlei
beschouwing herkennen kan, als ook gereede
aanleiding vindt, om te betwijfelen, dat hier
buiten de politieke sfeer om ruimte overblijft
voor inmenging van buiten. Zaslawski
beijvert zich, om de groote veranderingen
ten goede te karakteriseeren welke in de repu
bliek der Wolga-Duitschers, die na de Oct.-
revolutie is uitgeroepen, hebben plaats ge
had, zoowel in economisch als in cultureel
opzicht. Tegelijk echter constateert hij, dat
„de openlijke tegenstand van den klasse-
vijand in bloedigen strijd gebroken is, maar
dat de vijand ook thans nog zijn wapens niet
heeft neergelegd. Zich op alle manieren mas-
keerend, insluipend in de gelederen der wer
kenden, het rookscherm neerlatend van het
nationalisme, tracht de klassevijand ook
thans den socialistischen opbouw te belemme
ren en zijn ezelsooren steken thans uit de in
Duitschland opgezette anti-sowjetsche cam
pagne uit" Zaslawski ontkent niet. dat er
Wolga-Duitschers van het sowjetgebied
vluchten, maar, schrijft hij, „aan de emigra
tie van werkenden is voor goed een eind geko
men. Uit de republiek loopen slechts diege
nen weg, die niet willen werken en in on-
bluschbaren haat iegens de sowietorde het
werk van anderen bederven". Bij deze ZI^HS*
wijze aan gene zijde van de sowjetgrens lijk
het niet erg waarschijnlijk, dat het initiatief
van dr. Ammende daar in goede aarde zal
vallen en ziet het er naar uit, dat men er een
poging tot partij kiezen voor hare vijanden in
zal zien.
politie van boord gehaald en opgesloten, om
dat hij zich in beleedigende bewoordingen
over het tegenwoordige regime in Duitsch
land zou hebben uitgelaten. De zaak heeft
hier nogal opzien gewekt, omdat de marco
nist aangehouden is op vermoeden van een
vergrijp, dat hij aan boord van het Zweed
sche schip heeft begaan.
De opvarenden van de Mertainen, die thans
te Lulea ligt, hebben weinig willen meedee-
len. In een gesprek met een verslaggever van
agens Nyheter heeft de Zweedsche consul te
Stettin verklaard, dat de marconist 's avonds
was wezen passagieren en op weg naar
boord ruzie had gehad met twee Scandina
vische zeelieden. Op de Mertainen was Sjö-
berg ook nog vrij opgewonden en volgens
het politierapport had hij toen verschillende
beleedigingen aan het adres van de Duitsche
autoriteiten geuit en o.a. gezegd, „dat het
maar het best was, als Hitier overhoop ge
schoten werd". Twee getuigen, een douane
beambte en een wachtsman deelden dit aan
de politie mede en den volgenden morgen
werd Sjöberg, hoewel hij pertinent ontken
de, gearresteerd. De consul heeft er voor ge
zorgd, dat Sjöberg een bekwaam raadsman
kreeg en tevens betoogd, dat deze handelwij
ze onwettig was, omdat een schip als een
deel van het land waar het thuis behoort
wordt beschouwd, zoodat de "olitiefden mar
conist dus feitelijk op Zweedschen bodem
had misdreven. In verband hiermee heeft de
justitie zich om advies tot de regeering te
Berlijn gewend. Uitgesloten is het niet, dat
den laatsten tijd een wet is uitgevaardigd,
waardoor het optreden van de politie gewet
tigd zou zijn. Eerst wanneer Sjöberg veroor
deeld mocht worden zou er reden zijn voor
een officieel protest van de Zweedsche re
geering.
arbeiders Josef Wieser en Jakob Friedrich
Lehmann, de student Theodor Kroetz en
Gotthilf Trommeter. Alle beklaagden, be
halve Trommeter bekenden en deelden mede
de daad te hebben verricht om de gebroeders
Rotter voor het Duitsche gerecht te brengen.
Witt, Wieser, Lehmann en Kroetz werden in
overeenstemming met den eisch tot de mini
mumstraf van 13 maanden veroordeeld
Trommeter werd vrij gesproken.
Naar de rijkscommissaris voor de justitie
Dr. Frank in een persconferentie heeft mede
gedeeld, kan verwacht worden, dat het pro
ces tegen van der Lubbe eind November of
hegin December voor den senaat van het
Reichsgericht zal beginnen. De verdediging
worden gevoerd door Duitsche advocaten
De senaat van het Reichsgericht weigert be
slist, buitenlanders als verdediger te laten
optreden.
Gebleken is, dat Van der Lubbe onmoge
lijk de brandstichting in het Riiksdaggebouw
alleen kan hebben geoleegd. Hij moet mede
plichtigen hebben gehad. Hoewel hij ver
klaart, dat hii den brand alleen heeft aange
stoken met behulo van een linnen doek, is
geconstateerd, dat dit niet juist kan zijn.
Men meldt uit Stockholm aan de N R Crt.
Toen het Zweedsche ertsschip Mertainen
van Trafik-aktiebolaget Grangesberg
lösend onlangs in de haven van Stet g
de marconist Nils Sjöberg, even v oor^
schip naar Lulea zou terugkeer»
De senaat van Danzig heeft de Duitsche
groet ook voor de ambtenaren van de vrij
stad verplicht gesteld.
is
Naar de Ludwigsburger Zeitung meldt,
in een grintgroeve te Steinheim een
menschenschedel gevonden, die intact
geborgen is. Hoogstwaarschijnlijk heeft
men hier te doen met een vondst uit den
diluvialen tijd.
De rechterhelft en het schedeldak zijn
volkomen onbedorven. De linkerhelft is
ie. of wat verbrokkeld, maar ook deelen
van den linkerbovenkaak zijn gaaf. Het
is nog niet met zekerheid vast ie stellen
of de schedel past in het tijdperk der
mammoethen of der bowholifanten In
ieder geval is het de oudste menschen
schedel, die ooit in Württemberg is ge
vonden. De schedel is in gips gebracht.
De Pruisische minister van justitie heeft
de ambtenaren van het op.enbaar ministerie
te Berlijn verzocht, in alle gevallen, waarin
zij tegen vreemdelingen een vrijheidsstraf
van minstens drie maanden eischen, ook uit
wijzing uit het rijk te eischen.
Onder groote belangstelling heeft gisteren
te Berlijn de begrafenis plaats gehad van
wijlen Admiraal Von Schroeder. Bij de kerk
dienst, die aan de begrafenis voorafging,
was de rijkskanselier, Adolf Hitier, aan
wezig.
Gisteren is te Leipzig het eerste nationaal
socialistisch-fascistische congres geopend.
Voor de groote strafkamer van het lands
gerechtshof te Konstanz vond gisteren de
behandïing plaats van de zaak betreffende
de ontvoering van de gebroeders Rotter in
Lichtenstein op 5 April j.1. Tegen 3 daders
was op 6 April wegens poging tot menschen
roof door het landsgerechtshof in Vaduz een
verzoek om uitlevering ingediend. Daar
echter, aldus de motiveering, de daders zeker
lijk niet uit onedele motieven gehandelc
hadden en aan den anderen kant de Duit
sche regeering door den consul generaa
haar leedwezen over de medewerking van
Duitsche onderdanen aan de daad had uitge
sproken en de medewerking der Duitsche
overheid aan de sctrafvervolging had aang:
boden, werd de behandeling thans bij het
Duitsche gerechtshof uitgevoerd. Als daders
zijn beschuldigd de chauffeur Max. Witt, de
Op de Howaldt-werf te Hamburg, de vroe
gere Vulcan-werf, is gistermiddag een brand
ontstaan, die is uitgebroken in een loods,
waarin houten modellen werden bewaard
Het vuur breidde zich snel uit.
In het Hoogerhuis verklaarde Lord Rea-
ding, dat de rede van Lord Lloyd den in
druk zou kunnen vestigen, alsof de regeering
geen juiste rapporten gaf omtrent den poli-
tieken toestand in Indië. Namens de regee
ring verklaarde Lord Irving, dat er geen
aanleiding was voor de beweringen van
Lloyd. Gedurende vele jaren had het terro
risme in Indië gewoed, maar die actie was in
sterke mate onderdrukt.
Lord Lloyd gaf toe, dat de toestand in
Bengalen was verbeterd, maar hij herhaalde
zijn klacht, dat de regeering geen getrouwe
voorstelling gaf van het terroristische en
communistische gevaar.
RECORDWARMTE TE LONDEN.
Te Londen bereikte de thermometer giste
ren een recordhoogte voor 1933. Te 4 uur
in den middag gaf hij 88 graden aan, één
graad hooger dan op Tweeden Pinksterdag,
die tot dusverre de warmste dag van het
jaar was geweest. De omstandigheden zijn
gunstig voor het aanhouden van het goede
weer.
Gedurende de 38 werkdagen der economl
sche conferentie te Londen heeft men 8 ton
memoranda en in totaal 2 millioen gedrukte
exemplaren geproduceerd.
De totale kosten, die voor de Engelsche
regeering door de Londensche conferentie
zijn ontstaan, bedragen volgens de „Eve
ning Standard" ruim een half millioen gul
den. De stad Londen heeft ongeveer een
kwart millioen gulden uitgegeven alleen
voor ontvangsten en dergelijken.
In een antwoord op een vraag in het La
gerhuis te Londen, verklaarde Eden, dat op
het oogenblik geen plannen bestonden voor
besprekingen over een permanent verdrag
tusschen Engeland en Rusland. Wanneer die
zouden plaats vinden, hangt af van verschil
lende omstandigheden, o.a. van de houding
der Sovjets t. a. v. der schulden.
DE SCHEEPSRAMP OP DE WOLGA.
In den Stadsschouwburg te Jaroslawl i
dezer dagen het proces gevoerd tegen de
schuldigen aan het vergaan van het passa
giersschip Tsjertwerty, dat op de Wolga ge
zonken is, met een verlies van 98 menschen
levens. Terecht stonden de kapitein van het
schip, Andrejef, en de bootsman Koerapof
de bootsman van het stoomschip Manzetti
dat niet tijdig hulp verleend heeft, verschil
lende leden van het personeel van den steiger
te Jaroslawl en ambtenaren van de scheep
vaartinspectie. Er waren 35 getuigen gedag
vaard. De schouwburgzaal zat stampvol en
de behandeling van het proces werd draad
loos uitgezonden.
Het beeld van de ramp, waarvan de bi;
zonderheden eigenlijk nu eerst bekend wor
den, is aldus: Op 9 Juli, om half negen
's morgens vertrok de Tsjertwerty van den
steiger te Jaroslawl de Wolga stroomop
Aan boord waren niet minder dan driehon
derd menschen, terwijl de norm niet meer
dan 118 bedroeg. O.a. waren tweehonderd
leden van een coöperatie aan boord, die op
weg waren, om hun moestuinen te gaan wie
den. De leider van deze groep had er op aan
gedrongen een tweede vaartuig op sleeptouw
te nemen of althans geen verdere passagiers
meer op te nemen, maar de inscheping duur
de voort. Het schip lag zoo diep, dat sommt
ge passagiers over boord met hun voeten in
het water zaten. Bovendien hadden de mees
te, vanwege het mooie weer, hun toevlucht op
het bovendek gezocht, terwijl er in de kajuiten
bijna niemand zat, hetgeen de stabiliteit van
het schip niet ten goede kwam. Op vier kilo
meter van den steiger, toen de Tsjerwerty de
sleepboot Vanzetti had ingehaald, maakte zij
plotseling scherp slagzij naar rechts en ver
volgens naar links. Onder de passagiers ont
stond een paniek.. Velen sprongen in het wa
ter, anderen renden van boord naar boord
spoedig kantelde het schip en zonk. Arbei
ders van een naburige fabriek kwamen snoe-
De voedselschaarschte in Rusland.
(Dag. Overzicht).
Het proces-v. d. Lubbe zal in dit
najaar plaats vinden. (Buitenland).
Te Nunspeet een auto met een
vijftal jongelui tegen een boom ge
reden. Allen werden gewond. (Bin
nenland).
De tooneelspeelster mevrouw! De
Boervan Rijk wordt Zaterdag 80
jaar. (Binnenland.)
Balbo reist verder. De tweede
etappe volbracht; een der vliegtuigen
maakt een noodlanding. (Lucht
vaart).
(Zie eventueel verder laatste berichten.)
dig met bootjes te hulp en slaagden erin de
meeste passagiers te redden, maar 98, onder
wie 56 vrouwen, verdronken. De sleepboot
Vanzetti had bij dit alles niet de minste
haast betoond, om zich naar de plaats van
het ongeluk te begeven.
In de acte van beschuldiging werd de ramp
toegeschreven aan de desorganisatie bij den
steiger te Jaroslawl, waar de regels van het
scheepvaartverkeer met voeten getreden wer
den en met de uitvoering van het transport
plan een loopje genomen werd, vanwege het
eigenbelang van de fun-tionnarissen van den
stiger, de bureaucratische houding tegenover
hun verplichtingen en de verwaarloozing van
de nooden der arbeiders. Om persoonlijk ge
win had de kapitein er een gewoonte van ge
maakt zijn schip tot het drievoudige over re
belasten; het leven van tientallen menschen
werd in de waagschaal geste'd, om het recht
te veroveren op een premie. De leiding van
den steiger nam daartegen geen enkelen
maatregel.
Het laatste trachtte de kapitein bij zijn
verhoor te weerleggen; hij had de voor
schriften niet overtreden om de premie, maar
om de passagiers zoo snel mogelijk over te
kunnen brengen. Op 9 Juli, den dag van de
ramp, had hij alleen maar geen ruzie met de
passagiers willen krijgen. Dat ging echter
zoo ver, dat hij de passagiers liet stemmen,
waarheen de reis zou gaan: het schip voer
naar de plaats, waarvoor hij de meeste pas
sagiers aan boord had. Op alle tot hem ge
richte verwijten antwoordde Andrejef slechts:
„Verplaats je eens in de gesteldheid van de
menschen".
Het eind van het lied is geweest, dat de
kapitein van de Tsjerwerty ter dood veroor
deeld is. De verdere uitspraak is nog niet be
kend.
De brand op de Howaldt-werf is gebluscht.
De brandweer heeft met 22 stralen water
gegeven. De modellenloods en een andere
loods zijn door het vuur verwoest.
De N.R.Crt. meldt uit Brussel:
Toen prins Leopold zich Dinsdagnamid
dag, per auto, in gezelschap van prinses
Astrid en van hare hofdame, naar den Senaat
begaf, waar hij een rede zou houden over de
koloniale politiek, werd hij, zelf aan het
stuur zittend, door een der boden van het
Kamergebouw, niet erkend. De bode stapte
op den in het zwart gekleeden nog jongen
man toe en zeide hem: „Het is streng verbo
den met uw auto hier voor de deur van hel
gebouw te blijven staan; de plaats moet
open blijven voor prins Leopold". Bijna op
hetzelfde oogenblik ontwaarde de bode echter
prinses Astrid en bemerkte hij zijne vergis
sing. De onthutste man wist niet hoe zich te
verontschuldigen maar de prin«. die blijk
baar schik in het geval had, stelde hem, har
Reeds 12 personen overleden
door het drinken van ondeugde
lijk likeur.
Te Philadelphia zijn 12 personen over
leden tengevolge van het gebruik van on
deugdelijke likeur, die door smokkelaars
werd verkocht en een gevaarlijk vergif bleek
te bevatten. Het aantal personen, dat deze
likeur heeft gedronken is echter grooter dan
12 en de geneeskundigen vreezen, dat er
nog meer slachtoffers zullen vallen en dat
althans eenige personen, die kleinere hoeveel
heden likeur hebben gedronken ernstig ge
vaar loopen. Twee hunner zullen zeker blind
worden. De likeur werd door de smokkelaars
verkocht onder den naam van Soupt voor 25
ets per pint. De politie heeft reeds viar ver
dachten gearresteerd.
Aan de Oostenrijksch-Zuidslavische grens
is volgens verklaringen van getuigen een
man, die van Oostenrijksche zijde den Zuid-
slavischen grenswacht tot op 4 stappen na
derde, door dezen neergeschoten. F.en onder
zoek wordt ingesteld.
