dagblad voor alkmaar en omstreken. Uil het jUuiement 2).aqeliiksch Oveazicht De politieke spanning in Oostenrijk. ^Buitenland Woensdag 20 September 1933 135e Jaargang Drieledige opheldering vereischt; in de regee ring, tegenover de socialisten en tegenover de nazi's. De ruzies in de regeering. Waf vandaag de aandacht trekt.,» ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES Van 1—5 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. DEN HAAG, 19 Sept. 1933. ►f Vasthoudend aan het sinds vele jaren be staande gebruik hebben hedenmiddag, nadat H M. met de Troonrede de zitting 1933 1934 had geopend, de beide Kamers der Staten-Generaal vergaderd. Die der E e r s t e K a m e r is ingeleid met een rede van den door de koningin herbenoemden voorzitter, mr. W. L. baron de Vos van Steenwijk, ■waarin deze na H.M en de regeering dank te hebben gebracht voor zijr. herbenoeming, de Kamer huldigde voor de door haar steeds aan hem verleende medewerking en haar tevens wees op de zware taak, welke ook haar als deel van het Parlement wachtte. Hij drong daarbij op soberheid van woorden aan, waarschuwde voor overbodige interpellaties en moties alsmede „bemoeizieke" schriftelijke vragen: de Kamer toone zich groot door haar zwijgen, wachte er zich voor het terrein van de uitvoerende macht te betreden, houde het parlementaire stelsel hoog door zelfbeper king. Het waren goede woorden, door den voor zitter met wel indruk makende plechtstatig heid gesproken en door de leden staande aan gehoord Intusschen zullen toch wel enkele dér talrijke hoorders, die, voor de opening van de Staten-Generaal toch op de been, van de gelegenheid gebruik hadden gemaakt, om eens een vergadering van de Eerste Kamer bij te wonen, vreemd hebben opgekeken, toen vlak na deze ernstige vermaning om 's lands tijd met soberheid te gebruiken, de voorzitter voorstelde de Troonrede met een Adres van 'Antwoord te beantwoorden. Zulk een adres is steeds enkel een terugslag op het door de vorstin gesproken woord en et mag betwij feld worden, of het eenig nuttig effect kan hebben. Maarhet is traditie en de Eerste Kamer houdt zich gaarne aan de traditie vast! Ook al Volgens gebruik we willen nu niet van traditie spréken kwam dr. Wibaut (é.d.a.p.) tegen dit voorstel op en ontwikkel de bezwaren, welke een dergelijk adres de in een paar woorden hij en zijn fractie tegen !Km w ^auT Wel wctende,~dlfde ra«r- derheid het toch niet met hem eens was, be paalde hij zich tot het verzoek te doen aantee- kenen, dat hij en zijn fractie willen geacht worden tegen te stemmen, waarna het voor stel werd goedgekeurd. De vergadering is daarop overgegaan tot het trekken van de af deel ingen en begaf zich vervolgens in de af- deelingen. Morgen mogen we een ontwerp Adres van Antwoord verwachten, dat dan overmorgen in openbare behandeling zal komen. Gelukkig wacht op dit oogenblik de Kamer geen ander gewichtiger werk. II Nadat de minister van financiën in de Tweede Kamer de Rijksbegrooting wMi-een paar woorden had ingediend (een Mulioenenrede behoort reeds vele jaren tot dc historie, nu zij vervangen is door een nota- van inleiding, welke hetzelfde als weleer de millioenenrede bevat) ging ze tot de opma king van een voordracht voor de benoeming van een voorzitter over. Als nummer één werd de aftredende voorzitter, jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck (r.k.1, bij eerste stemming met groote meerderheid op de nominatie ge plaatst, nummer twee werd weer de heer Schaper (s.d.a.p.), nummer drie de heer Van Diik (a r.). Daarmede was de agenda voor heden af gehandeld, doch de heer Wijnkoop (comm.) kwam met een voorstel: hij wilde, dat dit maal de Tweede Kamer de Troonrede met een Adres van Antwoord zou beantwoorden. Hij was van oordeel, dat de Kamer niet kon wachten met een bespreking er van en vooral van wat er in was verzwegen tot de algemeene beschouwingen over de Rijks begrooting. Dat moest nu gebeuren. De voorzitter vroeg niet eens, of het voor stel wel ondersteund was, vroeg ook niet, of iemand er het woord over verlangde, doch bracht het onmiddellijk in stemming en, ge lijk te verwachten was. kelderde het met enkel de rommunisten en den revolutionnair-socia lis* Sneevliet als voorstemmers. De Kamer is tot Donderdag uiteengegaan De voorspelling, dat na de groote feesten te Weenen belangrijke beslissingen in de bin- nenlandscbe politiek te wachten zouden zijn, vindt steun bij de bladen van de oppositie, doch nog niet rechtstreeks bij de regeerings- gezinde bladen, die den indruk wekken, dat zij de bevolking eerst nog langzaam willen voorbereiden. Dit geeft aanleiding tot veel tegenstijdigs in de berichtgeving waarom het zijn nut kan hebben nog eens den toe stand uiteen te zetten, te meer daar elke binnenlandsche beslissing tengevolge van het conflict met het Duitsche rijk van inter nationale beteekenis kan zijn. De verwachte beslissingen in de binnen landsche politiek moeten drie kanten uit gaan. Ten eerste moet er opheldering ge bracht worden in de regeering zelf, waarin nog diepgaande tegenstellingen bestaan. Vervolgens zal een nadere uiteenzetting tus- schen regeering en sociaal-democratie nood zakelijk zijn en ten laatste moet de regeering nu definitief haar standnunt bepalen tegen over de vroegere nationaal-socialistische krachten, die weliswaar officieel verboden zijn, maar die niettemin, vooral in de Pro- vincie, over een steeds wassenden aanhang beschikken en onder de oppervlakte veel moei lijkheden veroorzaken. Dit derde punt houdi natuurlijk ten nauwste verbasd met de ont wikkeling van de betrekkingen tusschen Oos tenrijk en het Duitsche rijk. Ter kenschetsing van wat er in de regee ring omgaat, doet men het best, aldus de Weenscfae correspondent van de N R Crt., de uitlatingen op te teekenen die de laatste da gen door de voornaamste leiders van de regeeringspartijen zijn gedaan. Prins Star- hemberg, de opperaanvoerder van de bur gerwachten, dié weliswaar geen deel van de rgeering uitmaakt maar achter de schermen ongetwijfeld niet minder gezag bezit dan welke minister ook, eischt volledig en uit sluitend fascisme voor Oostenrijk naar het voorbeeld van Italië, waaraan hij pas een bezoek heeft gebracht. Vice-kanselier Winkler van den plattelandersbond verzet zich vier kant hiertegen en weigert een blindelingsche aansluiting bij welken fascistischen vorm °ok, zij het. de Noordelijke of de Zuidelijke Hier tusschenin staat de uitlating van dr Dollfuss, den Christen-socialistischen bonds kanselier, in een interview met den vertegen woordiger van een groot Amerikaansch cor respondentiebureau, waarin hij zich zoomin tegenstander van het facisme verklaarde als Winkler, als zich zoo rechtstreeks voor het fascisme als prins Starhemberg. Dollfuss uitte de meening, dat fascisme voor Oosten rijk niet het juiste woord was. Oostenrijk be hoeft een autoritaire regeering op grondslag van de beroepsstenden, wat men geen zuiver fascisme noemen mag. Schumy, de minister van binnenlandsche zaken, die tot de platte landers behoort, uitte weer ernstige bezwaren tegen het verlangen van de burgerwachten, dat alle partijen zouden verdwijnen, zoo goed als tegen het toepassen van het middel- eeuwsche stendewezen in den huidigen tijd volgens het ontwerp Dollfuss. De officieele voorzitter van de Christen-socialistische par tij Jaugoin, de minister van landsverdediging die tot de veteranen der katholieken behoort en een intiem vriend van wiilen dr. Seipel. heeft zich dezer dagen bijzonder terughou dend betoond, maar toch duidelijk te kennen gegeven, dat hij zoomin sympathiseert met de verlangens van de burgerwacht, dat de Christen-socialistische partij zou verdwijnen als met het denkbeeld om deze partij een voudig te laten opgaan in het vaderlandsche frint van Dollfuss en Starhemberg. Men kan dus binnen de drie regeeringspartijen vier verschillende meeningen constateeren; Starhemberg is voor het fascisme, Winkler ertegen, Dollfuss streeft naar een vergelijk. Schumy en Vaugoin wijzen met alle aanhan kelijkheid voor de autoritaire regeering toch het opslurpen van de oude politieke partijen van de hand. Het is duidelijk, dat deze geschillen over wonnen moeten worden, voordat de regee ring begint gelijk thans in snel tempo ge schieden moet met de innerlijke hervor ming van den staat. Vandaag wordt Wink- ler's national-standische Front te Graz ten doop gehouden en morgen komen te Inns- brück de burgerwachten bijeen. De Deut- schösterreichische Landpost kondigde gister het vrijwillig staken van zijn verschijning aan, met de motiveering, dat het gediend had, om Winkler's front voor te bereiden en thans zijn zending heeft volbracht. De geboorte van het national-standische front zou van groote beteekenis zijn wanneer het inderdaad zich bij het front van Dollfuss aansloot. Dan zou het de regeering metter daad versterken. Anders blijven de geschil len bestaan. De volgende etappe zou de uiteenzetting met de sociaal-democratie moeten zijn, die den laatsten tijd aan den eenen kant wel veel aanhangers heeft verloren maar aan den an deren kant, vooral uit communistische krin gen, is versterkt, zoodat in getalsterkte, wat volgelingen onder de kiezers betreft, dje vroeger tweevijfde van de geheele bevolking uitmaakten, de partij vermoedelijk vrijwel stationnair is gebleven. De sociaal-demo craten, die de laatste maanden een opmerke lijke reserve aan den dag hadden gelegd, zijn de laatste dagen met nadrukkelijke scherpe verklaringen in hun bladen voor den dag gekomen wat tot een reeks aanhoudin gen en vervolgingen heeft geleid. Opzien heeft de opmerking gebaard in een hoofd artikel van de Arbeiter Zeitung, dat de sociaal-democratie weliswaar elk offer heeft gebracht en elke verootmoediging heeft ge duld, om den strijd tegen de nazi's niet te bemoeilijken, doch dat zij haar actie tegen de regeering zou hervatten als blijken mocht dat deze aan de fascistische eischen van Starhemberg toegaf. De sociaal-democratie haat Rome evenzeei en acht het even onduldbaar als Berlijn München. De regeering heeft tot dusver wel maatregelen genomen waaronder de sociaal democraten ernstig geleden hebben, doch tot dusver afgezien van een vernietigenden slag tegen hen als tegen de nazi's of de commu nisten. Vandaar dan ook dat de sociaal-de mocraten in hun voornaamste burchten, de provinciale hoofdsteden en met name Weenen toch min of meer onverlet aan de macht zijn gebleven. Wel heeft de regeering door nood verordeningen vooral aan Weenen heel wat inkomsten ontnomen, en tegelijk credietope- raties om de lacunen aan te vullen, belet, en daardoor de socialisten te Weenen gedwon gen tot het aankondigen van nieuwe belas tingplannen, die hun populariteit niet zullen verhoogen. Ook staat het niet vast of de regeering deze plannen tenslotte zal ver oorloven. De uiterste rechterzijde eischt de verwijdering der socialisten van het Ween- sche raadhuis en de instelling van een staats- commissaris. Hiervoor is Dollfuss tot dusver teruggeschrokken. De socialisten eischen verkiezingen om te toonen dat zij nog altijd tweederde van de Weensche bevolking achter zich hebben. Zij wenden zich voortdurend tot den bondspresident met een beroep op zijn eed oo de grondwet en eischen daarbij o.a het bijeenroepen van den Nationalen Raad tegen 15 October tot onderzoek van de da den die de regeering sinds het ter zijde schui ven van het parlement heeft verricht. Na tuurlijk zal het zoover niet komen, daar bij de huidige constellatie de regeering in het parlement zeker met vijf of zes stemmen In de minderheid zou zijn. Een nadere uiteen zetting tusschen haar en de soriaal-democra ten lijkt echter onvermijdelijk. Nu nog de nazi's, die thans ten deele ge heim, ten deele in andere thans nog veroor loofde politieke groepen verscholen, hun ver zet tegen de regeering voortzetten. De cou rant heeft al melding gemaakt van de staking bij de Alpine Montan, die sinds het begin van dit jaar in Rijksduitsche handen is, al zijn de directeuren Oostenrijkers, doch straffe aanhanger van de nazi's en stichters van de gewezen Stiermarker burgerwacht, die zich bij de nazi' had aangesloten. De regee ring meent over gegevens te beschikken, dat de staking inderdaad op een complot tus schen de directie en de werklieden berustte Uit nazi-stukken blijkt, dat de nazi's in Oos tenrijk last hadden gekregen de regeering door het verwekken van economische moei lijkheden in ongelegenheid te brengen. Daar de Alpina Montan de grootste Oostenrijk- sche industrieele onderneming is, is dit geval van groote beteekenis. Intusschen schijnt de regeering dit conflict overwonnen te hebben, terwijl zij ook verder den strijd tegen de hei melijke woelingen der nazi's voortzet. De regeeringsbladen nemen de redevoeringen van de Duitsche staatslieden, en met name die van Nurath, met een gereserveerde tegen spraak op. Het nieuwste heimelijke nazi blad, de Ostmarkt, dat gisteren voor het eerst in beslag is genomen, gaat maar voort een verzoening van de regeering mt de nazi's aan te kondigen. Inderdaad zijn ook in dit opzicht verrassingen niet geheel uitgesloten te achten. Resumeerend kan men zeggen, dat de regee ring ondanks alle moeilijkheden nog vast in den zadel zit, vooral dank zij haar sterke positie in de buitenlandsche politiek, zoodat zij thans haar binnenlandsche hervormingen ter hand kan nemen. Of dit zal geschieden door het opleggen van haar wil, dan wel door een vergelijk, zal spoedig moeten blij ken. Meer dan politieke gevaren dreigt het gevaar,dat de winter nieuwe economische nooden zal brengen. Ook het gebrek aan geld, dat echter misschien door de aanstaan de binnenlandsche leening kan wordep opge heven, vormt voor haar een gevaar. In dit opzicht kan het buitenland echter hulp ver kenen en daartoe toont het zich ook niet on geneigd. DE BRAND IN HET RIJKSDAGGEBOUW. Minister Frank over de politieke beteekenis van het proces. De rijkscommissaris voor justitie, minister dr. Frank heeft een vertegenwoordiger van den „Voelkischer Beobachter" een onderhoud toegestaan, waarin hij zijn meening uitte aangaande de politieke beteekenis van hel rijiksdagbrandproces. Over het proces te Lon den zeide hij: „Ik acht het proces te Londen zelf als een voor ons zeer verheugende ge beurtenis, want het is een belangrijk verder schuldbewijs voor het wereldcommunisme. Ik kan slechts aannemen, dat de Engelsche re geering geen officieelen stap tegen het pro ces heeft ondernomen uit de overweging, dat het hier een loutere comedie betreft". Op de vraag, wat hij dacht van de beschul diging. volgens welke de nat.-socialisten zelf het gebouw hebben in brand gestoken, ant woordde dr Frank: „Het is het geschreeuw van den betrapten dief, die roept: Houdt den dief! Wij hebben de communisten juist in hun sterkste periode neergeslagen. Blijkbaar is het aan het bewind komen van Hitier ver rassend snel gekomen en zoo hebben zij nog eens alles geprobeerd om de oude positie door oplaaiende branden met geweld te her overen". Dr. Frank verwees speciaal naar het be kende Bruinboek. Dat de nat.-soc. den rijks dag aanstaken op het oogenblik dat zij onder het geestdriftige gejubel van het Duitsche volk als overwinnaars in dat gebouw kon den binnentreden, had geheeten: een daad van zelfvernietiging. „Ik zie in die bewering slechts de misselijke openbaring van een vol komen verloopen gedachtengang aan den an deren kant". „Welke aanknoopingspunten bestaan er voor de meening, dat te Leipzig het recht ge weld zou kunnen worden aangedaan?" vroeg men den minister. „Daarvoor bestaan in het geheel geen aan knoopingspunten. Het is thans reeds duide lijk, dat het recht te Leipzig zuiver zal wor den toegepast. Geen officieele instantie heeft zich noch direct noch indirect gemengd in de voorbereiding van het proces. De beklaagden hadden volkomen het recht, in het kader van het strafprocesrecht hun verdedigers zelf te kiezen. Zij hadden zelfs het recht, hun ver dedigers naar Londen te zenden, een recht, waarvan de communist Törgler gebruik heeft' gemaakt door middel van zijn gekozen verde diger dr. Sack. Ook de Strafsenaat neemt vol komen onbeinvloed zijn beslissing. Ik moet zeggen, dat wanneer iemand het hoogste Duitsche gerecht verwijf, dat het wordt be invloed, er geen ernstiger verwijt bestaat Een regeering, die uit politieke partijdigheid het recht geweld zou wiilen aandoen, zou iedere aanspraak op de leiding van het volk verliezen". Verklaring van Dr. Sack. In een onderhoud met een medewerker van de „Deutsche Zeitung" bevestigt de verdedi ger van Torgler, dr. Sack, dat hij op schrif telijk verzoek van den beklaagde en op per soonlijk verzoek van de vrouw van den be klaagde de verdediging vrijwillig op zich heeft genomen. Hij verklaarde verder, dat de Duitsche justitieele autoriteiten hem geen moeilijkheden hebben in den weg gelegd. Hij heeft een aantal der te Londen verblijvende juristen, o.a. Branting, Giafferi, Pritt en Hays uitgenoodigd, zich persoonlijk te over tuigen van de objectiviteit en de onafhanke lijkheid van het gerechtshof te Leipzig. COMMISSIE VOOR DEN BUITENLANDSCHEN HANDEL. De commissie voor den buitenlandschen handel van het Duitsche Handel en In dustriecongres heeft gisteren te Berlijn ver gaderd onder voorzitetrschap van Elfe. Dr. Hilland gaf een overzicht over den handels- politt'eken toestand. Hij verklaarde met na druk, dat bij alle zorgen van de saneering der binnenlandsche economie ook de buiten landsche handel niet mag worden verwaar loosd. In het belang Man den Duitschen landbouw zal de buitenlandsche handel ech ter offers moeten brengen. Klein verklaarde, dat door boycot en pro paganda wel veel schade aan den Duitschen buitenlandschen handel is toegebracht, maar dat de handelsbetrekkingen tot de afzonder lijke staten in hoofdzaak onaangetast zijn gebleven. LEIDER DER DUITSCHE NATIONALE PARTIJ GEARRESTEERD. Een gauwvergadering van de Duitsche Nationale Partij te Freiwaldau in T.v'echisch Silezië is na een rede van den leider der partij, Otto Hermann. door de autoriteiten ontbonden. Hermann had o.a. gezegd: Niet Praag, maar Berlijn zal ons lot bepalen". Hermann is gearresteerd. DE OOSTENRIJKSCHE BONDSRAAD. De verbreidheid van het nat. socialisme. In de zitting van gisteren van den Bonds raad, waar de christelijk sociale wederom met vertegenwoordigd waren, dienden de soc. dem. een urgentie interpellatie in. waar in zij de bondsregeering vroegen, wat deze dacht te doen om het land te verdedigen tegen de van het buitenland dreigende ge varen. 6 In zijn toelichting tot de interpellatie zeide De politieke spanning in Oosten rijk. (Dag. Overzicht). De inhoud der Parijsche bespre kingen. (Buitenland). Erkent Amerika een bliek? (Buitenland). Sovjet-repu- Minister Frank over het v. d. Lubbe proces. (Buitenland). Op een particulieren onbewaakten overweg te Kropswolde (Gron.) is gisteravond een man door eer trein overreden en gedood (Binnenland). Indiening rijksbegrooting en Mil- lioenennota met aankondiging van nieuwe financieele maatregelen der regeering. (Binnenland), Invoer bloembollen in Zwitserland geconstateerd. (Binnenland). (Zie verder eventueel laatste be richten). ZIj, DIE ZICH MET 1 OCTOBER A.S. VOOR MINSTENS 3 MAANDEN OP DIT BLAD ABONNEEREN ONT- VANGEN Dt TOT DIEN DATUM VER SCHIJNENDE NUMMERS FRANCO EN GRATIS. DE DIRECTIE. dr. Schaerf o.m. dat het de regeering niet.ge- lukt was het nationaal-socialisme in Oosten- rij'k tot stilstand te brengen of te vernietigen, wanneer men afgaat op de indrukken van eigen oogen moet men constateeren, dat in de grensgebieden van den Bodensee tot de Donau in de stenen en op 1e markten, in den middenstand, onder de ambtenaren en de kleine burgers alleen nog maar nationaal so cialisten te zien zijn. In het leven op straat en in de publieke lokaliteiten is dat, wat achter het vader landsche front geschiedt niet te zien, wan neer men geen rekening houdt met enkele ambtenaren en het personeel van kloosters en pastoriën. Van het Vaderlandsche front is niets te zien in de grensgebieden. Het is teeke- nend dat er uitgestrekte gebieden in Oosten rijk zijn, waar Christelijk sociale mandata rissen des avonds met meer zonder geleide van een agent der hulppolitie of een sociaal democraat hun woning durven verlaten. Spr. haalde verschillen- e gevailen aan, waaruit bleek, hoezeer het nationaal socialisme door vrat in de menigte. Ook in den Wehrbund zijn nationaai-socialisten doorgedrongen. De regeering zal er zich goed rekenschap van moeten geven, of zij den strijd op twee fronten, tegen nat. soc. en soc. dem. wel kan bolwerken Spr. bestreed, dat het Vaderland sche front eet. groot aantal aanhangers ver worven had. Van week tot week wordt de grond, waarop de regeering steunt, kleiner. Ieder moei hei weten: aldus vervolgde spreker het rekening houden met den bui- tenlandsch politieken toestand des lands heeft zijn grenzen. Daden, zooals de bezetting van het Ween sche raadhuis, de aanstelling van een regee- ringscommissaris. het vei bod van actie van de soc. dem. partij, maatregelen, die de actie der vakvereenigingen beperken moeten en natuurlijk eerst recht een grondwetsoctrooi, dusdanige maatregelen zullen noodzakelijk-"-, wijze de contra-ac'ie der arbeiders opwek ken. Wordt de politiek als tot dusverre voort gezet, de politiek der toegevendheid jegens het groene fascisme, maakt men geen einde aan deze politiek, die leidt tot eedbreuk en wandaden, dan wordt Oostenrijk in een toe stand gestort, waarin geen sprake meer kan zijn van staatsorde van binnenlandsche rust. De voortzetting van de huidige politiek zal Oostenrijks poorten voor den vijand openen. Wat de regeering gedaan heeft, is niets an ders dan een indirecte begunstiging var avontuurlijke invallen in Oostenrijk. HUISZOEKINGEN BIJ NAZI'S. In het kader van de groote actie tegen de nat. soc. worden in geheel Weenen huiszoe kingen gehouden. Ook in de hondstanden schijnen dergelijke maatregelen te worden genomen. Naar medegedeeld wordt betreft het hier een nat. soc. centrale, die ontdekt is in een chemische fabriek, waar corresponden tiemateriaal gevonden is, dat deels uit Duitschland afkomstig is, deels bestaat uit doorslagen van brieven en rapporten die naar Duitschland verzonden zijn en die het materiaal bevatten, dat in Duitschland voor radioredevoeringen benut wordt. Bovendien zou een volledige leden-cartotheek zijn gevon den vooral van SS en S-A.-formaties. Een politiecommuniqué deelt mede, dat deze actie, die reeds Maandag is ingezet een aanval be- teekent op den Bund Oberland. O.a. werd gearresteerd ingenieur Stiegler, Hoebarth en de Polizeirat dr. Begus.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 1