DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. T>aqetiiksdi Ovwticht Het „brandende" vraagstuk v. d. Lubbe. ^Buitenland Ho. 209 Directeur: C. KRAK. Dinsdag 5 September 1933 135e Jaargang Een bespreking over den man, die aan Hiiter in den tijd van enkele minuten een teugel- looze macht gaf. WIE IS VAN DER LUBBE? BRAND TE DUISBURG. Brand nog niet gebluscht, AVONTUURLIJKE ZEEREIS. ACTIE TEGEN NAZI'S. DE ONTVOERDE ENGELSCHE OFFICIEREN IN VRIJHEID? IVat vandaag de aandacht trekt Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 230. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote ccntracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Van de vele belangrijke vraagstukken, waarmede de menschheid in dezen onzekeren tijd, zoowel op economisch als op politiek gebied, zich bezighoudt, treedt het vraag stuk, in hoeverre de Nederlander van der Lubbe schuld heeft in de op 27 Februari 1933 gepleegde brandstichting van het rijksdag gebouw te Berlijn, wel het meest op den voorgrond. De wereldpers heeft aan deze schuldvraag reeos honderden kolommen gewijd en het opmerkelijke van al deze besprekingen is wel het feit, dat de man, die toch de genadeslag toebracht aan het toenmalige Duitsche regime en door wiens toedoen Hitier met geweldige sprongen zijn macht zag toenemen, dat die zelfde Marinus van der Lubbe, zoon van een venter uit Leiden, hoe langer hoe meer op den achtergrond is geraakt. Op der. voor avond van dit interessante proces is het goed, nog eens nauwkeurig na te gaan, wie en wat deze Nederlander, waar overigens nie mand trotsch op zal zijn, cat hij een landge noot is, nu eigenlijk is. v. d. Lubbe's levensloop. Met eenzelfde bedoeling heeft de „Tel." ge tracht, iets meer van hem te weten te ko men, waarvan we hieronder het volgende publiceeren: Marinus van der Lubbe. Een onooglijk en obscuur Nederlandsch jongetje volkomen onbekend, dan in den kring zijner vrienden en verwanten een metselaartje van even twintig jaar, zoon van een venter uit Lei den. Den 27 Februari 1933 vliegt echter zijn naam langs het wereldtelegraafnet kran ten drukken in alle talen en alle karakters bij zonderheden omtrent zijn krankzinnige daad de Nederlander Van der Lubbe heeft met een aantal handhangers den rijksdag in brand gestoken en aldus het politieke aanzicht van Duitschland veranderd, want onmiddellijk breekt de revolutie uit en het is een revolutie die Duitschland tot in zijn grondvesten schokt Marinus van der Lubbe heeft de brandfakkel gezwaaid die het ochtendgloren van het Derde Rijk aanduidt en Hitier neemt bezit van Duitschland. Een deel van de wereldopinie zegt: de Nazi's hebben het zelf gedaan De Nazis houden vol dat het een communistisch com plot geldt en onder al dezen strijd om de ware beweegredenen van den rijksbrand zit de jonge Van der Lubbe in de gevangenis en verdwijnt op den achtergrond der dingen. Communist of handlanger der Nazi's slachtoffer van provocateurs of op eigen hand werkend pétroleur hij is het onbe duidende werktuig der geschiedenis gewor den en wacht in zijn oei den dag der terecht zitting, die hem nog eenmaal in het volle licht der publiciteit brengt. Of hem daarna de strop wacht of de eenzaamheid die men voor geesteskranken reserveert, is in de ge schiedenis een détail Hij zelf ontkent zijn schuld niet. Een détail is het niet voor zijn familie en Toor zijn naastbestaanden. En evenmin voor iedereen die van een zuiver menschelijk stand punt het volle rechten den tw ijfel wil laten gelden, voor iedereen die als beschul digde voor zijn rechters staat. Aangenomen dat Van der Lubbe schuldig is hijzelf ont kent zijn schuld niet en schijnt er veeleer een glorie in te vinden dan behoort te worden nagegaan wat hem tot zijn daad bracht en op welke wijze deze jongeman op een teel tijd die een zekere exaltatie meebrengt, tot zijn abnormale daad gekomen is. Er zijn tot dusverre weinig teekenen ge weest die op een onpartijdig onderzoek in deze richting wezen. Wel is waar bericht onlangs verschenen „Braunbuch' uitvoerig omtrent den persoon van Marinus van ae Lubbe, doch aangezien de opzet van gansche Bruinboek is, Van der Lubbe als handlanger der Nazi's aan de publieke opinie te denonceeren, kan men niet veel vertrouwen hebben in een oprechte psychologische waar deering van zijn persoon. De onderzoekers zijn uitgegaan van een vooropgezette meening voor hen is der Lubbe een geestelijk en lichamelijk ge railleerde een homo-sexueel, die zich door gelijkgezinden in de partij der Nationaal- Socialisten heeft laten overhalen alleen in aen rijksdag achter te blijven en zich te midden der vlammen te laten betrappen op heeter- daad. Die te veel bewijzen wil, bewijst nie iemand die zich opoffert om ter wille van «en verzwegen ideaal een andere ideaal te De- lijden en er den dood voor in te gaan, is de moeite yan het bekijken wel waara. Men zwijgt hardnekkig. Wij hebben getracht van de verwanten en vrienden van Van der Lubbe eenige gegevens omtrent zijn persoon te verkrijgen, doch in middels speelde zich de geschiedenis af van de verdediging van Van der Lubbe. De Am- sterdamsche advocaat mr. Fran?ois Pauwels werd door den broeder van Van der Lubbe, J. M. van der Lubbe te Lisse, aangezocht de verdediging van Marinus op zich te nemen. Doch de vrienden van den gedetineerden Ma rinus van der Lubbe, geestverwanten, meen den, dat er iets niet in den haak was en be wogen den broeder aan mr. Pauwels te schrijven, dat hij van een verdediging afzag. Onze nasporingen naar Marinus van der Lubbe kruisten met het „heen en weer" van deze besprekingen en zoo bleek het dat er een soort „embargo" gelegd was op de mede deelzaamheid van de familie Van der Lubbe. Men wilde niets meer loslaten. Te Lisse spra ken wij den broer van Marinus, een arbeider op een kalkfabriek een open vriendelijke man en naar de fotografie te oordeelen, zeer gelijkend op Marinus. Het parool van de raden-communistische vrienden van Marinus had gewerkt hij liet zich niet over zijn broer uit. Kan het juist zijn dat uw broer neigin gen had zooals het Bruinboek hem die toe schrijft? Een blaam op de heele familie Het is een schandaal dat men op de heele familie op die manier een blaam werpt Dat is absoluut gelogen. Marinus ging met mij het meest om en ik kan u verzekeren, dat er niets van aan is. Wat is er dan tegen dat aan het licht wordt gebracht wat soort mensch uw broer was? Voelt u niet dat het van het grootste gewicht is dat daar iemand in Leipzig kan vertellen hoe zijn jeugd geweest is en hoe hij wellicht door zijn ongeluk (Marinus heeft een ongeluk aan zijn oogen gehad) door zijn vrienden, door zijn ideeën in een toestand van meer of mindere ontoerekenbaarheid is geraakt? De man kijkt even voor zich uit en zegt dan, rustig en zacht: „ik weet niet of wij in overeenstemming met de ideeën van Marinus zouden handelen door hem op die gronden te verdedigen Maar als hij in het water zou springen, uit eigen beweging, dan zoudt u hem toch terughouden Niet als hij even verder er weer in zou springen Waar Marinus werkte. In Leiden toont men ons in de Bouwe Louwesteeg het kleine huis waar Marinus van der Lubbe met zijn communistische vrienden samen kwam. Hij heeft zelfs een tijd lang op het zoldertje gewoond en de buurt is zeer belangstellend in het werk van den teekenaar die het kjeine huisje teekent Tegenwoordig zijn de Italianen er in, licht een omstander ons in. Italianen? Ja, die ijs maken! Zoo veranderen historische bestemmingen Even later zitten wij in de woonkamer van een vriend van Marinus, den radencommu nist Harteveld, een blozenden arbeid met wild blond haar en bij hem zit de Amster dammer Lopes Curdozo, een donker uitziend intellectueel. De broer van Marinus is aan wezig en eveneens de zwager, Sjardijn. Bij hem heeft Marinus jaren lang ingewoond. Het gaat over de verdediging van Marinus en er wordt hier klare wijn geschonken Het gaat hier niet om het individu en zoo voelt Marinus zelf óók waarschijnlijk, zegt Harteveld. Ik probeer iets omtrent den persoon van Marinus te weten te komen. Zijn vrienden zeggen, dat hij radencommunist was ais zij. En dat hij drommels goed wist wat hij deed Het Bruinboek Ach wat! Het Bruinboek. Alle lui die met Van der Lubbe in Duitschland in aanra king zijn geweest, waren volgens het Bruin boek homo-sexueelen, maar omdat er ve - schillende onder zijn die getrouwd zijn, t> - staat de rest uit bi-sexueelen. Al die praatjes zijn gebaseerd op bewijsmateriaal, dat meer bestaat Was vatLder Lubbe geen commun st Na zijn uittreden uit de communistische nartii is hij radensocialist geworden. P - Wat zegt u dan van de beschuldiging dat hii met dé Nazi's samenwerkte? Acht U het onmogelijk dat hij het slachtoffer gewor- '^W^^tt^oluut uitgesloten. Van der Lubbe was een alleenstaand proleta riër die vocht tegen het wereldkapitalisme. Briefwisseling gestopt. Wij hebben met hem een heele briefwisse ling gevoerd, toen hij in de gevangenis was en men heeft hem natuurlijk laten schrijven in de hoop er wat wijzer uit te worden dat is niet gelukt en nu is de briefwisseling dan ook gestopt. Denkt U dat v. d. Lubbe dan geen spijt zal hebben, wanneer hij ziet, hoe zijn daad geleid heeft tot andere dingen dan hij er van verwachtte? Het antwoord is, dat alle daden door de tegenpartij benut kunnen worden, op welke wijze dan ook. De broer van Marinus zegt: Ik geloof, dat Harteveld in overeenstemming met Marinus ideeën handelt. Wij willen geen middelen gebruiken om zijn hals te redden, die hem in zijn overtui ging kunnen kwetsen, meent Harteled. Wij hebben liever, dat hij gehangen wordt als gaaf revolutionnair, met zijn eigen verdedi gingsrede, dan dat hij gered wordt door zijn besmeuring. Nabeschouwing. Hiermede was dan het eind gekomen van dit weinig nieuws brengend vraaggesprek en meer dan ooit, hebben we de overtuiging, dat over dit proces met geen mogelijkheid een voorspelling is te doen. Nog éénmaal zal de naam v. d. Lubbe over de geheeie wereld ge noemd worden en dan, ja dan wordt weer met ongeduld gewacht op het volgende schokkende nieuws. Gistermiddag te 4 uur is brand uitgebro ken in de opslagplaatsen van de Rijnsch Westfaalsche expeditiemaatschappij te Duis burg. Het groote pakhuis vormt een vuurzee. De brand op het haventerrein te Ehiisburg is nog niet gebluscht. Het groote pakhuis is reeds gedeeltelijk ingestort. Ook twee aan grenzende woonhuizen en verscheidene hou ten loodsen zijn door het vuur aangetast. De oorzaak is onbekend. Drie Duitsche zeelieden zijn gisteren in een jacht van 10 ton, de „Frithjof" van Londen uitgezeild om een reis over den Atlantischen Oceaan te maken. Zij zijn voornemens te va ren via Spanje, Noord-Afrika, de Canarische Eilanden, Brazilië, Ver. Staten, Newfound land en weder terug naar Europa. Zij den ken een jaar noodig te hebben. DE MOORD OP PROF. LESSING. Afkeuring van Tsjechosiowaaksch- Duitsch nationaal socialistische zijde Te Aussig heeft de nationaal-socialistische partij in Sudeten-Duitschland (Tsjechoslowa- kije) vergaderd, waarbij het Kamerlid Jung als voorzitter een toespraak hield om elke verantwoordelijkheid yan de partij voor den moord te Mariënbad van de hand te wijzen De partij veroordeelt en verafschuwt den moord uit politieke beweegredenen en be treurt deze daad van een slecht befaamd, on verantwoordelijk individu, die er slechts toe strekken kan de reeds gespannen betrekkin gen opnieuw te verscherpen. Jung verklaarde ook nog, dat de Sudeten Duitsche Nazi's niet kunnen denken totali taire of „gelijkschakeling" eischen te stellen gelijk hun partijgenooten in Duitschland. NAT. SOC. DOOR MARXIST GEDOOD. De „Voelkische Beobachter" meldt uit Co- sel in Opper-Silezië, dat in Matzkirch de 30-jarige Pyrkocz, lid van de nat. soc. be drijfscel lenorganisatie door den als Marxist bekend staanden Strullick in den loop van een twistgesprek door een messteek in de borst is gedood. De dader is gearresteerd. VIJF NAZI'S GEARRESTEERD. De politie van Maehrisch-Ostrau in Silezië heeft Zondag 5 inwoners van Hultschin, die lid van de NSDAP zijn, gearresteerd en voor het gerecht gebracht. Zij worden er van beschuldigd staatsvijandige betrekkingen te hebben onderhouden met de NSDAP in Duitschland. Er is een proces tegen hen aan hangig gemaakt wegens inbreuk op de wet tot bescherming der republiek. Twaalf nat.-soc. uit 't Oostenrijksche district Kitzbuehel, die zich in Duitschland ophou den, zijn van het staatsburgerschap verval len verklaard. In Innsbruck zijn twee perso nen wegens politieke actie gearresteerd. HET NIEUWE LEGERCORPS. In Oostenrijk. In een vergaderingsredevoering te Weenen heeft de minister van oorlog o.a. het vol gende verklaard ten aanzien van het aanvul lend legercorps. De manschappen zullen op grond van vrijwillige aanmelding worden aangeworven. Hierin ligt het principieele verschil tusschen het nieuwe corps en een militieleger. Het nieuVe aanvullende corps is gedacht als een voorloopige instelling. Wij hopen, aldus de minister, dat de ontwape ningsconferentie, die in October weer bijeen komt de overgang tot een nieuw legersysteem binnen afzienbaren tijd zal toestaan. Ook het tot de oprichting van een nieuw militair corps geeft het groote begrip aan dat men heeft voor den toestand in Oostenrijk en toont het belang, dat gesteld wordt in een behoud van Oostenrijk in zijn huidige ge daante. DE WEENSCHE HOOGESCHOLEN. In verband met de laatste maatregelen der bondsregeering te Weenen inzake de autono mie der hoogescholen geeft Kreis VIII van de Deutsche Studentenschaft een schrijven ge richt aan de rectoren, waarin na een aanval op de regeeringsmaatregelen gezegd wordt, dat de Deutsche Studentenschaft weinig uit kan richten, wanneer zij niet in een gemeen schappelijk front strijdt met de professoren. Derhalve heeft zij aan den rector van de Weensche universiteit, Othenio Abel verzocht een Oostenrijksche rectorenconferentie bijeen te roepen, aangezien zij van meening is dat een gesloten optreden der professoren en rec toren toch nog invloed zal kunnen uitoefe nen op de regeering en haar verordening zal kunnen intrekken of wijzigen. Wordt de ver ordening echter gehandhaafd, dan moet een instelling, waar iedere activiteit van docen ten en leerlingen in volkischen zin verboden is beschouwd worden als een instelling, die geen hoogeschool is waar een Duitsch pro fessor colleges geven kan. Volgens een communiqué van het ministe rie van oorlog bestaat er thans veel kans op de invrijheidsstelling van de drie Britsche of ficieren, die indertijd door Chineesche zeeroo- vers te New-Tsjang waren ontvoerd. KRUITMAGAZIJN IN DE LUCHT GEVLOGEN. Met een ontzaggelijke knal is in de Phoe- nix Hall te Dublin een daargevestigd kruit magazijn geexplodeerd. Er ontstond groote opwinding in de stad. Tengevolge van de ontploffing werd één man zwaar gewond, terwijl een groot gedeelte van de gebouwen over een breedte van 60 M. volkomen ver nield werd. Het hoog staande gras vloog in brand, waardoor gevaar ontstond voor de overige gebouwen, waar munitie lag opge slagen. Alle beschikbare brandweerploegen werden ijlings naar de plaats des gevaars gedirigeerd, troepen werden derwaarts ge zonden om de ontzaggelijke menschenmenig- te, die zich daar verdrong terug te dringen. Het fort, waar de ontploffing plaats had, ligt in een reeks heuvels. Een dezer heuvels werd geheel weggevaagd. Het gelukte de brandweer te voorkomen dat de vlammen van het brandende gras zich verder uitbreidden. DE „TIMES" OVER HENDERSON'S VERKIEZING. De terugkeer van Henderson in het Lager huis wordt door de „Times" met gemengde gevoelens ontvangen. Het is te betreuren aldus het blad dat Henderson zijn verant woordelijkheid op het oogenblik van het we- derbijeenkomen van de ontwapeningsconfe rentie heeft vergroot en daardoor niet meer zijn volle opmerkzaamheid zal kunnen wijden aan zijn werk als voorzitter van de conferen tie. Daar komt bij, dat een moeilijke situatie ontstaat, wanneer Henderson in het parle ment de politieke regeering moet critiseeren. De tegenstelling tusschen hem en de regee ring moet een ongunstigen invloed uitoefe nen op zijn positie te Genève. Het is daarom vaderlandsche plicht, de meeningsverschillen zoo gering mogelijk te houden. VERSTERKINGEN AAN DE GRENS VAN TIROL. Nieuwe militaire versterkingen zijn naar de Tiroolsche grenzen gezonden. Een batal jon gendarmes en geschut zijn derwaarts ge dirigeerd. DE BIJZETTING VAN WIJLEN MINISTER LEYGUES. De bijzetting van wijlen den minister van Marine, Georges Leygues, zal morgen plaats vinden. De regeering heeft besloten tot een nationale begrafenis op staatskosten. Het stoffelijk overschot zal in den Dome des In valides worden bijgezet. Alle officiëele ge bouwen zullen halfstok vlaggen. Daladier zal persoonlijk spreken. Reeds thans wordt in politieke kringen ge sproken over de vraag wie de opvolger van Leygues zal zijn. Boncour gelooft, dat Dala dier niet zal overgaan tot een reorganisatie van het kabinet. Daladier zal waarschijnlijk, den tegenwoordigen minister van koloniën belasten met de waarneming der zaken en- na Het „brandende" vraagstuk v. d. Lubbe. (Dag. Overzicht). Het nieuwe legercorps in Oosten rijk. (Buitenland). Kruitmagazijn in de lucht gevlo gen te Dublin. (Buitenland). Het Russisch-Italiaansch verdrag. (Buitenland). Tornado boven Florida. (Buiten land). Staking in Spaansche steenkolen mijnen. (Buitenland). Doodelijke verkeersongevallen. (Binnenland). 29e Jaarbeurs geopend. (Binnen* land). De Nederlandsche regeerir,^ zegt het tariefbestand op. (Binnenland.) De besluiten inzake evenredige vrachtverdeeling treden in werking op 7 Sept. (Binnenland). Moord op den directeur der Woer- densche pannenfabriek. (Binnen land). Tegen den man, die op 25 Juni den molenaar Wevers vermoordde, diens vrouw ernstig verwondde en diens huis in brand stak, is 15 jaar gevangenisstraf geëischt. Zestigjarig Tooneeljubileum van Daan van Ollefen. (Kunst). (Zie verder eventueel laatste be richten). het einde van de vacantie van het parlement een onderstaatssecretaris met de definitieve waqrneming heiasten. HET RUSSISCH-ITALIAANSCH VERDRAG. De officieele tekst. De gister door de Italiaansche pers gepu bliceerde officieele tekst van het Zaterdag onderteekende Italiaansch-Russische vrienü- schaps-, nonagressie- en neutraliteitsverdrag Art. 1. Ieder der contracteerende partij en verplicht zich, in geen geval iets tegen de andere partij te ondernemen, geen isolement te bewerken, of een verbintenis met een derde of meer andere mogendheden aan te gaan, aan een oorlog of een aanval te land, ter zee of in de lucht niet deel te nemen en de on schendbaarheid van het onder de souvereini- teit van de andere partij staande gebied te erkennen. Art. 2Wanneer een der partijen het doel van den aanval van een derde mogendheid wordt, verplicht zich de andere partij, haar neutraliteit gedurende den ganschen duur van het conflict te bewaren. Wanneer een der partijen een derde mo gendheid aanvalt, kan de andere partij zon der aankondiging het verdrag opzeggen. Art. 3. Ieder der partijen verplicht zich, aan geen internationale overeenkomst deel te nemen, die den inkoop of verkoop van goede ren der andere partij zou kunnen verhinderen of het crediet van de andere partij zou kun nen schaden, en geen maatregelen te nemen om het deelnemen aan den buitenlandschen handel van de andere partij te verhinderen. Art. 4. Ieder der partijen verplicht zich, geen politieke of economische overeenkomst aan te gaan, die tegen de andere partij ge richt is. Art. 5. De in voorgaande bepalingen vastgelegde verplichtingen kunnen op geen enkele wijze de uit overeenkomsten voort spruitend^ verplichtingen en rechten der an dere partij beperken, wanneer die overeen komst js gesloten voor het onderhavige ver drag. Ieder der partijen verklaart echter, dat hij geen verdrag heeft gesloten, dat verplicht tot deelneming aan een tegen de andere partij gerichten aanval. Art. 6. De partijen verplichten zich, alle eventueel ontstaande meeningsverschillen, die niet langs gewonen diplomatieken weg zijn uit te maken, aan een scheidsgerecht te onderwerpen. Art. 7. Het verdrag, dat gesteld is in de Italiaansche en Russische talen en dat te Moskou zal worden geratificeerd, treedt-met den datum van zijn ratificatie in werking en blijft van kracht tot 1 jaar na de opzegging door één der contractanten. Deze opzegging kan echter niet geschieden vóór het verloo- pen van 5 jaar, gerekend van den dag van inwerkingtreding. Het verdrag is geteekend door Mussolini en den Russischen embassadeur Potemkin. MACHADO IN MONTREAL. De ex-president van Cuba, Machado is van Nassau Monteral aangekomen. Tot handhaving van de orde was een groote po litiemacht op de been, gebracht,

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 1