DAGBLAD VOOR
ALKMAAR
EN
OMSTREKEN.
Hit het JUulement
Dagelifósch Oueczkht
De Fransche buitenlandsche politiek.
Buitenland
Ho. 270
Woensdag 15 November 1933
135e Jaargang
Paul Boncour heeft gisteren gesproken over
de ontwapeningshwestie, de verhouding van
Frankrijk tot den Volkenbond en de toekomst
der Duitsch-Fransche betrekkingen.
Groote meerderheid voor Sarraut.
eenigen weg, welke zou kunnen lei
ZITTING VAN HET RIJKSKABINET
IN DUITSCHLAND.
Het verdere ver'ooo.
HET ENGETCCHE VIOOTBOUW-
PROGRAM.
Wat vandaag de
aandacht trekt
Verklaring van Thomas over
Ierland.
DE SPANNING IN OOSTENRIJK.
De activiteit der Nazi's word)
niets minder.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franc door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
pos**iro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Den Haag, 14 November 1933
De geheele vergadering der Tweede
Kamer van hedenmiddag is gewijd ge
weest aan replieken in verband met Ie
aigemeene beraadslagingen over de
Rijksbegrooting voor 1934 en ze ziju nog
niet ten einde gebracht. Morgen komen
nog meer leden in het vuur, waarna de
Regeering het antwoord niet schuldig
mag blijven. Wij meenen wel eemgszins
in den geest onzer lezers te handelen
door een behoorl'jke beknoptheid in acht
te nemen, zullen niettemin trachten be
langrijke punten daarbij niet onvermeld
te laten.
De rij der sprekers werd geopend door
den leider der R. K. fractie, prof. Aai-
berse. die op zijn gewone rustige, haast
t rustige wijze de Regeering op som
mige punten de les las. Zoo waarschuw
de bi, in het bijzonder naar aanleiding
van de jongste gebeurtenissen in
Luitsehlanj, voor het fascisme. Hij be
treurde het, dat de Regeering de instel
ling van een rijkskinderfonds afwijst,
maar als tijdelijk palliatief gaf hij in
overweging de reeds bestaande bedrijfs
fondsen ook voor de ongeorganiseerden
verplichtend te stellen. Wat aangaat de
verardering van „actie" in „agitatie"
ten aanzien van de houding der ambte
naren, spr hoopt er het beste van doch
het principieele onderscheid zal altijd
moeilijk zijn uit te maken Hij waar
schuwde, evenals de heer Fleskens. te
gen de handhaving der 20 opcenten op
de suiker.
De volgende spr., de heer Kersten
(stger) haalde zijn oude paarden weer
van stalverzet tegen de openbare leer
zalen, tegen de sociale verzekeringen en
tegen de drooglegging van de Zuider
zee, waarbij hij nu voegde zijn ergernis
over de afslachting van vee en de ver
nietiging van tuin- en landbouwproduc
ten.
De leider der s d a.p.-fractie, de heer
A'barda, hield vol, dat er kleine kentee-
kenen zijn van opleving, en 'nam daar
om de regeeringsmaatregelen tot steun
der bevolking slechts matig goed op
Hij was nög steeds overtuigd, da* men
best de crisislasten kon helpen bestrij
den door middel van een leening De
s d a p is wel bereid mee te doen aan
een Grondwetsherziening maar zij moet
in democratische richting gaan en
daarop bestaat onder de huidige om
standigheden geen kans. De spr kantte
zich in het bijzonder tegen den aan
drang van de heeren Schouten, Cierema
en ook tot zekere hoogte Joekes tot de
Regeering om haar gezag te doen gol
den Terwijl de Regeering met name De
fensie, krachtig te keer gaat tegen s d a p.
en het N.V.Vtreedt zij partijdi-, lijd
zaam op tegenover de fascistische be
weging Tegenover de partij van den
heer Mussert is zij vol tegemoetkoming
terwijl de NSB toch slechts eer. copie
is van de Nazi-beweging in Tuitschland.
Zij geeft er als het ware een rijksboter-
merk aan. De heer Albarda besloot rnet
een perocatie over de schoone toekomst,
welke voor het socialisme is weggelegd
De heer Lingbeek (herv -ger zette uit
een, dat Nederland ter wille vai zijn e-
houd protestantse!) diende bestuurd te
worden.
De heer Westerman (natherst ont
kende ret revolutionnair karakter van
nationalistische of fascistische organi
saties en zette vervolgens uiteen, aat^ de
Regeering op verkeerde wijze bezu'nigt:
zij moet het hakmes ter hand nemen
voor een radicaler methode van bezui
niging.
Als woordvoerder der antirevolution-
nairen betuigde de heer Schouten in
stemming met de rede van minister
Colijn. Alleen had hij geen vrede met de
zachtmoedige wijze, waarop de fascis
ten, die een macht in den staat willen
worden, worden behandeld. De heer
Schouten duidde het minister Oud
ee.nigszins ten kwade, dat hij bij de re
geling van de uitkeerinssen aan de ge
meenten niet meer individualiseerend
wilde te werk eaan Daardoor wordm
de gemeenten dia inderdaad in den
grootsten nood verkeeren, juist het
slechtst eeholpen Dat de heer Albarda
thans van geen grondwetsherziening
weten, omdat hij de houding der
w
vrijzinnig-democraten reactionnair
achtte, noemde hij ongemotiveeru voor-
a' nu er bij de sociaal-democraten een
zwenking valt waar te nemen Aan het
slot zijner rede heeft de spreker weer
een krachtig geluid doen hooren om de
regeering op het hart te drukken toch
vooral het gezag hoog te houden tegen
over de s.d a p ter bescherming van de
gemeente'iike autonomie
De heer Bierema (lib) ontkende
over den heer Albarda, dat hij er bij de
Regeering op aangedrongen had open
bare demonstraties in het algemeen
tegen te gaan Hij zette vervolgens uit
een, dat hij devaluatie niet zoo'n ge
vaarlijke methode vond als de Regee
ring Engeland heeft van zijn gewijzigde
monetaire politiek toch wel gunstige
gevolgen ondervonden .terwijl de hand
having van den gouden standaard voor
ons niet zonder gevaar is De Regeering
wil ni' de werkeloosheid bestrijden door
het ondernemen van nieuw? groote
werken. Dat is tot op zekere hoogte te
waardeeren, maar we geraken daarmede
niet uit onzen zorgvollen toestand, welke
hij nader uiteenzette. De houding der
Regeering tegenover de ambtenaren
aanvaaidde lij, maar hij meende zelfs,
dat het niet noodig was geweest het
woord „actie" door „agitatie" te ver
vangen. Intusschen begrijpt hij minder
goed het optreden der Regeering tegen
c'en „Dageraad" evenmin als e welwil
lende houding tegenover de combinatie-
Mussert
Nadat de heer van Houten (chr.-dem
weer eens zijn tl eorieën had d- er. hoo
ren, waarbij hii weder aandrong op een
uitkeering in eens aan de behoeftige
landarbeiders en klaagd over de cumu
latie. heeft de woordvoerder der vrijzin
nig-democraten. de heer Joekes, zich
zeer welwillend over het regeeringsbe-
leid uitgelaten. Bij deze gelegenheid
stelde hij in verband met de belecdigen-
de rede van den heer Roestam (heden
niet aanwezig), de vraag, of het niet
noodig zou zijn, dat er krachtiger werd
opgetreden tegen een dergelijke op
ruiende houding van een lid der Kamer
Naar aanleiding van de uitsluiting
van leden van het N. V. V. bij Defensie
wees de heer Joekes er op, dat zeer vele
aangeslotenen niet behooren tot de s.d.
a.p Maar nu men eenmaal zoove- gaat,
moet ook de hee- Mussert op de verbo
den lijst. Wanneer zulks .niet geschiedt,
krijgt men den indruk, dat invloedrijke
persoien hun bescherming aan die be
weging verleenen!
Nadat de heeren Vervoorn (plattel.)
en Sneevliet (rev.-soc.) hadden gespro
ken zonder iets anders te vertellen als
in eerste termijn, werd de vergadering
tot des avonds verdaagd Dan zullen al-
gemeene beschouwingen over het hoofd
stuk Defensie worden gehouden, terwijl
morgenmiddag de replieken, welke he
den /zijn begonnen, zullen worden voort
gezet. We zullen nog eenige sprekers
mogen aanhooren alvorens minister
Colijn weder aan het woord komt.
De Fransche Kamer heeft zich gisttren tot
laat in den nacht bezig gehouden met de
debatten over de buitenlandsche politiek.
Hierbij is vooral naar voren gekomen de rede
van den minister van buitenlandsche zaken
Paul Boncour. die daarin uitvoerig mede
deelde, wat zijn doel was: uiting te geven
aan zijn bezorgdheid over de internationale
gebeurtenissen van den laatsten tijd. Daarbij
had Paul Boncour speciaal op het oog den
tostand in Duitschland, waar de „nationale
revolutie" de Fransche toenaderingspolitiek
heeft vernietigd.
Van we'ken aard de verzekeringen ook zijn
aldus Paul Boncour welke aan de an
dere zijde van den Rijn in den zin van be
reidheid tot vrede zijn gegeven de con
ceptie, welke thans de Duitsche buitenland
sche politiek beheerscht, vooral de grenzen-
looze verheerlijking van het nationale ge
voel, schept gevaren, waartegen de nabuur
volken niets anders kunnen doen dan zich bij
tijds te beveiligen. Dat mag evenwel niet
verhinderen ieder tastbaar en nieuw voorstel,
dat mocht worden ingediend, te onderzoeken
De interoellaties aangaande de Duitsche
herbewapening besprekend, maakte Paul
Boncour eenige reserves nopens de door de
voVige sprekers genoemde-cijfers, doch hij
verklaarde, dat Duitschlard onbetwistbaar
zijn bewapening heeft bespoedigd. Het is dus
niet te verwonderen, wanneer de naburen
verontrust zijn. Paul Bonmur beantwoordde
vervolgens de vraag, wat Frankrijk met het
oog op dit feit heeft gedaan en wat het van
plan is te doen. In de eerste plaats schetste
hii de bemoeiingen van Frankrijk ter Ont
wapeningsconferentie en verklaarde hij. dat
men zich in Frankrijk bezwaard had gevoeld
wegens de Fransche bereidheid te ontwape
nen Wanneer men evenwel heelemaal geen
concessies heeft willen doen. zou men er niet
eerst naar toe hebben behoeven te gaan
Welke re^eering evenwel heeR zich kunnen
verzetten tegen het bijeenkomen der Ont
wapeningsconferentie. waarvan alle volkan
een nieuwe veiligheid verwachtten? De vei
ligheid vloeit voort uit de verhouding dei
krachten. Wanneer Duitschland bewapent,
wat zal er dan terecht komen van de marge
der superioriteit van Frankrijk? Wanneer
Frankrijk bewapent, zou Frankrijk ook moe
ten bewapenen en dat zou leiden tot een wed
loop in bewapening. Men heeft moeten kie
zen tusschen een polit'ek van geweld en een
politiek van samenwerking. Frankrijk heelt
gekozen, maar het wil, dat de samenwerking,
waaraan het zoo veel offers heeft gebracht,
niet slechts een leeg woord blijft.
De vrede moet door bepaalde garanties
verzekerd zijn. Artikel 213 (Investigatie-arti-
kei) van het verdrag van Versailles kan niet
het voordeel van een algemeene ontwape
ningsconventie vervangen. Paul Boncour
wees vervolgens op de moeilijkheden welke
een beroep op dit artikel zou teweeg brengerr
Hij verheelt zich niet. dat hii een derge 1
'oeroeo ondoelmatig acht. omdat de
meening der andere mogendheden rr
niet zou volgen oo dezen weg F ,J1
blijft door op te kómen voor de vo -
der ontwapeningsconferentie
overeenstemming der mogendheden. De
Fransche vertegenwoordigers hebben de in
stelling van controle geëischt a's voorwaar
de voor alle door Frankrijk toe te stane ont
wapèningsbepalingen. Men heeft critiek ge
oefend op' 't afzien van den eisch naar weder-
zijdsche steun. Indien evenwel de openbare
meening der wereld in feite rijn zou zijn ge
weest voor de organisatie van een interna
tionale strijdmacht in dienst van den Vol
kenbond dan zou men bezwaard zijn gebleven
voor zekere versagers, die zijn crediet hebben
geschokt. Frankrijk zou de grootste fout be
gaan door niet alles te doen, wat de veilig
heid door de ontwapeningsconferentie ga
randeert. Thans is de politiek der pacten van
belang, vooral het pact van Locarno dat ge
heel van kracht blijft evenals de daarmede
samenhangende garanties, welker effectivi
teit Paul Boncour in het bizonder onder
streepte. Paul Boncour herinnert er aan, da:
Engeland ter wille van de neutraliteit van
België in den oorlog is gegaan
In het verdere verloop verdedigde Paui
Boncour de overeenkomst der Vier mogend
heden tegen de verwijten door o.m. te wijzen
oo de verbetering der Italiaansch-Fransche
betrekkingen. Hij wees er op, dat Frankrijk
de beteekenis van het Donauprobleem erkent
en hij herinnerde aan het Fransche en Ita-
liaansche memoranda, die de elementen bt-
vatten voor een werkelijke oplossing. In over
eenstemming met Italië en Joego Slavie be
schouwt Frankrijk de onafhankelijkheid van
Oostenrijk een essentieel element voor de
balans in Midden-Eurooa. De verbetering
der betrekkingen met Rusland besprekend,
verklaarde de minister van buitenlandsche
zaken, dat alles in het werk wordt gesteld
om het met Rusland onderteekende pact uit te
breiden In dit verband sprak hij de hoop
uit dat de financieele en economische kwes
ties welke al zoo lang tusscheb beide landen
open zijn gebleven, spoedig zullen kunnen
worden geregeld De samenwerking zal even
wel direct tot uiting komen door het uitwis-
se'en van technische missies
Vervolgens verklaarde Paul Boncour de
bereidheid met Duitschland te onderhande-
^"Het slot van zijn redevoering was gewijd
aan de Saarkwestie. Tusschen Frankrijk en
Duitschland zal men zich moeten onderhou-
de over de Saarkwestie. Doch Frankrijk ge
voelt zich niet gerechtigd een conventie te
negeeren, welke een volk het recht geeft o,
zelfbestemming. Het Saargebied is afhanke-
S wn den Volkenbond. Wie kan maatrege
len nemen tegen zekere daden? De rege
ringscommissie en de Volkenbondsraad. De
rol dér Fransche regeering bestaat in de be
scherming harer staatsburgers, de beharti
ging hunner economische belangen en het is
de taak van Frankrijk de oprechtheid der
volksstemming te garandeeren.
De redevoering van Paul Boncour werd
met bijval begroet.
Ook Sarraut spreekt.
Na het gesprokene door Paul Boncour heb
ben verschillende afgevaardigden het woord
gevoerd, die deels pro-, deels anti-Boncour
waren, en daarna heeft de minister-president
Sarraut nog een lange rede gehouden, waar
in hij de Fransch-Duitsche kwestie besproken
heeft en daarmee bijval oogstte bij de socia
listen van de groep-Flandin Daarna werd
een motie ingediend door de radicaal-socialis
ten, die als volgt luidde:
De Kamer geeft uiting aan de vredelieven
de gevoelens van het land. Zij is trouw aan
de principes van den Volkenbond, die be
schouwd moet worden als hoeder van de vrij
heid en het recht. De Kamer streeft er naar
de vriendschappen van Frankrijk in stand te
houden en uit te breiden. Zij valt de verkla
ringen van de regeering bij en vertrouwt, dat
zij zonder haar waakzaamheid op te geven
een politiek zal volgen van internationale so
lidariteit, hetgeen er toe moet dienen, allen
volkeren gelijke veiligheid te waarborgen
door het verwerkelijken van een gecontroleer
de en gewaarborgde ontwapening.
Léon Blum verklaarde namens de socialis
ten, dat zijn partij vóór de regeering zou
stemmen.
Groote meerderheid voo Sarraut.
Op voorstel van Flandin werd over de ra
dicaal-socialistische motie in twee deelen ge
stemd.
Het eerste gedeelte van de motie tot en
met de verklaring betreffende het in stand
houden en uitbreiden van de vriendschappen
van Frankrijk werd aangenomen 545 tegen
11 stemmen.
Het tweede gedeelte vanaf het instem
men met de verklaringen der regeering tot
aan het einde werd,aangenomen met 395
tegen 194 stemmen.
De daarop volgende stemming over de ge
heele motie, waarop de regeering de kwestie
van vertrouwen had gesteld, gaf als resul
taat 394 tegen 144 stemmen met 70 onthou
dingen.
In de gister gehouden zitting van het rijks
kabinet bracht vice-kanselier v. Papen na
mens het kabinet hulde aan rijkskanselier
Hitier. Hij herinnerde aan den uitslag der
Zondag gehouden verkiezingen en verklaar
de, dat nog wel nooit in de geschiedenis de.
naties een staatsman zoo'n mate van geloof
en vertrouwen is geschonken. Het Duitsche
volk heeft daarmede te kennen gegeven, dat
het den zin der tiidvende heeft begrepen en
vastbesloten is den leider cp zijn weg te vol
gen. Uit histori. che perspectieven bes.houwd,
zal de 12 November een keerpunt in de
Duitsche geschiedenis zijn, omdat de nood
zakelijkheid van een vreedzame nieuwe orde
ning van Europa volgens de we* van recht
en gerechtigheid thans in een beslissend sta
dium is getreden
De wereld ziet thans tegenovei zich een
nafie. welke meer dan ooit vastbesloten is te
striiden voor haar recht en voor den vrede
en voor de web'aart van Europa.
Wij we*en, dat gii, miïnheer de rijkskanse
lier, het oude woord huldigt: „Nach dem
Ciege blnde 4en he'm fester" In dezen zin is
het kabinet gelukkig in dit uur te "m^en
werken voor Duitschland onder de leiding
van den generaal veHmaarschalk en van U
Hitler bedankte de >den van het kabinet en
daarenboven den ri'kspres'dent voor het ver
trouwen, waarbii hii verklaarde da de aller
zwaarste arbeid van 1W riikskabinet, de in-
ntiJilke vorminn van het "o'k zelf thans s
gelukt. De verdere werk?aambeden in het
binnenland en naar buiten kunnen thans ge
makkelijker en beter worden ter hand geno
men.
Vervolgens werd vice-kanselier v Papen
benoemd tot gevolmachtigde der riiksregee-
ring voor Saarkwesties. Voorts werden nog
eenige wetsontwerpen afgehandeld, o m be
tredende de schulden der gemeenten, de in
trekking van de belasting op bronwateren en
mousseerende wijnen
Omtrent het verdere verloop van de zitting
van het riikskabinet wordt nog medegedeeld,
dat het kabinet de kwestie behandeld heeft
van de dubbele inl orr=ten De desbetreffende
principes opgesteld door de ri'ksministeries
van arbeid en economische zaken werden
goedgekeurd. Verder werd een wet aangeno
men inzake priiskortingen, waardoor mis
standen uit den weg moeten worden geruimd
De ri'ksminister van justitie had drie wets
ontwerpen ter tafel gebracht, aangaande be
perking van eedaflegging hii strafprocessen,
opheffing van misbruiken hij adootatie en
maatregelen tegen gevaarliike gewoontemis
dadigers. Ten slotte nam het riikskabinet een
wetsontwerp aan inzake bescherming van
dieren, waarbii biizondere straffen voor vivi
sectie worden ingesteld.
Eenigszins gewijzigd.
De Engelsche regeering heeft, naar de mi
nister van marine, Sir Bolton Eyres gister
middag in het Lagerhuis mededeelde beslo
ten het Engelsche vlootbouwprogram voor
het jaar 1933 te herzien. Na zeer zorgvuldi
ge overwegingen en met groot leedwezen
heeft de regeering besloten twee kruisers van
een nieuw type van elk ongeveer 9000 ton
De Fransc-ie buitenlandsche poli
tiek. (Dag. Overzicht).
Nieuw ministerie in Roemenië.
(Buitenland.)
Het rijksdagbrand-proces (Bui
tenland.)
Kabinetsraad in Duitschland
(Buitenland.)
Geen nobelprijs voor den vrede.
(Kunst en Wetenschappen
Groote schilderijendiefstal in
Stockholm. (Kunst en Wetenschap
pen.)
Gaat Lindbergh in één ruk naar
Amerika terug? (Luchtvaart
Mussolini over de crisis (Buiten
land
Nieuwe bepalingen inzake radio
zendtijd en de controle te wachten.
(Binnenland
Roofoverval te Oss. (Binnenland.)
De regeering en de 1 Mei-viering
te Zaandam; geen officieele gelijk
stelling met een feestdag. (Binnen
land
Zie verder eventueel Laatste Be
richten.
met versterkte bewapening en een kruiser
van het Arethusatype van 5200 ton in het
program voor 1933 op te nemen.
Het oorspronkelijke program bevat een
kruiser van de Leander klasse van 7250 ton
en drie kruisers van het Arethusatype bewa
pend met geschut van 20 resp. 15 cM De
bouw der twee kruisers van ieder 9000 ton
blijft binnen het kader van het Londensche
vlootverdrag en brengt waarschijnlijk geen
verhooging der oorspronkelijke vastgestelde
kosten meuc. De Engelsche regeefing zal* er
evenwel ook verder naar streven door ge
meenschappelijke overeenkomsten zoowel wat
aantal der schepen van groote to.inage als
ook wat betreft de maximumtonnage der in
de toekomst te bouwen kruicers zooveel mo
gelijk te beperken.
In het Lagerhuis heeft de minister voor de
Dominions gisteren een verklaring afgelegd
over de houd ng der regeering van het Ver-
eenigd Koninkrijk nopens de recente ontwik
keling in den Ierschen Vrijstaat en in het bi
zonder met het oog op de drie wetsontwerpen
welke thans bij het Iersche parlement zijn in
gediend ter amendeering van de constitutie
van den Ierschen Vrijstaat. Thomas zeide:
Deze wetgeving is in belangrijke mate in
strijd met het verdrag van 1921 en heeft ten
doel Ierland verder los te maken van het
moederland De door de Valera gedane voor
stellen, dat Ierland zou worden gemaakt tot
een republiek met losse verbinding met Enge
land, is voor Engeland veelal onaannemelijk.
De werkzaamheid van de Valera zal tot re
sultaat hebben, dat Ierland de vérgaande
rechten zal verliezen, welke het geniet als
vrij lid van het Britsche gemeentebestuur.
Indien Ierland de opgelegde verantwoorde
lijkheid van de hand wijst, kan het "r-
wachten verder de toegestane privi te
mogen genieten. Thomas voegde hieraan toe,
dat het geschil Groot-Brittannie en Ierland
betreft en buiten de Dominions omgaat.
De .aatste maatregelen der regeering zijn
blijkbaar nog niet voldoende geweest om de
nat. soc. tot kalmte te dwingen. Zoo hebben
zij in Innsbrück op verschillende plaatsen
in de stad donderbussen geworpen, o.a. op
Jiet dak van het gebouw der politie, waar een
gat in het dak werd geslagen en verdere
schade werd aangericht. Bovendien werden
verscheidene ruiten vernield.
Als tegenmaatregel is thans voor Inns
brück en voor St. johann in Tirol een veror
dening uitgevaardigd, dat de in de plaats
bekende nat. soc. zich tusschen 13 en 22 uur
minstens 5 maal, dus ongeveer om de twee
uur bij de gendarmerie moeten melden.
Naar eerst thans bekend wordt hebben de
nat. soc. in Karnten des nachts in een aan
tal plaatsen de klokken geluid, zonder dat de
politie dit wist te verhinderen, toen de resu'
taten der verkiezingen in Duitschland beker
werden.
FORD HEEFT SUCCES.
Heropening fabrieken.
De Ford fabrieken hebben gisteren bun
reusachtig hoogovenbednjf heroj?end te Ri-
ver. De hoogovens zijn 18 maanden buiten
bedrijf geweest. De heropening van dit be
drijf beteekent tevens de in gebruikneming
van vier nevenbedrijven, die eveneens stil
hebben gelegen.
