DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Engelsche militaire luchtvaart
Uit hei JUicCement
T)xiqeUiksch 0veezicht
,3Buitmiand.
Donderdag 30 November 1933
Minister Londonderry spreekt in het Hooger-
huis over de bewapening in de lucht en ver
gelijkt de luchtmacht der verschillende landen.
GEEN WEDLOOP IN DE BEWAPENING.
Wat vandaag de
aandacht trekt
Ontvangen Nieuwe collectie
Italiaansche
Kunstnijverheid
Houtwaren en
Aardewerk.
Fa. v. d. Horst, Langestr. 21.
PRINS IN CONCENTRATIE
KAMP.
Wegens nazi-propaganda in
Oostenrijk.
GROOTE SPANNING IN
PRINCESS ANNE.
AARS CHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementspriis per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franc door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aao de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/b. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telef. 3, redactie 33.
No. 283
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
135e Jaargang
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Den Haag, 29 November 1933
De Begrooting van Sociale Zaken
heeft de stof van bespreking geleverd
voor de avondvergadering, welke gister
de Tweede Kamer tot 2 uur in den nacht
heeft gehouden. Zij is niet afgehandeld,
maar men is er toch een goed eind mede
opgeschoten, dank zij de omstandigheid,
dat er, behoudens een enkele opmerking
geen algemeene beschouwingen jijn ge
houden.
Uit dèn aard der zaak zijn er niet veel
nieuwe gezichtspunten te berde ge
bracht en wij behoeven onzen lezers wel
niet te verzekeren, dat Minister Slote-
maker de Bruine uiterst sober in zijn
beloften was, moest zijn.
Om slechts enkele punten te noemen:
wettelijke regeling van den arbeidstijd
bij den landbouw, o.a. door den heer
Hiemstra (s d a p.) voor de zooveelste
maal aanbevolen, is in deze zware tijden
iets onmogelijks. We zullen er dus het
volgend jaar weer een pleidooi voor
moeten aanhooren.
Dan de 40-urige arbeidsweek, door zeer
velen aangeprezen, is zeer terecht door
den heer Amelink (a r en anderen be
streden.
De verbindendverklaring van collec
tieve arbeidsovereenkomsten, door den
heer Loerakker (r.kden heer Kupers
(s.da.p.) enz. wenschelijk geheeten,
werd van verschillende zijden ontraden
en door minister Slotemaker de Bruine
als praktisch onuitvoerbaar afgewezen
Het Internationaal Arbeidsbureau te
Genève is door den heer Van Kempen
(lib.) onder de oogen gezien en hij heeft
zoowel de samenstelling van de Neder-
landsche delegatie als de werkwijze van
het bureau afgekeurd. Minister Slote
maker heeft het daartegenover in be
scherming genomen, uiteenzettend, dat
hfet bureau goed werk kan verrichten,
vooral nu de economische conferentie is
mislukt.
Naar aanleiding van opmerkingen van
tnej. Groeneweg (s.d a.p.) die onder meer
beweerde, dat er wel meisjes bereid zijn
om als dienstbode werkzaam te zijn,
maar dat zij door de wet moeten be
schermd worden, heeft de minister ge
zegd, dat hij er niets op tegen heeft, dat
vrouwelijke werkkrachten uit de fabrie
ken worden geweerd, maar over een wet
op dit punt zweeg hij terecht.
De minister heeft verder o.a. mede
gedeeld, dat er een wet op komst is
welke de Veiligheidswet van toepassing
verklaart op den landbouw. Aan een
wet op de 40-urige arbeidsweek denkt
hij niet, even weinig als aan een wet
v-elke een leeftijdsgrens voor den ar
beider aangeeft.
Het slot van den avond is gevormd
tloor uitvoerige beschouwingen over de
Arbeidsverzekering, waarbij de hepr
Kupers (s.d.a.p.) de vrijwillige verzeke
ring een mislukking heette, de heer Vos
(lib drong aan op vereenvoudiging van
de inrichting der verzekerings vetten,
de heer Zandt (st.ger.) de sociale verze
kering een aanfluiting heette en een
paar leden gesproken hebben over de
mogelijkheid om de fondsvorming, wel
ke thans grondslag uitmaakt van de
sociale verzekering, te vervangen door
het omslagstelsel.
Minister Slotemaker zal deze punten
in de vergadering van Donderdagavond
behandelen.
Een groot gedeelte van de vergadering
van hedenmiddag heeft de Tweede Ka
mer besteed aan de afdeeling Handel en
Nijverheid van de Begrooting 'an Eco
nomische Zaken. De spreekliefde was
buitengewoon. Hebben we niet misge-
teld, dan hebben wij moeten luisteren
naar vijftien sprekers, 11 voor dat mi-
i ister Verschuur aan het woord kwam.
Veel en velerlei is daarbij te berde ge
bracht, doch wij meenen onzen lezers
geen ondienst te bewijzen door ons in
hoofdzaak te bepalen tot wedergave van
wat de Minister in het midden heeft ge
bracht.
Minister Verschuur, een vlot en aan
genaam spreker, heeft in zijn re le de
opmerkingen van de leden, die hun hart
hadden ge'ucht, samengevat maar ai-
vorens in te gaan op de kritiek heeft hij
er den nadruk op gelegd, dat ook al er
kent de Regeering, dat erop velerlei ge
bied ernstige nood heerscht, welke in
superlatieven vorm onder zijn oogen
is gebracht, men wel moet bedenken,
dat ook de Rijksschatkist in nood ver
keert, waardoor menige wensch onver
vuld moet worden gelaten. Men fan nu
eenmaal niet verder springen dan de
polsstok lang is.
De nood in de veenbedrijven, door een
aantal sprekers uiteengezet ,is inderdaad
zee* hoog, maar de middelen om daar
aan op afdoende wijze tegemoet te
komen, ontbreken. De Minister erkende,
dat hij geen studie heeft .gemaakt van
de toestanden in de Veenkoloniën, maar
toch wilde hij vragen, of niet weieens
met te zwarte kleuren wordt geschil
derd Wil men ze helpen door in plaats
van steenkolen turf voor te schrijven,
dan verlieze men niet uit het oog, dat,
wanneer men een 240 000"\on steenkolen
minder in de industrie gebruikt en
daarvoor turf bestemt, dit de toene
ming der werkeloosheid in de mijn-
districten met 200 man beteekent. 5<u
wordt er aangeraden de dalgronden in
de veenstreken in exploitatie te bren
gen. Inderdaad een nuttig werk, maar
waarmede tientallen jaren gemoeid zijn,
terwijl het geld voor een dergelijk werk
op langen adem niet beschikbaar is en
men ten slotte niet weet, of het een ren-
tegevend werk zal zijn, daar de dal
gronden toch maar van middelmatige
hoedanigheid zijn.
De klachten over den toestand van de
textielnijverheid in Twente beaamde de
Minister van ganscher harte De oorzaak
van den calamiteuzen toestand is ech
ter te zoeken in de stagnatie van den
export naar Indië. Eerste eisch is het
dien te verbeteren en in Indië zou men
mischien in die richting pogingen kun
nen doen door contingenteering De zaak
is thans in onderzoek, en de Minister
hoopte later daaromtrent mededeelin-
gen te kunnen doen.
Ook de klompenmakers hebben reden
tot klagen, maar verbetering van den
export is z. i. het eenige middel om tot
betere toestanden te komen. Voor con
tingenteering gevoelde hij niet veel,
omdat we daarmede in de eerste plaats
België zouden treffen en dat is ook om
andere redenen niet gewenscht.
De nood van den Middenstand, door
vele sprekers behandeld, is indeidaad
zorgelijk. Daarvoor bestaan velerlei
oorzaken, o.a. de crisistoestand, waarin
heel de maatschappij verkeert. De heer
Hellenberg Hubar (r.k.) heeft er evenwel
niet ten onrechte op gewezen, dat ieder,
die er lust toe gevoelt zich in de gele
deren van den Middenstand kan scha
ren. Dat is inderdaad uit een maatschap
pelijk oogpunt niet gewenscht. Maar om
nu dien stand af te sluiten, een nume
rus clausus er voor in te voeren zou, hoe
aanlokkelijk ook, niet gewenscht zijn,
eerder gezegd, onmogelijk wezen. Men
kan wel om den aandrang wat giringer
te maken, de buitenlanders uitsiuiten,
maar oj den duur is een vestigingsver
bod toch niet door te voeren. Het denk
beeld, door den heer Van der Put (r.k.)
geopperd om een bedrijfsvergunning in
te voeren lachte hem ook niet aan. Dat
zou een soort van bedrijfsbelasting wor
den, welke op de consumenten zou wor
den verhaald. Wat betreft de klachten
o er de Warenhuizen, kwam de Minis
ter toch op voor de belangen der con
sumenten.
De klacht, dat de Regeering ni*t vol
doende contact met den Middenstand
zou zoeken wees hij af. Er worden van
regeeringswege allerlei middelen over
wogen. Over de bestrijding va het ca
deaustelsel is een rapport van den Nij-
verheidsraad in overweging. Maatrege
len daartegen zullen echter buiten de
mogelijke wijziging der Winkelsluitings
wet worden overwogen. Ten opzichte
van de klachten rakende de sigarenin-
dustrie, deelde de Minister mede, dat
zijn collega van Financiën overweegt
een maatregel, waardoor het onmogelijk
wordt gemaakt beneden den banderol-
lenprijs te verknopen.
De Rijnvaart wil de Regeering gaarne
steunen en wanneer onze vloot bij de be
vrachting in Duitschland wordt achter
gesteld, zal daartegen worden opgeko
men omdat dit in strijd zou zijn met de
Mannheimer acte. Maar de Minister
weigerde maatregelen tot o.a. door den
heer Dis (st.ger.) gewenschte verplichte
nacht- en Zondagsrust te nemen omdat
dit economische nadeelen met zich zou
brengen. Dergelijke belangen zijn slechts
door internationaal overleg te regelen.
Binnenkort is een voorstel tot wijzi
ging van de Winkelsluitingswet te vvach
ten, zoodat er geen noodzaak is om nu
op de kritiek nader in te gaan. Vandaag
of morgen zal bedoelde wijziging het
departement verlaten (naar den Raad
van State?) Tegenover de klachten be
treffende de evenredigevrachtverdee-
ling verklaarde hij, dat men een beetje
geduld moet oefenen. Er is voor onze
vrachtschippers eenige verlichting ge
komen en vooralsnog moet men daar
mede tevreden zijn.
Naar aanleiding van de klachten
de hooge inkomsten der Kamers v
Koophandel, verklaarde de Minister,
de basis van de nieuwe rege11
doet in de pr^ctijk en dat de fin|e.
waartoe die lichamen gerechtigd zijn,
werkelijk nogal bescheiden z J
Hierna kwam de afdeeling Landbouw
aan de orde. W ij hebben meer dan een
half dozijn leden hierover het woord
hooren voeren, doch toen wij bemerkten,
dat minister Verschuur niet voor mor
gen gelegenheid zou hebben de op- en
aanmerkingen te beantwoorden, meen
den we niet al te zeer aan onzen plicht
te kort te doen door huiswaarts te kee-
ren Morgen deelen we nadere t-.jzonder-
heden mede.
De Eerste Kamer heeft gisteravond en
hedenmorgen korte vergaderingen ge
houden tot afdoening van spoedeischen-
de wetsontwerpen. Daarbij heefi de Ka
mer heden een uurtje stilgestaan bij het
voorstel tot wijziging van de Bakkers
wet. De strekking dier wijziging is, dat
voortaan het aanvangsuur voor het be
drijf over het algemeen op 5 uur zal
worden gesteld, terwijl tot nog toe de
regel gold, dat het grootbedrijf om 5 en
het kleinbedrijf om 6 uur de dagtaak
mag aanvangen. Voor den heer Ter
Haar (e h.) was het een aanleiding om
van zijn liefde voor het versche kadetje
in de vroege morgenuren te pleiten Hij
meende, dat het mogelijk moest z'.n, dat
men des ochtend omstreeks half acht
aan de toonbank verseh klein brood kon
verkrijgen, terwijl dit nu niet voor tien
uur mogelijk is. Hij achtte dit onzinnig,
omdat het kleinbrood zeker reeds vroeg
te krijgen is, wanneer de arbeid om 5
uur een aanvang neemt. De heeren
Danz (s d.a.p.) en Hermans (s.d a.p) ver
klaarden zich tegen het regeeringsvoor-
ste,, omdat zij het een verslechting van
den toestand achtten. De heer De Bruyn
k.) was er ook tegen, beloofde niette
min er voor te zullen stemmen.
Minister Slotemaker de Bruine zette
tegenover den heer Ter Haar de on-
wenschelijkheid van den door hem be-
pleitert maatregel uiteen, omdat daar
mede de deur werd opengezet voor een
terugkeer tot den ouden toestand en
het bovendien onbillijk zou werken. Het
ontwerp is daarop aangenomen met de
sociaal democraten als tegenstemmers.
Woensdag a s. komt de Kamer weder
bijeen tot afdoening van wetsvoorstellen.
De Engelsche minister van luchtvaart,
Lord Lonuonderry, verklaarde gisteren in
het Hoogerhuis opnieuw, dat del regeer in g
besloten is, voort te gaan op den weg van ne
bevordering der ontwapening in de lucht.
Hij voegde er echter met nadruk aan toe, dat
de regeering de huidige inferioriteit der En
gelsche luchtmacht niet langer kon dulden.
De minister legde deze verklaring af in
verband met een vraag van Sutherland, die
inlichtingen verzocht over de sterkte der
luchtmacht in vergelijking met die der andere
Europeesche mogendheden. Londonderry zei-
de, dat het feit, dat de Engelsche regeering J
steeds gestreefd had naar luentontwapening,
voldoende bewees, dat zij het probleem van
vitale waarde achtte. De wedloop der bewa
pening is een politiek, die ten koste van alles
moet worden vermeden en te Genève heeft de
Engelsche regeering alle moeite gedaan om
het in die richting te drijven. Het is wellicht
waar, dat de ontwapeningsconferentie haar
taak had aangevat met een idealisme, dat in
de tegenwoordige wereldomstandighecfen on
vervulbaar is. Maar dat verdient geen afkeu
ring en het zou een ramp van de eerste
grootte zijn, wanneer geen overeenstemming
zou worden bereikt over een definitieve beper
king der bewapening tot een sterkte, die vol
doende is voor defensieve doeleinden en die
den machtigen aanvaller de noodige midde
len ontzegt. Na den oorlog was Engeland de
eerste luchtmogendheid ter wereld. Na den
wapenstilstand wordt het grootste deel van
de luchtvloot afgedankj, zoodat Engeland op
het oogenblik op de vijfde plaats komt Niet
alle landen hebben de sterkte van hun lucht
macht gepubliceerd, maar cijfers over Enge
land en Frankrijk staan ter beschikking. En
geland bezit ongeveer 850 vliegtuigen,
Frankrijk 1650. volgens beschikbare infor
maties is het cijfer voor Sovjet-Rusland tus-
schen 1000 en 1100, evenals voor Italië Het
is duidelijk, dat het Engelsche voorbeeld he-
laasmiet tot navolging heeft uitgelokt.
Deze weg kan dus niet langer worden ge
volgd en de Engelsche regeering moet, zij
het ook met tegenzin, 'n einde maken aan de
politiek van eenzijdige ontwapening, die bij
den tegenwoordigen ongelukkigen stand van
zaken klaarblijkelijk niet alleen nutteloos is,
maar zelfs gevaarlijk.
Dat wil niet zeggen, dat de regeering
thans een vólkomen andere politiek zal voe
ren, warjt in herhaalde verklaringen te
Genève heeft zij gezegd, dat zij de noodzake
lijkheid inziet van een standaard voor de
luchtbewapening. De oprechtheid van haar
verlangen om tot een effectieve ontwapening
te komen is overvloedig bewezen door de ern
stige bestudeering van het probleem. De re
geering heeft aangeboden tot elke stap over
te gaan ajs de andere moge. dheden hetzelfdp
zouden doen.. Zij is bereid geweest tol een
volledige afschaffing der luchtbewapening,
onder de eenige voorwaarde, dat er een
schema zou worden gemaakt voor de inter
nationale controle van de civiele luchtvaart,
waardoor de mogelijkheid van misbruik der
civiele luchtvaart tot militaire doeleinden zou
worden voorkomen.
Het- is thans gebleken, dat sommige mo
gendheden niet bereid waren op een derge
lijke maatregel in te gaan en men kan niet
ontkennen, dat er inderdaad groote prae
tisché moeilijkheden zijn bij een maatregel
van zoo wijde strekking. Maar het voortdu
ren van de tegenwoordige Enge'sche inferio
riteit kan niet worden gedu'd. Wanneer pari
teit niet kan worden tereikt door beperkingen
elders, moet het omgekeerde van het voorstel
volgen en zal geen k^uze overblijven dan een
aanvang te maken met aanbouw, terwijl men
intusschen voort zal moeten gaan, er naar te
streven, een internationale overeenkomst te
verkrijgen teneinde de pariteit vast te stellen
op het laagste niveau, waartoe de andere
landen hun toestemming zullen willen geven
Na nog gesproken te hebben over de pro
gramma's betreffende vergrooting van lucht
strijdkrachten in de Ver. Staten, Japan en
Rusland zeide Lord Londonderry, dat men
moet hopen, dat het mogelijk zal zijn, voor
de voornaamste luchtmogendheden een rege
ling te treffen, die noch een bedreiging voor
den wereldvrede vormt, noch een ondrage
lijke last beteekent. Engeland en het Britsche
rijk in zijn geheel moeten in de lucht bevei-
De Engelsche minister van lucht
vaart over de bewapening in de
lucht. (Dag Overzicht).
Drie mijnongelukken in het bui
tenland. (Buitenland
Aardverschuiving bij Napels.
(Buitenland
Hevige debatten in de Belgische
Kamer. (Buitenland
Te Hoelen (L.) wierp een moeder
haar dochter met een kerel kokend
water. (Binnenland
Brand aan boord van het motor
schip Indrapoera te Rotterdam.
(Binnenland.)
Inventarisatie van broedmachines
ter regeling van den hoender- en
eendenstapel. (Binnenland
Benoeming inspecteur gymnasia
en middelbaar onderwijs (o a. de
heer M. v. d Weyst te Alkmaar.)
(Kerk en School en Stad en Omge
ving.)
De dader van den overval U. Tege-
len veroordeeld tot 4 jaren gevan
genisstraf. (Rechtszaken
Zie verder eventueel Laatste Be
richten.
Uw pakjes worden St. Nic.avond op
den door U gewenschten tijd bezorgd
ligd worden, maar jen wedloop in luchtbewa
pening moet tot icderen prijs worden verme
den. De aandacht van de regeering is op het
oogenblik gevestigd op het doen van ge
schikte stappen om deze politiek te verwerke
lijken.
Een voorstel van Sutherland.
Na de rede van Londonderry nam de her
tog van Sutherland het woord en zeide, da;
vroeger het Kanaal en de zee de grenzen
van Engeland waren geweest, terwijl de
grens thans in de lucht ligt. ,.Als Londen
vernietigd wordt, wordt Engeland vernie
tigd'-. Sutherland stelde voor, dat iedere
groote Engelsche stad een eigen luchteskader
zou vormen voor verdtdigingsdoeleinden.
Fei. sterke En~elsche luchtvloot zou in de
Europeesche vredesconferenties het sterkste
argument zijn.
Lord Lloyd \mep of het waar is, dat
Amerika een post var. 3 millioen pond voor
de versterking var zi;n luchtvloot overweegt
en Rus'and in de eerstvolgende twee of drie
iaar de sterkste luchtmacht ter wereld gaat
bouwen.
Ook in het Lagerhuis luchtmacht-
pesorekken.
In het Lageruu:' i- de vraag gesteld, hoe
veel tijd Engeland noodig zou hebben om de
luchtvloot met tien eskaders te versterken. De
onderstaatssecretaris voor de Luchtvaart, Sir
Philip Sassoon, antwoordde, dat het moeiliik
is, hierop een nauwkeurig antwoord te geven.
Alles hangt van de omstandigheden af. Een
versterking zooaL hier genoemd zou in vier
jaar kunnen worden bereikt. Daarbij is ook
de aanleg van nieuwe vliegvelden en de op
leiding van vliegeniers noodig. In een nood
toestand zooals bij oorlog zon deze termijn
belangrijk kunnen worden verkerf.
BIIEENROEPING VAN DEN
RIJKSDAG OP 12 DECEMBER.
Wij vernemen van het bureau van den
Rijksdag, dat de nieuwgekozen E>uitsche
Rijksdag' tegen Dinsdag 12 December des
middags om drie uur is bijeengeroepen in
constitueerende zitting. Een bizondere agen
da is niet ingediend.
In deze zitting, welke gepresideerd zal
worden door den president van den Rijksdag,
Goering, zal de Rijksdag worden geconsti
tueerd. De zitting zal plaats vinden in de
Krollopera.
MIJNONGELUK BIJ AKEN.
18 mijnwerkers ingesloten.
Gisteravond, even voor 8 uur, gebeurde in
de mijn „Carolus Magnus" bij Aken een on
geluk, dat zich vrij ernstig liet aanzijen.
In een der grootste af deelingen van de
mijn, waar 70 mijnwerkers aan den arbeid
waren, had een breuk plaats, zoodat een ge
deelte der gang instortte. De breuk kondigde
zich aan door gertiisch en demijnwerkers,
die juist op hun Plaatsen waren gearriveerd,
vluchtten naar twee kanten.
Hef grootste aantal huner slaagde er in
zich in veiligheid te brengen, achttien man
echter liepen een zijgang in en hadden juist
het vaststaande gebergte bereikt, toen de
breuk met groot geweld geschiedde.
Gered
Het reddingswerk werd direct van ver
schillende kanten aangepakt. Vrij spoedig
wist men, dat de ingeslotenen alleen nog in
leven waren en na een uur koortsachtig wer
ken gelukte het de mijnwerkers te bevrijden
Volgens een bericht uit Klagenfurth zal
prins Bernhard von SachsenMeiningen,
die over enkel dagen een arrest van zes we
ken in het huis van bewaring van het Land
gericht te Klagenfurth zal hebben uitgezeten
hij was veroordeeld wegens propaganda
voor de nat.-soc. partij worden overge
bracht naar het concentratiekamp te Woel
lersdori. Volgens een ericht uit Innsbruck
zijn in Tirol tot dusverre 620 aanhangers der
nat.-soc. partij van hun Oostenrijksch staats
burgerschap vervallen verklaard.
De spanning in Princess Anne in Mar?
land, waar Dinsdag vier belhamels van een
lynchpartij gearresteerd zijn, is intusschen
nog toegenomen.
Een duizendtal inwoners van de stad dre
ven 300 negers de stad uit erf een ontzagge
lijke menschenmenigte belegert de plaatselijke
gevangenis, waar de belhamels na hun ver
hoor in Baltimore voor het afnemen van ver
dere verhooren zijn ondergebracht. Men
meent, dat de menigte de'gearresteerden met
geweld zal ti achten uit de gevangenis te be
vrijden.
De gearresteerden op vrije
voeten.
De plaatselijke politie van Princess Anne
in Maryland heeft de vier in verband met de
lynchpartij gearresteerden in vrijheid ge
steld, toen de voor de gevangenis samenge
schoolde menigte een steeds dreigender hou
ding aannam.
