DAGBLAD VOOR
ALKMAAR
EN OMSTREKEN
Amerika's contact met Rusland
J)xiQjcliiksch Omczicht
Buitenland
No. 250
Maandag 23 October 1933
135e Jaargang
Litwinol zal namens Rusland met
Roosevelt onderhandeten, zooge
naamd om belangrijke handelsrela
ties aan te knoopen.
Wat vandaag de
aandacht trekt,,
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franc door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/b. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeurs C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
OP REIS NAAR WASHINGTON.
Dat er binrlenkoi i iets zal gebeuren in het
Oosten, is zeker! Hetzij gustig, hetzij ongun
stig, maar komen zal er iets Voor de meest
raadselachtige dingen komen we thans te
staan. Wie had kunnen en durven voorspel
len, dat Amerika contact zou zoeken met Rus
land
En vandaag beleven we dan het merk
waardige feit, dat Litwinof, de Russische mi
nister van buitenlandsche zaken (of om goed
bolsjewieksch te spreken) de volkscommissa
ris der Sovjet-Unie, zal spoedig zijn koffers
pakken en de groote reis over den Oceaan
aanvaarden naar New-York en Washington.
Want president Roosevelt heeft aan Kaanin,
den voorzitter van het Centraal uitvoerend
comité en formeel den eersten man der Unie
al staat ook hij onder Stalin's bevelen, een
brief geschreven, waarin hij den Rus mede
deelt, dat hij zich gelukkig zou achten, als hij
een vertegenwoordiger der Sovjet-Unie mocht
ontvangen om persoonlijk met hem over alle
hangende Vraagstukken te spreken.
Uit het antwoord blijkt, dat Kalinin zijn
Amer/kaansche collega gaarne gelukkig wil
de maken en Litwinof als zijn vertegenwoor
diger Jiad aangewezen
Het heeft den Rus zeker geen moeite gekost
dat antwoord te geven. Want de mannen
van Moskou hunkerden naar goede betrekkin
gen met het groote Amerika En de laatste
maanden was hun verlangen er niet minder
op geworden. Japan begint de Sovjet-Unie in
het Verre Oosten steeds meer te bedreigen.
Daarom stak Moskou reeds heel Europa de
vriendschapsband toe met de stille belofte,
zich een beetje te matigen bij zijn propagan
da voor de wereldrevolutie. Als nu ook Ame
rika toegankelijk bleek
Dat waren Ruslands politieke motieven
En de economische drijfveeren waren niet
minder sterk. Er is dringende behoefte aan
geld, aan credieten in de Sowjet-Unie. De
Europeanen raken een beetje leeggepompt
Als nu Amerika over de brug kwam
Ommekeer in Amerika.
Amerika had groote bezwaren, heel groote
bezwaren. Nergens misschien was de anti-
bolsjewistische stemming zoo groot als in de
Ver. Staten. De Amerikaan heeft aan het
Tsaristisch Rusland geleend en geen cent van
zijn geld teruggezien. Hij heeft aan Kerenski
geleend en niets terugontvangen. Hij heeft
groote bezittingen gehad, machtige onderne
mingen op het grondgebied der Sovjet-Unie
en alles verbeurd zien verklaren. De commu
nistische heilsleer was den kapitalistischen
Amerikaan een dagelijksche ergernis. De
bolsjewistische strijd tegen den godsdienst
was den puriteinischen Amerikaan een gru
wel. En al wat zich in Amerika achter de
vaan van Labor schaarde, achtte zich ver
plicht de communisten fel te bestrijden.
Maar langzamerhand is er een wending
gekomen in Amerika. Zoolang men nog in
goeden doen was, had men Rusland niet noo-
dig. Toen de kentering kwam zocht men ech
ter nieuwe machten en kwam ook Rusland in
het gezichtveld. Nu de New Deal van Roose
velt ook al geen tooverwerk blijkt te kunnen
verrichten en de N.R A. leelijke teleurstellin
gen baart, wordt de neiging steeds sterker
om van alles te probeeren. Waarom dan ook
met Rusland niet?
En dan de toestand in het Verre Oosten.
Die maakt het voor den Amerikaan onmo-
gèlijk den Rus als potentieelen vijand te be
schouwen of hem te negeeren. Het zijn vooral
politieke redenen, die het Witte Huis tot een
nieuwe Russische politiek hebben genoopt.
Maar de openbare meening kan zóó snel niet
keeren. Dus doen Roosevelt en Huil voorzich
tig aan en zij pakken hun volk van zijn ge
voeligste zijde aan, de economische.
Is de Sovjet-Unie niet een prachtig nieuw
exploitatie-terrein? Op de economische we
reldconferentie had Litwinof den Amerika
nen gouden bergen beloofd.
Rechtspraak en diplomatie.
Als een geschenk der goden kwam voor
Roosevelts regeering in Juli het vonnis van
het gerechtshof te New-York, waarbij de
eisch van twee Russische emigranten werd
afgewezen, die geëischt hadden, dat de Ame-
rikaansche justitie beslag zou leggen op de
Russische petroleumproducten, aangezien
deze uit oliebronnen voortkwamen, die voor
de revolutie in 1917 in hun bezit waren ge
weest. Het gerechtshof wees dezen eisch af
met de motiveering, dat de huidige Russische
regeering sedert 1917 bestaat en ondanks het
feit der niet-erkenning door de Ver. Staten
een rechtspersoon in de Ver. Staten is gewor
den. Iedere regeering heeft het recht onder
danen te onteigenen, zonder in conflict te ko
men met buitenlandsche justitie, derhalve
wordt de eisch afgewezen, zoo Juidde de ar
gumentatie.
Toen begon, eerst voorzichtig, later drin
gender, de campagne in de pers voor herstel
der betrekkingen. Den 5den Augustus meldde
Reuter, dat president Roosevelt en de minis
ter van buitenlandsche zaken, Cordell Huil,
dien dag de buitenlandsche politiek der Ver.
Staten zouden bespreken, „met name het slui
ten van een handelsverdrag met Sovjet-Rus-
land en de diplomatieke erkenning der Sov
jet-Unie".
Over die erkenning is het toen stil geble
ven tot 20 September, toen men uit Washing
ton meldde, dat de Ver. Staten vermoedelijk
aan het einde van die jaar de Sovjet-regee
ring offiieel zouden erkennen.
Credieten.
Middelerwijl was de regeering begonnen
de Amerikaanshe burgers te steunen, die le
veranties wilden doen aan de Sovjet-Unie.
Het was eigenlijk al een de facto erkenning,
toen de Reconstruction Finance Corporation
5 millioen dollar cediet gaf aan de handels
delegatie der Sovjets (Amtorg Trading Cor
poration) om Amerikaansche katoen te koo-
pen. Wat was dit anders dan een Amerikaan
sche regeeringsleening aan de Sovjet-regee
ring?
Volgens latere berichten is de handelsver
tegenwoordiging der Sovjetregeering in staat
gesteld voor 70 millioen dollar katoen, me
taal en machines te koopen. Over een crediet
van 120 millioen dollar voor den aankoop
van koper en aluminium wordt onderhan
deld. Die credieten worden gegeven op gun
stige voorwaarden, veel gunstiger b.v. dan
de leening aan Duitschland indertijd. Men
neemt genoegen met een rente van 5 pCt. en
minder. Interest is bijzaak geworden, handel
is hoofdzaak. De Amerikaan voelt zich niet
meer in de eerste plaats geldschieter, doch ex
porteur.
Propaganda in eigen land.
Steeds intensiever werd de campagne. In
het Amerikaansche maandblad The Forum
(Septembernummer) verscheen een pleidooi
van David Ostrinsky onder het hoofd „een
klant, die 5 milliara waard is". De schrijver
achtte het mogelijk, dat Rusland een derge
lijk bedrag aan waren opnam en in 25 jaar
afbetaalde en hij rekende zijn landgenooten
precies voor hoe dat gaan moest.
Amerikaansche journalisten reisden naar
Rusland, keken daar eens rond en schreven
lange brieven naar huis, waarvan de quin-
tessence was, dat de bolsjewieken al meer
dan 10 jaar hun hoop op een wereldrevolutie
hebben prijsgegeven en dat Stalin ondanks
den hongersnood het volk volkomen de baas
is, zoodat de dollars in Rusland en de levens
beschouwing in Amerika volkomen veilig
zijn.
Het Witte Huis blijft voorzichtig. Het wil
geen binnenlandsche reactie op al te gefor-
ceerden marsch riskeeren. Het laat weten,
dat men de Sovjet-Unie nog niet de jure zal
erkennen. Maar wie twijfelt er nog aan, dat
ook dat na eenigen tijd geschieden zal?
Als Litwinof niet al te onhandig manoeu
vreert keert hij straks als een overwinnaar
naar Moskou terug.
HITLER'S LOF7ANG.
Duitschland wil Hechts rust om
te kunnen werken.
Gisteren heeft te Kehlheim een plechtige
bijeenkomst plaats gehad, waar Rijkskanse
lier Hitier o m. heeft gezegd:
De wereld heeft zich tengevolge van de
vijftien jaar lange treurige vertegenwoordi
ging der Duitsche levensbelangen aange
wend, het Duitsche volk niet juist te zien.
Zwakke regeering verwisselde men met het
Duitsche volk. Onveiligheid, halfheid en on-
gedecideerdheid schenen de kenteekenen van
dit ons volk te zijn Wij zijn ons er van be
wust, dat het niet gemakkelijk is, dit verkeer
de beeld weg te nemen. Het Duitsche volk is
niet krijgslustig. Integendeel, omdat het den
vrede lief heeft, strijdt het voor zijn be
staansrecht en komt het op voor de be
staansrecht van ons volk hebben geen reen n
om een oorlog te wenschen, om de eer oer
naties, de eer van zijn mannen en die zijnet
soldaten te herstellen. Ons doel is ons volk
weer gelukkig te make door het zijn dagelijk
sche brood te verzekeren. Een ontzaglnke
arbeid En de wereld moet ons met rust laten
Wij willen niets dan onze rust en onzen
vrede, om te kunnen werken. En de werela
moet weten, dat voor dezen arbeid de ge
heele natie aaneengesloten staat. Man voor
man en vrouw voor vrouw tot aan de jeugd
aan toe. Wij verklaren ondubbelzinnig tegen
over de wereld: Indien Gij ons op interna
tionale conferenties wilt zien, wanneer U
ons in Uw Volkenbond wilt hebben, dan
slechts wanneer Gij ons als volk erkent.
DE FRANSCHE KAMER.
Regeeringscrisis?
De voor Zondag verwachte beslissing over
de financieele voorstellen en daarmede over
het lot der regeering Daladier is verdaagd
tot vandaag. Gisteren zijn redevoeringen ge
houden door de rapporteurs der commissie
voor de financiën, den minister van finan
ciën en den minister voor de begrooting en
den woordvoerder der oppositie. De artikels-
gewijze lezing der voorstellen en de verkla
ring van Dadadier zullen pas heden aan de
orde komen.
Om drie uur is de Kamer bijeengekomen
De social sten kwamen even later in verband
met een fractievergadering. Om 7 uur is de
Kamer verdaagd.
ERNSTIG SPOORWEGONGELUK
BIJ SINAJA (ROEMENIE).
Vijf dooden, acht zwaargewonden.
In de nabijheid van Sinaja heeft zich een
ernstig spoorwegongeluk voorgedaan. Twee
locomotieven die achter een sreltrein gekop
peld waren geweest om oen trein over de
Predeal-pas te he.'pen duwen, kwamen op den
terugweg naar het station waar zij in depot
waren, in botsing met een petrc'eumtrein De
botsing was zoo hevig, dat beide machines
ontspoorden en van de helling naast de
spoorbaan omlaag stortten. Van den petro-
leumtrein explodeerde een benzine-tank-
wagen. Vijf speorwegempl yé's werden ge
dood en acht gewond.
WATERVLIEGTUIG BIT c^NSTANZA
NEERGESTORT.
Nabij Constanza is Zaterdaavond 'n Roe
meensch watervliegtuig, met vier officieren
bemand neergestort. Eén officieer kon door
te hulp geschoten motorbooten zwaar ge
wond worden gered. De drie anderen zijn bij
de ramp om het leven gekomen.
REDEVOERING VAN MUSSILINO.
Ook al over den vrede.
Ode Piazza Venez'a, waar 32000 fas
cisten uit Florence stonden aangetreden,
heeft Mussolini een redevoering uitgespro
ken, waarin hij o m. mededeelde, dat de
revolutietentoonstelling ook op 21 April niet
zou worden gesloten, maar een permanente
instelling zou blijven, waarheen de toe
komstige generaties een pelgrimstocht kon
den maken.
Vervolgens zette Mussolini de historische
superioriteit der fascistische beweging en de
originaliteit van de fascistische leer uiteen
Nog steeds zijn wij, aldus Mussolni, een be
weging en geen artij. De revolutie is niet ten
einde, aangezien zij een voortdurende ver
heffing van onzen geest en strijdlust vormt.
De eerste 11 jaar van het regiem waren de
tijd van den psychischen en volkschen op
bouw. Zal het ook de tijd van den vrede zijn?
Dat hangt niet alleen van ons af. Wij hebben
op de krachtigste, duidelijkste oprechtste
wijze gezegd, dat wij den vrede willen, maar
een vrede van eer en rechtvaardigheid voor
allen. De vrede met eer en rechtvaardigheid
is de Romeinsche vrede, die de eeuwen van
het im-erium heeft beheerscht en waarvan de
geweldige sporen om ons heen staan. Een
vrede in overeenstemming met het karakter
en het temperament van onze latijnscbe en
mediterrane psyche.
HET VIERMOGENDHEDENPACT.
De meening van „Observer".
De diplomatieke medewerker van de „Ob
server" schrijft over den huidigen diploma-
tieken toestand, dat Engeland. Frankrijk en
Amerika klaarblijkelijk besloten hebben, het
Viermogendhedenpact niet te gebruiken als
instrument ter vervanging van den Volken
bond voor vraagstukken, die veroorzaakt
worden door Duitschlands uittreden uit den
Volkenbond Het staat nog niet vast, of Ita
lië hiermede accoord gaat. De tactische be-
teekenis van deze overeenkomst is echter
duidelijk. Duitschland blijft reglementair
nog twee jaar lid van den Volkenbond en kan
te allen tijde weer deelnemen aan de ontwa
peningsbesprekingen en zijn uittreden uit den
Volkenbond intrekken. Frankrijk is van mee
ning dat de competentie van den Volkenbond
inzake kwesties, die tot nog toe op zijn ge
bied vielen, gehandhaafd dient te worden.
Dientengevolge zou men Vrijdag Lord Tyr-
rel, den Britsohen ambassadeur te Parijs,
hebben medegedeeld, dat Frankrijk geen
verdere stappen wil doen ten aanzien van de
ratificatie van het Viermogendhedenpact.
Het diplomatieke gevolg hiervan zou zijn, dat
Duitschland. indien het de ontwapeningsbe
sprekingen wi! hervatten, dit siechts zal kun
nen doen als lid van der. Volkenbond.
SIR JOHN SIMON OP DE FILM.
Na Lloyd George heeft thans ook de Brit-
sche minister van Buitenl. Zaken Sir John
Simon een korte toespraak gehouden voor de
geluidsfilm, die in een aantal Engelsche bios
copen in het week journaal draait. Sir John
Simon verklaart op het witte doek, dat het
plotseling vertrek van Duitschland uit Genève
weliswaar het werk der Ontwapeningsconfe
rentie in de war heef! gebracht doch dat het
werk voor de ontwapening zelf hierdoor niet
onderbroken wordi. Uit drie voorname over
wegingen heeft Engeland groot belang bij
deze kwestie, ten eerste omdat alle leden van
den Volkenbond hebben toegezegd, het moge
lijke te zullen doen om tot vermindering der
bewapening te komen; ten tweede omdat
Engeland zelf het voorbeeld heeft gegeven
en zijn vloot en luchtmacht tot een gevaarlijk
laagtepunt heeft vernrrderd, en ten derde om
dat men, wanneer de hoop op een ontwape
ningsovereenkomst werkelijk moet worden
opgegeven, voor een nieuwen bewapenings
wedstrijd staat, die schatten geld zal kosten
en de wereld geen garantie voor den vrede
geeft en elkeen zware lasten zal opleggen.
De Engelsche regeering zet daarom haar
werk voort met het volle vertrouwen, dat zij
daarbij den steun van haar landgenooten zal
hebben.
DREIGEND JAPAN.
De situatie, nu Amerika en
land elkaar zoeken, staat
optimisme toe.
Rus
geen
In een zitting van het Japansche kabinet,
welke twee uren heeft geduurd en waaraan
alle ministers hebben deelgenomen, werd de
overeenkomst der vijf ministers aangaande
de coördinatie der buitenlandsche politiek,
financieele politiek en de politiek der natio
nale verdediging nog eens uitvoerig bespro
ken en goedgekeurd.
In een communiqué wordt verklaard, dat
de Japansche regeering zal trachten haar
politiek langs diplomatieken weg en op de
basis van den vrede voort te zetten. Bij de
formuleering van het program der inter
nationale verdediging zal er zorg voor wor
den gedragen, dat vijandeliike bedreigingen
zullen worden afgeweerd, doch er zal daar
bij rekening worden gehouden met de natio
nale hulpbronnen.
Tijdens een interview, dat de Japansche
minister van Buitenlandsche Zaken. Sjirota,
aan een persvertegenwoordiger heeft toege
staan, verklaarde hij:
„Ik verneem, dat de Vereenigde Staten Lit-
winov naar Washington hebben uitgenoo-
digd, doch 't is twijfelachtig of de aanstaan
de besprekingen zullen leiden tot de erken
ning der Sovjet Unie door de Vereenigde
Staten. Het zal moeten blijken of het moge
lijk zal zijn voor den wereldkampioen van
het kapitalisme om samen te werken met het
eenige communistische land ter wereld. In
dien de handdruk mogelijk zal zijn, zal het
communisme een onschuldig ding blijken te
zijn.
Het groote vraagteeken?
De Amerikaansch-Russische toenadering
zal een groot vraagteeken zijn in de geschie
denis der menschheid. We zullen de verdere
ontwikkeling met belangstelling gade slaan
Indien iemand mocht denken, dat de her
nieuwde toenadering tusschen de beide lan
den bedoeld is om pressie uit te oefenen op
de oositie van Japan in het Verre Oosten,
dan is hij volkomen abuis".
Siirota Sprak voorts den wensch uit, dat
het hem gegeven zal zijn de verstandhouding
met de Sovjet Unie, de Vereenigde Staten en
China te bevorderen.
„Indien ik bij deze taak faal, zal ik mijn
belangrijkste werk in de huidige critieke
periode niet hebben vervuld. Het is niet
zeker, welke houding deze landen jegens
Japan zullen aannemen en evenmin is zeker
of Japan in staat zal zijn op goeden voet
met hen te blijven. De situatie staat geen
optimisme toe".
Volgens een Russisch bericht uit Washing
ton zouden de onderhandelingen over de er
kenning van Sovjet-Rusland door Amerika
in den loop van de eerstvolgende drie weken
beëndigd worden, zoodat begin EÏecember
deze erkenning door het Amerikaansche con
gres zou kunnen worden bekrachtigd.
Van Russische zijde wordt verklaard, dat
Rusland van Amerika reeds een aanbod van
100 millioen dollar voor goederencrediit
heeft gekregen.
In politieke kringen te Washington ver
wacht men op grond van een nog niet offi
cieel bericht diverse Russische opdrachten,
Te Apeldoorn een garage met
woonhuis en zes auto's verbrand.
(Binnenland.)
Clandestiene jeneverstokerijen
ontdekt in het Westland. (Binnen
land.)
Gevecht met inbrekers te Rotter
dam. (Binnenland.)
Jacht op zwarte regenjassen te
Rotterdam. (Binnenland.)
Zie verder eventueel Laatste Be
richten.
o.a. voor de levering van: spoorwegmate
riaal (400 millioen dollar); ruwe katoen (50
millioen); wollen stoffen en laken (30 mil
lioen); levend vee (20 millioen).
Een en ander zou gefinancierd worden
door de financieele reconstructie-organisatie
van particuliere banken.
De Sovjet-Unie verwacht van de Vereenig
de Staten 50 procent crediet met een termijn
van 5 jaar.
Opzienbarende berichten.
In Japan is groot opzien gebaard door
berichten in de Japansche pers omtrent
een besluit van de Engelsche regeering
tot uitbreiding van de luchtbasis te
Hongkong en verschillende andere
steunpunten. Van Japansche zij le
wordt verklaard, dat de Japansche
regeering, indien Engeland uitvoering
geeft aan zijn voornemen, zal moeten
antwoorden met nieuwe bewapening in
de lucht. De benoeming van bijzondere
luchtvaart-attaché's te Peking, Shang
hai, Kanton en Amoy zal de Japansche
regeering dwingen ook naar deze plaat
sen bijzondere waarnemers te zenden
om een overzicht van den toestand te
krijgen.
Japanners in Duitschland.
Officieel wordt een Japansch thans
gepubliceerd bericht van den Japan-
schen ambassadeur te Berlijn over zijn
onderhoud met den Duitschen rijksmi
nister van buitenlandsche zaken naar
aanleiding een molestatie van Japan
ners in Duitschland en van de discrimi-
neerende behandeling, die Japansche
schoolmeisjes op Dyitsche scholen on
dergingen evenals de joodsche en andere
gekleurde leerlingen. Von Neurath ver
zekerde den Japanschen ambassadeur,
dat de Japanners officieel in Duitsch-
lana niet beschouwd worden als kleur
lingen en ook niet vallen onder de „ras-
senwetgeving" waaronder o.a. huwelij
ken van Duitschers met joden of kleur
lingen strafbaar worden gesteld.
AANSLAG OP GEPANTSERDEN
TREIN.
Zestien dooden, 45 gewonden.
Bij Tsitsikar is een Japausch-Mandsjoe-
rijsche gepantserd* trein ontspoord, die ten
offer gevallen is aan een aanslafc van Chinee-
sche benden. Zestien soldaten zijn gedood en
45 min of meer ernstig gewond.
TWAALFDUIZEND COMMUNISTEN
IN HECHTENIS.
Volgens een mededeeling van het Japan
sche ministerie van binnenlandsche zaken
bevinden zich op het oogenblik 12.000 Ja
pansche communisten in arrest. Van vrij
lating is geen sprake. Verwacht wordt, dat
zij zullen worden geïsoleerd of verbannen.
REFERENDUM OVER DRANKWET.
Zaterdag werd op IJsland de volksstem
ming gehouden over het in het jaar 1912 in
gevoerde alcoholverbod De drooglegging
was op ieder gebied een mislukking gebleken.
Hoewel het resultaat der stemming nog niet
bekend is, verwacht men een overwinning
van de „natten".
200 WITTE MUIZEN NAAR BRAZILIË.
200 witte muizen zijn uit Marburg a. d.
Lahn naar Frankfort a. d. Main gebracht,
van waar zij per vliegtuig naar Friedrichs-
hafen zijn vervoerd, waar zij werden inge
laden aan boord van de Graf Zeppelin. Met
het luchtschip zijn de diertjes naar Rio de
Janeiro gezonden, waar geleerden proefne
mingen met de beestjes zullen nemen.
AARDBEVING OP HAWAÏ.
Het eiland Hawai is Zaterdag door een
aardbeving geteisterd, die volgens de tot
nog toe ontvangen weinige berichten de
hevigste is, die het eiland sedert 19_6 heeft
getroffen.
Nadere bijzonderheden omtrent de aange
richte schade ontbreken.