DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
HET PROCES-VAN DER LUBBE.
DE ZITTING VAN ZATERDAG.
Ho. 226
Maandag 25 September 1933
135e Jaargang
De Bulgaarsche verdachte Dimitroff houdt
een gloedvolle rede.
Wat mankeert v. d. Lubbe?
Wal vandaag de
aandacht trekt
COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 1—5 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Commissaris Heissig aan het
woord.
Zaterdag na de pauz<- verklaarde
commissaris Heissig nog eens, dat hij
de eerste politie-ambtenaar is geweest,
de Van der Lubbe in tegen woord ,-gh Md
van eén aantal superieuren en leden
van de regeering heeft verhoord In het
■wachtlokaal aan :en Brandenburgertor
is de dader slechts gehoord over zijn
personalia en eventueeie medeplichtigen
want het in bewaring stellen van even
tueeie medeplichtigen zou de taak van
de politie zijn geweest:
Landsgerichtsdirektor Parisius: „Is
het U bekend, dat Van der Lubbe even
na zijn arrestatie, toen hém is medege
deeld, dat zijn zaak waarschijnlijk voor
het Rijksgerechtshof zou worden behan
deld, heeft gezegd: O, dat is fijn, dan zal
ik daar een vlammende politieke rede
houden?
Heissig: „Van der Lubbe heeft die uit
lating gedaan tegenover een mijner as
sistenten in den gevangenenwagen op
het transport van het huis van bewaring
naaf het hoofdbureau van politie Die
uitlating is neergelegd in een rapport,
dat zich bij de stukken bevindt."
Van der Lubbe, die er zeer slecht uit
giet, antwoordt .wanneer dé president
hem voorhoudt, dat hij een dergelijke
rede heeft willen houden en nu voor het
gerecht nauwelijks een verstaanbaar
antwoord geeft, dat hij deze uitlating
nooit heeft gedaan
Het verhoor van Dimitroff.
Dan wendt Pr. Beunger zicb weder
tot den beklaagde Dimitroff Hij wil al
lereerst nauwkeuriger inlichtingen heb
ben over het verblijf van Dimitroff in de
eerste helft van 1932. Dimitroff vertelt,
dat hij eerst in Moskou is geweest, en
tweemaal is opgenomen in Russische
sanatoria om te herstellen van een long
ziekte Daarna heeft hij zich naar Berlijn
begeven, alwaar hij zijn incognito beter
kon bewaren.
De president: Zou U dan in Moskou
niet veiliger zijn geweest?
Dimitroff: Ik moest in het centrum
van Europa zijn, in de nabijheid van
Brussel, Praag, Amsterdam en Parijs
om de politieke amnestie in Bulgarije
te kunnen bevorderen Eens ben ik op
reis gegaan naar het internationa'e
anti-oorlogscongres te Amsterdam, waar
ik verschillende Europeesche persoon
lijkheid voor onze Bulgaarsche zaak heb
gewonnen. Dat waren heeren uit Praag
en uit Parijs, Henry Barbusse, Rome in
Holland en anderen.
Na zijn terugkeer te Berlijn woonde
Dimitroff te Zehlendorf, later te Steglitz
in'de Klingsporstrasse, waar hij is ge-
arrcstcerd
De president vraagt Dimitroff, of hij
het echtpaar Koch, bij wie hij heelt inge
woond, heeft verzocht documenten te
verbranden. De beklaagde spreekt dat
^president: Het echtpaar Koch heeft
echter verklaard, van U de opdracht te
hebben ontvangen, documenten die z j
dn het geheel niet kenden, te verbranden
li, hebben dat gedaan en zijn daarom
m het vooronderzoek betrokken. Zij h
ïen daarom zelfs een poging tot ze
«noord gedaan.
Waar leefde Dimitroff van?
Dimitroff beweerde, dat hij van deze
gebeurtenissen voor het eerst hoort.
Dan wordt onderzocht met welke midde
len Dimitroff zijn levensonderhoud be
streed. Hij beweert, regelmatig geldzen
dingen van hulpcomité's te hebben ont
vangen. Bovendien heeft hij artikelen
voor de Internationale perscorrespon
dentie geschreven en is ook medewerker
van de Humanité geweest.
President: Hebt U in Duitschland geen
Aansluiting bij de communisten gezocht
Dimitroff: Ik heb nooit getracht met
Duitsche communisten in verbinding te
komen.
President: Was het eigenlijk niet zeer
natuurlijk, dat U als communistisch lei
der ook aansluiting zocht bii leidende
Duitsche communisten of zelfs die aan
sluiting vond, zonder haar te zoeken?
Dimitroff: Ik ken een aantal leidende
Duitsche communisten nog van Moskou
Ik heb ze in Duitschland echter nooit
gesproken. Het spreekt van zelf, dat ik
mij voor de communistische beweging
in Duitschland heb geintereseerd. Ik heb
tweemaal vergaderd met den vertegen
woordiger van de Internationale Arbei
dershulp.
President: Hebt U ook niet tweemaal
een bijeenkomst gehad met den afge
vaardigde Uberlein?
Dimitroff: Neen, nooit.
President: Bij U zijn verschillende te-
lefoonadresseri gevonden, waarbij de
cijfers waren veranderd. Een dezer num
mers betrof den communistische afge
vaardigde Stoecker.
Dimitroff: Ik ken Stoecker nog van
Moskou, maar heb daarna nooit wéér
met hem te doen gehad
President: Waarom hebt U dan de
nummers in code opgeschreven?
Dimitroff: Ik wilde niemand onaan
genaamheden veroorzaken. Om diezelf
de reden heb ik mijn artikalen ook
nooit in het Bulgaarsch geschreven, op
dat niemand te weten zou komen, dat
ik Bulgaar ben. Dat is de methode van
alle emigranten, die zich verborgen moe
ten houden.
President: Bent U getrouwd?
Dimitroff: Geweest: mijn vrouw is op 8
Mei van dit jaar gestorven.
President: Toch hebt U eens een verlo
vingskennisgeving verzonden. Dimitroff
windt zich zeer op, zegt beslist, dat hij
niets weet van deze verloving. Men legt hem
een kaart voor, waarin hij zijn verloving met
een zekere Annie Krueger, geboren Ratz-
mann, bekend maakt. Als verloofde wordt op
de kaart een zekere „Dr Johann Jasmann
Schmidt, Potsdam" genoemd. In de grootste
opwinding en heftig gesticuleerend bestrijdt
Dimitroff iets met deze kaart te maken te
hebben Hij ziet haar heden voor het eerst.
President: Maar toch heeft U met Mevr
Krueger samengeleefd.
Dimitroff: Ik heb noch 'n verhopding met
haar gehad noch een verloving.
Dimitroff windt zich op.
Het verhoor van Dimitroff wordt dan
steeds moeilijker, daar hij zich uiterst opge
wonden gedraagt Hij beweert, dat het merk
waardig is, dat hem van deze verlovings
kaart in den langen duur van het vooronder
zoek geen kennis is gegeven. Hier grijpt
Oberreichsanwalt Werner in en wijst er op,
dat de kwestie in de dagvaarding staat. De
beklaagde heeft na ontvangst van de dag
vaarding reeds gelegenheid gehad, zich daar
over uit te laten. Hij heeft da' echter niet ge
daan.
Dr. Buenger onderstreept deze verklaring
en wijst er in het bijzonder op, dat maatge
vend voor het vellen van het vonnis alleen
dat is, wat in de hoofdbehandeling naar vo
ren is gebracht.
Dimitroff (spottend): Jawel.
President: Als U op dezen toon doorgaat,
breek ik de behandeling af en dan zal het de
vraag zijn, of U in het vervolg nog aanwezig
kunt zijn. Overigens zal mevr. Krueger als
getuige worden verhoord Voor Dr. Buenger
het verhoor van Dimitroff als geëindigd ver
klaart, wendt hij zich nog eens tot den be
klaagde: „De manier, waarop U Uw zaak
naar voren brengt, maakt U niet sympathiek
Denk daaraan!" Dan neemt Dimitroff uit
eigen beweging nog eens het woord voor po
litieke verklaringen: Ik heb de proletarisch'*
revolutie zeker ieder oogenblik, gewild.
Bovendien ben ik lid van de Executieve der
Communistische Internationale.
Hoe komen we uit de crisis?
Voor mijn communistische actie draag ik
steeds de volle verantwoordelijkheid. Ik wijs
een „Putsch" echter steeds van de hand. Ik
ben voor de proletarische dictatuur der arbei
dersklasse, omdat dat de eenige weg is om
uit de crisis te komen.
Hier wordt de beklaagde door den presi
dent onderbroken, die verklaart, dat hij, oe
president, te bepalen heeft, wanneer de be
klaagden over feiten begrippen en instellin
gen hebben te spreken. De president vat dan
het resultaat van het verhoor van Dimitroff
kort samen: U bent door en door communist
U bent een geestdriftig aanhanger van het
communisme. U wijst echter speciale daden
van terreur af. U bestrijdt, iets te maken te
hebben met den brand. Dimitroff, die deze
uiteenzettingen zonder meer aanhoort, ver
valt dan weer in spottenden toon. Als de pre
sident hem opmerkzaam maakt op tegenstrij
digheden in zijn verklaringen over zijn ken
nismaking met Taneff en Bopoff en zegt: U
hebt dus iets gezegd, dat onjuist is, ant
woordt Dimitrof: Ja, natuurlijk. Ondanks
nieuwe vermaningen zegt Dimitroff dan
plotseling: dat alle verhooringsprotocol-
len» der autoriteiten tendentieus zijn ge
steld met het doel, hem de brand
stichting te verwijten. De president roept
den beklaagde met nadruk tot de orde
en wijst de veronderstelling, dat het onder
zoek niet objectief gevoerd is, met scherpe
woorden af. Uit de stukken blijkt, dat de ver-
hooringsprotocollen alleen door den tolk, niet
door Dimitroff zelf zijn onderteekend. De als
getuige gehoorde politie-assistent Banch uit
Halle verklaart, dat de pas van Dimitroff
den naam „Hediger" heeft gedragen. Dé pas
is ongetwijfeld afkomstig uit een commu
nistische pasvervalschingscentrale.
Den beklaagden Popoff en Taneff wor
den dan de verklaringen van Dimitroff over
zijn kennismaking met hen voorgehouden en
vastgesteld wordt, dat de kennis in Moskou
is gemaakt.
Verhoor van Popoü.
Daarna volgt een uitvoerig verhoor van
den Bulgaarschen beklaagde Popoff, die in
1902 is geboren en zich als lid van het cen
trale comité der communistische partij lan
gen tijd in Moskou heeft opgehouden, waar
zijn vrouw thans nog woont. Nadat hij tot
1924 rechten studeerde en daarna te Wee-
nen op een handskantoor werkte, ging hij
naar Moskou. Zijn strafregister bevat o.a.
in 1924 een veroordeeling op grond van de
wet tot bescherming van den Bulgaarschen
staat tot 12 K jaar verzwaarde gevangenis
straf. Popoff is reeds in zijn 16e jaar lid ge
worden van een communistische jeugdorga
nisatie en vier jaar later van de communis
tische parijt.
President: Waarom bent u in den herfst
van 1924 naar Nisch gevlucht, als u niet aan
opstanden hebt deelgenomen?
Popoff: In dien tijd werden een groot aan
tal leden van de communistische partij gear
resteerd. Ik voelde mij bedreigd en ben daar
om gevlucht.
Over zijn eersten tijd in Moskou vertelt
Popoff, dat hij daar medewerker voor eco
nomische kwesties in den club van Bulgaar
sche emigranten was. Voor die functie kreeg
hij een honorarium. In 1929 was hij weer in
Bulgarije en werd secretaris van de commu
nistische jeugd. In 1930 ging hij nogmaals
naar Moskou. In Sept. keerde hij terug
naar Bulgarije, omdat hij intusschen lid was
geworden van het centrale comité van de
communistische partij in Bulgarije. Op 31
October 1931 werd hij door de Bulgaarsche
politie gearresteerd, maar kon in een onbe
waakt oogenblik vluchten. Eind Januari
1932 kwam hij te Moskou aan. Daar leefde
hij onder valschen naam om zich verborgen
te houden. Drie October 1932 ging hij met
een valsche pas, die hij van een Bulgau.-
schen emigrant te Moskou had gekrege.i,
naar Berlijn. Popoff wijst er op, dat hij docu
menten kan produceeren, die nauwkeurige
inlichtingen verschaffen over zijn oponthoud
in het jaar 1932 en bewijzen, dat hij niet te
Berlijn is geweest voor 3 Nov. 1932. Na veel
heen en weer gepraat wordt vastgesteld, dat
Popoff volgens verklaringen van 1925 tot
1929 te Moskou is geweest en daar ook was
van November 1930 tot September 1931. Hij
zelf zegt, dat hij zich niet bewust is geweest,
dat er plannen bestonden voor brandstich
ting in den Duitschen rijksdag. Hij heeft ook
moeten vreezen. wanneer hij juiste verklarin
gen deed. dat deze verklaringen ter kennis
van de Bulgaarsche politie zouden worden
gebracht en dat dan zijn uitlevering naar
Bulgarije ten gevolge zou hebben. Hij heeft te
Berlijn alleen de Bulgaarsche amnestie willen
afwachten en op een vraag van den Ober
reichsanwalt, of dat afwachten te Berlijn
aangenamer en mooier was dan te Moskou,
verklaart hijJa. Men moet er rekening mede
houden, in Bulgarije te worden vervolgd, als
men bij een amnestie uit Rusland terugkeert.
Keert men echter uit Duitschland terug, dan
kan men onmiddellijk naar zijn familie gaan
De beklaagde geeft dan toe, dat hij in op
dracht van de communistische partij van
zijn aanwezigheid te Berlijn gebruik heeft
willen maken om te zorgen voor emigranten
en om communistische litteratuur in Europa
en in het bijzonder aan Bulgaarsche emigran
ten uit te reiken.
De zitting wordt even na half vier gesloten
en verdaagd tot vandaag.
GEZONDHEIDSTOESTAND VAN
VAN DER LUBBE.
Lijdelijk verzet geconstateerd.
Van der Lubbe is Zaterdag na het sluiten
van de zitting door den bevoegden gerechts
arts dr. Schuetz op zijn gezondheidstoestand
onderzocht. Het resultaat is het volgende:
Van der Lubbe bevindt zich in een toe
stand van lijdelijk verzet, psychischen afweer
en legt het er blijkbaar op aan, door het ver
oorzaken van volkomen uitputting het afbre
ken van de behandeling af te dwingen. Een
dergelijk gedrag stemt ook overeen met de
aanwijzingen, die den leden der communis
tische partij zijn gegeven voor hun gedrag
voor het gerecht. Voorloopig is Van der
Lubbe nog in staat de behandeling bij te wo
nen. Als hij niet uit zijn toestand van afweer
treedt, moet natuurlijk het aanwenden van
gedwongen voeding worden overwogen. Van
der Lubbe krijgt in de gevangenis ziekenkost
Zaterdag is hem voorgezet ..Schnitzel'' met
gebakken aardappelen en groente, benevens
wijn en perziken. Hij heeft echter niets aan
genomen
Een verklaring van het Partij
bestuur der C, P. H,
Het partijsecretariaat van de Communis
tische Partij Holland deelt het volgende
mede:
In de bladen van 22 September komt een
gelijkluidend verslag voor omtrent verklarin
gen, door den commissaris der Duitsche re
cherche, Heisig, te Leipzig afgelegd. Deze
verklaringen zijn op elk belangrijk punt
in strijd met de waarheid.
Hieromtrent verklaart het Partijbestuur
van de Communistische Partij van Holland:
1. Het is niet war.r, dat de zoogenaamde
„internationale communisten" het program
van de communistische partij aanhangen, die
zij integendeel in elk opzicht ten scherpste
bestrijden.
2. Het is niet waar, dat Van der Lubbe in
de Communistische Partij van Holland „een
zeker aanzien" heeft verworven. Integendeel
stond Van der Lubbe gedurende den tijd, dat
hij lid was van de C.P.H. in voortdurend
conflict met de plaatselijke partijleiding,
daar hij zich aan de politiek der partij niet
wilde onderwerpen.
3 Van der Lubbe is in April 1931 uit de
partij getreden om royement te voorkomen,
dat anders zeker gevolgd zou zijn, wegens
zijn voortdurend overtreden van de partij
politiek. Daarna is hij niet, zooals de getui
gen van Albada en Vink volgens Heisig zou
den hebben verklaard, lid van de C.P.H.
gebleven, is ook op geen enkele wijze, direct
of indirect met de C.P H. in verbinding ge
bleven, doch heeft de Communistische Partij
van Holland op ta' van vergaderingen en bij
andere gelegenheden in het openbaar, ten ge-
hoore van vele honderden arbeiders aange
vallen en op fanatieke wijze bestreden.
4 Onwaar is, dat op den dag voor 1
Maart aanteekeningen of papieren van Van
der Lubbe, van welken aard ook. door of na
mens de C.P.H. zijn weggehaald. Omtrent
een oude pas is ons niets bekend. Wat het
dagboek van Van der Iubbebetreft, dit is in
handen van de zoogenaamde „internationale
communisten", die uitgesproken en openlijke
vijanden van de C.P.H. ziin: zij hebben dit
dagboek van Van der Lubbe betreft, dit is <n
boek", dat dezer dagen verschenen is, en dat
van het begin tot het eind gevuld is met de
heftigste aanvallen op de Communistische
Partij en de Communistische Internationale
DE ZITTING VAN VANDAAG.
Marinus heeft weer gegeten.
Hoewel van der Lubbe hedenmorgen nog
niet was voorgeleid zou hij zich volgens me-
dedeelingen van zijn verdediger den advocaat
Seuffert, gisteren in den gevangenistuin zeer
opgeruimd hebben gedragen. Als een nor
maal krachtig mensch had hij gewandeld en
ook voedsel tot zich genomen. Als voornaam
ste bijzonderheid werd echter medegedeeld,
dat hij het voornemen heeft te kennen gege
ven, heden eenige verklaringen te zullen af
leggen. Of dit inderdaad zal geschieden, zal
afgewacht moeten worden. In de zaal be
vond zich hedenmorgen de consul-generaal te
Leipzig, Knobel, die de Nederlandsche regee
ring op de hoogte houdt van den gang van
zaken tijdens het proces. Knobel zou ver
klaard hebben dat hij de vaste overtuiging
was toegedaan, dat van der Lubbe tijdens het
vooronderzoek op geen enkele wijze eenig on
recht was geschied en dat hij ook thans een
uitstekende en zorgvuldige behandeling had.
De van der Lubbe behandelende geneesheer
is sedert vele jaren gevangenisdokter te Leip
zig en niet alleen de justitioneele autoriteiten
doch ook het publiek stellen groot vertrou
wen in hem. Ook heden was de belangstel
ling groot.
Om 10 uur werd de zitting geopend. Van
der Lubbe maakte weer bij zijn binnengelei
den denzelfden indruk als Zaterdag, doods
bleek, zonder eenige belangstelling voor wat
om hem heen gebeurt. Of hij zooals hij be
loofd heeft, zijn houding zal wijzigen, zal af
gewacht dienen te worden.
Een zuster van Dimitroff als
getuige.
Voor het begin van de zitting deelt de ver
dediger van den Bulgaar Dimitroff, dr. Tei-
cherf, mede, dat de zuster van den beklaagde
te Leipzig is aangekomen, en verzoekt als
getuige te worden gehoord. Na een korte be
raadslaging van het hof wordt besloten, mej.
Dimitroff als getuige te hooren.
Het eerst wht de tolk tot mej. Dimitroff
heeft te zeggen is een waarschuwing van den
Mussolini over de verhouding
Italië—Rusland. (Dag. Overzicht)
Het rijksdagproces te Leipzig.
(Buitenland). j
Ontzaggelijke overstrooming in
Slovenië. (Buitenland).
Lindbergh wil poolvluchten ma
ken. (Luchtvaart)
Te Amsterdam is procesverbaal
opgemaakt tegen een groep Roode
Valken; het geldt hier het uitlokken
van een proefproces om uitgemaakt
te zien of de kleeding, vlaggen, enz.
der groep i». strijd is met het uni
formverbod. (Binnenland
Het ontwerp wet op. de middelen
raamt de rijksmidelen voor 1934
bijna 55 millioen minder dan voor
1933. (Binnenland
Verzoek aan de koningin om op
schorting van grondbelasting (Bin
nenland.)
Te Dussen (N,-B een auto een wo
ning binnengereden; een vrouw
zwaar gewond. (Binnenland.)
Te Barlo (L.) is tijdens draverijen
een paard op hol geslagen; een pa
niek ontstond, waarbij drie personen
werden gewond. (Binnenland).
Drie Duitsche ballons geland: bij
Heerenveen, bij Leeuwarden en bij
De Wijk (Dr(Binnenland).
Congres r. k dem. partij te Den
Haag (Binnenland).
Telegram van den minister aan
de radio-centrales over het f niet
doorgeven van buitenlandsche poli
tieke propaganda (Binnenland).
(Zie verder ^ventueel laatste be
richten).
Zij, DIE ZICH MET 1 OCTOBER
A S. VOOR MINSTENS 3 MAANDEN
OP DIT BLAD ABONNEEREN ONT-
VANGEN DF TOT DIEN DATUM VER
SCHIJNENDE NUMMERS FRANCO
EN GRATIS.
DE DIRECTIE.
president dr. Bünger: „U behoeft hier niet te
lachen, het gaat hier om zeer ernstige za
ken"
Getuige Dimitroff verklaart uit Parijs te
komen. Zij bevestigt, dat haar broei lid was
van de Bulgaarsche communistische partij en
deel uit maakte van het centraal comité.
De voorzitter: „U hebt gecorrespondeerd
met uw broer, toen hii in Duitschland was.
Wat heeft hij U toen medegedeeld?"
Getuige: „Hij schreef mij, dat hij het zijn
plicht achtte van Duitschland uit voor de
Bulgaarsche communistische beweging te
werken, omdat hij naar zijn land niet meer
kon terugkeeren. Overigens bevestigt zijn zus
ter op vragen van Dimitroff, dat hij haar ge
schreven heeft, dat hij wekelijks twee a drie
artikelen levende voor de internationale pers
correspondentie, en dat hij materiaal over de
Bulgaarsche communistische beweging had
verzameld. Ook van zijn pogingen om de
buitenlandsche pers te interesseeren voor een
amnestie voor de Bulgaarsche emigranten
had hij haar verslag gedaan.
Tenslotte wordt naar aanleiding van vra
gen van Landsgericht Direktor Parisius ge
constateerd, dat de getuige van einde 1926
tot Juni 1933 ononderbroken f Moskou heeft
vertoefd en daar in begin November 1932
voor het laatst ook den huidigen beklaagde,
Popoff, had gezien Het valt op. dat tijdens
dit verhoor de beklaagde van der Lubbe op
zijn stoel geheel in elkaar is gezakt en schijnt
te slapen.
Getuige: „Ik heb hem niet eenmaal, doch
dikwijls gezien".
Popoff: „Was de getuige in het midden
van Mei in een vacantie in de buurt van
Moskou?"
Oberreichsanwalt Werner: „Dat is een
suggestieve vraag, waardoor de getuige in
den mond wordt gegeven, wat zij moet ant
woorden".
Popoff ontkent opgewonden dat hij een
suggestieve vraag wilde stellen.
Getuige: „Ik weet, dat hij daar is ge
weest".
Verdere vragen heeft Popoff niet te stel
len. Daarentegen vraagt de Bulgaarsche be
klaagde Tanef, of de getuige weet, dat hij in
1928 leider van een opleidingsschool is ge
weest
Op deze vraag weet juffrouw Dimitrofi
geen antwoord te geven.