DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Het Rijksdagbrandproces. SxiqzUlksch Omvzidit De Russische-Japansche wrijving. ^Buitenland No. 241 Donderdag 12 October 1933 135e Jaargang De Kussen verklaren opnieuw, dat de gepubliceerde documenten echt zijn daarbij wil Mantsjoekwo aan Rus land het goederenverkeer belemmeren JAPAN NEEMT EEN AFWACHTENDE HOUDING AAN. Waf vandaag de aandacht trekt,,. ALKMAARSCHB COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. irancr door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Na een langen tijd van schijnbare rust wordt er weer eens voor de zooveelste keer alarm geblazen in het Verre Oosten. En alle oogen zijn thans gericht op de actueele din gen, die aldaar thans gebeuren. Het geschil tusschen Rusland en Japan in zake den Oost-Chineeschen Spoorweg ■neemt voortdurend scherper vormen aan Reeds gedurende eenige maanden worden, zooals men weet, te Tokio onderhandelin gevoerd over den verkoop door Rusland van deze lijn, welker economische en strategische waarde aanzienlijk is gedaald, sinds Japan zich heeft meester gemaakt van geheel Mantsjoerije en daar den z.g. onafhanke- lijken staat Mandsjoekwo heeft ingeste' Daardoor is het lot van den spoorweg t geld, maar intusschen tracht Moskou ..et feitelijk reeds verloren object zoo duur mo gelijk te verkoopen. Den laatsten tijd is her haaldelijk van Japansche zijde door verschil lende middelen druk uitgeoefend om de on derhandelingen ,te bespoedigen, terwijl intus schen de noodige maatregelen werden voor- - bereid voor' de feitelijke inbezitneming van de lijn. Terwijl Sovjet-Rusland tot nog niet zoo heel lang geleden, mede in verband met zijn binnenlandsche sociale en economische moei lijkheden, een merkwaardig toegevende hou ding heeft aangenomen tegenover de Japan sche machtsusurpatie en de vele schendingen door Tokio van de Russische rechten en be langen in Noord-Mantsjoerije, is daarin vóór enkele weken vrij plotseling verandering ge komen. Een dag of tien geleden heeft Moskou zelfs in een vrij scherpe nota protest aange teekend tegen de Japansche machinaties en heeft daarbij onomwonden verklaard, dat het daarbij gaat om de verantwoordelijkheid van de Japansche regeering en dat Mandsjoekwo, hetwelk volgens het Japansche standpunt hier de aansprakelijkheid zou dragen, niets meer is dan een werktuig in handen van Ja pan. Bij die gelegenheid werd tevens van Russische zijde de bedreiging geuit, dat even tueel vertrouwelijke Japansche dokumenten zouden worden gepubliceerd, ten bewijze, dat men te doen heeft met een Japansch complot om Russische ambtenaren te Charbin te ar resteeren en om de hand te leggen op den Oosterspoorweg. Aan deze bedreiging heeft Moskou thans gevolg gegeven, aldus het Hbld De volledi ge tekst is gepubliceerd van vier documenten, welke Japansche rapporten zouden zijn, en die een uitgewerkt plan bevatten voor de ar restatie, van sovjetambtenaren van de spoor lijn als inleiding tot de inpaiming van deze zelf, z.g. dan door Mandsjoekwo, maar in werkelijkheid door Japan. Drie van deze documenten dragen de handteekening van den Japanschen gezant in Mandsjoekwo en zouden door dezen in den vorm van rapporten aan het ministerie van buitenlandsche zaken te Tokio zijn ge zonden Het vierde stuk zou geteekend zijn door den Japanschen consul-generaal iii Mandsjoekwo en door dezen toegezonden zijn aan den Japanschen gezant. Deze z.g. rapporten behelzen vele bijzonderheden over bijeenkomsten van hooge Japansche militaire en civiele ambtenaren in Mandsjoekwo, waar op de plannen zijn uitgewerkt. Zoo zou op een vergadering van 19 September te Char bin besloten zijn tot de arrestatie van zeven sovjetambtenaren, hetgeen dan ook geschied is De publicatie van de documenten heeft in Japan groote verontwaardiging gewekt Het leger (de doorslaggevende factor in de huidi ge Japansche politiek) verlangt, dat de mi nister van buitenlandsche zaken een scherp protest zal laten hooren en de volledige in trekking der beweringen zal eischen, alsmede de erkenning, dat de documenten valsch zijn Van Russiche zijde wordt in de pers geen blad voor den mond genomen. Zoo cons'a teert de officieele „Izwestia" o.adat de ge publiceerde documenten de annexionistische pohtie van Japan bevestigen ten aanzien van den T^sterspoorweg, schijnheilig gedekt door de legende van de onafhankelijkheid van Mantsjoekwo, doch voorgeschreven door To kio, ter plaatse uitgevoerd door Japansche politie en door Japansche ambtenaren, pro forma in dienst van Mandsjoekwo En ver der spreekt het blad van een gevaarlijk spel letje. dat door de Japansche regeering wordt geleid. Moskou laat het niet bij woorden alleen, maar heeft de Russische directeur-generaal van den Oosterspoorweg tegenorders doen geven tegen de bevelen van den Mandsjoe- kwoschen onderdirecteur, tegen welken maat regel thans door de autoriteiten van Mands joekwo (d.w.z. Japan) weer maatregelen worden voorbereid. Een en ander wijst erop, dat de kwestie van den Oosterspoorweg in een uiterst kritiek stadium is gekomen. Uit de houding, door Sovjet Rusland aan genomen, blijkt opnieuw, dat Moskou, het welk zich bewust ervan is in het Westen een krachtige rugdekking te hebben verkregen door de afsluiting der bekende reeks non agressiepacten, zich verder niet lijdelijk wil onderwerpen aan de Japansche anti-Russi sche politiek. Nochtans valt niet te ontken nen, en daarvoor is men te Moskou natuur lijk allerminst blind, dat. al moge zijn positie naar het Westen tengevolge van de wijziging der politieke constellatie in Europa ook aanmerkelijk versterkt ziin, Ruslands strate gische stelling in het Verre Oosten vrij be denkelijk is. Als verbindingslijn beschikt het slechts over een enkelen snoor weg (de groote transsiberische lijn), terwijl Japan binnen enkele dagen zijn gemobiliseerde troepen ten gevolge van de volkomen beheersching der zee, in Mantsjoerije kan werpen en concen trisch langs de genee'e kust kan aanvallen Gezien deze toestand, riist de vraag of de Russische regeering den wellicht nog andere pijlen op haar boog heeft waardoor zij zich in staat voelt een dergelijke afwijzende hou ding aan te nemen tegenover Japan Het is niet ondenkbaar, dat men zich te Moskou ge sterkt voelt door de groeiende bezorgdheid in de overige wereld over de gevaren, welke kunnen voortvloeien uit de noodzaak, welke voor Japan bestaat tengevolge van ziin ge weldige bevolkingstoeneming, om zich hoe dan ook ruimte te verschaffen voor de voe ding en de plaatsing van zijn (alrijke mil- lioenen. die niet kunnen bestaan binnen de cre^zen van het Japansche eilandenrijk De landen, die voor Japansche immigratie in aanmerking zo»den kunnen komen, zijn ge sloten. en intusschen wordt de overbevolking steeds groc'er Reeds thans is de jaarlijksche vermeerdering gestegen met ruim een mil- lioen. een cijfer, Wwelk al'cen door Rusland is overtroffen. Mantsjoerije komt niet voor een em'oratie van betepkenis in aanmerking, daar het k'imaat zich daatoe niet leent en de Japansche boer ook niet opkan tegen zijn Chi- neeschen confrater, die onder nog eenvou diger voorwaarden kan leven dan de Japan ners. Met het gevolg, dat overmatige indus trialisatie van Japan de eenige uitkomst biedt, hetgeen weer een groot gevaar op eco nomisch gebied in zich sluit voor de andere landen door het verlies van hun markten. De snel toenemende overbevolking en de economische gevolgen daarvan zijn derhalve de twee groote gevaren, we'ke de niet-Japan- sche wereld bedreigen en die te eeniger tijd een geweldige botsing vrijwel onvermijdelijk maken. Dat dit gevaar meer en meer wordt ingezien, blijkt o.a. wederom uit de Italiaan- sche waarschuwing waarin gewezen wordt op de geweldige jaarlijksche vermeerdering van de geboorten in Japan en waarbij Euro pa aangespoord wordt zich te bezinnen. Een voortdurend krachtiger aaneensluiting van degenen, die door deze gevaren uit het Oosten worden bedreigd, zou onder deze om standigheden een natfuurlüke reflex daarop zijn. Rusland is de mogendheid, waarmede de Japansche expansie het eerst in botsing dreigt te komen. Wordt deze tegenstander achteruitgedrongen en wordt diens positie in het Verre Oosten dientengevolge hopeloos verzwakt, dan wordt de stelling van Japan op het Aziatische continent overheerschend en zal het later des te moeiliiker blijken, aan deze Japansche machtspositie paal en perk te stellen Het feit van Japans vestiging in Noord-China vormt ongetwijfeld een element in de verbetering van de betrekkingen tus schen Moskou en Washington, welke den laatsten tiid in steeds grooter mate valt waar te nemen. Het schiint daarom niet buitenge sloten. dat Sovjet-Rusland bij het aannemen van een min of meer agressieve houding tegen de Japansche plannen tot definitieve inpa'ming van den Oosterspoorweg, zien laat leiden door de veronderstelling, dat e daarbü niet geïsoleerd staat. In afwachting van de ontvangst van uit voerige rapportf»n van den Japanschen am bassadeur te Moskou heeft he Japansche ministerie van buitenlandsche 2a en r.og niet definitief beslist welke houding Japan tegen over Sovjet-Rusland zal aannemen in ver band met de publicatie der door Japan be streden rapporten van den Japanschen am bassadeur Hashikari aan de regeering aan de regeering te Tokio. Van de zijde van het Japansche ministerie van buitenlandsche zaken wordt verklaard, dat men zich geen denkbeeld kan vormen van de bedoelingen der Sovjet-regeering. De toekomstige betrekkingen tusschen de Sovjet unie en Japan hangen geheel van de hou ding der Russen af. Afgezien van de kwestie der authenticiteit der documenten eischt de diplomatieke etiquette tusschen in vriend- schappeliike verhouding tot elkaar staande mogendheden, dat een regeering, die in het bezit komt van vertrouwelijke documenten van een andere regeering, "ezt andere regee ring hiervan op de hoogte zou stellen en de documenten zou toonen alvorens tot publi catie ervan over te gaan. De Scvjetregeering dacht hier echter niet aan en beweert bo vendien dat de documenten officieel en ver trouwelijk waren. De eenige mogelijkheid, die men in Japan achter de bedoelingen der So\'etregeering kan veronderstellen is, dat de Russen door publicatie dezer documenten de nationalistische sentimenten in Japan wil len bevorderen, teneinde in Rusland zelf hier van gebruik te kunnen maken voor tiet op wekken van bepaalde stemmingen jegens Japan. Naar uit Moskou wordt gemeld, verklaren Russische officieele instanties, in tegenstel ling met de verklaringen van Japansche zijde, dat de op 9 October gepubliceerde do cumenten betreffende den Chineeschen Oos- terspoorwegecht zijn. De Japansche regee ring kan derhalve niet eischen. dat Rusland deze documenten vervaischt noemt. De Mantsjoerijsche regeering heeft met hut oog op de Russische houding jegens Mant sjoekwo besloten het goederenverkeer met Rusland te belemmeren. Deze maatregel wordt noodzakelijk genoemd om de Sovjet- Unie „eindelijk te dwingen tegenover zijn buurstaten op de gepaste wijze op te treden" DRIEMOGENDHEDENBESPREKING. Een bespreking van vertegenwoordigers van Engeland, Amerika en Frankrijk, welke bijna twee uren heeft geduurd, heeft gister middag plaats gevonden op voorstel van Sir John Simon. Aan het onderhoud werd deel genomen van Engelsche zijde door Simon en Eden, namens de Fransche delegatie door Paul Boncour en Massigli en door de Ameri kanen Norman Davis, Wilson en Allen Dul- les. Direct na afloop der bijeenkomst begaf Simon zich naar den president der conferen tie, Henderson, ten einde deze rapport uit te brengen over het resultaat der besprekingen Van Engelsche officieele zijde wordt ver klaard, dat de algemeen toestand is bespro ken en algemeene principieele overeenstem ming is bereikt in zake het verbod van her bewapening door Duitschland. Van Amerikaansche zijde daarentegen wordt er de nadruk op gelegd, dat van een eensgezind front der drie mogendheden op geen enkele wijze kan worden gesproken, dal geen besluiten zijn genomen of verbintenis sen zijn aangegaan. In het middenpunt der bespreking zou veeleer hebben gestaan de kwestie op welke wijze de conferentie, welke op 16 October zal bijeenkomen, zal worden voortgezet. Gedacht zou zijn aan een vijfmogendhedenbespreking. Nadolny heeft besprekingen gevoerd met Henderson en Banesj, den algemeenen rap porteur der ontwapeningsconferentie. COMMUNISTISCHE BEDRHVIGHEID. In Duitschland. De Telegraphen Union meldt uit Mün- chen: Tot nu toe was het nog niet gelukt be halve de vervaardigers der illegale commu nistische pers te München ook den geestelij ken vervaardiger of redacteur op te sporen. In de laatste dagen nu werd een aantal func- tionnarissen der illegale K.P.D. te München die betrokken waren bij de vervaardiging en de uitgave van de „Neue Zeitung", opge spoord en gearresteerd. Onder hen bevind» zich ook de communistische redacteur Walter Haeblich. Deze functionnaris der K.P.D. was indertijd redacteur van het te München ver schenen communistische dagblad „Neue Zei tung" en was naar gebleken is ook de redac teur van de illegale Neue Zeitung. In verband met deze arrestaties is het ook gelukt de „redactie" der illegale „Neue ZU tung" op te sporen. Zij bevond zich, hoe on gelooflijk zulks ook moge klinken, in de lo- caliteiten van het priesterhuis (Priesterhuis- stichting St. Johann Nepomuk, Sendliner- strasse 63). In een voor oningewijden moei lijk vindbare pakhuisruimte was een geregel de communistische redactiekamer ingericht Daar werden in den loop der laatste maan den de manuscripten en matrijzen voor de vervaardiging van het communistische ophit sende geschrift vervaardigd. Behalve tal van matrijzen en afdrukken, konden ook de daar bij gebruikte schrijfmachines in beslag wor den genomen. Op welke wijze en onder welk voorwendsel de communisten er in geslaagd zijn hun illegale geschriften juist in dit huis te vervaai Jigen, moet nog worden opgehel derd. DOOR INSTORTEND PUIN BEDOLVEN. Twee oer=op»n Gedood. Twee personen te Augsburg in Duitsch land. die werkzaam waren in een kelder in het Lech-kwartier zijn door instortend puin bddolven. Zij konden slechts als lijken wor den geborgen. STAKING IN DE HAVEN VAN ANTWERPEN. De scheepsherstellers der Antwerpsche ha ven hebben tot de algemeene staking beslo ten na een groot referendum Vandaag gaat de staking in. Zij gaat om een loonsvermin dering met 5 pCt., waarmede de werklieden niet accoord gaan. Men verwacht het ingrij pen van de Belgische regeering. DE STORM IN BELGIE. De Belgische kust werd door een Duiten- gewoon hevigen storm geteisterd. Het getij had reeds den hoogsten stand bereikt twee uren voor normaal. Tevergeefs hebben de visscherslsoepen van Ostende getracht uit te varen. Slechts een schip is hierin geslaagd. Te Mechelen is een 23-jarige wielrijder, de brouwersknecht Louis Vandenbosch, gedood door een instortenden muur, die door den storm werd neergebeukt. Te Antwerpen in de Beukenlaan brak een zware populier middendoor. Een wielrijdster de 29-jarige Anna Meermans werd er door getroffen en op slag gedood. Te Bergen werd door een hevigen ruk wind, welke langs de ramen van het gerechts gebouw binnendrong de scheidingsmuur tus schen de zaal der getuigen en der beschul digden omver geblazen. Verschillende perso nen die zich in de zaal der getuigen bevon den, liepen hierbij verwondingen op. DRIEVOUDIGE MOORD TE STOCKHOLM. Gisteren werden in de woning van den taxi-ondernemer Blomquist te Stockholm zijn vrouw, zijn 8- en zijn 2-jarig dochtertje ver moord gevonden. Het onderzoek wees uit, dat Blomquist zelf de moordenaar is. Hij is met een van zijn auto's gevlucht en wordt door de politie vervolgd. Omtrent zijn motieven tast men in het duister aangezien het gezin altijd den indruk had gewekt van een zeer geluk kige samenleving. EEN OPZIENBARENDE ARRESTATIE. Malaparte. Een korte officieele mededeeling, dat de Italiaansche journalist Curzio Sickert, beter bekend onder zijn schuilnaam Malaparte, wegens „anti-fascistische uitingen in het bui tenland gearresteerd en in de Regina Coeli- gevangenis is opgesloten, heeft in journalis tieke kringen te Rome groot opzien gebaard. Sickert was kort geleden teruggekeerd van een verblijf in Londen als speciale correspon dent van de Corriere della Sera, voor welk blad hij een serie artikelen over Engeland schreef. Sickert is lid van de fascistische paTtij en werd steeds voor een*goed fascist aangezien. Hij is 3 jaar oud, heeft eenige duels gestre den en was een der bekendste figuren in Ita- liaansch litteraire kringen. DAPPERE BANKLOOPER. Een Spaansche banklooper die een bedrag ter waarde van 25.000 gulden naar zijn bank moest brengen, werd door drie bandie ten overvallen. Hij greep terstond zijn revolver, doch voor dat hij nog een schot had kunnen lossen, viel hij reeds door drie kogels getroffen gewond ter aarde. Op den grond ligende schoot hij echter zijn revolver op de bandieten leeg, en noodzaakte hen de vlucht te nemen, niettegenstaande hij zelf nog tweemaal getroffen werd. Toen een dokter toesnelde om den dapparen bankloo per te onderzoeken, overhandigde hij dezen het geld en gaf daarop den geest. SPANIE ERKENT DE NIEUWE CUBAANSCHE REGEERING. De ministerraad van Spanje heeft gisteren naar aanleiding van de Fiesta de la Raza de nieuwe Cubaansche regeering officieel te er kennen. Dit rassenfeest wordt in alle latijnsch? staten van Amerika gevierd ter herinnering aan de ontdekking van Amerika door Colum- bus op 12 October. STERRENREGEN VERWEKT PANIEK. Ernstige ramp verwacht. De sterrenregen van Maandagavond heeft, volgens Reuter, op verscheidene plaatsen in Portugal een paniek veroorzaakt Honderden vrouwen liepen te Lissabon barrevoets door de straten en verwachtten elk oogenblik een ernstige ramp. Ook te Oporto, waar het natuurverschijn sel den geheelen nacht voortduurde, brak onder de bevolking een paniek uit. De kerk- De Russi3che-Japansche wrijving. (Dag Overzicht). De storm in België. (Buitenland). De fascisten in Amerika noemen zch zilverhemden (Buitenland). De havenarbeiders te Antwerpen staken (Buitenland). Hoogere heffing op rundvleesch met ingang van a s. Maandag (Bin nenland). Groote veenbrand uitgebroken te Emmer-Erfscheidenveen; veel turf en vier woningen reeds verloren. (Binnenland). Ernstige brand op het Hofplein te Alkmaar. (Stad en omgeving). 60.000 kilo hooi met hooipers ver brand in der Wieringermeerpolder. (Provincie). De opgravingen te Egmond aan den Hoef Bij Lienden (Betuwe) twee Neder- landsche militaire vliegtuigen tegen elkaar gebotst en vernield; vier vliegeniers gedood. (Luchtvaart). Zie verder eventueel Laatste Be richten. klokken luidden en de priesters organiseerden processies, waarin een groot aantal personen met brandende kaarsen meeliepen. Hierdoor kwamen de gemoederen eenigszins tot rust Hedenavond onderzoek in loco. Na een pauze van ongeveer 2 uur werd de zitting van gisteren voortgezet In het verloop van de zitting inzake de brandstichting in het rijksdaggebouw te Ber lijn, door het Staatsgerechtshof aldaar gehou den, verzoekt dr. Sack na te gaan of het steeds wederkeerende antwoord van v. d. Lubbe: „dat kan ik niet zeggen", beteekenen moet: „dat wil ik niet zeggen". Van der Lub be geeft als hem dat gevraagd wordt, geen antwoord, waarop de president verklaart, dat hij zich van zulke pogingen om v. d. Lubbe aan het spreken te brengen niets meer voorstelt. De president deelt daarop mede, dat Don derdagavond om 8 uur een onderzoek ter plaatse van het rijksdaggebouw zal plaats vinden, om vast te stellen of één of twee per sonen binnengekomen zijn, of schaduwen zijn te zien, enz. De procureur-generaal vraagt den politie, beambte Buwert of hij het bevel van inspec teur Laiteit om groot alarm te melden heeft doorgegeven. Buwert antwoordt, dat hij dat niet heeft kunnen doen, omdat hij alleen op zijn post was. Trouwens de brandweer was er reeds twee tot drie minuten later. De commandant van de brandweer consta< teert, dat het eerste alarm om 9.15 werd ge geven en op 9.30 werd er voor de tiende maal gealarmeerd. Het bevel groot-alarm, werd door den betrokken politie-beambte waar schijnlijk aldus opgevat, dat hij meer alar meeren moest. Dr. Sack noemt het constateeren van het snelle alarmeeren bijzonder belangrijk, om dat de vroeger hoofdcommissaris van politie te Berlijn Grzesinski in Londen verklaard heeft, dat als het grofot alarm niet was bevo len, het dan moest zijn verboden. Grzesinski heeft er op gezinspeeld, dat hef groot-alarm geheel niet is gegeven. Ten slotte wordt dr. Lepsius als getuige gehoord. Deze heeft v. d. Lubbe op den dag na den brand gevraagd hoe hij het vuur had aangestoken. Van der Lubbe had hem uitvoe rig antwoord gegeven. Getuige had beklaag- de naar de reden van zijn daad gevraagd waarop van der Lubbe verklaarde, dat de geheele mataschappij vernietigd moest wor den. Volgens van der Lubbe zou de plenaire zit tingszaal in brand geraakt zijn doordat het vuur van de brandende gordijnen zich had uitgebreid. Na een korte beraadslaging wordt me le- gedeeld, dat Dimitroff heden aan het onder zoek ter plaatse niet zal deelnemen. Daarmede is de zitting beëindigd. Heden heeft geen zitting plaats, morgen worden de verhooren hervat. Aan hen, die in het bezit zijn van een radiotoestel, waar de Duitsche omroepsta- tions op kunnen worden ontvangen, deelen we mede, dat vrijwel iederen avond de gra- raophoonplaten, opgenomen tijdens het ver hoor van de verschillende getuigen, uitge zonden worden op nader aangegeven tijdstip pen. Men hoort dan, hoe v. d. Lubbe slechts over enkele woorden schijnt te beschikken. Het ja- en neen-zeggen van hem voert den boventoon, terwijl ter afwisseling flauw hoorbaar is: „Dat kan ik niet zeggen". Van tijd tot tijd worden deze platen door den omroeper aangekondigd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 1