Staatsloterij.
Brieven uit de Hoofdstad
29 September.
ADAM WEEVERS.
JCeck 6L School
De heeren W. Swager en A. J. Massink,
beiden te Alkmaar, zijn aan de universiteit te
Amsterdam geslaagd voor het le gedeelte van
het candidaats-examen geneeskunde.
De minister van onderwijs en van finan
ciën hebben een nieuwe beschikking, regelen
re de schoolgeldheffing van leerlingen van de
afdeelingen B van de rijkskweekscholen voor
onderwijzers en onderwijzeressen vastgesteld
Zie „Staats-Courant no. 195"
Prof. dr. P. Zeeman, hoogleeraar aan
de universiteit te Amsterdam, heeft van de
universiteit te Luik den titel doctor honoris
causa ontvangen.
HULDE AAN DEN STICHTER DER
VRIJZ. HERV. BEWEGING.
De Ver. van Vrijz. Herv. in Nederland
heeft den beeldhouwer Wenckebach op
dracht gegeven tot het ontwerpen, uit
voeren en plaatsen van een gedenksteen
in de herv. kerk te Bolsward ter nage
dachtenis aan dr. C. J. Niemeijer, stich
ter en leider der vrijz. herv. beweging
in Nederland. Prof. dr. J. Lindeboom
zal op 27 October, een jaar na het over
lijden van dr. Niemeijer, te half drie,
den steen onthullen en aan de kerk
voogdij der herv. gemeente te Bolsward
overdragen.
OPHEFFING VAN OPENBARE
SCHOLEN.
De gemeenteraad van Achtkarspelen,
die overwegend rechtsch is heeft met
op één na aig. stemmen zich vereenigd
met de conclusie van de commissie van
onderzoek, om niet mede te werken tot
de opheffing van de o. 1. school ,e
Drogeham, waarom de minister ge
vraagd heeft.
De gemeenteraad van Baarderadeel
voor 75 vrijzinnig, besloot niet mede
te werken tot opheffing van de o. 1. scho
len te Huins en Beers. Over de opheffing
van die te Hyiaard staakten de stem
men. De minister wenschte deze drie
scholen opgeheven te zien.
DE HEER KLAAS DE VRIES
CONTRA MINISTER MARCHANT.
Een antwoord op de „Jubbegasche
rede."
De heer Klaas de Vries heeft als voor
zitter van het Comité van Actie voor de
openbare school een antwoord op de
„Jubbegasche rede" van minister Mar
chant opgesteld. Aan dat uitvoerige
stuk is het volgende ontleend:
„Ons comité is dankbaar voor die
rede Elke opheldering omtrent de be
kende zoo suggestieve circulaire aan de
burgemeesters van een 200 gemeenten
(indien ook dit aantal aanvechtbaar
mocht zijn, dan hadden we ook op dit
punt gaarne een verbeterde officieele
mededeeling gehad!) is ons welkom.
„Niet het minst dus die betreffende
het aantal openbare scholen, waarvan
de opheffing gevraagd wordt te bevor
deren. Het is van het hier en daar ge
noemde aantal „van 500 a 600, de helft",
zegt mr. Marchant. „Het zijn er slechts
237". Des te beter: we zouden willen,
dat het er minder waren In 't licht van
die 500 a 600 allicht ontstaan uit de
betrouwbare berichten, dat het er in
Friesland alleen al 60 zijn, terwijl Ne
derland 11 provincies telt is 237 al
heel wat minder, maar daaronder zijn
er van 88, 74, 61, 62, tot zelfs 106 leerlin
gen. Als we eerder geweten hadden, dat
het er niet slechts ,maar wel 237 waren,
zou onze actie er geen haar minder om
zijn geweest. Want, al worden de ge
wraakte getallen hier en daar genoemd,
het gaat niet om de aantallen, het gaat
om de op deze wijze hoofdzakelijk het
platteland ontnemen van zijn openbaar
onderwijs ,dat hier en daar en door heel
den lande wordt weggenomen, ook waar
het niet gemist kan, niet gemist mag
worden.
Niet gemièt, omdat tengevolge van die
opheffing voor de ouders ten plattelan-
de, die toch ook recht hebben op voor
hun kinderen de school hunner keuze,
het openbaar onderwijs zoo goed als niet
meer verkrijgbaar is
„En nu heeft min. Marchant in zijn
Jubbegasche rede gezegd, dat het „van
zelf spreekt, dat ook het euvel der klei-
n. schooltjes bij het bijzonder onderwijs
daar zal moeten leiden tot bevordering
van concentratie". Welnu, dat zal dan
gaan in de richting van herstel van dat
beleedigd rechtsgevoel als zoodanig,
wat wij wenschen, ook om der wille der
pacificatie zelf.
Ons comité weet wel, dat de oplossing
van dit probleem in de huidige politieke
situatie niet zoo eenvoudig is en het
wacht met groote belangstelling af, hoe
dit aangekondigd proces dan zal ver-
loopen.
Maar intusschen zal het voortgaan
met te verzamelen al ie gegevens, die
er toe kunnen strekken, om den minister
zonder eenige politieke bijbedoeling
er van te overtuigen, dat er heel wat
van die aangeschreven scholen onmis
baar zullen zijn, in 't belang van het
openbaar onderwijs, dat is in 't belang
van ouders en kinderen. En deze gege-
gevens den minister verstrekken wij
weten bij ondervinding, dat Z. E die
aanvaardt om op des te steviger gron
den ten slotte zijn beslissing te nemen
Alles wat kén, moet worden bezui
nigd, dus ook wat elders kan worden be
zuinigd, zoo zegt Z E Ook van dï zijde
van ons comité zijn de zeer belangrijke
bezuinigingen, die wij meenen dat zon
der te groote schade voor het onderwijs
kurnen worden aangebracht aangege
ven. Ons comité heeft tegen dez< geen
bezwaar, omdat het wenscht mede te
werken aan wat in deze tijden onver
mijdelijk is. Wat de openbare school en
de belangen van het onderwijs naar zijn
meening te .ia k'.ml za' moeten woeden
bestreden met alle kracht.
(Niet officieel)
5de klasse, 13e lijst
Trekking van Maandag 9 October 1933
Hooge Prijzen
15000.—: 961
1500.—: 14684
1000.—: 1855 5995 10652
400.— 1572 8748 13884
200.—: 3545 4926 7067 13257 17056 17676
18275
100.—: 1637 1919 5296 6093 6142 6485 7049
8160 10045 13009 18173 19096
115
Prijzen van 70.
244
470
627
865
930
978
1019
1025
1044
1053
1081
1198
1307
1328
1362
1373
1392
1418
1496
1546
1620
1688
1778
2285
2460
2489
2529
2559
2594
2656
2781
2891
2897
3294
3368
3454
3655
3662
3892
3934
4019
4149
4258
4298
4416
4520
4551
4674
4699
5090
5318
5336
5441
5468
5508
5690
5726
5790
5884
5891
5988
5997
6020
6140
6164
6213
6225
6280
6419
6584
6653
6668
6889
6897
6968
7063
7061
7211
7368
7379
7414
7699
7715
7912
8036
8Ó72
8351
8370
8400
8526
8547
8550
8643
8669
8703
8721
8922
8948
8955
9055
9061
9170
9175
9294
9431
9555
9588
9602
9684
9845
9885
Daarom heeft de minister maatregelen
overwogen om ook in het bijzonder onder
wijs meer concentratie te brengen, ofschoon
de bijzondere school meer is geconcentreerc
dan de openbare Hier is echter het vraag
stuk minder urgent en meer gecompliceerd
minder urgent doordien de kwijnende scholen
bij het openbaar onderwijs verre in de meer
derheid zijn.
9S58
10147
10368
10673
10947
11052
11066
11109
11143
11159
11232
11246
11380
11395
11519
11576
11597
11636
11645
11657
11724
11841
11938
11940
12172
12272
12332
12333
12623
12661
12731
12783
13156
13234
13335
13431
13477
13482
13491
13502
13548
13664
13743
13806
13859
13916
14063
14339
14355
14494
14561
14768
14809
14814
14859
14983
15251
15324
15601
15659
15662
15739
15774
15817
15820
15878
15896
15954
16023
16111
16114
16205
16226
16261
16263
16315
16443
16516
16557
16613
16732
16794
16855
16898
16986
17133
17196
17219
17337
17390
17475
17498
17510
17633
17643
17686
17981
17991
18040
18073
18231
18241
18433
18518
18639
18653
18711
18760
18845
18855
18889
18982
19030
19038
19079
19197
19514
19528
19575
19605
19694
19721 19779 20021 20176 20253 20527 20713
20752
20835
20887
20918
Nieten
18
55
59
76
118
145
199
326
354
359
375
383
394
489
493
538
544
622
678
722
726
873
879
921
951
976
990
995
1028
1042
1112
1289
1300
1309
1339
1366
1380
1381
1421
1423
1480
1558
1590
1645
1661
1759
1772
1798
1812
1869
1885
1907
1911
1937
1972
1979
2000
2024
2031
2037
2069
2076
2082
2085
2125
2184
2187
2189
2199
2237
2306
2322
2333
2367
2398
2427
2456
2471
2544
2571
2627
2691
2710
2775
2832
2837
2848
2870
2896
2909
2917
2932
2991
3016
3019
3089
3142
3151
3155
3158
3186
3199
3204
3269
3317
3332
3340
3362
3407
3425
3477
3519
3523
3530
3536
3539
3554
3605
3615
3620
3636
3696
3706
3760
3785
3793
3816
3817
3818
3824
3849
3958
3998
4063
4109
4111
4140
4157
4167
4184
4189
4193
4224
4267
4306
4326
4333
4349
4350
4364
4365
4402
4410
4432
4434
4437
4470
4477
4503
4531
4567
4655
4705
4714
4726
4740
4754
4793
4833
4855
4857
4889
4892
4912
4914
4921
4957
4960
5023
5108
5112
5136
5223
5245
5320
5432
5579
5602
5664
5716
5735
5751
5764
5768
5809
5830
5922
5974
5994
6016
6045
6048
6051
6075
6077
6090
6126
6144
6198
6249
6263
6271
6289
6365
6372
6389
6393
6464
6469
6478
6532
6558
6604
6634
6652
6673
6677
6688
6710
6720
6800
6825
6839
6860
6877
6882
6912
6975
7000
7031
7040
7079
7094
7263
7291
7294
7323
7330
7397
7401
7463
7482
7496
7505
7515
7527
7547
7611
7618
7626
7642
7681
7698
7726
7727
7743
7778
7783
7784
7806
7826
7840
7864
7867
7898
7992
7995
7998
8016
8035
8090
8167
8181
8214
8251
8288
8300
8369
8389
8438
8451
8479
8498
8549
8574
8664
8822
8838
8844
8873
8896
8911
8929
8946
8963
8986
9030
9038
9039
9066
9076
9086
9095
9105
9151
9161
9164
9208
9227
9236
9272
9311
9349
9363
9388
9425
9457
9489
9534
9547
9571
9645
9653
9672
9680
9704
9706
9716
9779
9786
9796
9821
9829
9871
9876
9892
9912
9922
9938
9999 10033 10058
10092 10106 10143 10146 10171 10174 10253 10285
10333 10336 10344 10371 10409 10465 10489 10503
10665 10683 10756 10828 10847 10850 10962 10968
HOU 11049 11050 11088 11092 11100 11123 11124
11169 11178 11186 11230 11244 11245 11269 11277
11346 11356 11378 11428 11457 11483 11507 11536
11541 11582 11702 11746 11763 11828 11867 11909
11926 11937 11968 11994 12005 12036 12072 12099
12109 12217 12221 12247 12251 12254 12321 12346
12366 12380 12382 12389 12430 12489 12502 12554
12577 12584 12594 12622 12660 12662 12711 12721
12763 12779 12781 12808 12846 12874 12880 12881
12900 12907 12911 12938 12955 12998 13021 13025
13049 13102 13143 13198 13210 13247 13272 13305
13317 13334 13337 13339 13364 13372 13400 13405
13421 13558 13561 13597 13675 13691 13713 13796
13833 13878 13915 13968 14021 14045 14070 14078
14090 14100 14102 14453 14471 14476 14564 14571
14578 14592 14692 14708 14731 14782 14795 14802
14924 14942 15006 15010 15014 15055 15100 15107
15158 15219 15232 15242 15254 15291 15296 15303
15376 15382 15388 15413 15470 15508 15562 15565
15674 15678 15722 15736 15744 15778 15796 15805
15836 15855 15858 15860 15909 15982 15985 15996
16025 16059 16134 16147 16149 16151 16194 16200
16222 16269 16284 16389 16393 16406 16438 16478
16671 16713 16729 16739 16759 16777 16819 16873
16874 16931 16947 16970 16988 16998 17027 17072
17187 17193 17238 17275 17303 17311 17332 17375
17388 17502 17532 17540 17541 17543 17544 17556
17561 17575 17580 17584 17660 17685 17691 17803
17804 17832 17839 17843 17853 17365 17873 17893
17895 17901 17942 17990 17997 18033 18057 18061
18064 18170 18218 18234 18263 18266 18278 18314
18357 18414 18451 18474 18526 18543 18571 18604
18672 18690 18732 18742 13772 18830 18851 18859
18860 18896 18916 18966 18994 19019 19026 19027
19040 19075 19088 19098 19106 19143 19193 19245
19256 19259 19270 19274 19283 19376 19383 19391
19400 19405 19423 19425 19449 19544 19565 19570
19583 19590 19592 19593 13843 19670 19684 19706
19778 19802 19808 19809 19851 i9856 19909 19939
19983 20008 2004Ü 20050 20067 20080 20123 20134
20144 20152 20158 20169 20170 20173 20248 20270
20306 20311 20321 20330 20340 20411 20478 20500
20510 20537 20554 20617 20623 20657 2074S 20760
20773 20797 20829 20845 20847 20854 20858 20877
20976
Verbetering 5e kl. 12e lijst: 13037 m. z. 13057.
PREDICATIE MET NABESPREKING.
Zondagavond 1 October is in de geref
kerk in Hersteld Verband te Rotterdam (pre
dikant ds. E. L. Smelik) voor de eerste maal
een predicatie met nabespreking gehouden;
ze wordt als goed geslaagd beschouwd. Er
waren veel gemeenteleden en „vreemdelin
gen", zoo meldt „Het Kerkblad". De vrees
dat het misschien te lang zou duren, werd
beschaamd; algemeen vond men dat de tijd
te kort was geweest. De bespreking sloot zich
goed bij de preek aan en de stemming werd
niet door een „debattoon'' gestoord.
OPHEFFING VAN SCHOLEN.
Ook concentratie van het bijzonder
onderwijs.
Minister Marchant heeft uitvoerig geant
woord op de vragen van het Kamerlid Kete
laar inzake de opheffing van kleine openbare
scholen. De minister zegt daarin o.a., dat hij
liever niet zou spreken van „achterstelling"
van het openbaar onderwijs bij het bijzonder,
het financieele motief voor concentratie doet
zich voor beide takken gelijkelijk gelden.
DE VE RLOFWIJZIGING VOOR
ONDERWIJZEND PERSONEEL.
De Onderwijs-Centrale te Amsterdam, fe
deratie van: het N.O.G., de Unie van Chr.
Onderwijzers, de Ver. v. Mulo, de Ver. v
Hoofden van Scholen, den Bond van Onder-
jes, heeft den minister van Onderwijs een
adres gezonden, waarin verschillende be
zwaren worden ontwikkeld tegen de bij ko
ninklijk besluit van 6 Mei 1933 aangebrachte
wijziging in de verlofregeling voor onder
wijzend personeel.
KINDEREN VAN SCHOOL
GESTUURD.
Tengevolge van de laakbare hou
ding van den vader.
Onlangs is een en ander medegedeeld over
een man te Amsterdam, die als het ware een
terreur uitoefende op het personeel der
school waar zijn kinderen geplaatst waren.
Thans meldt het Hblcf., is tegen den man
proces-verbaal opgemaakt wegens het toe
brengen van letsel met een schroevendraaier
aan het hoofd der school, die daardoor eeni
ge dagen infectie heeft gehad.
B. en W. van msterdam hebben den twee
jongens van bedoelden vader voorgoed den
toegang tot de openbare scholen ontzegd,
wegens wangedrag. Die jongens bezochten in
den laatsten tijd de Kartinischool. Ten aan
zien van het meisje, dat op de Valentijn-
school gaat en zich niet schijnt te misdragen,
is dezelfde maatregel genomen als tegen de
jongens.
Het ziet er dus naar uit, dat die kinderen
voortaan van onderwijs verstoken zullen blij
ven, daar het zeer twijfelachtig is, of een bij
zondere school hen zal opnemen. De drieste
houding der jongens in de school wordt toe
geschreven aan de opstokerijen van den va
der, die dus de oorzaak zou zijn van den ze
ker ingrijpenden maatregel, die zijn kinderen
van onderwijs berooft.
Jlcouütciaal Tlieums
HEERHUGOWAARD.
In memoriam Pieter Kieft.
Niet zoo heel velen wisten, dat een plotse
ling opgekomen, zware longontsteking den
heer Kieft, in de wandeling Piet Kieft ge
noemd, op het ziekbed had geworpen en
voor hen, die het wel wisten, was het spoe
dige einde ontstellend.
Onwillekeurig rezen weer in onze gedachten,
bij het hooren van deze tijding, de vele rumoe
rige poldervergaderingen der laatste twee
jaren, waarin de gemoederen meermalen
werden verhit in den strijd om olie of electri-
citeit.
De heer Kieft viel in de vergaderingen
niet op. Hij was geen veelspreker, doch naar
hetgeen hij zei, werd geluisterd omdat het
voortkwam uit een bezonnen rustig oordeel
en een karakter vreemd aan grootdoenerij.
De heer Kieft was boer in den vollen zin
van het woord. Had hij een oordeel eenmaal
uitgesproken, dan durfde hij het vast houden,
onbewogen bleef de rechte gestalte met de
markante donkere wenkbrauwen en in de
vergaderingen van het college van Dijkgraaf
en Heemraden hield men bij beslissingen of
voorstellen rekening met zijn meening, ook
als hij daarin alleen stond.
Er is een tragiek in dit verscheiden, want
juist op den dag dat de officieele opening
van het nieuwe gemaal zal plaats vinden en
speeches zullen afgestoken omtrent vooruit
gang en techniek, zullen ook de klokken van
den toren bij den Hondenweg hun gebeier
laten hooren over den polder, wiens belan
gen den heer Kieft zoo na aan het hart
lagen.
Van moederszijde stamde de heer Kieft uit
de bekende Hugowaardsche familie Konijn.
Geboren in 1871 te Nieuwe Niedorp, vestig
de hij zich hier in 1893. In 1913 werd hij ge
kozen tot Hoofdingeland, tien jaar later
volgde benoeming tot Heemraad.
Mede was de heer Kieft lid van den Raad
van Toezicht van de Coöp. Boerenleenbank-
Zuid (Eindhoven) en lid van het R.K. Kerk
bestuur.
Met hem ging heen een dier figuren, die
het laatste tijdvak van „armoe" der Waard
nog gekend hebben en in de negentiger jaren
dit langzaam zag plaats maken voor meer
dere welvaart.
Mede door bijzondere omstandigheden
werd hij gedurende de laatste twee jaren
meer nog dan vele anderen deelgenoot van
den ongunst der tijden, doch hij bleef in
voorspoed en tegenspoed zichzelf gelijk, voor
hem gold de leuze: „een man een man, een
woord een woord".
Tot nog roe kwamen ruim >150 vee
houders aangifte van mond- en klauwzeer
doen.
V n.1. de varkens schijnen bij deze epidemie
ernstig aangetaat te zijn.
Tot aardappelcontroleurs in deze ge
meente zijn aangesteld de heeren N. Groot
Jz., K. Leegwater en M. Blauw Pz.
Dinsdagmorgen zal de officieele inge
bruikstelling van de nkuwe motoren van het
poldergemaal plaats vinden. Daarna zal voor
genoodigden en bestuur een gezamenlijke
maaltijd in het polderhuis worden gehouden
uit Alkmaar een gloedvolle rede. Hij wees er
op dat de reddingsdrang van Jezus uit
ging". toen Hii stierf voor ons aan het schand
hout des kruises.
Ook Zijne moeder offerde zich op, ook dat
was een reddingsdrang. Dat voorbeeld on
dervinden ook de blauwen' schimp en
'hoon moeten voor ono een spoorslag
zijn om redding te brengen voor de drank
zuchtigen. Om 4 uur werd lof gehouden en
processie. De plechtigheid werd besloten met
het „Te Deum Laudamus" en het lied So-
briëtas.
De bisschop van Haarlem heeft kape
laan L. J. Nijs benoemd tot pieassus van de
r. k. Jeugdcentrale in de parochie „Sint Wille-
brordus
Tegen den handelaar en tuinder M. W. is
proces-verbaal opgemaakt tegen het ongedekt
vervoer van aardappelen.
£uchtoaact
DE POSTVLUCHTEN OP INDIE.
De Kwartel (uitr.) kwam Zondag te
Djask aan; de Oehoe (thuisr.) arriveerde
daar eveneens.
START VAN EEN STAARTLOOS
ZWEEFVLIEGTUIG.
Te Hamburg heeft men Zaterdagmiddag
eenige malen een staartloos zweefvliegtuig
achter een motorvliegtuig doen starten. Het
zweefvliegtuig beschreef verscheidene boch
ten. Een dergelijke start is thans voor het
eerst in Europa gelukt.
HEILOO
Bedevaart van de drankbestrijders.
Zondag had op „Kapel" de jaarlijksche
bedevaartplaats van de Maria-vereenigingen
holSd5^ Uit Noordhollan<1 en Zuid-
Door het ongunstige weer vooral in de
h^|[wUlen. was het ^oek uit Zuid-
holland met zoo groot als andere jaren. On-
r personen waren aanwezig.
Om kwart voor 11 uur droeg pater Arnts
uit Driehuis-Velsen een mis op met pred-i-
catie* s Middags liield pater Kool gn O* E.
Het Vondelpak. Een ont
spanningsplaats, nu tevens een
werkgelegenheid voor jonge
werkloozen. Het eigen huis.
Een hek voor Joost van den
Vondel aan de gemeente Am
sterdam overgedragen. Een
voorbeeld voor andere ge
meenten ter navolging.
De voornaamste ontspanningsplaats
voor vele Amsterdammers is het Von
delpark. Dit park biedt den mensch, die
de natuur lief heeft, heel veel; j'ong en
oud geniet in dit park en-zijn voornaam
ste eigenschap is wel, dat het bezocht
kan worden zonder dat het eenige kosten
medebrengt voor entreegelden of voor
vervoermiddelen, want deze lusthof is
voor een ieder kosteloos toegankelijk en
hij ligt in het hart der stad. Het is een
genot om in het voorjaar door het park
te dwalen en het nieuwe leven te. aan
schouwen. Boom, struik en bloem too-
nen dan de eerste teekenen van nieuw
leven, uitgestrekte gazons van bloeien
de voorjaarsbloemen kleuren fel tegen
het frissche groene gras. In den zomer
wordt het bladerdak van de prachtige
bcomen ernstiger en zwaarder, de weel
de van de bloemenpracht is voller. Nu,
in deze wondermooie herfstmaand, is
het bloemenpalet aan het verschralen,
de blaren verkleuren en dwarrelen
neer, de sfeer van het park is teeder,
maar melancholiek.
Het park wemelt van allerlei soorten
vogels. Wilde en tamme eenden, zwa
nen, waterhoentjes, meezen, ganzen,
spechten, reigers, ooievaars en heele
zwermen musschen, spreeuwen, kraaien,
eksters en kleurrijke vogels scheren
over de boomkruinen of leven een
kwetterend en kwakend opgewekt fami
lieleven aan den rand of op het water.
Het stille oppervlak der blikkerende
vijvers wordt verlevendigd door de vech
tende en stoeiende waterbewoners.
Menig Amsterdammer, rijk of arm,
heeft voor het eerst van zijn leven in dit
park zijn hoofd, handen en voeten aan
de sterkende lucht en zon blootgesteld.
In de ochtenduren geven de moeders
en hun spruiten aan andere moeders
met kinderen rendez-vous in het park;
speelplaatsen en zandbakken zijn voor
de oudere kinderen ingericht en de nog
oudere, tusschen de achttien en tachtig,
weten ook het Vondelpark op hooge
waarde te schatten, vooral tegen het uur
der deemstering en wanneer reeds de
avond gevallen is. WToorden van eeuwige
liefde en trouw toekomstidealen en be
loften voor het leven waarvan soms de
leugenachtigheid afdruipt, zou menige
eik of linde of beuk, en ook de banken,
kunnen herhalen. Het Vondelpark heeft
een wonderlijke uitwerking ten opzichte
van de gedragingen van sommige men-
schen. Des morgens ziet men rijen van
zes of acht jonge moeders die hun kin
derwagens voortduwen.
Het loopt te-en het koffieuur en het
huis roept. Zij stappen naast elkander,
houden allen gelijken tred, als een rij
voortschrijdende soldaten in een film.
Deze jonge vrouwen zouden er niet
aan denken zich oJ5 dergelijke wijze
langs het Damrak te bewegen. Mannen,
met een ernstige positie in het openbare
leven of aan de beurs, loopen des avonds
in het park, op een wij~e zooals zij zich
niet in de Kalverstraat mot hun verloof
den zouden vertoonen.
En zij spreken van heel andere dingen
dan beursnoteeringen of de prijzen van
koffie en tabak. Kunstenaars, die toch
geheel anders geaard zijn, spreken de
zelfde taal van de handelsmenschen. Is
het ovei dreven, dat wij boven spraken
van het feit dat het Vondelpark de
menschen verandert
Dit kostelijke bezit* ons park, heeft
nog een goede verandering op iijn debet
staan. Mokkende, versufte en pessimis
tische jonge kerels, die maandenden ja
ren werkloos rondhingen, hebben hier
hun geloof in de toekomst herkregen
Zij hebben de handen weer kunnen ge
bruiken; de zon en de lucht hebben de
bleeke gezichten en handen gebruind,
het eelt in hun handpalmen doen
groeien en hun geest verfrischt en hun
belangstelling voor het leven weer ge
wekt.
Deze belangrijke verandering danken
zij aan het Comité Practisch werken
Amsterdam, dat ten doel heeft, onge
schoolde en ongeorganiseerde jonge
werkloozen practisch te laten werken.
Niet zoo heel gemakkelijk is het om
dergelijke jongens van 18—25 jaar
aan het werk te zetten, niet dat er geen
candidaten genoeg voor zijn, verre van
dat, want er wordt door de jongens
werkelijk naar werk gesnakt, maar om
dat men geen werk kan laten doen
waarvoor anders andere werkloozen in
aanmerking zouden komen. Wanneer
men arbeid zou laten verrichten in loon
dienst dan zou onmiddellijk het conflict
met vakvereenigingen of bonden voor
de deur staan, omdat de betaalde ver
goedingen niet als normale kunnen
gelden.
Het werk moet bovendien ten alge-
meenen nutte zijn en de onmogelijkheid
moet bestaan, dat dit werk anders ooit
zou worden uitgevoerd.
Het comité is begonnen met de verbe
tering van het Vondelpark Het Vondel
park is zoo uitgebreid en de geldmidde
len van de stichting „het Vondelpark"
(een instelling van particulieren) zoo
beperkt dat zij onmogelijk alle arbeids
krachten kan bekostigen die noodig zijn
om het park goed te onderhouden.
Het comité P.W.A., is in het voorjaar
met tien werklooze jongens begonnen
met het onderhoud van paden; het sme
den en aanbrengen van eenvoudig hek-
werk.
Thans werken er vijf en vijftig jongens
van 1825 jaar.
En dezen Vrijdag is een mijlpaal in de
geschiedenis van de belangrijke onder
neming, die zoo tot heil van een ploeg
jonge gedesillusionneerden optreedt
want een 70 M. lang smeedijzeren hek,
door de jongens vervaardigd en aange
bracht rond het Standbeeld van Vondel
dat op gemeentegrond in het park
staat, verder is het particulier bezit,
werd hedenmiddag aan de gemeente
Amsterdam plaats van het clubhuis van
de jongens, dat door hen in het Vondel
park is gebouwd.
Dit houten gebouwtje bevat 'n groote
zaal, waar de jongens kunnen eten en
's avonds desgewenscht zich met dam-,
schaak of andere spelen kunnen verma
ken, alwaar cursussen en lezingen zul
len worden gegeven, een kantoortje,
een waschlokaal met een zestal wasch-
bakken en alles wat verder in een club
huis aanwezig behoort te zijn.
De jongens hebben het huis zelf ge
bouwd en geschilderd; de electrische
geleidingen en die van water toe- en
afver aangebracht alle onder deskun
dige leiding van een paar vakmenschen.
De jongens zijn namelijk ongeschoold;
zoowel dus voor het smeedwerk (ook
ijzeren prullenbakken zijn door hen in
de smederij vervaardigd) als voor het
timmerwerk, en voor alle werkzaam
heden die des tuiniers zijn in het park
zelf, moeten deskundigen leiding geven.
Enkelen zijn er wel, die in een vak be
gonnen zijn, zoodat er onder hen aan
komende tuinlui, smeden, bankwerkers,
timmerlieden en ook kellners, kantoor
bedienden en radiotelegrafisten
londloopen, doch het grootste kwantum
kent geen vak. Geen van hen kwam voor
werklozensteun in aanmerking.
De jongens wieden, harken, schoffe-
lei kappen, hoornen, verwijderen on
kruid, doode heesters en afgestorven
boomen. Zij brengen eenvoudig en inge
wikkeld hekwerk aan. In de smederij
(van een der comitéleden) wordt het
smeedwerk verricht; sommige jongens
hebben daar ook het autogeenlasschen
geleeard.
De jonge keregels werken met harts
tocht en toewijding. Zaterdags krijgt elk
drie gulden; twee gulden wordt weke
lijks op een spaarbankboekje gezet,
waarover zij, wanneer het bedrag eenigs-
zins is gegroeid of zelfs in voorschot,
voor aankoop van nuttige zaken kun
nen beschikken.
Wanneer wij een wandeling door het
park maken ,zien wij dat een groot ge
deelte reeds is bewerkt. Het gras is
langs de paden afgesneden; de beschoei
ing der vijvers is hersteld en aangevuld
met aarde, paden zijn gewied, doode
struiken verwijderd. Te meer valt dit
op, daar het de laatste jaren niet moge-
was om de hoognoodige werkzaam
heden te laten verrichten en vele ge->
deelten in verwaarloosden toestand ge
raakt zijn. Het is een lust om een ter
rein, waar de jongens hard. bezig zijn
geweest, te vergelijken met een nog niet
onderhanden genomen deel. Maar niet
alleen deze aanblik stemt ons verheugd
vooral de geestelijke baten voor den
opgroeienden jongen man, die noodge
dwongen moest leegloopen en luieren en
van kwaad tot erger dreigde te verval
len, vormen hier de groote winst.
Het comité werkt alleen met hulp van
particulieren Geld en goederen. Het
materiaal en de uitrusting van het club
huis bijvoorbeeld is geheel kosteloos ge
leverd door handelaren in of fabrikan
ten van de benoodigde middelen. De
leden van het comité zijn natuurlijk on
beschaamde bedelaars; zoo vragen nu
nu een paard. Een paard! Een wagen
om bet afval weg te brengen hebben zij
al, maar nu moet er een paard zijn om
den kar te trekken! Wanneer dus een
van onze lezers soms toevallig een niet
te hard stappend paard, vooral geen
harddraver, te missen heeft, laat hij dit
dan afstaan aan het comité „Practisch
Werken Amsterdam". Trouwens het is
goed, dat onze lezers weten dat dit co
mité in Amsterdam zetelt en daar dit
nuttige werk doet, want in elke Neder-
landsche gemeente zal wel het probleem
van de jonge, ongesteunde werkloozen
veler gedachten bezig houden. En het
comité geeft graag alle inlichtingen hoe
au vraagstuk in de hoofdstad gedeelte-
'Jk werd opgelost en is zeker bereid in*
uoners van andere gemeenten van
dienst te zijn wanneer daar de behoefte
vv ordt gevoeld een gelijksoortig werk op
te zetten.