DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
BxiQetii&sch Qv eczicht
De internationale v. d. Lubbe-commissie
^Buitenland
W. M. h. PELS ZOON
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
irancr door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTLEN
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
pos4*!ro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Woensdag 20 December 1933
Hoofdredacteur: Tj. N ADEMA.
Dit nummer bestaat uil drie bladen.
De eisch uii het Rijhsdaóproces behandeld
door de commissie van het voor-onderzoek
te Londen.
HET RAPPORT VAN BERGERIE.
VRIJSPRAAK VAN TORGLER
VERWACHT.
HET MONSTER VAN LOCH NESS.
MINISTER-PRESIDENT GOERING
SPREEKT.
Over het bolsjewistische gevaar.
DE UNIFICATIE VAN HET
LUCHTVAARTRECHT.
In Duitschland.
TEGEN SCHIJNHUWELIJKEN
IN DUITSCHLAND.
WAT MAG EN WAT NIET.
Bij gebruik aan swastika.
SMOKKELPROCES TE BREMEN.
OVERVAL OP EEN S,A"-MAN.
Op de Duitsche drens,
ER WORDT DRUKKER GETROUWD.
In het Hitler-rijk,
DER WEG ZURÜCK.
Het concentratiekamp loopt leed.
HET BRUSSELSCHE POL1TIE-
SCHANDAAL.
Wat vandaag de
aandacht trekt,..
TWEE NEDERLANDERS GEKWETST
Bij auto-ongeluk te Antwerpen.
HET FRANSCHE LEGER.
De dienstplichtige leeftijd.
DE FRANSCHE FINANCIEELE
VOORSTELLEN AANGENOMEN.
In den door de Kamer aanvaar'
den tekst.
No. 300
135e Jaaigcmg
Gisteren heeft in de Caxton Hall te Lon
den een korte zitting plaatsgehad van de in
ternationale comissie inzake den brand in
den Rijksdag. Daar de advocaat Pritt niet
tegenwoordig kon zijn, trad Branting als
voorzitter op.
De arbeid der commissie bestond voorname
lijk in een uitvoerig rapport van maêtre Ber-
gerie, als voorzitter van het in October te
Parijs door de commissie ingestelde perma
nente bureau.
Bergerie verklaarde zoo onpartijdig moge
lijk te willen vaststellen, wat uit het proces
te Leipzig gebleken is. Hij behandelde drie
vragen. In de eerste plaats of van der Lubbe
de daad alleen gepleegd heeft. Uit de ver
klaringen en verschillende complementaire
feiten is vast komen te staan, dat v. d. Lubbe
onmogelijk alleen geweest kan zijn. Voor
9.08 was nergens een spoor van brand; om
9.21 stond de zaal in lichter laaie. Andere
getuigen hebben nog vuurhaarden gezien om
9.24. In die 13 a 16 minuten zou van der
Lubbe 167 verschillende handelingen heb
ben moeten verrichten. Tot dit cijfer is men
gekomen door optelling van alles wat hij in
dien tijd gedaan zou hebben.
Van der Lubbe's lichamelijke onbekwaam
heid is in de acte van beschuldiging echter
toegegeven. Wanneer zijn toestand geduren
de het proces natuurlijk was, dan bepleit dit
nog meer zijn psychische onbekwaamheid
Wat de vragen van medeplichtigheid be
treit, deze drie luiden:
1. Er waren medeplichtigen, maar van
der Lubbe zwijgt om zijn leven te redden.
2. Er waren medeplichtigen, maar hij
noemt hen niet, omdat hij riet precies weet,
wie zij waren.
3. Van der Lubbe meent zelf dat hij alleen
gehandeld heeft, maar anderen die zijn plan
kenden, hebben door plaatsing der brand
stoffen een zoo grooten brand mogelijk ge
maakt.
De tweede vraag is die aangaande de me
deplichtigheid der communisten. Bergerie
verwijst hierbij voornamelijk naar het eerste
rapport der commissie. Uit het proces is ge
bleken dat van der Lubbe geen communist
was. De betrokken politiegetuige verklaarde
dat de op van der Lubbe gevonden lidmaat
schapskaart onleesbaar geweest was, maar
rood. Uit het onderzoek van de commissie
is gebleken, dat de lidmaatschapskaarten
voor de communistische partij in Nederland
en Duitschland zwart en blauw zijn Voorts
constateert Bergerie dat de documenten die
naar de nazi's beweerden in het Carl Lieb-
knechthuis gevonden waren en waarop de
verdenking tegen de communisten gegrond
vest was, og altijd niet zijn gepubliceerd, en
het gerechtshof ze ook niet heeft opge
vraagd.
De alibi's der Duitsche en Bulgaarsche
beklaagden, die de commissie in September
vastgesteld heeft, zijn te Leipzig bevestigd,
terwijl een telegram aan Dimitrof van 5 met
name genoemde Bulgaarsche ministers, poli
tieke tegenstanders van Dimitrof, verklaar
de dat deze mannen Dimitrof tot een daad
als deze volstrekt buiten staat achtten.
In het geheel zijn 150 getuigen gehoord
om te verklaren dat zij van der Lubbe of an
dere beklaagden tezamen gezien hebben; 50
daarvan zijn nazi's, en o.a. 12 kwamen uit
een concentratiekamp, waarheen zij weder
moesten terugkeeren. Uit zijn eigen practijk
voerde Bergerie den moord op Doumer aan.
Aanvankelijk beweerde men, dat de commu
nisten dezen vermoord hadden en de moor
denaar Gorgoelof met den communistischen
leider Cachin samen gezien was. Deze be
richten bleken later ten eenenmale onjuist,
echter hadden 50 menschen zich den dag na
den moord bij de politie aangemeld om on
der eede te verklaren dat zij Gorgoelof met
Cachin samen gezien hebben.
Wat betreft de vraag of de nazi's mede
plichtig zijn, wees Bergerie op de belang
rijke getuigenis van Adermann, den portier
van Goerings paleis, die eenige weken vóör
den brand stappen in den onderaardschen
gang had gehoord. Hij had toen de deur met
een draad verzegeld, en die draad den vol
genden dag gebroken gevonden. Zijn chef
had daar geen werk van gemaakt, en het ge
rechtshof is er evenmin in getreden.
In de tweede plaats had Goering beweerd,
dat Oberfohren dood was, voordat over het
memorandum gesproken was. Echter had de
Manchester Guardian het memorandum het
eerst weergegeven tegen het eind van April,
terwijl Oberfohren begin Mei vermoord
werd, dus met een tusschenruimte van onge
veer 10 dagen.
In de derde plaats kwam Bergerie tot het
getuigenis van den hoofdredacteur van de
Suddeutsche Sonntagspost. Toen deze in de
gevangenis te München zat, had een andere
gevangene, kapitein Roehrstein, hem verteld
dat hij hoofd van het rol-commando uit Kiel
geweest was, dat door Goesing belast was
met den moord op Oberfohren. Dit verklaar
de hij echter aan geen andere gevangene. Dit
feit is medegedeeld aan het hof te Leipzig,
maar dit heef Roehrstein niet als getuige op
geroepen.
Tenslotte voerde Bergerie twee nieuwe
overwegingen in de richting van medeweten
schap der nazi's aan.
Ten eerste de verklaring van een getuige
ten overstaan van he* Kopenhaagsche lid der
commissie. Uit het proces is gebleken dat
van der Lubbe op den dag van den brand
een postwissel geïnd had. Deze getuige heeft
van der Lubbe in het postkantoor daarmee
bezig gezien. Van der Lubbe had de groot
ste moeite om zich verstaanbaar te maken
en moest door iemand anders geholpen wor
den.
Na van der Lubbe het kantoor uit ko
mend, heeft de getuige dezen met een in na
zi-uniform gekleeden man zien weggaan
Ten tweede: den avond voor den brand is
van der Lubbe om niet verklaarde redenen
naar Henningsdorf gegaan, waar hij den
nacht op het politiebureau doorgebracht
heeft ingesteld naar wat met van der Lubbe
merking van van der Lubbe over dat bezoek
aan deze plaats buiten Berlijn, merkt Berge
rie op dat het Gerechtshof geen onderzoek
eheft ingesteld naar wat met van der Lubbe
op dat politiebureau verhande'd was. Na
voorlezing van dit betoog, waarin Bergerie
opzettelijk de politieke en juridische kwestie
onbesproken liet, werd medegedeeld dat de
commissie morgen, 5 uur, haar conclusies za;
mededeelen.
Maar daarna een nieuw proces.
De „Berliner Börsenzeitung" schrijft, dat
het na het pleidooi van dr. Sack boven allen
twijfel verheven is, dat Torgler vrijgespro
ken zal worden. Het blad oefent voorts scher
pe critiek op den procureur-generaal Werner
en zegt dat zijn requisitoir zwak was en dat
staat en regeering beter vertegenwoordigd
hadden moeten. Uit wat het blad verder me
dedeelt, blijkt, dat men een nieuw proces te
gen Torgler kan verwachten wegens hoog
verraad, natuurlijk buiten verband met de
brandstichting, zoodra het brandproces is
afgeloopen.
De correspondent van „Berlingske Tiden
de" te Berlijn, die hiervan melding maakt,
voegt er aan toe, dat hij herhaaldelijk uit
kringen in de omgeving van de staatspolitie
heeft vernomen dat er een proces zal worden
aanhangig gemaakt tegen den communisti
schen leider Thalmann en zijn partijgenooten.
Bij dit proces worden Torgler en de lange
reeks communisten en communistisch-gezin-
den betrokken, die te Berlijn of te Spandau
gevangen zitten, o.a. Ludwig Renn, Erich
Mühsam en Karl Ossietzky.
Dezelfde correspondent meldt dat Dimi-
troff een nieuw proces te wachten staat we
gens pasvervalsching en omdat hij geruimen
tijd onder een valschen naam in Duitschland
heeft vertoefd.
ken echtgenoot spoedig gevolgd wordt door
de echtscheiding. Het O.M. moet ingediende
klachten onderzoeken en de kwesties aanhan-
;ig maken bij den rechter vóór 26 Mei 1934.
Je uitslag van het vonnis wordt eventueel
aangeteekend op de geboorte-acte of huwe
lijks-acte. Wanneer een schijnhuwelijk ont
bonden is, kan die echtscheiding nietig ver
klaard worden. Dit kan echter eerst geschie
den, wanneer na diepgaand onderzoek geble
ken is, dat er geen onoverkomelijke bezwaren
bestaan tegen herstel van het huwelijk. On
der deze onoverkomelijke bezwaren worden
ook gerekend die van publiek belang. Zoo
kan het een bezwaar genoemd worden, dat
het huwelijk werd gesloten tusschen personen
van verschillend ras of van minderwaardige
afkomst in geestelijken of moreelen zin.
In 1915 reeds gezien door Duitsch
duikbootkapitein?
Naar aanleiding van de publieke belang
stelling in Engeland voor het geheimzinnige
zeemonsters dat in het Schotsche meer Loch
Ness in Inverness zou zijn waargenomen,
publiceert de „Deutsche Allgemeine Zeitung"
het verhaal van den in den oorlog bekenden
duikbootcommandant Freiherr von Forstner,
die indertijd het bevel voerde over de duik
boot „U. 28". Forstner schrijft o.a.:
„Op 30 Juli 1915 brachten wij met onze
„U. 28" in den Atlantischen Oceaan het En-
gelsche stoomschip „Iberian", metende 5223
bruto registerton met een kostbare lading
stukgoederen tot zinken. Het ongeveer 180
M. lange schip begon aan den achterkant
ssel te zinken en met den voorsteven bijna
loodrecht in de lucht zonk het op een plaats,
die eenige duizenden meters diep is. Het
schip was ongeveer 25 seconden geheel ver
dwenen toen wij op een diepte, die wij natuur
lijk niet konden vaststellen, een hevige ont
ploffing hoorden. Misschien was het schip
toen reeds duizend meter onder de water
oppervlakte. Kort daarop werd tegelijk met
eenige wrakstukken een reusachtig zee
monster hevig kronkelend en om zich heen
slaand twintig a dertig M. de lucht in ge
slingerd.
Op den commando-toren stonden op dat
oogenblik mijn beide officieren van de wacht
naast mij, alsmede de dienstdoende machi
nist, een stuurman en een roerganger. On
middellijk maakten wij elkaar op het zee
monster opmerkzaam; een poging om het te
fotografeeren mislukte omdat het dier na
tien a vijftien seconden weer in het water
verdwenen was.
Het verschijnsel was ongeveer 20 M. lang
en had eenigszins den vorm van een kroko
dil, twee vóór- en twee achterpooten met ste
vige zwemvliezen en een langen, naar voren
spits toeloopenden kop.
Minister-president Goering heeft het
Arbeitertum, het officieele orgaan Ier
NSBO en van het Duitsche arbeidsfront
een artikel ter beschikking gesteld,
waaraan wordt ontleend:
Het zou volkomen verkeerd zijn, wan
neer iemand thans op de gedachte lou
komen, dat het bolsjewisme vernietigd
is en men met burgerlijke rust en gela
tenheid de toekomst kan tegemoet zien.
Niets is verkeerder dan dit standpunt.
De slagvaardigheid der politie heeft in
samenwerking met SA en SS het
Marxisme beslissend verslagen. Het
Duitsche volk heeft erkend voor welken
afgrond het op het laatste oogenblik is
gered.
Het op 12 October 1929 te Warschau
onderteekende verdrag voor de unifica
tie der regeling van het internationale
luchtvaartverkeer is van Duitsche zijde
geratificeerd en treedt voor Duitschland
op 29 December a s. in werking. Het
wordt in het Reichgesetzblatte gepubli
ceerd.
Officieel onderzoek.
De Pruisische minister van binnenlandsche
zaken heeft een groot aantal aanwijzingen
afgekondigd ter handhaving van de wet te
gen misbruik bij huwelijkssluiting en aanne
ming van kinderen. Deze wet wil de na de
revolutie gesloten schijnhuwelijken en adop
ties treffen, die opzettelijk een vaster verhou
ding tusschen de betrokken personen buiten
sluiten. De betrokken ambtenaren van den
burgerlijken stand en de politie moeten hun
bekende gevallen rapporteeren. Een vermoe
den daarvan rijst wanneer een huwelijk tus
schen een adellijk persoon en een burgerhj
maakt, zonder dat zulks dienstvoor
schrift was. Zij wuifden hen nog langen
tijd na.
Opnieuw heeft het Pruisische departement
van binnenlandsche zaken een handleiding
gegeven bij de wet ter bescherming van na
tionale symbolen, waarbij in de eerste plaats
nogmaals aangedrongen wordt op scherper
toezicht op misbruik van het swastikateeken.
Deze handleiding somt 107 gevallen van ge
bruik van het swastikateeken op, waarvan er
76 verboden zijn. Toegestaan zijn versierin
gen met het swastikateeken en de zwart-wit-
roode kleur o.a. bij: speelkaarten, briefzegels,
boekenleggers, horloges en pendules, een
mondharmonica, merk „Heil Hitier!" en man
dolines met een swastika-teeken en zwart-
wit-roode linten.
Verboden zijn met deze versiering o.a
beurzen met het opschrift „Deutschland ist
erwacht!", dassen met swastika-patroon,
zeemleder met zwart-wit-rooden rand, bier
pullen en servies met de swastika, chocolade
swastika's, pendules met het portret van Hit-
Ier en Horst Wessel op de wijzerplaat, koffie
kannen met deze portretten, luchters in swas-
tikavorm en handdoeken met swastikarand.
Onder verdenking van smokkelarij en om-
kooping van ambtenaren stonden gisteren te
recht 6 aangeklaagden, onder wie 14 douane
beambten. Zij worden er van beschuldigd, ar
tikelen over de grens te hebben gebracht, die
aan douanerechten onderhevig zijn. Tegen
elf hunner werd in de rechtszaal een arresta
tiebevel uitgevaardigd.
De S.A.-man Seitz is met schotwonden ge
vonden in het portaal van een huis te Gel-
senkirchen. Zijn toestand is hoogst ernstig
De politie stelt een uitgebreid onderzoek in.
Van begin Augustus tot einde October wer
den in de 51 groote steden in Duitschland in
het geheel 20.000 of 32.6 pCt. meer huwelij
ken gesloten dan in de overeenkomstige
maanden verleden jaar (80.500 tegenover
60.800).
Voor den ingang van het concentra
tiekamp voor politieke gedetineerden te
Sonnenburg staan twee brandende
Kerstboomen. Ook hier bereidt men zich
voor op het feest van den vrede en van
de vreugde. Voor een groot deel der te
Sonnenburg onder dak gebrachte arres
tanten is thans het uur der vrijheid aan
gebroken.
De in vrijheid gestelden zijn in het
bizonder vaders van kinderrijke gezin
nen. De meesten hunner zullen, naar
men zegt, direct weer aan het werk
gaan.
Onder vroolijk gezang trokken de in
vrijheid gestelden naar het station Uit
den trein schudden zij de bewakers de
hand. Deze hadden den weg meege
Ook steekpenningen van verdachte
huizen?
In de zaak-Pauwels hebben gisteren geen
nieuwe arrestaties plaats gehad, aldus het
Hbld. Wel werd er te Molenbeek, een voor
stad van Brussel, een inspecteur van politie
in hechtenis genomen, die eveneens processen-
verbaal had laten verdwijnen, maar men ver
zekert dat dit geval geenerlei verband houdt
met de groote schandaalaffaire-Pauwels
Mag men de „Vingtième Siècle" gelooven,
dan is trouwens de zaak-Pauwels een onder
deel van een nog veel grooter politieschan-
daal. Verschillende commissarissen van d
Brusselsche politie zouden zich n.1. niet
alleen docr den benzinehandelaar Pauwe's
hebben laten stoppen, maar ook door bepaal
de gelegenheden van vermaak van verdacht
allooi, en zelfs zouden zij nauwe betrekkin
gen hebben onderhouden met de exploitanten
van beruchte huizen. Het blad weet mede te
deelen, dat er bij dit schandaal personen zijn
betrokken, die de publieke opinie tot dusver
boven alle twiifel verheven achtte. Er schij
nen dus, als de „Vingtième Siècle" het bij
het rechte eind heeft, nog groote verrassin
gen op til te zijn.
Feitelijk nieuws valt er overigens vandaag
over de zaak slechts weinig te melden.
Zoodra gisteren te Leuven bekend werd
dat de hoofdcommissaris, die in studenten
kringen wegens zijn draconisch optreden,
vooral jegens de Vlaamsche studenten, zeer
slecht staat aangeschreven, in hechtenis was
genomen, hebben de studenten een groote be
tooging op touw gezet, eerst voor het hoofd
bureau van politie, later voor het Huis van
Bewaring, waarin de heer Gilbert opgesloten
was. Hier brulden de vijf- a zeshonderd stu
denten een spreekkoor: „Weg met Gilbert!",
en de politie, die de straten rondom de ge
vangenis wilde ontruimen, stond machteloos.
Eerst nadat er marechaussée ter versterking
waren aangekomen, slaagde men er na eeni
ge charges met de gummiknuppels in, de be-
toogers te verdrijven. Dezen trokken daarop
zingend door de stad. Onderweg hielden zij
alle auto's aan, en gaven den chauffeurs den
raad, hun benzinevoorraad op het hoofd
bureau van de politie te gaan aanvullen.
Eerst tegen middernacht keerde de rust in de
stad weer. Verschillende studenten werden
in den loop van den avond in hechtenis ge
nomen
Te Brussel heeft men gisteren de beide
z nen van Pauwels in voorloopige vrijheid
:steld. Zij hadden verklaard, dat de firma
weliswaar op hun naam stond, maar dat zii
De Internationale v. d. Lubbe
commissie. (Dag. Overzicht).
De Fransche finencieële voorstel
len aangenomen door de Kamer.
(Buitenland).
Wordt Torgler vrijgesproken?
(Buitenland).
Nieuwe schandaal-affaires in Bel
gië. (Buitenland).
Koperen ambtsjubilé van den
burgemeester van Amsterdam. (Bin
nenland.)
Zeer snelle vlucht van de Peli
kaan. (Luchtvaart).
Een diamantmakelaar uit Naarden
voortvluchtig met meer dan een ton
aan diamanten. (Binnenland).
De dubbele moordzaak te Nuth
voor het gerechtshof te Den Bosch
behandeld. Uitspraak 12 jaar (de
rechtbank legde 15 jaar op). (Rechts
zaken).
Zie verder eventueel Laatste Be
richten.
COGNAC, per fl. v.a. f 2.50
ADVOCAAT, - 1.60
FIJNE LIKEUREN, - 2.15
BORDEAUX, - 0.95
R. EN W. PORT- 1.05
KOORSTRAAT 49-51. TEL. 207.
„KWALlT.EIi' WINT ALTIJD
er niets in te vertellen hadden. Vader was de
baas en regelde alles op eigen houtje. Het
personeel van de firma bevestigde, dat de
beide zoons inderdaad slechts een onderge
schikte rol speelden en dat de oude heer de
eigenlijke chef was.
Op den grooten weg te Wustwezel nabij
Antwerpen is een auto ten gevolge van d*_r,
ijzel geslipt en terecht gekomen tegen een
boom. In de wagen waren gezeten twee Ne
derlanders, A. Quaem en D. Hogerwerf, bei
den wonende Ketelweg te Vlaardingen.
Quaem werd met 'n schedelbreuk opgeno
men. Zijn toestand is hopeioos. De andere in
zittende werd aan hoofd en beenen gewond.
Beiden werden naar het ziekenhuis vervoerd.
De Fransche Kamer heeft gisteren een
wetsontwerp behandeld, dat beoogt den
dienstplichtigen leeftijd der recruten met
vier maanden te verhoogen, om hierdoor het
tekort aan te vullen, dat het gevolg is van
het geringe aantal geboorten tijdens de oor
logsjaren, welke zich in de jaren 1934 tot
1938 zal deen gevoelen. Als alternatief staat
de wederinvoering van den tweejarigen
diensttijd.
Daladier, de minister van oorlog, zeide,
dat het leger door deze wet niet zal verzwakt
worden, omdat het tekort zal worden aange
vuld door de in dienst neming van beroeps
soldaten. De voorzitter van de legercommis-
sie der Kamer, kolonel Fabry, verklaarde dat
wanneer het ontwerp niet zou worden aan
genomen de lichting 1936 in plaats van
250.000 man slechts 116.000 man zou tellen.
Hij zelf is meer voor een goed geoutilleerd
leger.
Ten aanzien van den internationalen toe
stand moet men zich afvragen of de voorge
stelde maatregelen vo'doende zijn.
Men heeft reeds uit de grensgarnizoenen
troepen teruggenomen om de garnizoenen in
het achterland aan te vullen Frankrijk is in
staat zijn veiligheid te waarborgen en het
beschikt over 470000 soldaten, waarbij ko
men 500.000 reservisten. De debatten eindig
den met een overwinning der regeering. Het
voorstel werd aangenomen met 449 tegen 147
stemmen. De vertrouwenskwestie is niet g«
steld.
De Fransche staat heeft gister de beraad
slagingen over het financieele programma
voortgezet en de beide veelomstreden artike
len 6 en 12 aangenomen in den door de Ka
mer aanvaarden vorm.
Een radicaal-socialistisch senator stelde
voor, art. 6 aan te nemen in denzelfden tekst,
waarin het artikel door de Kamer was goed
gekeurd. De regeering sloot zich hierbij aan
en stelde de kwestie van vertrouwen, waarna
art. 6 werd aangenomen met 201 tegen 58
stemmen.
Art. 12 werd aangenomen bij hand-opste
ken. De senaat werd verdaagd tot Woensdag.