Alkmaarsche Courant.
In het paleis van den koning
Het Driehonderd-jarig bestaan van de Schermeer.
Honderd n/t en dertigste Jaargang.
MAANDAG 21 AUGUSTUS
JladiouieuMs
Qemewtecaden
gemeentelijke radio
distributie.
SeuiMeton
Stad en Omgeving
jfo. 196 1933
Dinsdag 22 Augustus.
Hilversum, 1875 M. (Uitsluitend AVRO).
Gramofoonpl. 10.Morgenwijding.
10.15 Gramofoonplaten. 10.30 Orgelconcert
p Hasselaar, m. m. v. W. Herckenrath,
zing. 11— Declamatie. Mevr. J. Heuff.
11.30 Vervolg orgelconcert. 12.Omroep
orkest o.l.v. N. Treep. 215 Gramofoonpl.
<2_30 Declamatie Mieke Verstraete. 3.Gra
mofoonplaten. 3.45 Zenderverz. 5.— Verha
len voor de kleinere kinderen door Ant. van
Dijk. 5.30 Omroeporkest o.l.v. N. Treep m.
v. Henk Noort, zang. 7.Gramofoonpl.
730'Kamerconcert. 8— Vaz Dias. 8.05
Paul Godwin en zijn orkest. 9.— Alex de
Haas. 9-20 Vervolg Paul Godwin. 10.—
Gramofoonplaten.il.Vaz Dias. 11.10—
12.Uit de „Vereeniging" te Nijmegen:
John van Bruck and his boys.
Huizen, 296 M. (Uitsluitend KRO). 8.—
firaniofoonpl. 9.Hoogmis. 10.Gramo
foonpl 11.30 Godsd. halfuurtje. 12.15—1.45
gextetconcert en gramofoonplaten. 2Voor
ae vrouw. 3.Solistenconcert en gramofoon
platen. 5 10 Voor de kinderen. 5.40 Gramo
foonplaten. 6.— Voordracht. 6.15 Schlager-
muziek. 7.45 Lezing. 8.— Gramofoonpl.
g 10 Lezing. 8 20 Orkestconcert, ca. 8 45
Vaz Dias. 9.15 Radiotooneel. 10.Lezing.
1020 Concert, ca. 10.30 Vaz Dias. 11.—
12 Gramofoonmuziek.
Daventry, 1554 M. 10.35 Morgenwijding.
1050 Berichten. 12.20 Orgelsepl R. New.
105 Paramount orkest o.l.v. Anton. 1.50
Midland Studio-orkest o.l.v. Cantell. 2.35
Keltisch trio. 3.20 Gramofoonpl. 4.35 R.
Tapponnier en zijn orkest. 5.35 Kinderuur.
6 20 Berichten. 650 Radiotooneel. 8.05
Panorecital E. Lush. 8.20 Gramofoonpl.
g 45 ^The Game" spel van Ph. Wade. 10.—
Berichten. 10.20 Orgelspel H. Dawson
10.50 Lezing. 10.5512.20 Casani-club
orkest o.l.v. Kunz.
parijs „Radio-Paris"1724 M. 8.05, 12.20
en 7.30 Gramofoonplaten. 8.20 Radiotooneel
Ralundborg, 1153 M. 12.202.20 Concert
uit het Bellevue Strandhotel. 3.20 L. Preii's
instrumentaal ensemble. 7.50 Tivoli-concert-
zaal-orkest o.l.v. Höberg. 9.20 Vervolg con
cert o.l.v. Schneidler—Ptersen. 11.20 Ver
volg concert o.l.v. Felumb.
Langenberg, 473 M. 6.25 Gramofoonpl
7 23 Concert door „Die frohlichen Fuenf"
11.50 Gramofoonplaten. 12.50 Concert. 150
Concert o.l.v. Eysoldt. 5.20 Concert door
„Die frölichen Fuenf" 6.20 Concert, viool
piano en tenor. 7.20 Uit Stuttgart, geva
rieerd programma m. m. v. Boerenkapel
koor en conférencier, o.l.v. O. Seiffert. 8.35
„Erstens kommt esxanders", gev. concert
Rome, 441 M. 8,35 Gramofoonpl. 9.0*
Militair concert o.l.v. Marchesini. In de
pauze, radiotooneel.
Brussel, 338 en 508 M. 338 M.: 12.20
Gramofoonplaten. 1.30 Dito. 5.20 Omroep
orkest o.l.v. Walpot. 6.50 en 7.20 Gramo
foonplaten. 8.20 Omroeporkest o.l.v. Walpot
10.30 Gramofoonplaten. 508 M.: 12.20 Om
roepkleinorkest o.l.v. Leemans. 1.05 Zang
voordracht. 1.30 Gramofoonpl. 1.50 Piano
recital. 2.05 Gramofoonpl. 5 20 Radio-svm-
phonieorkest o.l.v. Kumps. 6.35 Pianorecital.
6 50 Omroepkleinorkest o.l.v. Leemans. 8 20
Radio-symphonie orkest o.l.v. Kumps. 9.20
Concert uit Knocke, hierna gramofoonplaten
Zeesen, 1635 M Deutschlandsender)
8.25 Van de Radio-tentoonstelling te Berlijn:
„Von der Maas in an der Memel", gevar.
programma m. m. v. cither- en mandoline
orkesten, ol.v. Hansen. 10.20 en 11.05 Ber
U.2012.50 Dansmuziek door orkest o.l.v
Glahe.
Dinsdag 22 Augustus.
Lijft 1Hilversum.
L'/n 2: Huizen
Lijft 3: Daventry 10 35—24.—
Litn 4: Langenberg 10 5017.50, Zeesen
17.50—19.20, Mühlacker 19.20-20.20, Zee
sen onon
04
SCHAGEN,
Vrijdagavond vergaderde de raad dezer
gemeente.
De voorzitter, burgemeester ComeÜssen
deelde mede, dat de eigenaars van de Veld-
straat over verbetering straat werden aange-
schrevn. Verbetering bleef echter nog uit
De algemeene begraafplaats, waarover in
de vorige vergadering wegens slecht onder
houd geklaagd werd, was op bevredigende
wijze veranderd.
Ingekomen stukken.
Adres-Schagen Winkelweekcommissie om
subsidie en electrischen stroom, 500 plus
vrij stroomverbruik.
B. en W. stelden voor ten aanzien van het
stroomverbruik toe te staan tot een maximum
van 100, behoudens buiten werking stel
ling van de maximale belasting gedurende
de Winkelweek. Wat betreft de 500 meen
den B. en W. gelet op den toestand der g-
meentefinanciën niet verder te mogen gaan
dan tot een bijdrage van f 200.
De heer Bakker (s.d.a.p.) merkte op. dat
?eij[ert)azin2 heeft gelezen, dat B. en
rf willen voteeren voor festiviteiten
De heer v. Nuland (r k.) was het grooten-
deels met den heer Bakker eens en zou 100
willen voorstellen.
De voorzitter deelde mede, dat B. en W.
200 wilden geven.
De heer v. Erp (v.d.) was het met B. en W.
eens.
Wethouder de Vries (v.d.) merkte op, dat
hivr de nadruk wordt gelegd op het woord
feest.
Het voorstel van B. en W. werd na eenige
discussie aangenomen.
Brief van Ged. Staten houdende toezen-
ding hunner beschikking tot niet-goedkeuring
van de begrooting van het Gasbedrijf.
B. en W. stelden den raad voor den post
van 226 wegens op den directeur der Licht-
bedrijven in te houden bedrag voor gelden
verkregen uit retourcommissies en steekpen
ningen alsnog op de begrooting van het be
drijf te brengen.
Het voorstel van B. en W. werd verworpen
met alleen de wethouders voor. Deze zaak
zal thans in hoogste instantie worden uitge
vochten.
De heer G. L. Snaas bood een bedrag van
f 1075 voor een perceel bouwterrein gelegen
hoek LaanLauriestraat, groot pl.m
2.15 M2.
B. en W. stelden den raad voor, het bouw
terrein niet anders dan per M2. te verkoopen
en dan voor 5.50 per M2. De geboden
prijs besomt 5 per M2.
Het voorstel van B. en W. werd verwor
pen, het voorstel-Bakker 5 per M2.
aangenomen met bepaling, dat de grond niet
per stuk doch per M2. zal worden verkocht
Het le suppletoire begrooting 1933 werc
vastgesteld.
Verzoek van het dagelijksch bestuur van
de banne en polder Scnagen om een bijdrage
in de kosten van verbetering van den Lage-
dijkerweg en de Lange en Korte Snevert.
De voorzitter deelde mede, dat na de ver
gadering van B. en W. nog enkele brieven
zijn binnengekomen van de Vereeniging Al
gemeen Belang, Schagen Handeldrijvende
en Industrieele Middenstandsvereeniging en
de R.K. Vereen, de Hanze om adheasie te be
tuigen.
Thans ligt het in het voornemen van het
bestuur van den polder Schagen om niet
alleen Lange en Korte Snevert, doch ook
den Lagedijkerweg te verbeteren volgens
een meer eenvoudig plan. Voor de Lange en
Korte Snevert bedraagt de raming 12650
en voor den Lagedijkerweg rond 4000.
Het bestuur van den polder vraagt nu een
bijdrage van de gemeente voor de Lange en
Korte Snevert gedurende 8 jaar en voor den
Lagedijkerweg gedurende 5 jaar, tot de helft
van het na aftrek der Provinciale bijdrage
overblijvend kostenbedrag.
Vaste cijfers van deze bedragen kunnen
niet worden verstrekt, aangezien deze afhan
gen van de bijdrage der provincie. Wat den
Lagedijkerweg betreft, moet nog rekening
worden gehouden met de omstandigheid, dat
deze na 2 of 3 jaar in verband met de tot
stand koming van het kanaal en den provin
cialen weg, van het aanvullend wegenplan
wordt afgevoerd, waardoor dan de provin
ciale biidrage komt te vervallen.
Volgens gegevens, door het polderbestuur
verstrekt, zou de jaarlijksche bijdrage der ge
meente voor Lange en Korte Snevert gedu
rende 8 jaar bedragen pl.m. 500 per jaar
en voor den Lagedijkerweg gedurende 5 jaar
pl.m. 280 per jaar.
Bij dit laatste bedrag is rekening gehou
Een liefdesgeschiedenis uit het oude Madrid
door F. Marion Crawford.
Naar het Engelsch door W. H. C. B
Dolores en haar zuster zaten nog in cte
*®mer, toen de deur open ging en een knecht
grijs haar en in rood en geel gekleed,
kamer binnen kwam om twee brandende
waskaarsen in zware bronzen kandelaars op
rj'ri te plaatsen. Een oogenblik later kwam
tendolza binnen, die zich nog niet had nnt-
uaan var. u—xi-7:.-„
ont
spo-
en
-liuuiza oinnen, die zich nog niet nao
rjfn van zijn borstharnas. Zijn groote
rinkelden aan zijn zware rijlaarzen
*'jn lang, van een korfgevest voorzien
^aard, sleepte over de marmeren vloer. Hij
"as nu blootshoofd en zijn kort geknipte,
f->we-n<k ^aar omgaf als een nauw sluitend
'je.van ijzergrauw fluweel zijn energie-
J h°ofd. Hij bleef bij de tafel staan en leun-
met zijn knokige rechterhand op, v
ZHn beide handschoenen hield. De kaar
verlichtten van onderen een geel licht in
lf oogen, die boos keken.
tcJn uCtmatig stonden de beide meisjes op,
vlai! vader binnen kwam, maar beleven
een naas* e'kaar, terwijl zij. als om zich te-
fW een gemeenschappelijken vijand te ver-
toch8eTI' elkaars handen vasthielden.
2Ü zou de harde man zijn leven voor
reii dochters, sinds zij op de wereld
*en gaarne hebben willen geven. Z
heej goed, maar beefden toch.
En
ieder
wa
wis-
Jullie hebben mij tot het voorwerp van
spot van het geheele hof gemaakt, begon
hij, langzaam sprekende, terwijl zijn stem
van toorn trilde. „Wat heb je^ ter verdedi
ging hiertegen in te brengen?"
Hij sprak tot Dolores, die eenigszins bleek
werd. Er lag iets zoo hardvochtigs in zijn
toon en houding, dat zij een stap achteruit
deed, niet uit vrees, maar zooals een dapper
man eenigszins zou uitwijken, als iemand
hem plotseling met een wapen zou bedrei
gen. Dadelijk kwam Inez naar voren en niet
als protest een harer blanke handen op, ter
wijl zij haar blinde gezicht wendde naar
haar vaders lichtende oogen.
„Ik heb 't niet tegen jou," sprak hij ruw.
„maar tegen jou,' vervolgde hij, zich tot L*o-
lores wendende, terwijl de tafel onder zijn
hand schudde.
„Door welken duivel was je bezeten om
mij en je zelf tot schande te maken, door dij
het raam te staan en tegen Don Jan te glim
lachen, alsof hij de overwinnaar was in een
stierengevecht en jij het mooiste meisjes
onder de toeschouwers, met alle menscnen
uit Madrid, vanaf Zijne Majesteit den Ko
ningin tot den minsten bedelaar als toe
schouwer? Weet je dan niet meer wat zedig
heid, wat schaamtegevoel is? Kun je niet
zooveel vrouwelijke intuitie, om te begrijp
dat je jouw naam en de mijne voor de hee e
wereld te grabbel hebt gegooid r
„Vader! In 's hemelsnaam zeg zulke
dingen niet dat mag en zal ik niet
Dolores' gezicht was spierwit gew
terwijl zij Inez zachtjes op zij en,
toornigen man in de oogen keek. 1
stond tusschen hen.
„Heb je één woord gezegd, dat niet de
den met de zooeven genoemde afvoering van
het aanvullend wegenplan. Volgens gege
vens door den voorzitter van den Polder ver
strekt, zou het verloop der bijdrage voor den
Lagedijkerweg zijn als volgt:
Voor het le jaar pl.m. f 200, voor het 2e
aar pl.m. 180, voor het 3e jaar pl.m
160 en bij afvoering van het aanvullend
wegenplan na het 3e jaar, voor het 4e en 5e
jaar pl.m. 420 a 4-40; alzoo gemiddeld
pl.m. 280.
Dat genoemde wegen naar het hart van de
gemeente Schagen in erbarmelijken toestand
verkeeren, blijkt voldoende uit de omstandig
heid, dat de plaats wordt gemeden door
automobilisten uit deze en andere provinciën
en waar bij de vorige behandeling de bezwa
ren naast het hooge bedrag, in hoofdzaak
golden het eeuwigdurende van de bijdrage,
wilden B. en W. er in het bijzonder de aan
dacht op vestigen, dat nu de bijdragen ge
vraagd worden voor resp 8 en 5 jaar.
In verband met het feit, dat de verbetering
van genoemde wegen met spoed ter hand
moet worden genomen, stelden B. en W. voor
de gevraagde bijdrage voor rekening van de
gemeente te nemen, gedurende genoemde
tijdvakken.
De heer v. Nuland deed zich kenmerken
als een tegenstander van dit voorstel.
De voorzitter deelde mede, dat in 1868 de
wegen door de gemeente aan het polderbe
stuur zijn overgedragen, doch dat thans de
omstandigheden wat betreft het verkeer ge
heel zijn veranderd. Wij mogen toch niet ver
langen, dat het polderbestuur de wegen alle
voor haar rekening verbetert, gezien het be
lang van de gemeente.
De heer v. Nuland wees op de polders Wie-
ringerwaard en Koegras, die wel bijtijds het
belang inzagen om gelden uit de wegenbe
lasting te krijgen.
De heer de Veer (v.b.) drong met klem op
aanneming aan.
De heer Bakker drong op spoed aan.
De heer v. Erp wilde een limiet zien vast
gesteld. Nu weten wij niet, waar we aan toe
zijn.
De voorzitter merkte op, dat het de vraag
zal zijn of het polderbestuur dit zal aan
nemen.
Het voorstel van B. en W. werd na nog
wat heen en weer gepraat aangenomen met
81 stem (van Nuland tegen).
De Bouwverordening werd aangenomen
met enkele opmerkingen, welke zullen worden
aangevuld of gewijzigd.
Voorloopige vaststelling gemeenterekening
dienst 1932.
De heer v. Nuland wilde den post armen
zorg in comité behandelen.
De heer Bakker bracht dank uit aan het
adres van den heer Mol, ambtenaar ter secre
tarie, voor den steun en hulp bij het na
zien ondervonden.
Na de comitévergadering werd de gemeen
terekening aldus vastgesteld.
Rondvraag.
De heer v. Erp vroeg herziening vastrecht
GEB.
De voorzitter deelde mede, dat dit verband
houdt met rapport betreffende al of niet
overdoen G.E.B. aan P.E.N. Dit zal in Sep
tember nader worden behandeld.
De heer Orsel (s.d.a.p.) vroeg inteekenin-
gen omtrent wachtweeken WierJngermeer-
polder.
De voorzitter beantwoordde hem.
De heer Bakker vernam, dat er met de
huurders van de Middenstandswoningen wil
lekeurig wordt omgesprongen, een en ander
in verband met verschillende huurprijzen
Momenteel staan er 4 leeg en deze kwestie
kan er toe leiden, dat er straks 6 leeg zullen
staan. Spreker wilde met 't oog op gemeente
belang B. en W. uitnoodigen deze zaak voor
beide partijen op bevredigende wijze op te
lossen.
De voorzitter deed toezegging.
De raad ging in comité.
Voor kennisgeving aangenomen.
Nog was ingekomen een verzoek van en
kele bewoners aan den Voorweg te Heems-
kerkerduin inzake aansluiting op de water
leiding.
Na enkele discussie werd besloten daartoe
de noodige stappen bij het bedrijf te doen.
daar volgens enkele leden het water, wat
door hem dagelijksch gebruikt wordt, zoo
goed als ondeugdelijk is.
Hierna volgde punt 3 der agenda: Aanbie-
ding gemeenterekening, die van het G. E. B.
en het B. A., dienst 1932.
In de commissie van rapporteurs hebben
zitting de heeren A. E. de.Wildt, J. C. D. de
Wilde en P. Klaasse.
De gemeenterekening sloot met een ont-
vangstcijfer, groot 129919,73 en uitgaaf
van 158337,75, nadeelig saldo dus van
28418.02, terwijl de kapitaaldienstcijfers
aantoonen van ontvangsten f 79859.11, uit
gaven f 76654,25. batig saldo f 3197,86.
HEEMSKERK.
De raad kwam Vrijdagmiddag 2.30 uur
bijeen.
Afwezig met kennisgeving was de heer
C. Beentjes.
Ingekomen was een schrijven van den heer
C. Beentjes, waarin hij ontslag neemt als lid
van den raad.
Voor kennisgeving aangenomen.
Ingekomen was nog een missieve, inhou
dende kon. besluit inzake een aan den heer
Johs. Henneman in de vergadering van 29
Juni 11. toegestaan verzoek betreffende weder
opbouw van een complex fabrieksgebouwen
met afwijking van de oude rooilijn.
In dit schrijven wordt den raad op het hart
gedrukt, dit besluit te doen opschorsen tot
1 Februari e.k.
zuivere waarheid was?" vroeg Mendoza.
„Weet niet heel het hof dat je Don Jan van
Oostenrijk liefhebt
„Laat de heele wereld 't weten!" riep het
meisje dapper uit. „Schaam ik mij er voor
dat ik den dappersten, den besten man op
aarde liefheb?"
„Wel zeker: laat de heele wereld weten
dat je bereid bent zijn speelbal te werden
„Neen, vader, zijn vrouw!" Dolores' stem
was vast en helder, toen zij haar vader in de
rede viel. „Zijn vrotfw," herhaalde zij op
trotschen toon. „en morgen aan den dag,
als U en de Koning het ons niet zouden be
letten. God gaf mij U als vader", maar noch
God, noch eenig mensch gaf U het recht mij
te beleedigen, en zoolang ik nog de kracht
heb om te spreken, zal ik U het antwoord
niet schuldig blijven. Als U mij niet hadt te
gengewerkt, zou ik al vandaag de vrouw
van Don Jan van Oostenrijk geworden zijn -
en dan zijn „speelbal" - ja, zeker, en zijn sla
vin, zijn dienares, alles wat U maar wilt!
Ik heb hem lief en zou met mijn handen voor
hem wiHen werken, even bereid als ik ben
mijn bloed en mijn leven voor hem te laten,
als God mij dat geluk en die genade zou
schenken, nu U niet toestaat om zijn vrouw
te worden!"
„Zijn vrouw!" riep Mendoza met eer.
wreeden spotlach uit. „Zijn vrouw van
daag zijn vrouw worden en morgen verstoo
ten door een pennestreek en het verdraaien
van een woord, waardoor je huwelijk ongel
dig zou worden verklaard, om Don Jan te
laten trouwen met een weduwe van Konin
klijken bloede, zooals Koningin Mary van
Schotland. Zijn vrouw!" Hij lachte bitter.
„U hebt wel een hoogen dunk van Uw
Burgerlijk Armbestuur: Ontv. f 3949053,
uitgaven 39805,79, nadeelig saldo 315,26.
G E B.: Baten 33899,45, lasten
32721,93; kap. dienst: inkomsten 21452,16,
uitgaven f 5478,94.
Alvorens men tot de rondvraag overging,
gaf de voorzitter aan wethouder Henneman
vergunning de nieuwe bouwverordening nog
eens te bespreken.
Spr. beweeide dat deze nieuwe verorde
ning soepeler zal werker, als ooit te voren
het geval zal geweest zijn. hoewel spr. er
kende dat door deze verordening de rexolutie-
bouw sterk bevorderd zal worden.
Na 't eind van zijn betoog stelde hij voor
de bestaande rooilijn in de kom van het dorp
te niet te doen, welk voorstel door weth. v.
Duivenvoorde ondersteund werd. doch na
breedvoerige besprekingen met 7 tegen 3
stemmen verworpen werd
Na rondvraag volgde sluiting.
De geheele Schermeer maakt zich 6, 7 en 8
Sept. op om het 3e eeuwfeest van de droog
making te herdenken en verwacht mag wor
den, dat een groot deel van Alkmaar's be
volking daaraan deel zal hebben.
Tusschen Alkmaar en de Schermeer heb
ben steeds nauwe betrekkingen bestaan.
Wie daarover iets meer wil weten leze het
door mr. J. Belonje in opdracht van hoofd
ingelanden samengestelde gedenkboek, dat
men reeds weken in de etalages van de ver
schillende boekhandelaren uitgestald vindt.
De schrijver merkt terecht op, dat wij, 20
eeuwers, ons moeilijk kunnen voorstellen hoe
het mogelijk is, dat dié uitgebreide grond- en
grasvlakte met talrijke wegen, met huizen be
zet en doorsneden met vaarten, eens een meer
moet hebben uitgemaakt.
En toch, zoo vervolgt hij, heeft hier een
meer gelegen, al in de middeleeuwen, van
grooten omvang, dat herhaaldelijk dermate
nadeel en gevaar opleverde voor de oeverbe
woners, eenvoudige dorps„buren" als ze wa
ren, dat de landsregeering reeds in oude tij
den middelen tot verdediging daartegen heeft
beraamd.
Meermalen schijnen er plannen ontstaan
te zijn tot bedijking van de Schermeer. Dank
zij den grooten invloed welke Alkmaar in
deze kon ontplooien en het groote belang dal
de stad bij de droogmaking had, gelukte het
aan twee invloedrijke Alkmaarders E. Jacot
en mr. M. van Oudesteyn een groepje kapi
taalkrachtige ondernemers te vormen om op
naam van Alkmaar octrooi te vragen en in
middels de bedijking voor te bereiden.
Interessant is het in het werk te lezen wel
ke moeilijkheden door deze groep onderne
mers overwonnen moesten worden.
Almaar, Hoorn en de Uitwaterende slui
zen eischten bezwarende contracten.
In dezen tijd, waarin, terecht opgetreden
wordt tegen ambtenaren die steekpenningen
opstrijken, doet het wel eigenaardig aan te
lezen, dat de machthebbenden in die dagen
niet alleen voor de vroedschappen, doch ook
voor zich persoonlijk stukken land opeisch-
ten voor de medewerking die ze als overheid
verleenden.
Ook de toenmalige heer van Heiloo en ter
Coulster, die een eigen octrooi-aanvrage om
de Z.-Schermer afzonderlijk te bedijken, liet
varen, leert men in 't gedenkboek eveneens als
'n veeleischend op voordeelen belust heer ken
nen. Waar de grootere heeren in zelfzucht
voorgingen, lag het voor de hand, dat de
kleinere, de dorpen om den rand van het tot
verdwijnen gedoemde watervlak, zich even
eens niet onbetuigd lieten in het streven oni
hun zelfzucht te bevredigen.
Heel wat was er noodig alvorens men het
octrooi voor de droogmaking, dat 26 Sept.
1631 verleend werd, verkreeg.
Voorts lezen wij dat één honderste gedeei
te van den nieuwen grond moest worden af
gestaan voor het stichten van een kerk en
kerkelijke diensten.
Ten aanzien van het bestuur kregen de
verkrijgers van het octrooi het recht zelf
hoofdingelanden aan te wijzen, alsmede
heemraden en f>ersonen in dienst van den
polder aan te stellen. Ook verkregen zij het
recht om een drietal aan de staten aan te
bieden, waaruit den dijkgraaf werd gekozen,
de z.g. hooge noch de lage jurisdictie bleef
aan de Grafelijkheid van Holland gereser
veerd.
Voor de octrooianten was bijzonder be
langrijk de bepaling, dat zij het recht kregen
alle noodige gronden voor het werk te ont
eigen, tegen den prijs door neutrale personen
vast te stellen en ten tweede werd door de
Koning, vader, door te veronderstellen dat
hij zoo n onrechtmatige daad in Spanje zou
toelaten
Terwijl Dolores zoo sprak, had zij zich in
haar voile lengte uitgestrekt, en zij bleef on
beweeglijk staan, wachtend op een weder
woord.
Het duurde lang voordat dit kwam, hoe
wel Mendoza haar vast in de oogen bleef
zien en zijn lippen zich meermalen bewegen,
alsof hij op het punt stond te spreken. Zij
had hem een houw toegebracht, d;e moeilijk
was te pareeren, dat wist zij. Inez stond
zwijgend naast haar, zwaar ademhalend,
terwijl zij toehoorde.
„Je denkt zeker dat ik daarop niet te ant
woorden heb," begon hij eindelijk kalmer en
op anderen toon. „Misschien heb je gelijk,
want wat zou ik nog kunnen zeggen nu je
elk begrip van schaamte, eerbied en gehoor
zaamheid hebt verloren? Verwacht je soms,
dat ik met je zal verteeren en trachten je te
overtuigen dat ik gelijk heb, inplaats van je
te dwingen eerbied voor mij en je zelf te heb
ben? Goddank heb ik nog nooit gevraagd
naar wat mijn Koning dacht, noch naar zijn
beweegredenen of zijn opperste recht om
naar volkomen goeddunken te handelen in
het belang van Spanje's eer en glorie. Mijn
leven en alles wat ik bezit, behoort hem toe.
hij mag er bij de gratie van zijn goddelijk
recht mee doen wat hij wil. Dat is mijn ge
loof en mijn wet en als ik heb gefaald
jou daarin groot te brengen, dan heb ik een
groote zonde begaan, die mij hiernamaals
zal worden aangerekend, hoewel ik, zoover
ik kan nagaan, gedaan heb wat ik kon."
Mendoza hief zijn degen met scheede op
staten een commissie ingesteld om alle ge
schillen over de bedijking te berechten, waar
door tal van moeilijkheden werden opge
ruimd en menig hooge eisch van aangrenzen
de naburen tot juister proporties werden te
ruggebracht.
Dat alle voorloopige bezwaren inmiddels
te boven gekomen waren en dat degenen, van
wie wij het werk der droogmaking nu met
erkentelijkheid gedenken, ondanks tegenkan
ting en daarin verdisconteerde wegen, tot een
goed einde hebben gebracht, schrijft mr. Be
lonje toe aan het feit, dat de ondernemers
mannen waren behoorende niet alleen tot de
eerste en meest kapitaalkrachtigen van Hol
land, maar ook, dat bij de ferme, voor hun
taak berekende lieden kracht en vertrouwen
steeds een weg hebben gewezen.
Als ontwerpers zagen wij eerst alleen Alk
maarsche regenten optreden, die later samen
werkten met hun hooggeplaatste Amster-
damsche vrienden en beschermers, uit de ge
slachten Pauw, Cromhout en Oetgens, die
omstreeks 1628 in het groote Amsterdam
door compromis, gezag en macht hadden we
ten te verdeelen.
Over de uitvoering van het werk in de ver
deeling van de gronden (het werk werd in de
iente van 1633 aangevat) bevat het gedenk
boek voorts belangrijke mededeelingen.
Het werk werd opgedragen aan den ver-
nuftigen meester molenmaker uit de Riip,
Leeghwater, de universeele deskundige bij
uitnemendheid, die reeds tusschen de jaren
1608—1612 als ingenieur aan de droogma
king van de Beemster arbeidde en die zijn
medewerking had verleend bij de tot stand-
koming van de polders de Purmer, de Wor-
mer, en de Heerhugowaard en wiens kloe'.e
plannen wij kennen om ook het zoo groote
Haarlemmermeer nog tot land te maken.
Mei 1634 vingen de 36 molens met malen
aan. Dit malen moest tijdelijk worden stop
gezet en het is interessant in het gedenkboek
de moeilijkheden te lezen die zich voordeden.
Pas Juni 1635 kon men besluiten de kabels
af te steken.
De bemalingsinstallaties werden voltooid
door 'n 14 kleine poldermolens voor on
derbemaling te plaatsen.
Dat vele polderjongens bij de droogma
king werk vonden blijkt uit de mededeeling,
dat in de Schermer in 1634 er niet minder
dan 44 keeten en twee huizen te vinden wa
ren, waarin de „neringe van biertappen"
werd uitgeoefend.
De boedelscheiding of verkaveling van de
grond tusschen de ingelanden had 25 Oct.
1635 ten stadhuize te Alkmaar ten overstaan
van het gerecht bij loting plaats.
Dat het verblijf in het nieuwe land geen
onverdeeld genot werd, blijkt ons uit het
hoofdstuk „ontwikkeling", waarin wij lezen
hoe reeds in 1636 vele menschen daar aan de
thyphus stierven.
Desondanks werd er gewerkt, geploegd,
gezaaid en getimmerd en weldra v:rrezen
er verschillende plaatsen en hofsteden, en dit
ondanks een spoedig resultaat van al dat
werken uitbleef. De moeilijkheden om tot een
regeling van het onderwijs en het kerkelijke
leven te komen worden in het gedenkboek op
zeer lezenswaardige wijze beschreven.
Hoogst interessant is het voorts te lezen
van de rechtskwesties, die zich tusschen het
bestuur van de Uitwaterende Sluizen en dat
van de Schermeer in de 17e eeuw voordeden,
ingevolge klachten van de bewoners uit Gees
terambacht, Bergen, Schoorl, Groet, Camp
en Petten. Wij lezen zelfs van twee Alkmaar
sche burgemeesters die op 4 Juni 1648, als
echte revolutionnairen in gezelschap van den
en legde zijn rechterhand op het kruis van
het korfgevest
„God de Koning Spanje!" sprak
hij plechtig, terwijl hij er telkens bij elk de
zer geloofsartikelen zijn lippen op drukte.
„Ik wensch uw geloof niet aan het wan
kelen te brengen," zei Dolores koel. „Dat zou
trouwens onmogelijk zijn
„Even onmogelijk als om wijziging te
brengen in mijn besluit," antwoordde Men
doza, terwijl hij zijn langen degen weer op
den vloer deed rusten.
„En hoe luidt uw besluit?" vroeg het
meisje, hem nog steeds aankijkende.
Niets in zijn gezich waarschuwde haar,
toen hij langen tijd haar aanzag zonder te
antwoorden, dat onheil en gevaar nabij wa
ren. Zij ging vlak voor Inez staan, vlak te
gen haar aan, om haar aandacht te trekken.
Een houding aannemende, die bijna uittar
tend was, begon zij vlug achtereen te spre
ken en haar handen, waarin zij den aan Don
Jan geschreven, zoo klein mogelijk opge
vouwen brief had, hield zij op den rug. Zij
had dien brief ter hoogte van de pols in een
harer nauwe mouwen gestopt, om hem aan
Inez in handen te spelen niet wetende wat
er elk oogenblik kon gebeuren— om hem
aan Don Jan te doen ter hand stellen.
„Wat hebt u nu wel over mij beslist?"
vroeg zij opnieuw en vervolgde toen zonder
op een antwoord te wachten: „Op welke ma
nier bent u van het hof wegzenden om mij
wter in Valladolid te laten wonen? Gaat u
mij onder de hoede plaatsen van de een of
andere zure, oude vrouw, die mij geen oogen
blik uit het oog zal verliezen?"
Wordt vervolgd.
