DAGBLAD VOOR
ALKMAAR
EN OMSTREKEN.
Het a.s. proces-van der Lubbe.
Qaqeiiiksch 0veezicht
^Buitenland
No. 199
Donderdag 24 Augustus 1933
135e Jaargang
De briefwisseling fusschen den procureur-
g eneraal en den Zweedschen advocaat
Branlin g.
Het antwoord van den
procureur-generaal.
Het antwoord van den proc.-
generaal.
Het schrijven van Rolland.
UIT HET DERDE RIJK.
Hulpverleening aan de hongeren
den in Rusland.
Communistische leider neerge
schoten.
De Hitlergroet en de vreemdelin
gen.
BRAND IN DUITSCHE
DEPARTMENT.
Geringe schade aangericht
TANK-MOTORSCHIP IN VLAMMEN.
Aardolie vernietigd.
BELGISCHE MAATREGELEN TEGEN
LANDEN MET DEVIEZEN-
REGELINGEN.
MEINEEDSPROCEDURE TEGEN
OOSTENRIJKSCHE NAT.-SOC.
AMBTENAREN?
DE TOESTAND IN IERLAND-
O'Duffy kondigt een groote meeting
te Cork aan/ zijn arrestatie verwacht.
GANDHI WEER VRIJ!
DE STAKING DER FRANSCHE
KANAALSCHIPPERS.
Wai vandaag de
aandacht trekt,,.
Thans een groote barricade in de
Oise gelegd.
DE BOSCHBRANDEN IN
ZUID-FRANKRIJK.
Nieuwe brand bij Rouret levert
gevaar op.
DE BRAND IN DEN GRANAAT
TRECHTER BIJ RIJSSEL.
Opnieuw uitgebroken.
Het munitiedepot door militairen
opgeblazen.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
irancr door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADÉMA.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Nog niet zoo heel lang geleden hebben wij
gelding gemaakt van een schrijven van den
procureur-generaal bij het rijksgerechtshof te
Leipzig inzake het aanstaande proces-v. d.
Lubbe. Deze rechtsgeleerde schreef o.m. aan
<jen Franschen auteur Romain Rolland en
aan den Zweedschen advocaat Branting,
aangezien beiden beweerd hadden, materiaal
te hebben, waaruit blijken moest, dat v. d.
Lubbe niet zoo schuldig zou zijn, als men in
Duitschland wel wilde voorgeven.
De Zweedsche advocaat Branting heeft op
het schrijven van den proc.-generaal ant
woord gezonden. Hij doet in zijn brief mede-
deeling van de instelling der enquete-com-
missie tot opheldering van den rijksdagbrand,
noemt de namen der 9 leden en zegt dan, dat
hij het een ongewoon optreden acht, dat een
justitioneele autoriteit na de sluiting van het
vooronderzoek en na de opstelling der dag
vaarding verder bewijsmateriaal aanvraagt
bij personen, die niet direct bij het proces
zijn betrokken. Branting constateert, dat de
door het gerecht aangewezen verdedigers
zich niet tot hem hadden gewend en vervolgt
dan - Ik persoonlijk heb niet het uitsluitende
beschikkingsrecht over het bewijsmateriaal
van de enauete-commissie. Ik twijfel echter
niet of de commissie zal het geheele materiaal
onmiddellijk ter beschikking van de verdedi
gers stellen, wanneer voldoende waarborgen
worden gegeven voor een vrije en onafhanke
lijke verdediging der verdachten.
Als dergelüke waarborgen noem ik:
1 Vrije keuze der verdedigers door de
verdachten
2. Toelating der door de verdachten uit
genood i<»de buitenlandsche verdedigers.
3 Het onbeperkt: ter inzage geven van
de acten aan de verdedigers en toezending
van de dagvaarding aan de door de verdach-
ten uit^enoodiede buitenlandsche verdecii-
4. Het volledige recht der verdachten tot
besprekingen met hun verdedigers zonder
aanwezigheid van de'den.
5 Openbaarheid eer gerechtebike behan
deling gedurende bet geheele proces.
6. Menswaardige behandeling der ver
dachten, zoodat zij lichamelijk en geestemk
in staat zijn, zich voor het gerecht te verde-
digen.
7 Vrijgeleide en veiligheid voor de door
verdediging of enquete-comm'ssie opgeroepen
getuigen en gelegenheid tot onbelemtneide
verklaringen
8. Veiligheid voor de verdedigers en
waarborgen voor een ongehinderde verdedi
ging.
9. Dagvaarding van de door de verdedi
ging genoemde of nog te noemen getuigen
10. Toestaan van het onbeperkt geven
van verklaringen voor de getuigen, die zien
bevinden of bevonden hebben in dienst van
bet Duitsche riik of van een der Duitsche
anden.
Op den brief van Branting heeft de proc.-
generaal het volgende geantwoord:
„Ik bevestig de ontvangst van Uw schrij
ven dd. 18 dezer. Uw daarin tot uiting ko
mende opvatting, dat mijn verzoek om toe
zending van het bewijsmateriaal, dat zien
bevindt in het bezit der commissie, de conclu
sie rechtvaardigt, dat ik het aanwezige mate
riaal tegen de verdachten onvoldoende acn
is onjuist. Na de ontvangen mededeelingen
over het doel der commissie heb ik niet ver
wacht en ook niet kunnen verwachten, dat i
materiaal zou ontvangen, dat de door mi]
vervolgde personen nog ernstiger zou be
schuldigen. Bij mijn verzoek ben ik wel uit
begaan van het standpunt, dat van oudsher
door alle ambtenaren van het openbaar mi
nisterie in DuitschlaH is gehuldigd en vol
gens hetwelk zooveel mogelijk feiten, der
halve ook die, welke ten voordeele van de
verdachten pleiten, ter kennis van het gerech
moeten worden gebracht.
Bovendien moest ik na de berichten in ae
Pprs kunnen verwachten dat ik materiaal
zou ontvangen, dat verdenking zou doen rij
zen tegen personen, welke nog niet vervolgd
zijn. Ik meende, dat de zin van mijn woorden
"iet kon worden misverstaan. Zeer duidelijk
•s die in ieder geval op te maken uit mijn
8chrijven aan den heer Romain Rolland,
welke inhoud U bekend is. Uzelf kenmerkt
bet zich in het bezit der commissie bevinden
dt materiaal als geschikt tot versterking van
de aanklacht. Overigens constateer ik met
voldoening, dat U het met mij eens bent, dat
al het materiaal, dat inlichtingen kan ver
schaffen, aan het Reichsgericht moet worden
voorgelegd. Wanneer U daarbij verklaart,
dat U het juist acht, die materiaal aan het
gerecht te doen voorleggen niet door de ver
volgende autoriteiten, maar door de verdedi
ging, dan merk ik op, dat de weg, waarlangs
het materiaal het gerecht bereikt, voor mij
van ondergeschikt belang is. Ik heb er in het
geheel geen bezwaar tegen, dat het materiaal
door bemiddeling van de verdediging ter ken
nis van het gerecht wordt gebracht.
Betreffende den verderen inhoud van Uw
schrijven veroorloof ik mij het volgende op te
merken
1. De verdachten hebben volgens par
138 van het Wetboek van Strafvordering de
vrije keuze van een verdediger uit de bij een
Duitsch gerecht toege'aten verdedigers, als
mede uit de hoogleeriren in de rechtsweten
schap aan de Duitsche hoogescholen.
2 De toelating van buitenlandsche ver
dedigers is niet afhankelijk van mijn goed
keuring, maar van die van het gerecht. Bui
tenlandsche verdedigers kunnen volgens wet
telijk voorschrift slechts gemeenschappelijk
met een Duitschen verdediger worden toe-
oc'aten
Toestemming van den Duitschen verdedi
ger, het proces gemeenschappelijk met een
buitenlandsch verdediger te voeren, is der
halve voorwaarde voor de toelating van den
laatsten.
3. De verdediger is volgens par. 147
Strafvordering bevoegd tot inzage van de bij
het gerecht gedeponeerde documenten
4. Na de uitbrenging van de dagvaar
ding heeft de verdediger volgens 148 het on
beperkte recht van besprekingen met den
verdachte buiten tegenwoordigheid van
derden
5 De hoofdbehandeling voor het gerecht
is principieel openbaar De beslissing over
de uitsluiting der openbaarheid van de be
handeling of 'n deel van de behandeling op een
der in par. 172 aangegeven gronden berust
bij het gerecht. Mij zijn geen omstandigheden
bekend, die mij aanleiding zouden geven,
mijnerzijds uitsluiting der openbaarheid te
eischen.
6. Het onderstellen van de mogelijkheid,
dat de verdachten in de preventieve hechtenis
niet „menschwaardig" zouden worden be
handeld. wijs ik nadrukkelijk van de hand,
daar iedere feitelijke grond voor deze onder
stelling ontbreekt
7. Veilig geleide kan door het gerecht
volgens par 295 slechts een afwe'zig be
schuldigde worden verleend met het oog op
bepaalde strafbare handelingen. Eerst wan
neer medegedeeld is. voor welke personen en
voor welke strafbare handelingen het veilig
geleide wordt geëischt ben ik in staat ver
leening van veilig geleide bij het gerecht
voor te stellen.
8. Bezorgdheid voor de veiligheid van
verdedigers of van door de commissie ge
noemde getuigen missen lederen grond. Zij
kan slechts ontstaan door onware tenden
tieuze berichten, die in een deel der buiteu-
landsche pers worden verspreid Ik ben ïn-
tusschen bereid ook met ongegronde be
zorgdheid in zooverre rekening te houden
dat ik bij de bevoegde politie-autoriteiten zal
aandringen op het verkenen van een even
tueel gevraagde bijzondere bescherming.
9. De beslissing over het verhooren van
door de verdediger genoemde getuigen berust
bij het gerecht. Ik zal met nadruk aandrin
gen op het verhooren van alle getuigen, di
ter zake dienende verklaringen kunnenatleg-
gen. Overigens heeft volgens par. ziU
verdachte het recht, wanneer de voorzitter
van het gerecht het verzoek tot dagvaar
van getuigen afwijst, deze onmiddellij..
laien dagvaarden.
10. Toestemming voor ambtenaren
vroegere ambtenaren tot het afleggen \an
verklaringen over feiten, die onder u
ambtsgeheim vallen, kan slechts worden v-
ie*nd door de betreffende autoriteiten
beslissing kan eerst worden ingeroepen,
wanneer de persoon van den ambtenaar
de betreffende feiten zijn medegedeeld
De Fransche schrijver Romain
heeft in een brief aan den pr $everjng
(reeds door ons gepubliceerd) d
van het materiaal der k maakf
deze fde voorwaarden afhank j g
als Branting. De pr<* "g staIKjPunt uiteen-
m zij» schrijven
aan Branting.
Op uitnoodiging van het Evangelische
Persverbond voor Duitschland hadden zich
talrijke buitenlandsche en Duitsche persver
tegenwoordigers vereenigd tot een bespre
king van de hongercatastrofe in Rusland en
den omroep van den kardinaa'.-aartsbisschop
van Weenen. De directeur van het Persver
bond, prof. dr. Hinderer, verklaarde in de
openingsrede, dat de Duitsche Evangelische
kringen het initiatief van den aartsbisschop
met vreugde begroeten en g."ro..de hoop
hebben, dat de Evangelische kerken in het
buitenland weldra een dergelijke actie op
touw zullen zetten om in vriendschappelijke
samenwerking met de katholieke kerk bij te
dragen tot de redding der Russische christe
nen van alle nationaliteiten en belijdenissen.
Daarna schetsten drie ooggetuigen, die
juist uit Rusland waren teruggekeerd, den
toestand in de Sovjet-Unie. De Amerikaan
Becherer maakte een vergelijking tusschen
dat wat hij twee jaar geleden in Rusland
had gezien en wat hij er nu had waargeno
men. De omstandigheden zijn in twee jaar
belangrijk slechter geworden. Vooral in de
Oekraine heerscht groote hongersnood. Op
zijn tocht van Charkow naar Odessa heeft
hij uit den trein zeer veel verhongerde men-
schen gezien. Als reiziger met den „Intou-
rist", de Russische staatsmaatschappij voor
buitenlandsche reizigers, kan men nergens
alleen komen om zich van den nood te over
tuigen, daar men dan slechts door de groote
steden, de goede straten en de pasgebouwde
groote huizen wordt rondgeleid. Dat alles li-
echter slechts schijn. Daarachter is een ont
zettende ellende en hongersnood verborgen
Twee Duitsche vluchtelingen gaven daar
na een roerend beeld van de ellende op het
Russische platteland. Vele brieven en foto's
van verhongerden en van massagraven illus
treerden hun woorden.
In een dezer brieven wordt gezegd: „Te
eten hebben wij niet. Ik schrijf dezen brief
onder tranen. Wij zullen elkander wel nooit
weerzien. Als wij tenminste nog maar zeme
len hadden, die vroeger aan de zwijnen wer
den voorgeworpen, dan zouden wij verheugd
zijn. Russische autoriteiten hebben ons er
voor gewaarschuwd, niet te zeggen, dat wij
honger lijden".
De bekende communistische leider Franz
Stenzer uit Pasing, die reeds geruimen tijd in
het concentratiekamp Dachau was onderge
bracht, is bij een poging tot ontvluchting
doodgeschoten.
Stenzer behoorde reeds in 1926 tot de
vooraanstaande communistische leiders in
Zuid-Beieren. In 1932 werd hij naar Moskou
geroepen, waar hij werkzaam was aan de
communistische vakvereenigings-internatio-
nale. Daarna was hij naar Duitschland te
ruggekeerd.
De beschikking van Rudolf Hess, waar
door buitenlanders in Duitschland worden
vrijgesteld van de verplichting, den Hitler
groet te brengen, heeft in Engeland een goe
den indruk gemaakt. De „Times" schrijft
ook, dat de verontschuldigingen, die de nat.
soc. leider Ernst tegenover den Amerikaan-
schen ambassadeur heeft gemaakt, in Ame-
rikaansche kringen zeer op prijs worden ge
steld. Aanleiding .tot deze verontschuldigin
gen was het feit, dat de vorige week bij het
opnemen van den Horst Wesselfilm te Ber
lijn een Amerikaansche arts, die de nationale
symbolen niet had gegroet, in moeilijkheden
was gekomen. Ter vermijding van interna
tionale wrijving en uit overwegingen van iu
ternationale beleefdheid heeft Ernst toen een
officieel bezoek gebracht aan den Air ik^an
schen ambassadeur "en excuses aan; '>oden
De Rijkssportleider over den
dood van Ruth Litzig.
Naar de „Voelkischer Beobachter'' ver
neemt, heeft de rijkssportleider von Tscham-
mer und Osten, naar aanleiding van het
overlijden van de duurzwemster Ruth Litzig,
uiting heeft gegeven aan zijn verontwaardi
ging over de onverantwoordelijke roekeloos
heid van de organisatoren van de gebeurte
nis, die door hun methoden, die met sportie-
ven geest niets te maken hebben, een jong
menschenleven brutaal hebben vernietigd.
Hij twijfelt niet, of dergelijke recordwaanzin-
evenementen zijn met dit voorval voor altijd
afgeloopen Overigens laat de rijkssport>i
der het aan het gerecht over de organisato
ren ter verantwoording te roepen.
In het rijksministerie van buitenlandsche
ziken te Berlijn brak gisteravond laat brand
uit in een der bureaux. Het vuur vernielde
eenige boekenplanken met wat erop stond.
Twee ambtenaren werden door den rook be
dwelmd. Na een uur was de brand ge-
bluscht
Op het motortankschip „Haarlem" is in
de haven van Presburg brand uitgebroken.
Geweldige materieele schade werd aange
richt. Het schip bevatte 50 wagons olie uit
Rusland. De lading brandde geheel uit. Het
is de brandweer gelukt de machinekamer te
beschermen. De schipper en zijn vrouw kon
den zich slechts redden door in de Donau te
springen. De schade bedraagt meer dan een
half millioen kronen.
(Hoogstwaarschijnlijk betreft het hier de
„Haarlem" van de reederij James Currie'e
Leeds (de Leeds-Hull-Hamburg Steam- and
Packet Cy.), welk schip in 1917 door de Mij
„De IJsselwerf" te Kampen is afgeleverd als
„De Stad Kampen" en 9^ bruto ton meet
Dit schip is geschikt gemaakt voor
transport van olie. (Red. Alkm. Crt.)
den
De Belgische minister van buitenlandsche
zaken heeft Woensdag de pers een mededee-
ling gedaan betreffende maatregelen, welke
getroffen zullen worden tegenover landen
met deviezencontrole. De maatregelen zullen
Donderdag in de Moniteur worden gepubli
ceerd. De maatregelen zijn gebaseerd op de
wet van 8 Aug. 1932. Krachtens deze veror
dening kan de regeering de betalingen aan
buitenlandsche crediteuren regelen langs
den weg van comjiensatie. De wet betreft
zoowel de particuliere saldi als de vorderin
gen van staatswege. De verschillende soor
ten producten worden afzonderlijk verme'd.
Het verluidt, dat onderhandelingen zijn aan
gevangen met de landen waartegen deze be
palingen zijn gericht De toepassing der ver
ordening zal afhankelijk worden gesteld van
het verloop der onderhandelingen.
Naar het „Oesterreichsche Abendblatt"
meldt overweegt men in regeeringskringen
het uitvaardigen van een verordening, vol
gens welke iedere veroordeeling van een amb
tenaar wegens nat.-soc. actie automatisch een
meineedsprocedure zal meebrengen, daar de
ambtenaren een eed van trouw aan de repu
bliek hebben afgelegd.
Generaal O'Dufiy heeft ondanks de door de
regeering aangekondigde verboden bes oten
zijn propagandaactie in Ierland op de oude
wijze voort te zetten. Gistermiddag begaf hij
zich naar Cootshill, waar zich op een geheim
bevel een groot aantai blauwhonden, gekleed
in het blauwe uniformhemd der Iersche fas
cistische beweging, verzameld had. Bij aa:i
komst te Cootshill hield O Duffy een rede.
waarin hij verklaarde, dat ziin nationale
garde thans 45000 leden in Ierland telde,
waarvan ongeveer 4/5 gedeelte afkomstig was
uit het graafschap Munster Het minst vor
derde de beweging in het graafschap Cork.
Tot groote verrassing der aanwezigen
kondigde O'Duffy daarop aan, dat Zondag
a.s. te Cork een groote parade der blauw
honden zou worden gehouden, waaraan
40.000 man zullen deelnemen. Algemeen ver
wacht men, dat de Valera de blauwhemden-
organisatie een termijn van eenige dagen zal
geven om zichzelf te ontbinden. Mocht dit
niet geschieden, dan zal hij waarschijnlijk
direct daarna tot arrestatie overgaan.
'Duffy heeft bij enkele gelegenheden
reeds over zijn te verwachten arrestatie ge
sproken. Blijkbaar verwacht hij daarvan een
groote propagandistische werking voor zijn
zaak.
Te Dublin is een sterke troepenmacht ge
concentreerd. In sommige kringen gelooft
men. dat deze bestemd is voor bewaking van
een concentratiekamp, dat de Valera zou
willen inrichten als het aantal gearresteerde
blauwhemden te groot mocht worden.
Gandhi is gisteren weer onvoorwaardelijk
vrij gelaten en heeft, voor dat hij het hospi
taal verliet, eveneens zijn vasten gestaakt en
een weinig voedsel tot zich genomen.
De staking der Fransche kanaalschippers
breidt zich voortdurend uit. Bij Reims heb
ben de stakers op het zijkanaal van de Aisna
en op het kanaal tusschen Aisne en Marne
hun schepen dwars over het water gelegd
om het verkeer te verhinderen. De orde werd
niet verstoord, daar te rechter tijd politie
was te hulp geroepen.
Bij Parijs is het verkeer door strenge be
waking intact gebleven. Aan de oevers van
de Seine ziet men patrouilles te paard en te
voet en op de rivier met marinesoldaten be
zette sleepbooten. Te Con heeft de stakings-
Het as. proces v. d. Lubbe. (Dag.
Overzicht.)
Nieuwe brand in den granaattrechtei
bij Rijssel. (Buitenland.)
Tank-motorschip in Tsiecho-Slowakije
in vlammen. (Buitenland.)
Gandhi eet weer na zijn in vrijheid
stelling. (Buitenland.)
Te Middelstum (Gr.) is een jonge
vrouw per vergissing uit een rijdenden
trein gesprongen en aan de gevolgen
overleden. (Binnenland.)
De Amsterdamsche gemeentebegroo-
ting. (Binnenland.)
De salariskorting voor rijkspersoneel.
(Binnenland.)
Jongetje verdronken te Heer-Hugo-
waard. (Stad en omgeving.)
(Zie verder eventneele laatste be
richten).
commissie de kooplieden uitgenoodigd, bij
wijze van sympathiebetuiging hun winkels te
sluiten. In de monding van de Oise hebben
de stakers weder een ketting over de rivier
gelegd.
Terwijl de gendarmerie er eergisteren met
behulp van matrozen in geslaagd was de
versperring, die de stakende binnenschip
pers met hun schepen in de Seine hadden ge
vormd, op te ruimen, hebben thans de sta
kende schippers op de Oise nabij Pontoise
een nieuwe poging tot stopzetting van de ri
viervaart gedaan, die de autoriteiten voor
een moeilijke taak stelt. In een schippersver-
gadering werd erop gewezen, dat de gendar
merie op de Seine gemakkelijk kon slagen in
het opruimen van de hindernis, omdat de
schippers daar slechts een keten van naast
elkaar liggende schepen over de rivier had
den gevormd. De schippers van de Oise heb
ben daaruit een les getrokken en hebben de
op gelijke wijze op 100 M. afstand van el
kaar liggende scheepsversperringen over de
Oise naar eikaar toegebracht, zoodat heden
morgen vroeg dwars over de Oise een com
pacte massa van ongeveer 300 aken met een
diepte van 10 aken achter elkaar de geheele
Oise versperde.
Het verzet tegen eventueele pogingen der
gendarmerie om de versperring op te rui
men, kan thans veel doeltreffender worden
gevoerd dan met een versperring van slecht?
een enkele keten van schepien.
Aangezien te Pontoise nog geen politiever-
sterking is gearriveerd, zetten de schippers
hun manoeuvre rustig voort en wordt het
plat van schepen hoe langer hoe dikker. Men
denkt tegen den middag alle bij de staking
betrokken schepen, die zich in de buurt van
Pontoise bevinden, op een hoop in de Oise t'
hebben gedreven.
De boschbrand die nabij Roeret reeds eeni-
gen tijd woedt heeft zich over een afstand
van eenige kilometers uitgebreid In het de
partement Var is een oppervlakte van 50
H.A. bosch afgebrand.
Nabij Aix-en-Provence wordt een bosch
van 200 H.A. oppervlakte door het vuur be
dreigd. Vijfhonderd man werden aan het
werk gezet om de in de nabijheid liggend*
huizen te beschermen.
De brand in de munitie, welke in een gra-
naattrechter te Aire sur la Lijs bij Rijssel is
begraven, is volgens een bericht van Petit
Parisien weer opgelaaid, zoodat opnieuw
maatregelen moesten worden genomen om
het terrein af te zetten. Tijdens de bergings
werkzaamheden is een granaat ontploft.
Een Russische arbeider werd levensgevaar
lijk gewond. Aangezien gevaar bestaat voor
verdere ontploffingen, zijn de bergingswerk
zaamheden voorloopig stopgezet.
Teneinde verdere gevaren door het bran
den van het ondergrondsche munitiedepot
bij Aire sur la Lijs te voorkomen, hebben de
militaire autoriteiten besloten 't geheele depoi
met dynamiet op te blazen. Aan beide zijden
van het depot werden twee diepe greppels ge
graven en met dynamiet gevuld. Laat in de
middag volgden twee geweldige explosies.
Men verwacht, dat thans de laatste resten
der in het depot opgeslagen handgranaten,
granaten en gasbommen vernield zijn. In
den loop van vandaag wordt het opruimings-
werk voortgezet, aangezien geen rookont
wikkeling meer werd waargenomen.