DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
CONFLICT RUSLAND-JAPAN
v. d. Lubbe blijft zwijgen.
SxigeliiAsch 0veezicht
Buitenland
No. 240
Woensdag II October 1933
135e Jaargang
In Japan heerscht een critieke toestand
in verband met gepubliceerde berichten in
Russische bladen over den Oosterspoorweg.
EEN MILITAIRE DICTATUUR
IN JAPAN?
Wat vandaag de
aandacht trekt
Nogmaals heeft v. d. Lubbe bekend slechts
alleen het gebouw in brand te hebben gestoken.
DIMITROF HET WOORD ONTNOMEN.
URANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
francr door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
£r heerscht groote onrust in het zooge
naamde Verre Oosten, een onrust, die ge
vaarlijk kan worden voor den vredestoestand
in Azië. Voor den zooveelsten keer bestaat er
een ernstige wrijving tusschen Japan en Rus
land en het is weer de befaamde Chineesche
Oosterspoorweg, waaruit het conflict ont
staan is.
De toestand is op het oogenblik in het kort
als volgt: in de Russische bladen stond dezer
dagen de mededeeling, dat Japan het plan
zou koesteren zich van den Chineeschen
Oosterspoorweg meester te maken. Dit be
richt had de Russische pers ontvangen van
ihet persagentschap Tass te Tokio.
Deze Russische „onthulling" was voor de
japansche regeering aanleiding, om officieel
bij de Sovjet-regeering te protesteeren en de
Japansche dagbladen zorgden er voor, om
een'zekere stemming te maken tegen Rusland
Een der bladen gaf zelfs in overweging, om
het bureau van het persagentschap Tass te
sluiten, tenzij de Sovjet-regeering haar ver
ontschuldigingen zou aanbieden of haar be
weringen zou terugnemen.
De ambtenaren van het departement van
buitenlandsche zaken te Tokio verklaren, dat
men het rapportyan den ambassadeur te
Moskou afwacht, alvorens een beslissing te
Bemen.
Men voegt er bij, dat de instandhouding
def diplomatieke betrekkingen zal afhangen
van het antwoord der Sowjet op den stap van
Japan.
Het geval zou te Tokio groote verontwaar
diging hebben gewekt.
Sabelgekletter te Tokio
De woordvoerder van het Japansche depar
tement van oorlog verklaarde, naar Reuter
meldt, dat het leger er op staat, dat de minis
ter van buitenlandsche zaken een scherp pro
test zal laten hooren en de volledige intrek
king der beweringen zal eischen alsmede de
erkenning, dat de documenten valsch zijn.
Men legde er den nadruk op, dat, indien
moeilijkheden met de Sowjet worden ver
wacht. de zesde divisie, welker terugtrekking
uit Mantsjoerije nagenoeg voltooid was,
daarheen zou terugkeeren.
Verdere toespitsing van het conflict.
Volgens een mededeeling uit Charbin heeft
de Mantsjoerijsche politie Dinsdag alle loca-
liteiten van het administratiegebouw der
Chineesche Oosterspoorwegmaatschappij
opengebroken, welke vroeger door de Russi
sche ambtenaren waren bezet. De openge
broken kamers werden doorzocht en zullen
thans ter beschikking worden gesteld van de
Mantsjoerijsche ambtenaren, wier positie in-
tusschen niet wordt erkend door de Sovjet-
regeering.
Bovendien heeft de Mantsjoerijsche regee
ring Dinsdag van de Sovjetrussische leiding
der spoorwegmaatschappij geëischt, dat alle
nieuwbenoemde Mantsjoerijsche ambtenaren
in functie zullen treden en de mogelijkheid
moeten hebben de werkzaamheden op de
spoorlijn te controleeren.
De diplomatieke betrekkingen
nog intact.
Naar half-officiee' uit Tokio wordt mede
gedeeld, is een besluit der Japansche regee
ring inzake het verbreken der diplomatieke
betrekkingen tusschen de Sowjet-Unie en Ja
pan nog niet gevallen. De Japansche regee
ring heeft van den Japanschen ambassadeur
Ota omtrent de laatste politieke gebeurtenis
sen, in het bijzonder de gepubliceerde gehei
me documenten een rapport gevaagd. Deze
geheime documenten zouden vervalscht zijn-
Na ontvangst van -et rapport zal de Japan
sche regeering de oeheele aangelegenheid
nogmaals onderzoeken.
Een militaire dictatuur in Japan?
De diplomatieke correspondent van de
DailyTelegraph schrijft, dat belanghebbende
kringen, die in nauw contact staan met
Tokio, de instelling verwachten van een re
geering zuiver samengesteld uit militaire en
vloot-autoriteiten Deze regeering zou het
volgend jaar reeds optreden en behalve uit
generaals en admiraals samengesteld zijn
uit enkele financiëele en economische deskun
digen. Met het oog op den gespannen toe
stand in de Sti'le Zuidzee en la-ngs de
Mantsjoerijsche grenzen hebben de generale
staven reeds lang neiging vertoond voor hun
vertegenwoordigers volledig gezag een ver
antwoordelijkheid in een nationale regeering
op te eischen tegen de burgerlijke macht van
parlement en diplomaten. Reeds vaak hebben
zij hun meening aan het departement van
buitenlandsche zaken opgedrongen. De door
hen aangenomen houding neemt den vorm
aan van een buitengewoon radicaal staats
socialisme, dat er op berekend is de gunst
van de massa te verwerven en deze te winnen
voor een krachtige chauvinistische buiten
landsche politiek.
Uit Tokio wordt gemeld, dat er een ern
stige mogelijkheid bestaat, dat de diploma
tieke betrekkingen met Rusland zullen wor
den verbroken in verband met de publicatie
der documenten.
DE POLITIEKE COMMISSIE IN
DEN VOLKENBOND.
De politieke commissie der Volken
bondsvergadering heeft gisteren het
groote debat in zake de minderheden- en
Joodsche kwestie beëindigd. Overeen
komstig het voorstel der sub-commissie
werd de Fransche resolutie aangeno
men. De Duitsche delegatie keurde het
eerste en derde deel goed.
De resolutie zal thans de Volken
bondsvergadering ter fine van definitie-
va goedkeuring worden voorgelegd.
Het eerste deel der resolutie houdt in:
De plenaire vergadering van den ol-
kenbond neemt de in de resolutie van ~l
September 1922 uitgesproken principiee-
le aanbevelingen in zake de minderhe
denbescherming aan en spreekt de hoop
uit, dat de tegenover den Volkenbond
door geenerlei aanvullende verplichtin
gen op het gebied der minderheden ge
bonden staten nochtans tegenover hun
minderheden naar ras, religie en taal
de gelijke graad van gerechtigheid en
tolerantie zullen toepassen, welke wordt
geëischt bij de bedragen inzake de min
derhedenbescherming en krachtens de
geheele houding van den Volkenbond.
In het tweede deel wordt verklaard.
De Volkenbondsvergadéring is van mee
ning, dat de in het eerste gedeelte naa'
voren gebrachte principes zonder vit-
zondering betrekkingen moeten hebben
op alle categorieën staatsonderdanen
welke zich van de meerderheid der be
volking onderscheiden door ras, taal of
religie.
Krachtens het derde gedeelte verzoekt
de Volkenbondsvergadering den serreta
ris generaal van den Volkenbond de
protocollen betreffende de onderhande
lingen van de politieke commissie inza
ke de minderhedenkwestie toe te zenden
aan den Volkenbondsraad.
Bij de slotbeschouwing verklaarde de
Duitscher J. Keiler, dat de Duitsche de
legatie van meening is, dat de resolutie
slechts van toeoassing moet zijn op de
eigenlijke minderheden. Uit de onder
handelingen in de politieke commissie
en de sub-commissie hiervan is gebleken
dat de resolutie in hoofdzaak beoogt de
behandeling der Joden in Duitschland
binnen het bereik der resolutie te doen
zijn.
Dit, volgens v. Keiler, is tegenspraak
met de principieele opvatting der Duit
sche delegatie. Volgens de delegatie be
hoort de betreffende kwestie tot de com
petentie der Duitsche binnenlandschs
wetgeving.
Duitschland heeft het tweede gedeelte
der resolutie verworpen. Alle andere
mogendheden hebben de geheele motie
goedgekeurd.
EEN VREEMD GEVAL.
Belgische rechtspraak.
De Belgische bladen maken melding van
het volgende feit, waarmede het parket zich
eerstdaags zal hebben bezig te houden
Een Belgisch koopman, die erin geslaagd
was, zich het adres te verschaffen van een
Duitsche chemische fabriek, welke gespeciali
seerd is in de fabricage van traangasgrana
ten, liet zich een kist, gevuld inet deze grana
ten, toezenden.
De kist, waarop een papier geplakt was
met het opschrift „vuurwerk" kwam zonder
hindernissen over de grens.
De Belgische koopman begaf zich daar
op naar een kazerne en vroeg toestemming
om in de gaskamer eenige proeven te mogen
nemen Men antwoordde hem, dat deze toe
stemming moest worden aangevraagd bij het
ministerie van nationale defensie. Eenige da
gen later werd dit verlof gegeven en de proe
ven werden genomen.
Volgens de „Nation Beige" maakte het
scepticisme, waarmede men de proeven tege
moet zag, al heel spoedig plaats voor een
zeer gerechtvaardigde bezorgdheid, toen men
namelijk constateerde, dat de gassen, welke
de granaten bevatten, zulk een kracht heb
ben, dat de in het algemeen gebruikte gas
maskers onvoldoende zijn, om de werking er
van te niet te doen.
De „Nation Beige" voegt er aan toe, dat
men verzekert, dat de betreffende Duitsche
fabriek deze gasgranaten voor het buitenland
vervaardigt en dat de bestellingen welke zij
ontvangt, zoo talrijk zijn, dat zij niet aan
de aanvragen van al haar klanten kan vol
doen.
DE DUITSCHE COMMUNISTEN.
Nog geen vrijlating.
De staatspolitie deelt mede:
De voor de maand October voorgenomen
vrijlating van een- groot deel der communis
tische gedetineerden als vergelding voor den
communistischen moord op den SA-man
Wolkmann te Buer en wegens de voortdu
rende provocatie der in vrijheid verkeerende
communisten zal opnieuw voor drie maan
den worden uitgesteld. Slechts „wanneer de
communistische onruststokers eindelijk zoo
verstandig zullen worden", zal over drie
maanden de vrijlating van een groot aantal
gearresteerden in overweging kunnen worden
genomen.
VERKEERSONGELUK IN
DUITSCHLAND.
Op den weg tusschen Gross-Langheim en
Hoerblach bij Kitzingen in Duitschland, reed
gistermorgen een motorrijwiel, waarop 3
personen gezeten waren, in volle vaart op
een groep voetgangers in. Een voetganger
was op slag dood, de motorrijder kreeg lichtt
verwondingen, een-duozitter werd zwaar en
de tweede licht gewond. Men vermoedt, dat
mist het uitzicht bemoeilijkt heeft.
SOCIALISTISCHE DEMONSTRA
TIES IN WEENEN.
26 Fabrieksarbeiders gear
resteerd.
Gisterochtend hebben volgens een me
dedeeling var. de Soc. dem. Parteikor-
respondenz, het officieele partijorgaan,
in de Fiat-fabrieken in Florinsdorf, in
verband met het verbod der „Arbeiter-
zeitung" arbeidersvergaderingen plaats
gehad. De vertrouwensmannen wisten
de arbeiders echter te bewegen hunne
werkplaatsen weer binnen te gaan. In
verband met het publiceeren van dit be
richt is de Soc. dem. Parteikorrespon
denz in beslag genomen. Des middags,
toen de avondploeg in de fabrieken aan
het werk zou gaar., kwam het opnieuw
tot samenscholingen. Bij het aanbreken
van de duisternis liep de menigte op
straat te hoop en vormde demonstratie
optochten, waarbij „Vrijheid", „Wij
eischen de vrije Arbeiterzeitung", „Rood
Front" geroepen werd. Vooral in de ar
beiderswijken Favoriten, Ottakring. in
het zesde district in de Mariahilfer-
strasse en in Florinsdorf werden derge
lijke betoogingen op touw gezet. De po
litie verspreidde de betoogers. In de
Mariahilferstrasse werd een politie
ambtenaar tegen den grond geslagen. In
totaal werden 26 personen gearresteerd.
WEER EEN MISLUKTE MOORD
AANSLAG.
Op koning Carol van Roemenië.
Nabij de stad Targoviste in Roemenië zijn
eenige schoten gelost op den passeerenden
avondsneltrein, die werd gevolgd door den
koninklijken hoftrein. De politie neemt aan,
dat de schoten bedoeld waren voor den ko
ninklijken trein en dat men een aanslag had
willen plegen op het leven van koning Carol
LABORATORIUM IN DE LUCHT
GEVLOGEN.
Gistermiddag heeft te Osnabrück bij het
laden van raketten in het laboratorium van
den vlieger Tiling een ernstige ontploffing
plaats gehad, waarbij het laboratorium ge
heel werd vernield. De uitvinder, zijn assis
tente en een monteur werden ernstig ge
wond naar het ziekenhuis overgebracht. De
toestand van beide eerstgenoemden is zeer
ernstig.
STABILISEERING VAN DOLLAR EN
POND OP 2 3 DER GOUDPARITEIT?
In -erband met de eerste formeele bespre
kingen in zake de oorlogsschulden tusschen
de Engelsche en Amerikaansche vertegen
wo:rdigers te Washington meldt het Wash
ington Journal of Commeree, dat de kwestie
der stabiliseering thans bij de onderhande
lingen op den voorgrond is getreden. Het
zou mogelijk zijn, dat het en de op twee
derden van hun vroegere goud-pariteit zul
kn worden gestabiliseerd.
HET HUIS VAN AFGEVAARDIGDEN
TEGEN DE ONAFHANKELIJJKHEID.
Het Huis van Afgevaardigden te Manilla
heeft met 58 tegen 22 stemmen de actie van
den Senaat tegen de onafhankelijk verklaring
van de Philippijnen goedgekeurd.
DE STAKING IN CALIFORNIE.
De eerste botsingen.
Voor het eerst sedert de staking in de Ca-
lifornische katoenindustrie, die reeds gerui-
men tijd duurt en waaraan ongeveer 10.000
arbeiders deelnemen, kwam het gisteren te
Arvin tot ernstige botsingen tusschen pos
tende stakers en werkwilligen, waarbij een
Mexicaansche staker werd gedood en ver
scheidene werkwilligen zoowel als stakers
werden gewond.
EERSTE HERFSTSTORMEN.
De eerste herfststormen zijn over Engeland
gegaan met een windsnelheid van 61 mijl per
uur, waardoor aanzienlijke schade werd aan
gericht o.a. door het omvallen van boomen.
telegraafpalen e.d. Alle luchtlijnen hebben
hun diensten gewoon kunnen volhouden, de
kustvaart moest echter het bedrijf siilleggen.
terwijl ook de vlootmanoeuvres heden niet
zijn doorgegaan.
„EUROPA ONTWAAK".
Fascistisch geluid.
De directeur der Tribuna en lid van den
grooten fascistischen raad, Forges Davan-
zati, schrijft onder den titel „Europa ont
waak" een hoofdaitike-, waarin hij verklaart,
dat men het heden en de toekomst van Euro
pa niet mag verbinden met de uitrusting met
zware kanonnen pantserwagens of eskaders
jachtvliegtuigen. De ontwapening, welke ook
de door de vredesverdragen geschapen onge
lijkheid moet corrigeeren, is ongetwijfeld het
Conflict RuslandJapan. (Dag.
Overzicht).
Socialistische demonstraties in
Weenen. (Buitenland).
Laboratorium in de lucht gevlogen
te Osnabrück (Buitenland).
Negen ledige spoorwagens ont
spoord te Susteren. Geen persoonlij
ke ongelukken. (Binnenland).
Tegen een chauffeur, die te Rot
terdam zijn vrouw doodschoot, zes
jaar geëischt (Rechtszaken).
In Amerika is een verkeersvlieg
tuig neergestort, de 8 inzittenden
werden op slag gedood. (Luchtvaart)
Zie verder eventueel Laatste Be
richten.
correcte feit, aldus Davanzati, waarop ook de
verzoeningspolitiek moet worden gebaseerd.
Europa heeft een scherp .nderzoek naar zij.i
geweten noodig. Indien men den verschrikke-
lijken achteruitgang van het aantal geboor
ten in de cul-tuurstaten van Europa en ook in
de Vereenigde Staten beziet en tegelijkertijd
leest, dat Japan met een nog ongekende
geboorte-coëfficiënt een jaarlijks accres van
meer dan 1 millioen aanwijst, dan komt men
tot de overtuiging, dat het een der tragische
zijden van de kortzichtigheid van West-
Europa is te meenen. dat rang en kracht der
staten in het heden en in de toekomst onher
roepelijk bepaald zouden kunnen worden
door een differentie in de bewapening met
zware artillerie of tanks oi bombardements
vliegtuigen.
Een zetter gehoord.
De pauze in de procesverhandeling van
gisteren inzake den brand in het Rijksdag
gebouw, welke zitting, zooals bekend, door
het Staatsgerechtshof gehouden is in het
Rijksdaggebouw te Berlijn, duurde zeer lang,
bijna een uur. Na de hervatting van de zit
ting wordt de zetter Thaler als getuige ge
hoord. Ook deze kwam op den avond van 27
Februari langs het parlementsgebouw en
schetst thans wat hij van den brand waar
nam. Hij kreeg den indruk, van tamelijk
grooten afstand, dat twee personen naast
den hoofdingang door een venster naar bin
nen klauterden. Getuige liep terug en riep
den agent, dien hij even te voren had inge
haald. Toen getuige terugkwam, was er reeds
een andere agent en een heer. Boven in het
gebouw brandde het toen reeds.
De president vraagt van af welke plaats
getuige de mannen naar binnen zag klim
men, en welk venster was ingeslagen. Vraagt
ook of zeker van twee personen sprake was.
Getuige houdt vol twee personen gezien te
hebben.
Toch twee personen?
De president vraagt getuige Thaler nog
maals met nadruk hoeveel personen hij in het
gebouw gezien heeft. Getuige verklaart den
indruk gehad te hebben, dat twee personen
met brandende fakkels door de zalen liepen.
Getuige gelooft niet dat het brandende
lapoen geweest kunnen zijn (die Van der
Lubbe volgens eigen verklaring achter zich
aan gesleept zou hebben) omdat dan het
vuurschijnsel niet zoo gelijkmatig en op ge
lijke hoogte geweest kon zijn.
Op een desbetreffende vraag verklaart ge
tuige ook nog dat er z.i. geen sprake geweest
kan zijn van slechts één persoon en diens
schaduw. Het waren twee verschillende per
sonen, die hij zag.
Getuige verklaart vervolgens, dat toen het
„Ueberfall-kommando" kwam, hij den in
specteur van politie hoorde zeggen: „het is
9.17".
Toen kwam dadelijk de brandweer. Ze ging
naar binnen en bluschte den brand. Daarna
ging ze weg en ook de omstanders gingen
toen heen. Bij de Siegessaule draaide ik mij
nog eens om, aldus getuige Thaler, en zag
een rooden gloed in den koepel. Ik liep terug
en riep de brandweer toe dat het nog brand
de.
Agent Buwert herkent getuige Thaler niet,
en geeft een verklaring van de mogelijke per
soonsverwisseling. Hij was weliswaar met
den getuige student Flöter naar het gebouw
gegaan om te zien wat er aan de hand was,
maar hij had dezen toen niet goed opgeno
men Bij het gebouw kwam hij samen met ge
tuige Thaler en dacht later dat deze man de
persoon was die hem gewaarschuwd had
Flöter was toen al naar huis gegaan.
Was die tweede man slechts een
schaduw?
Dan wordt wederom de vraag besproken
of Thaler misschien de schaduw van den
brandstichter voor een tweeden man heeft ge
houden. Ten slotte stelt de president voor Dij
avond een onderzoek in loco in te stellen. Dr.
Teichert, de verdediger van de Bulgaren,
verzoekt daarbij dan ook gebruik te maken
van een man met een fakkel ten einde een
eventueele spiegelbeeld-vorming op de mat
glazen ruiten te kunnen nagaan.
Wanneer even later beklaagde Dimitroff
weder niet ter zake doende vragen stelt en
verdachtmakingen uit, roept de president:
„Indien gij zoo voortgaat, zal ik niet meer
naar u luisteren".
Dimitroff: „In dit proces ben ik geen
schuldenaar, doch schuldeischer, dat wilde
ik even
President: „Ik ontneem u het woord".
Dimitroff: „Ik protesteer."
Verwarde antwoordetl
Dan wordt beklaagde Van der Lubbe weer
voor de rechters geleid om nadere verklarin
gen af te leggen in verband met de laatste
getuigen-verklaringen. Van der Lubbe zet
zijn oude politiek voort. Nu eens antwoord
hij met ja, dan weer met neen. Vaak blijft hij
zwi^en of eeeft verwarde antwoorden.
Dr. Seuffert. Van der Lubbe's verdediger,
vermaant beklaagde: „Gij staat, zooals wij
weten uit de brieven uwer verwanten, op het
standpunt „ik zal nooit mijn medeplichtigen
verraden en zal steeds ervoor zorgen dat zij
niet worden verraden." Wanneer gij werke
lijk gelooft dat den medebeklaagden onrecht
geschiedt, dan bestaat er voor u toch juist
aanleiding om duidelijk uwe meening te zeg
gen."
President: „Bent u dien avond alleen bin
nengeklommen?"
Van der Lubbe: „Ja".
President: „Hebt u den rijksdag alleen in
brand gestoken?"
Dimitroff roept: „Dat is onmogelijk, uitge
sloten, idioot!''
President: „Wees stil, ik ontneem u het
woord. Ik vraag u nog eens, Van der Lubbe,
heeft u den Rijksdag alleen in brand gesto
ken?"
Van der Lubbe: „Ja".
v. d. Lubbe weet niets meer.
Het O. M. „Wij hebben dit nogal eens ge
probeerd, maar ik wil desniettegenstaande u
nog eens vragen: „Hebben anderen de daad
voorbereid? Hebben anderen u geholpen?"
Van der Lubbe: „Dat kan ik niet zeggen".
Dimitroff: „Hij wil niet toegeven, dat hij
een werktuig geweest is."
Dr Sack: „Dimitroff is van meening, dat
V. d. Lubbe een misbruikt werktuig van an
deren is geweest. Dimitroff: „Juist". Ik
acht het mijn plicht, de rechters daarop te
wijzen, en geloof, dat de procureur-generaal
uit eigen beweging hier zal ingrijpen."
De volgende getuige Khul zegt op een
wandeling op den avond der brandstichting
een lichtschijnsel te hebben gezien in twee
vensters van het rijksdaggebouw. Hij snelde
naderbij, zag een gordijn branden en liep in
den looppas naar het gebouw der ingenieurs-
