Alkmaarsche Courant
In het paleis van den koning
HET LEIPZIGER PROCES.
Jiadiomeums
feuilleton
E.M.JMRSMA
HAARDEN
JUBILEUM-AVOND
MEVROUW DE BOtR-VAN RIJK.
Honderd fijt en dertigste Jaargang.
VRIJDAG 29 SEPTEMBER
Het gaat niet om v. d. Lubbe, maar om
het internationale communisme, dat
zich verdedigen moet tegen de aan
klacht der Duitsche overheid.
BERLIJN TEGEN MOSKOU.
230 1933
Zaterdag 30 September.
1 Hilversum, 1875 M. (Uitsluitend VARA).
8 Gramofoonplaten. 10 VPRO-mor-
gen wijding. 10.15 Voor Arb. in de Continu
bedrijven: De Notenkrakers o.l.v. D. Wins,
VARA-toonëel o.l.v. W. van Cappelien, J.
Lemaire, declamatie en gramofonplaten.
12.VARA-kleinorkest o.l.v. H. de Groot.
2— Gramofoonplaten. 2.45 Mondaccor-
deon-Vereen. „Oost-Indië" o.l.v. A. G.
Meyer. 3.— Filmpraatje M. Sluyser. 3.20—
4 De Flierefluiters o.l.v. R. Forest. 4.15
Orgelspel Joh. Jong. 4.40 Literair halfuur
A M. de Jong. 5.Amsterdamsche Orkest-
vereen o.l.v. F. van Diepenbeek. 6.Cause
rie L. J. Klein. 6.20 Vervolg concert. 7.
Gramofoonplaten. 7.15 Concert. Cor Steyn,
accordeon en Joh. Jong, piano. 7.30 Gramo
foonplaten. 8.— SOS-berichten. 8 02 Vaz
Dias en VARA-Varia. 8.10 VARA-orkest
o.l.v. Gebert m. m. v. Rose Walter, sopraan
8.45 3de deel van „De zee roept", spel van
Busch—Beversluis. 9.30 Vervolg orkestcon
cert. 10.10 Zangvoordracht R. Walter, so
praan. 1025 Toespraak J. W. Lebon. 10.35
De Flierefluiters o.l.v. Ray Forest m. m. v.
Mona Vale, zang. 11.1512.Gramofoon
platen.
Huizen, 296 M. (Uitsluitend KRO). 8.
9.15 en 10— Gramofoonpl. 11.30—12.
Godsd. halfuur. 12.151.45 Sextetconcert
en gramofoonplaten. 2.Voor de jeugd.
2.30 Kinderuur. 4.SchlagermuJek. 5 30
Gramofoonmuziek en lezingen. 6.40 Orkest-
concert. 7.50 Lezing. 8 Orkestconcert In
de pauze om 8.30 Vaz Dias. 9.Accordeon-
muziek. 9.20 Radio-tooneel. 10.Schlager-
muziek. 1030 Vaz Dias. 10.35 Accordeon-
muziek. 10.55 G amotoonplaten. 11.15—
12 Schlagermuziek.
Daventry, 1554 M. 10.35 Morgenwijding.
10.50 Tijdsein, berichten. 11.0511.20 Le
zing. 12 20 Western Studio-orkest o.l.v. F.
Thomas. 1.05 Gramofoonplaten. 1.35 Com
modore Grand orkest o l.v Muscant. 2.35
Gramofoonplaten. 2.45 Eerste acte van Gou-
nod's „Faust" o.l.v. L. Collingv/ood. 3.50
Gershom Parkington's kwintet m. m. v. B.
Flegg, tenor. 4.50 Vaudeville. 5.35 Kinder
uur. 6.20 Berichten. 6.50 Sportpraatje.
7.05 Welsh Intermezzo. 7.25 Causerie. 7.50
Guitaar- en Piano-recital. 8.05 Gecombi
neerd orkestconcert o.l.v. J. Henry lies. 8.50
Stainless Stephen (komiek) in zijn repertoire.
9 Henry Hall en BBC-Dansorkest. 10.
Berichten. 10.20 „Last Load Home", m. m. v.
koor en orkest o.l.v. Robinson. 11.15 Voor
dracht. 11.2012.20 Ambrose en zijn Em-
bassy Club-orkest.
Parijs „Radio-Paris", 1724 M. 8.05, 12.20
en 7.30 Gramofoonplaten. 9.05 Zang door
Suz. Nivette en G. Saillard, declamatie.
10.20 Gramofoonmuziek.
Kalundborg, 1153 M. 1.05—2.20 Concert
uit het Bellevue-Strandhotel. 3.20 Gramo
piaten. 3505 50 Concert door M. Han-
sen's orkest. 9.0512.20 Dansmuziek voor
de oudere generatie m. m. v. het Omroep
orkest en solisten o.l.v. Launy Gröndahl.
Langenberg, 473 M. 6 20, 7-23, 8.23 en
11 50 Gramofoonplaten. 12.50 Sted. orkest
Munster o.l.v. Göhre. 1.50 Werag-orkest
o.l.v. Kühn. 2.50 Gramofoonplaten. 5.20
Pianorecital H. Haass. 5.50 Werag-orkest
o.l.v. Eysoldt. 8.25 „Hier ist die deutsche
Sendergruppe West", gevarieerd program
ma.
Rome, 441 M. 8 35 Gramofoonplaten. 9.35
Concert door het orkest van de Metropolitani
o.l.v. MaMrchesini. 11.20 Berichten.
Brussel, 338 en 508 M. 338 M.: 12.20
Gramofoonplaten. 1.30 Omroepkleinorkest
o l.v. Leemans. 5.70 Dansmuziek. 6.20 Jazz
muziek. 7.20 Gramofoonplaten. 8.20 Om
roeporkest o.l.v. Fr. Anaré. 508 M.: 12.20
Omroepkleinorkest o.l.v. Leemans. 1.30 Gra
mofoonpl. 5.20 Omroeporkest o.l.v. André.
6.35 Gramofoonplaten. 6.50 Omroepklein
orkest o.l.v. Leemans. 8.20—11.30 Operette
,.Die lustige Witwe" in 3 actes van Franz
Lehar.
Zeesen, 1635 M. (Dtutschlandsender)
8 25 „Schützenfest", gevarieerd programma
10.20 en 11.05 Berichten. 11.20—12 20
Dansmuziek uit Leipzig.
I
(Van onztn eigen correspondent).
GEMEENTELIJKE RADIO
DISTRIBUTIE
Zaterdag 30 September.
Lijn 1: Hilversum.
Lün 2: Huizen.
Lijn 3: Daventry 10.3524.
Lijn 4: Langenberg 11.5017.40, Zee-
gen 17 40—2120, Leipzig 23.20—24
Acht zittingsdagen zullen de eerste perio
de van het geweldige proces tegen Marinus
v. d. Lubbe c.s. vormen. Zes hebben we al
achter ons. Vrijdagavond krijgen alle deel
nemers vacantie tot Woensdag. Dan begint
een tweede periode, eveneens in Leipzig en
vermoedelijk tot 8 of 9 October. Vervolgens
verhuist het geheel naar Berlijn, opdat men
daar in het gebouw zelf, dat door v. d.
Lubbe's brandstichting zoo zwaar schade
leed, verdere zittingen houden, de brand
haarden opnieuw aangeven en met den jon
gen Hollander zijn weg van 27 Februari
nog eens controleeren kan. Ten slotte keert
dan het Rijksgerechtshof naar Leipzig terug
voor de pleidooien en het vonnis.
Welk een proces! En welke achtergron
den!
Sensatie-reportage.
Er is hier een oppervlakkig gedoe, iets,
dat aan den buitenkant blijft en in hoofd
zaak de typische reporters onder de tallooze
aanwezige journalisten interesseert. Daar
toe hoort het nerveus wegseinen en doortele-
foneeren van alle mogelijke en onmogelijke
„nieuwtjes", van de meest onschuldige tot de
meest gevaarlijke. Tot die laatste categorie
behooren bijvoorbeeld: „Naar wij met zeker
heid aannemen, krijgt v. d. Lubbe dagelijks
in de gevangenis een spuitje om hem tijdens
de gerechtszittingen apathisch te maken,
zoodat hij geen compromitteerende verklarin
gen kan afleggen". Of wel: „v. d. Lubbe ligt
op sterven als gevolg van mishandeling
Dat is inderdaad een gevaarlijk soort van
berichtgeving. Zij beteekent immers een
directe aanval op de Duitsche overheid en
het hoogste Duitsche gerechtshof! Maar zij
is ook gevaarlijk voor de berichtgevers zeil,
die op deze wijze kans loopen wegens
„Greuel-propaganda", dat wil zeggen het
verspreiden van leugenachtige en ophitsende
berichten over zoogenaamde mishandelingen,
gevangen genomen of uit Duitschland ver
bannen te worden.
Maar waartoe ook zulke onvoorzichtig
heden om geen erger woorden te noemen?
Het proces geeft daartoe waarlijk geen aan
leiding! Deze hooge rechters zijn objectief,
voor zoover dit voor Duitschers in dit zeer
bijzonder proces menschelijk mogelijk is Meer
dan 80 buitenlandsche journalisten contro
leeren dagelijks de verhooren en de methodes
van het Gerechtshof. De kleinste kleinigheid
komt in de krant. De beroepsinterviewers ren
nen rond en laten geen procureur-generaal,
(reen verdediger, geen deskundige met rust.
De domste en onbenulligste uitlatingen wor
den snel opgeteekend en verder geseind.
Dertig telefooncellen zijn met een eigen cen
trale en een eigen hulppostkantoor in de
groote hal van het Rijksgerechtshof inge
bouwd. De groote officieuse nieuwsageni-
schaopen hebben hun vermenigvuldigings
apparaten in het Huis zelf en laten elk halt
uur uitvoerige berichten over het verloop van
de zitting verdeelen. Ambtenaren van het
Berlijnsche Riiksministerie van Propaganda
rennen rond om de buitenlandsche en Duit
sche reporters te bewerken en in te lichten.
Hoe is daarbij nog geheimzinnigheid moge
lijk?
Mij gaat zelfs nog verder: als de hard
nekkige berichten over mishandeling van den
aangeklaagde v. d. Lubbe niet zwijgen wil
len. zorgt het gerechtshof er voor, dat twee
buitenlanders, een Zweedsch specialist op
crimineel gebied en een Amsterdamsch ver
slacgever, die zich tot een soort v. d. Lubbe
deskundige heeft opgewerkt, bii den beklaag
de worden toegelaten en kunnen constatee-
ren, dat zijn lichaam geen spoor van mis
handelingen of inspuitingen toont Dat zulk
een interview tiidens een procesverhandeling
toegestaan wordt, is een unicum en bewijst,
hoezeer men er van Duitsche ziide prijs op
stelt, de leugen-camoagne in een zeker deel
der buitenlandsche pers te ontmaskeren
Neen, v. d Lubbe moge verzwakt zijn en
ten zeerste onder den indruk van het onheil
zijn, dat hij door zijn daden in Berlijn aan
gericht heeft, mishandeld of kunstmatig ziek
gemaakt is hij stellig niet.
De politieke berichtgeving.
Naast, of liever boven dit oppervlakkig
en schadelijk reporter-gedoe staat intusschen
de ernstige politieke berichtgeving. Die heeft
niet heen en weer te rennen, onmogelijke in-
Een liefdesgeschiedenis uit het oude Madrid
door F. Marion Crawford.
Naar het Engelsch door W, H, C. B,
39
„Ik had gehoopt met u alléén te kunnen
spreken over belangrijke zaken; het heeft
echter uwe hoogheid behaagd dit door uw
zonderling gedrag onmogelijk te maken
Don Jan trok eenigszins ongeloovig zijn
wenkbrauwen op en antwoordde volkomen
kalm:
„Ik herinner me niet iets te hebben gedaan
dat aan uwe majesteit zonderling zou kun
nen toeschijnen."
„U spreekt me tegen," antwoordde Phi
lips vinnig. „Dat is al zonderling genoeg,
zou ik denken. Ik ben me niet bewust dat het
voor onderdanen gebruikelijk is den koning
tegen te spreken. Wat hebt u daartegen in te
brengen"?
„Niets. De feiten spreken voldoende voor
zich zelf."
„Wij zijn hier niet in het kamp," zei Phi
lips. „Uwe hoogheid voert hier niet het be
vel en ik ben niet uw ondergeschikte. Ik
wensch dat gij u blijft herinneren tot wien u
terviews na te speuren en voor kolommen
vol sensatie te zorgen, maar de politieke be
teekenis van dit alles te peilen Want in wer
kelijkheid gaat het niet om Marinus van der
Lubbe, die in Berlijn eenige openbare ge
bouwen in brand gestoken heeft, maar om
het internationale communisme dat zich ver
dedigen moet tegen de aanklacht van de
Duitsche overheid, een links-radicale revo
lutie met het doel tot oprichting van de
dictatuur van het proletariaat te hebben
voorbereid, en waarbij de vlammen, die uit
den koepel van den Rijksdag sloegen, een
soort fakkelsein zouden moeten worden.
De schuld van v. d. Lubbe staat vast. Hij
werd op heeterdaad betrapt, bekende, en
houdt nog heden vol, dat hij op eigen initia
tief en zonder samenwerking met wie dan
ook gehandeld heeft. De schuld van het ge
organiseerde internationale communisme
echter staat nog allesbehalve vast. Vier van
zijn vertegenwoordigers zitten ook op het
bankje der beklaagden. Drie zijn Bulgaren,
die de laatste jaren in Moskou of Berlijn
woonden, een is Duitscher en hier als afge
vaardigde in den Rijksdag, waar hij ten
slotte voorzitter van ziin fractie was, alge
meen bekend. Alle vier zijn geheel andere
figuren dan de hier zoo schuchtere Van der
Lubbe. Van de Bulgaren is vooral Dimitroff
brutaal, handig en actief, het type van den
internationalen revolutionnair. Maar ook
zijn beide jongere landcenooten kennen geen
vrees, laten zich door hun omgeving niet im-
poneeren, en vechten om hun vrijheid. Ernst
Torgler, de Duitscher, is weer een heel ander
type. Op zijn manier ook moedig, maar meer
de kleine burger, die den revolutionnair
speelt en het daar ook wel ernstig mee
meent, doch op z'n noordelijks, meer smeu
lend dan vlammend, meer braaf dan gevaar
lijk. Waarmee natuurlijk niet gezegd is, dat
zulke type's, als ze de kans krijgen, zich
beter in bedwang hebben dan de Rinaldo
Rinaldini's van het donkere Balkan-zuiden
De schuld van het communisme
zeer twijfelachtig.
De schuld van het communisme in het al
gemeen en van zijn vier vertegenwoordigers
op de banken der beklaagden (v. d. Lubbe
telt in dit opzicht als representant der kleine
afvallige groep in Holland niet mede) staat
niet alleen niet vast, maar schijnt met den
dag onwaarschijnlijker. Aangenomen, dat
Moskou inderdaad in Duitschland een nieu
wen, zoo mogelijk beslissenden aanval in
Januari of Februari 1933 wagen wilde, en
bijzonder nerveus geworden was, nadat op
30 Januari Adolf Hitier, de grootste vijand
der copimunisten, de macht in Duitschland
in handen gekregen had, dan moet toch
als logisch worden aangenomen, dat men
deze nieuwe regeering niet door brandstich
tingen in de oogen der geheele wereld deug
delijke redenen voor een volkomen vermeti-
Ditis Model E.M.J. 23 A- F. 135.- coinpl. geplaatst
LAGE PR'JZEN
NIEUWE MODELLEN 199)
UITERST ZUINIG X
Kon. Haardenfabriek E. M. Jaorsma, Hilversum
ging van elke partij-organisatie van
communisme in de hand wilde spelen.
Onder geen enkel gezichtspunt had het
officieele communisme belang bij de daden
van v. d. Lubbe, en waar men aan de eene
zijde,'die der Duitsche regeering, toch de
communisten op de bank der beklaagden ge
bracht heeft, van den anderen kant, dien van
het internationaal marxisme, op een on
zichtbare bank der beklaagden de spookver
schijningen van Duitsche nationaal-socia-
üstische ministers geplaats heeft, gaat de
groote strijd, het monsterduel van Leipzig,
niet om het leven van v. d. Lubbe, maar om
de vraag, of het der Duitsche regeering ge
lukken zal, het communisme een doodsteek te
geven althans binnen Duitschlands gren
zen dan wel of de aanhangers van Mos
kou moreel triomfeeren zullen, doordat aan
het licht komt, dat Duitsche ministers van
de brandstichtingen geweten en, indien niet
jeprovoceerd, ze tenminste niet tijdig ver-
linderd hebben. Met de actueele bedoeling,
de branden als propagandamateriaal voor
de aanstaande parlementsverkiezingen te ge
bruiken.
Berlijn tegen Moskou, interntionaal fas
cisme tegen internationaal communisme. Dat
is het eigenlijke duel van Leipzig.
Tusschen beide polen brandt de vlam van
het Recht. Maar om alles, wat met dit pro
ces te maken heeft, door haar licht zichtbaar
te kunnen maken, moeten de mistwolken op
trekken, die alles nog in nevel hullen En nu
twijfelen we er aan, of dat geschieden zal.
Of een van beide duellisten schuld heeft, zal
wellicht nimmer bekend worden. De verhoo
ren brengen ons geen millimeter dichter bij
de waarheid. En overigens blijkt uit een of
andere verklaring onder eede, dat een ver
binding tusschen brandstichter en commu
nistische partijen niet te ontdekken is, dan
blijkt automatisch, dat ook een verbinding
naar de andere zijde steeds weer in het niet
verzinkt
Zoodat we voor als nog aannemen, dat
het bij een veroordeeling van v. d. Lubbe blij
ven zal, terwijl een vrijspraak der overige
beklaagden nog altijd mogelijk schijnt.
Maar dit is niet de hoofdzaak.
En dat is het merkwaardige van dit proces
spreekt. Want uw woorden zullen worden
onthouden"
„Ik heb nooit iets gezegd, dat ik wensch
dat zal worden vergeten," luidde Don Jan's
fiere antwoord.
„Pas dan op!" De koning sprak korzelig
en wendde zich af, want hij stond nooit
gauw met een antwoord klaar, behalve als
hij zeer geprikkeld was.
Don Jan gaf geen antwoord want hij
wenschte hem niet te prikkelen, te meer daar
zijn gedachten veel meer in beslag werden
genomen door Dolores' veiligheid dan door
iets anders. Tot nu toe had de koning, be
halve een paar dingen, die aan zijn eigen
waardigheid afbreuk deden, niets gezegd,
dat niet door anderen gehoord had mogen
worden, en Don Jan hoopte dat hij dezen
toon zou blijven aanslaan, totdat Mendoza
terugkeerde. Maar wat er dan zou gebeuren
was moeilijk te voorspellen. Naar alle waar
schijnlijkheid zou Dolores uit het raam
ontvluchten en trachten zich in het schilder-
huis te verbergen, totdat het onderhoud was
afgeloopen. Maar de discussie dreigde storm
achtig en langdurig te zullen worden, en in
middels zou zij voortdurend bloot staan aan
het gevaar te worden ontdekt. Er bestond
echter een mogelijkheid, die veel erger en
geenszins denkbeeldig was. De stemming
toch, waarin Philips verkeerde, was van dien
aard, dat, als hij volkomen driftig zou wor
den, hij in staat zou zijn Don Jan arrest op
te leggen; hij had er immers de macht toe
hij haatte zijn broeder en was zeer boos
Zijn laatste woorden waren een bedreiging
geweest, of klonken tenminste als zoodanig
en nog één woord, dan zou hij, zoodra Men
doza was teruggekeerd, zijn dreigement vol
voeren. Don Jan overdacht welke gevolgen
dit zou hebben voor de vrouw, die hij lief
had. Hij was benieuwd of zij nog in de ka
mer was, want nu zij had gehoord dat de
deur geopend zou worden, was zij misschien
tot de overtuiging gekomen, dat het beste
zou zijn maar dadelijk te ontsnappen, nu het
terras, zoolang haar vader bezig was den
sleutel te halen, vrij was. Zoo niet, dan kon
zij nog ontsnappen, zoodra zij hem hoorde
terugkomen. Het was dus van het grootste
belang 's konings toorn niet verder gaande
te maken. Antonie Perez was, zij het ook om
heel andere redenen, tot dezelfde overtuiging
gekomen, en had gedurende bijna drie kwar
tier getracht den koning met de geraffineer
de handigheid, waarover alleen hij beschikte
vleiend te overreden, niet naar Don Jan te
gaan. Hij meende daarin geslaagd te zijn
toen de koning hem had weggezonden, en ge
zegd had Don Jan niet vóór den ochtend te
zullen bezoeken en vijf minuten nadat Pe
rez was vertrokken, stapte Philips door de
corridors, volkomen onkenbaar door een
langen, zwarten mantel, met den altijd loya
len Mendoza vlak achter hem. Hij was niet
de eerste maal dat hij zijn bedriegers hac
1 bedrogen.
Een spontane en hartelijke huldiging.
Het was ook in Alkmaar bekend, da;
Kniertje of liever mevrouw De Boervan
Rijk, het plan had om met een expresselijk
voor deze gelegenheid voor haar geschreven
stuk een tournée door ons land te maken om
het feit te herdenken, dat zij zestig jaar haar
beste krachten aan het vaderlandsche tooneel
heeft gegeven.
Er zijn wel eens artisten geweest, die voor
heel wat minder dienstjaren gejubileerd heb
ben en toch volle zalen en een enthousiast
publiek trokken en dus was het te verwachten
dat voor een zoo zeldzaam jubileum als dit
de belangstelling bijzonder groot zou
zijn, temeer omdat mevrouw De Boervan
Rijk een onzer populairste actrices is, die
door haar ontroerend spel geslachten lang
het Nederlandsche publipk aan zich ver
plicht heeft.
Toen dan ook bekend was, dat de jubila
resse in het stuk „Levensavond" te Alkmaar
zou optreden, heeft zich, op initiatief van me
vrouw Korteweg, hier ter stede een dames
comité gevormd met de bedoeling, deze voor
stelling door een speciale huldiging van de
80-jarige een bijzondere beteekenis te geven
Er werden allerlei mooie plannen bespro
ken en het resultaat is geweest, dat een fees
telijk versierde zaal niet alleen tot de laatste
plaats bezet was, maar dat het bestuur van
dit damescomité de kunstenaresse bovendien
nog een huldeblijk in couvert kon aanbieden
dat een steentje zal kunnen bijdragen om
haar levensavond in materieel opzicht te ver
lichten.
Alle dames hadden zich bereid verklaard
met lijsten rond te gaan en dat daarop nog
voor een beduidend bedrag was geteekend
bewijst wel dat de jubilaresse ook hier ter
stede nog vele vrienden en bewonderaars
heeft.
Door de goede zorgen van de dames Cox
Nieuwenhuijsen, Van Sonsbeek en Adema
die den geheelen dag gewerkt hadden om de
zaal voor het tooneel door het maken van een
bloemenversiering een prettig aanzien te ge
ven die ook van de kleedkamer der actrice
een gezellig interieurtje gemaakt hadden
en door de medewerking van den heer
Teerink, die voor eenige fraaie bloemenman
den en palmen gezorgd had, zag de Harmo
niezaal er recht feestelijk uit en de groote
opkomst van het publiek deed verwachten
dat de jubileumavond in Alkmaar in alle op
zichten succesvol zou worden.
hei® Dat is dan ook inderdaad het geval ge-
wccst.
Toen mevrouw De Boervan Rijk voor
iet eerst haar grijs gelokt hoofd op het too
neel vertoonde, ging er een daverend ap
plaus op cn daarna hebben de bezoekers drie
jedrijven lang van haar spel genoten en ge
constateerd, dat deze actrice, wat rolvast-
heid, sterkte van stem en bovenal wat uit-
beelding van de haar toebedeelde rol betreft,
menige jonge kracht in de schaduw kan stel
len. Men verwondert zich over de vitaliteit
van deze tachtigjarige, die geen vermoeienis
schijnt te kennen, die avond aan avond weer
optreedt en zulk prettig en natuurlijk spel
geeft, dat zij op het tooneel nog altijd het
middelpunt van aller belangstelling is ge
bleven.
Jaap van der Poll heeft dit stuk voor haar
geschreven en hij treedt daarbij niet alleen
als regisseur maar ook als acteur op. In
„Levenavond" is mevrouw De Boervan
Rijk de oude moeder in een gezin van vol
wassen kinderen. De zoon is een optimist
zonder betrekking, de schoonzoon is een han
delsman, die onder den invloed van een jong
meisje komt, dat meer op zijn geld dan op
hem gecharmeerd is, maar er niet tegen op
ziet hem tot een scheiding te bewegen.
Tusschen hen allen is de oude moeder de
trait d' union, de vrouw, die haar huisgenoo-
ten allen zoo nu en dan even apart neemt en
verstandig met hen praat, zoo verstandig,
dat zij er werk dijk in slaagt het geluk harer
kinderen telkens weer uit een dreigenden
chaos te redden.
Dank zij d;ze oude. Hartelijke en verstan
dige vrouw komt alles altijd weer in het
rechte spoor en mevrouw De Boervan Rijk
speelde zoo hartelijk, eenvoudig en natuur
lijk voor de zegenverspreidende moeder, dat
het publiek zoo nu en dan spontaan applau-
diseerd?. Wij zullen, daar de huldiging en
niet het stuk dezen avond op den voorgrond
trad, niet veel critiek over spel en spelers
geven. Jaap van der Poll, de schrijver van
iet stuk, vervult er op verdienstelijke wijze
als de fabrikant Herman Weber een rol in,
krachtig bijges'aan door zijn echtgenoote,
Lize van der Poll—Hamakers die als Toetie
een pracht van een Indisch vrouwtje was, in
den verlovingstijd een exotische bloem en
daarna een kaketoe althans naar de uit
spraak van haar wispelturigen echtgenoot
Fie de Vriesde Boer en Adolphe Hambur
ger waren d1 kinderen van mevrouw De
Boervan Rijk, althans de tooneelkinderen
en vooral de laatste verdient een woord van
lof voor de wijze waarop hij den vroolijken
optimist en in zijn rijke jaren den bonvivant
uitbeeldde Naast hen gaven Mieke Flink-
Verstraete als het nichtje Hilda. Loesje
Bouwmeester als de kleindochter Liesje
het is niet zoo gemakkelijk om als meisje
van vijftien jaar te spelen en Marcel
Berckmans als de chauffeur verdienstelijk
spel. De laatste was maar heel kort op het
tooneel en zal dan ook wel in een dubbelrol
gespeeld hebben want er stond ook nog een
sprekende panagaai op het programma en
ofschoon het beest weinig teekenen van leven
gaf wist het toch zoo nu en dan en altijd
op het goede moment heel verstandige op
merkingen te maken. Wij zullen niet dieper
op spel en spelers ingaan. Jaap van der
Poll heeft ook in A'kmaar met dit stuk groot
succes gehad en de vroolijkheid na menige
geestige opmerking heeft wel bewezen, dat
het publiek het gewaardeerd heeft.
Middelpunt van aller belangstelling was
en bleef de scheidende artiste van wier spel
in den loop van meer dan een menschenleven
zoo talloos velen hebben genoten. Als de
oude, wijze moeder, wie het welzijn van haar
kinderen boven alles gaat en die elk onheil
weet af te weren, had zij een dankbare rol en,
zooals gezegd, was haar spel van dien aard,
dat een spontaan applaus bij open doek meer
malen bewees hoezeer men het op prijs stelde.
Zonder een woord te spreken, liep hij in de
kamer heen en weer. Zoodra Don Jan tot
het besef kwan), dat zijn vrijheid gevaar be
gon te loopen, begreep hij dat hij in alle op
rechtheid alles moest zeggen, wat hem voor
arrest kon behoeden; anders zou niets Dolo
res kunnen redden.
„Het spijt me zeer uwe majesteit boos te
hebben gemaakt," sprak hij rustig en waar
dig. „Ik was door onvoorziene omstandig
heden in een moeilijke positie geplaatst. Hac
ik tijd gehad na te denken, dan zou ik wel
licht anders hebben gehandeld."
„Zco wellicht anders hebben gehan
deld!" herhaalde Philips ruw. „Die woor
den bevallen me niet. Zeker, u had anders
kunnen handelen dan uw souverein in bij
zijn van de koningin te tarten! Dat had
ongetwijfeld verwacht!"
Weer zweeg hij, terwijl zijn vooruitsteken
de lip zich boos bewoog, alsof hij iets proef
de, dat slecht smaakte.
Don Jan's halve verontschuldiging kon
blijkbaar geen genade vinden, maar hij zag
geen anderen uitweg dan te blijven verkla
ren dat zij oprecht gemeend was.
„Het is zeker waar dat ik in den laatsten
tijd veel gekampeerd heb," antwoordde hij
„en dat een kamp geen school is voor het
aanleeren van fijne manieren, evenmin als de
gewoonte om te bevelen bevordelijk is voor
het zich aanwennen van hoofsche onderda
nigheid."
„Juist. U hebt u aangewend te vergeten
De huldiging.
Na het laatste bedrijf en na de herhaalde
toejuichingen ging het doek na een korte
pauze weer open. Mevrouw De Boer
van Rijk stond toen aan het hoofd
van haar dapper groepje te eener zijde
van het tooneel en aan de andere zijde had
den zich de dames Korteweg, Bosman, Van
Diepen en Cox, als bestuur van het da
mescomité opgesteld om de jubilaresse een
passend woord van hulde toe te spreken.
De presidente, mevrouw Korteweg, achtte
het een voorrecht mevrouw de BoerVan
Rijk op dezen avond te mogen huldigen. Zij
wees er op hoe een groot aantal dames dade
lijk bereid waren in een comité zitting te ne
men en hoe er voor deze huldiging van alle
zijden sympathie was gebleken. Tweeledig
was deze huldiging, want zij gold allereerst
de begaafde actrice, maar daarnaast ook de
tachtigjarige, wier leven een voorbeeld voor
duizenden vrouwen kon genoemd worden.
Spreekster bood met eenige hartelijke woor
den een prachtige mand bloemen in de stads
kleuren aan en namens de ingezetenen een
dat er voor nu nog een superieur bestaat in
Spanje en in de wereld. U begint reeds airs
en een toon van spreken aan te nemen van
een souverein spoedig genoeg zult u tot
die waardigheid verheven worden; daar twij
fel ik niet aan. Hoe eer wij u een eigen ko
ninkrijk verschaffen, des te beter, want het
zal niet lang duren of uwe hoogheid zal een
element van tweespalt worden in het onze."
„Liever dan dat," antwoordde Don Jan,
„zal ik de rest van mijn leven in afzonde
ring doorbrengen".
„Dat zouden wij van uwe hoogheid kun
nen eischen," zei Philips daarop, terwijl hij
stil stond en zijn broeder aanzag. „Het zou
voor enze eigen veiligheid wel eens noodzake
lijk kunnen zijn dat u eenigen tijd tenminsri
in zeer, zeer strenge afzonderling zou moeten
doorbrengenHij lachte bijna.
„Dat zou ik verkiezen boven d_> mogelijk
heid om in uwer majesteit koninkrijk eenige
moeilijkheid te veroorzaken."
Don Jan's ernstige, onderworpen toon
liet niets te wenschen over, maar de konin^
was blijkbaar besloten zijn toorn gaande rt
maken.
„Uwe daden logenstraffen uw woorden,"
gaf hij vinnig ten antwoord, waarna hij op
nieuw heen en weer ging loopen. „Uw woor-
den behelzen te veel loyaliteit en uw daden
getuigen van te veel opstandigheid. Het een
past niet bii het ander. U houdt mij voor den
gek."
(Wordt vervolgd.)