t Jiidschcifien Ome 'Koloniën £ucfUuaact Jietk School JCiutst en Wetenschap Romeinsche brieven. kost niet veel tijd. Veilig rijden is „de moeite waard": 5 minuten tijdverlies kan het be houd van Uw leven zijn I Neemt steeds: ONGEVAL BIJ LANDING VAN DE VALK. DE POSTVLUCHTEN OP INDIE. DUIZEND GULDEN VOOR DE MANNEN VAN DE PELIKAAN. DE PELIKAAN IN BANDOENG. BELGISCH VLIEGTUIG VERONGELUKT. INKRIMPING VEESTAPEL. Door de crisis-rundvee-centrale zal ge legenheid worden geboden aan haar te leve ren drachtig rundvee in alle soorten en kwa liteiten (uitgezonderd zullen worden dier'* van welke moet worden aangenomen, dat zij langer dan 7 maanden of korter dan vier maanden drachtig zijn) te Alkmaar 8 Januari van 8 tot 10 v.m.; Purmerend Dins dag 9 Januari van 8 tot 10 uur; Hoorn Za terdag 13 Januari van 9 tot 11 uur. GEZANT TE PRAAG. Naar wij vernemen, is thans bij K. B. van 21 December de heer H. W. G. M. ridder Huvssen van Kattendijke benoemd tot gezant te Praag. AANKLACHT INGETROKKEN. Dezer dagen is gemeld, dat tegen den diamantmakelaar B uit Naarden een aan klacht wegens verduistering tot een bedrag van j 30000 was ingediend. Zooals reeds ge meld, verkeerde de betrokken makelaar in overspannen toestand. De firma Natkiel te Amsterdam, die zaken met den diamantma- kelar deed, diende in verband met deze zaak een aanklacht in. Het is thans geleken, dat de aanklacht rp een misverstand berust en de firma Natkiel heeft haar dan ook heden ingetrokken. NOTARIS IN VOORLOOPIGE HECHTENIS. Naar wij vernemen is de weger» fraude gearresteerde notaris te Den Haag M. J. F F. P. hedenmorgen voor den rechter-commis- saris voorgeleid en na verhoor in voorloopig arrest gesteld in het huis van bewaring. PRINS HENDRIK BESCHERMHEER VAN DE PRIMAVERA. De prins heeft het beschermheerschap aan vaard van de in het begin van 1934 te hou den Primavera-tentoonstelling te Rotterdam in verband met het feit, dat deze tentoonstel ling een internationaal karakter zal dragen. BENAMING NIEUWE KRUISER. De koningin heeft bepaald, dat aan den derden kruiser, welke op de werf Wilton Feyenoord gebouwd wordt, den naam De Ruyter zal worden gegeven. In verband daar mede is tegelijk bepaald, dat de torpedoboot- jager, welke thans den naam van de Ruyter draagt, verdoopt zal worden in „Van Genat". LOONSVERLAGING VOOR HET SPOORWEGPERSONEEL. De minister van waterstaat heeft aan de directie der Nederlandsche Spoorwegen mee gedeeld, dat hij met het oog op den naderen den datum van 1 Januari 1934 spoedshalve aan de Koningin een ontwerp-besluit ter be krachtiging heeft voorgelegd, waarbij de da tum van herziening van het reglement dienst- voorwaarden nader wordt uitgesteld tot 1 Maart 1934. De directie heeft in verband hiermee den personeelsraad uitgenoodigd tot een bespre king op 28 dezer over een loonsverlaging. jj TEGEN HET CADEAUSTELSEL. Door het toetreden van den Nederl. bond van horlogemakers, den Nederl. Bakkersbond, den Nederl. Kruideniers- bond, den Feder. bond van winkeliers- organisatiën in het kolonialewarenvak (Febowiko) en de Vereeniging van Til- burgsche fabrikanten van wollen stof fen tot het Nationaal comité tot beteu geling van het cadeaustelsel is het aan tal daarbij aangesloten organisaties en instellingen op handels- en nijverheids- gebied gestegen tot 145. DE INVOER VAN SCHOEISEL EN LEESTKLAAR SCHOENWERK. De minister van oeconomische zaken heeft de hoeveelheid, waarvoor alsnog bij den invoer van schoeisel en leest- klaar schoenwerk toewijzing zal ge schieden, vastgesteld op 15 pet. van de onder a en c van de in artikel 2 van het K B. van 30 September vermelde goede ren en op 20 pet. van de onder b ver melde goederen van de hoeveelheid, waarop de aanvrager overeenkomstig de gestelde regelen ten hoogste aan spraak zou kunnen maken. MIJNWERKERS OPGESLOTEN. Allen gered. In den nacht van Donderdag op Vrijdag zijn door het instorten van gesteente in de ondergrondsche werken van de mijn Oranje Nassau III te Heerlerheide vier arbeiders afgesloten. Vrijdagmiddag ruim 1 uur konden zij worden verlost. Het reddingswerk moest met de grootste voorzichtigheid geschieden. De vier geredden hadden geen letsel op- geloopen. DE RAAD VAN BEERTA. De op gister vastgestelde spoedeischende vergadering van den raad der gemeente Beerta, welke door de communistische raads fractie bijeen was geroepen om het buiten werking stellen van den raad te behandelen, kon door onvoldoende opkomst der raadsle den geen doorgang vinden. Op het vastgestelde uur verschenen slechts 2 socialistische raadsleden en 1 commu nist. Twee communistische raadsleden wa ren door ziekte verhinderd aanwezig te zijn Op de publieke tribune was de belangstel ling zeer groot Het Kerstnummer van „De Holland- sche Revue" opent met eenige fraaie foto's, betrekking hebbend op het Kerst feest. De rubriek „Perspectieven" han delt over „Verwachting"» Interessant zijn altijd weer de artike len over: Waarover ieder spreekt, even als de zeer gesorteerde en uitgebreide rubriek over de nationale en interna tionale gemeenschap. Uit de „Spiegel der Kunsten" noemen we vooral „de moderne compositieloosheid". De filmafdeeling is goed verzorgd. Eenige stemmingsvolle gedichten doen dit nummer aan belangrijkheid winnen. Tenslotte zijn de rubrieken Hier te Leven, Sport en natuurleven en Voor de boekenplank boeiend en zeer leerzaam. KALENDERS. Van den kantoorboekhandel Van Putten en Oortmeijer alhier is een duidelijke maandka- lender verschenen, bij uitstek geschikt om op kantoren en werkplaatsen te worden opge hangen. MIJNONGELUK. Zes dooden. Aneta meldt uit Sawahloentoe aan het Hld. De Europeesche schietmeester bij de Om- bilin-mijnen W. F. R. vau Motman, een vrije en een contractkoelie, zijn als gevolg van een bovengrondsehe steenstorting gedood. Het ongeluk geschiedde bij het koppelen van draden, benoodigd voor het schieten van het gesteente. OPLICHTERSBENDE. Qeesten van sultans. Het B. B. heeft in de dessa Manis-Lor aldus meldt Aneta uit Cheribon aan het Hbld. in het Koenmgansche een oplich tersbende, bestaande uit tien personen, allen familieleden, gearresteerd. Deze bende hield koempoelans (vergaderingen) en slamelans (feesten), waarop de komst van den amam Mahdi binnen vier maanden werd aange kondigd. Twee der oplichters beweerden dat de geest van de Soemans Kasepoehan en Kanoman in hen wa.» gevaren, terwijl ook aan de overige familieleden een mystiek tintje was gegeven, teneinde de goedgeloovige be volking op te lichten Vele djimans welke werden verweerd, werden in beslag genomen Whter des huizes„O, hoe maakt U het, mevrouw Dinges. U moet ons uiterlijk maar excuseeren. Ziet U, we vader met den tuin." (London Opinion). Het ingrijpen van het bestuur smoorde de jogingen tot oplichting in de kiem. Het geval ie ft geen politieken ondergrond. Gistermiddag kwam Hondong uit Londen met de Valk. Die had nog vrij goed zicht toen hij het vliegveld zag lig gen, maar op het oogenblik dat hij wilde komen inzweven was de mistbank uit het noorden alweer zoo dichtbij, dat het zicht minimaal geworden was. De Valk zweefde den eersten keer te ver, Hon dong zag geen kans binnen het terrein te komen, gaf opnieuw gas en draaide nog een ronde, kwam toen weer binnen zweven. Net lang genoeg had dat ge duurd om heelemaal dicht te trekken en dus moest de vlieger half en half op gevoel landen. Het werd zooals men dat in de luchtvaart noemt een harde landing, waarbij een steun van het lin ker wiel zich begaf en doorknikte. Rem mend tegen het linker wiel, krakend en steunend tegen en door de linker motor gondel rattattatte het geval in uitloop over het veld. Hondong trapte uit, trachtte de „kist" recht te houden, maar toen de vaart er bijna uit was, gaf dat roer geven niet veel meer en toen maakte het toestel een sierlijke zwen king rechtsomkeert, stond stil en ging aan den linker kant door zijn landings gestel heen. De zeven passagiers kwamen uit het toestel. Hondong braaf uit zijn humeur, dat de boel stuk was de punt van den vleugel had ook even den grond geraakt mopperde iets van: „had ik 'em maar wat langer afgevangenen daarmee was het incident gesloten. De passagiers complimenteerden den piloot met zijn goede landing. Hondong mees muilde. Dadelijk kwam de lorrie en sleepte de F XII weg naar de hangar A. En over een paar dagen is er van het geval niets meer te zien. De Rijstvogel (thuisreis) arriveerde gister te Calcutta. De Ijsvogel (heenreis) arriveerde gis ter te Alorstar, de Leeuwerik (heenreis) te Grottaglie (tusschenlanding te Rome; kon wegens slecht weer niet verder; de Snip bleef gister te Athene). De Havik (toeristenvlucht) kwam gis ter te Bangkok. De Ijsvogel is heden te Bandoeng geland. wijziging der I.o wet-1920 in de vergadering der Tweede Kamer van 18 December 1922, in antwoord op de vraag, of uit het zesde lid van artikel 51 der wet wel duidelijk ge noeg blijkt „dat een persoon, die bij het bij zonder onderwijs dient of gediend heeft, niet als wachtgelder kan gedwongen worden om het openbaar onderwijs te dienen en omge keerddoor den toenmaligen minister van ^Onderwijs is verklaard: „Ik heb bij beide uitdrukkingen: „„per soonlijkheid"" en „„omstandigheden"", en bij de eerste nog meer dan bij de laatste, wel degelijk aan dat geval gedacht en ik verklaar dan ook pertinent als mijn opvatting, dat in casu iemand daartoe niet gedwongen kan worden en dus zijn wachtgeld in dat geval niet verliest." III. Is de minister bereid, aan artikel 51, zesde lid, der 1. o. wet-1920 een zoodanige toepassing te geven als blijkens het aange haalde in vraag II bij de totstandkoming van deze wetsbepaling uitdrukkelijk aan de Ka mer is toegezegd? JAARVERGADERING CHRISTELIJK MULO. Gister heeft de vereeniging voor christe lijk Mulo te Utrecht haar jaarvergadering fehouden. De voorzitter, de heer J. Th. R chreuder uit Haarlem, opende de vergade ring met een uitvoerige rede. Het chr. mulo mag zich in een gestadigen groei verheugen, naar spr. met een enkel woord nader aan toonde. Het is onjuist van sommige ouders, te meenen dat het mulo-onderwijs voor hun kinderen geen kans biedt voor een behoorlijke positie in de maatschappij. Als het mulo groeit, moet men dat niet verklaren uit een bevoorrechte positie die het onderwijs hebben zou, maar uit het feit dat de maatschappij de waarde er van al meer gaat erkennen. De Mulo-school heeft echter als tusschenschool nog niet de plaats die haar toekomt. Voor kinderen van 13 tot 15 jaar oordeelde spr. dat het getemperd vak-onderwijs de voorkeur verdient boven het systeem: voor elk vak een anderen leeraar. Spr, behandelde voorts o.m. de aange legenheid van de aansluiting der kwestie van mulo-school-kweekschool; een samenspreking tusschen de menschen van het mulo en van de kweekschool achtte hij zeer wenschelijk. Het jaarverslag van den secretaris, den heer K. v. d. Kooi te Apeldoorn, werd goed gekeurd. Het maakt melding van een stijgend ledental dat thans 807 bedraagt. In de morgenvergadering hield de heer W Blok uit Apeldoorn een causerie over: „Het geschiedenisonderwijs op onze scholen in verband met het nationalisme"-, 's middags refereerde ds. G. W. C. Vunderink uit Zeist, dir. van het internaat van het chr. lyceum aldaar, over: „psychologie van het onder bewuste". De directie van het weekblad „Het Leven" heeft als hulde voor de prachti ge prestatie van de „Pelikaan" en uit bewondering voor de uitmuntende orga nisatie der K.L.M., een bedrag van dui zend gulden ter beschikking gesteld vin de kranige bemanning. Nadat een onbeteekende motorstoornis was hersteld, waardoor het vertrek eenigszins werd vertraagd, vertrok de Pelikaan om 8.47 uur Javatijd naar Bandoeng, begeleid door een esquadrille legervliegtuigen, welke uit Bandoeng ter verwelkoming naar Tjililitan waren overgekomen. Na een rondvlucht boven de feestelijk ver sierde stad landde de Pelikaan om 9.20 uur op 't vliegveld Andir onder de grootste be langstelling uit alle kringen der bevolking. De aanvang van de terugreis van de Peli kaan is voorloopig vastgesteld op 27 Dec. 2 uur 's nachts Javatijd. Speciale verlichtings maatregelen van het vliegveld zijn getroffen. Het Belgische vliegtuig der Sabena, OO-AIE, is gistermiddag tegen kwart voor twee verongelukt, even voor de landing op het vliegveld van Dortmund. Het vliegtuig werd ernstig beschadigd. Van de bemanning werd de bestuur der Delhaye gedood en de radiotelegra fist ernstig gewond. Hij moest naar het ziekenhuis worden overgebracht. Drie passagiers bleven zoo goed als onge deerd. Tot notabelen der Ned. herv. kerk te Noordscharwoude zijn herkozen de heeren K. Opperdoes en J. Heeman en tot kerkvoogd de heer D. Kansen. Tot ouderling der Ned. herv. gemeente is herkozen de heer P. van Dijk en tot diaken is gekozen de heer F. Smit, in plaats van den heer K. Langedijk, die zich niet herkiesbaar had gesteld. Kerstmis a.s. zal de R.K. Parochiekerk te 't Zand 70 jaar bestaan. Dit feit zal fees telijk worden herdacht. De feestpredikatie zal worden gehouden door Pater Jeroen Doedens O. F. M., zoon van de parochie. GEDWONGEN AANVAARDING VAN BETREKKING. Wachtgeldersbelangen. Het lid der Tweede Kamer de heer Suring heeft den minister van onderwijs de volgende vragen gesteld: I. Is het juist, dat een onderwijzer-wacht gelder, die zijn geheelen diensttijd van 35 jaar bij het bijzonder onderwijs had doorge bracht, gedreigd is met toepassing van net zesde lid van artikel 51 der L.O. Wet-1920 (geheel of gedeeltelijk vervallen van het wachtgeld), indien door hem een hem aange boden tijdelijke betrekking bij het openbaar Lager onderwijs te Wassenaar niet werd aan vaard? II. Zoo ja. is het den minister bekend, dat bij de behandeling van het wetsontwerp tot PREDIKBEURTEN. Zondag 24 December. ALKMAAR. In verband met de koude, die er in de Groote Kerk hangt, zal ds. Deet- man Zondagmorgen de Godsdienstoefening leiden in de Consistoriekamer der Groote Kerk. NEDERL. LEGER DES HEILS. Hekelstraat No. 9. Openbare bijeenkomsten Zondagmorgen 10 uur; Zondagavond 8 uur; Dinsdagavond 8 uur; Donderdag 8 uur. UIT DE OMGEVING. LIMMEN, Den 2en Kerstdag (Dinsdag 26 Dec.) zal het Kerstfeest met de kinderen der Zondagsschool gevierd worden om 7 uur. NOORDSCHARWOUDE, Zondag 10 uur, ds. v. Dijk. OUDKARSPEL, Zondag geen dienst. SINT PANCRAS, Zondagavond half acht bij Bouwstra, spreker de heer van Scho ten, van Beverwijk. Maandag 25 December. (Eerste Kerstdag). OUDKARSPEL, 10 uur, ds. van Dijk. KERKCONCERT. Ten bate van de Voogdij vereeniging ,Kin derzorg" werd gisteravond een concert ge geven, waaraan medewerkten mej. Rosy Hahn, mezzo-sopraan uit Frankfort, en de heeren W. F. Dorgelo, (violoncel) en P Brommer (orgel). We maakten kennis met een geschoolde zangeres, in 't bezit van een volle, fraai- klinkende stem, waarvan men genoot in twee aria's uit .Susanna", van Handel, drie liede ren van Schubert waaronder „An die Musik" en drie (uit den bundel „Biblische Lieder") van Dworsjaak. Het muzikaal spel van den heer Dorgelo vond een aandachtig gehoor bij de vertolking van „Sarabande" van Corelli; Air van Bach; Prelude van Eccles; en Adagio van Men- delssohn. De heer Brommer toonde zich een goed organist in de „Pastorale" van Bach, in het derde koraal van Franck, en bewees tevens een bekwaam begeleider te zijn. Het concert was zeer goed bezocht. „Kin- derzorg" vond belangstelling, en de uitvoe renden ondervonden waardeering voor het geen zij ten beste hebben gegeven. A. K. Iets over het Futurisme in Italië. II. Het snelle zich voortbewegen eerst over de aarde en nu door het luchtruim, heeft een niet te onderschatten invloed op de wijze, waarop niet alleen de kunstenaar de hem om ringende wereld aanziet, maar ook op de wijze, waarop mannen der wetenschap, poli tici en economen strijdvragen of moeilijke ge gevens trachten op te lossen. Het maatschap pelijk leven is oneindig gecompliceerd ge worden terwijl de mensch met duizelingwek kende vaart duizenden meters boven onze kleine planeet door bet luchtruim vliegt en zelfs aspireert in die gebieden door te drin gen, die buiten onzen dampkring zijn ge legen. We kunnen ons moeilijk voorstellen-, dat nog maar duizend jaar geleden de monnik uren stil in zijn cel over een handschrift ge bogen zat dat *>ij wilde versieren. Motieven uit de plantenwereld, die hem later zooveel stof voor zijn illustraties zouden geven, wa ren toen nog een gesloten boek voor hem, hij wist nauwelijks dat er en wereld buiten zijn klooster bestond zooals de zaadkorrel, die in de donkere aarde ligt, niet droomt van zon en bloemengeur. Maar er is een kunst der Egyptenaren die. vijf duizend jaren oud1, fijner gevoeld en dieper van expressie is dan wat er ooit in dit werelddeel verbeeld werd, waar, met de uitvinding der machine, het ge bied van den beeldenden kunstenaar ineen schrompelde. Zal wellicht de aeroplaan, waarvan Leo- nardo da Vinei droomde en welker komst hij mocht voorspellen, het laatste geniale werk- iuig zijn, dat door dit geslach' werd uitge dacht? De vliegenier is immers aangewezen de helsche gifbommen op de aarde te wer pen, waardoor al wat er leeft in een oogen blik verteerd en al wat schoon en goed is vernietigd wordt. Het vliegwezen wordt door de Futuristen verheer'ijkt; zij verkondigen: dat verleden en toekomst van nu af door een kloof gescheiden zijn, die niet meer gedempt kan worden. „Het magische, triomfetrende vliegwezen ontwik kelt zich steeds meer, het groeit geweldig en ons, fascistische, futuristische artisten, is het te moede alsof de oude wereld zich al maar dieper hult in belachelijke leerstellingen, dog ma's, gewoonten en traditioneele inspiraties, die gedoemd zijn om te verdwijnen. Wij profe- teeren dat de motoren binnen weinige jaren een fantastische snelheid zullen bereiken, dat wij tot nooit gedroomde hoogten zullen op stijgen en wat ons nu nog dwaze fantasie schijnt, wordt practische realiteit voor den luchtvaarder". Zulke woorden lezen we in het orgaan der futuristen en vijf honderd jonge kunstenaars hebben op deze eerste futuristische tentoon stelling geëxposeerd? Er i& veel werk dat wijl niet kunnen genieten en zelfs niet waardeeren, te meer omdat de kleuren bijna zonder uit zondering rauw en onmelodieus zijn, maar er zijn doeken die ons begrijpelijk en vivies. die ons aannemelijk vooi komen van het stand punt van den Futurist voor wien het vliegen nu eenmaal het ideaal is. De aarde boeit hem niet meer. die is oud en afgeleefd en alles wat hij er op waarneemt, wil hij zich voor stellen gezien uit een vliegtuig. De perspectie ven, die het vliegen biedt, vormen een abso luut nieuwe realiteit, die niets gemeen heeft met de realiteit die de schilder-teekenaar ziet die. met de voeten op de aarde, zich niet los maakt van de regels van het perspectief. Deze nieuwe reali+eit heeft geen vast uitgangspunt, zij is gebaseerd op een voortdurende bewe ging en verplaatsing; de schilder-vliegenier zal weergeven wat hij zag. toen hij deel uit maakte van de snelheid der machine. Hij ziet geen détails hij moet absoluut synthetisch te werk gaan en de dingen, die goede bekenden van hem waren, geheel omvormen. Aan een schilder, die in een vliegtuig werkt, open baart zich bijv. het landschap, dat hij onder zich ziet als een in stukken gevallen mozaiek, evenals het gezicht van den piloot tegenover hem, terwijl een stad den indruk op hem maakt van een dooi elkaar gesmeten doos speelgoed waar huizen, boom dieren en men schen schots en scheef door elkaar liggen. Het leven in de lucht zegt ..II Füturismo" moet alle jonge mannen genezen van nun in geboren heimwee naar iets, wat zij niet ken nen noch bezitten; het moet in hen scheppen den hartstocht en .trots aanwakkeren. In de atmosfeer der hoogere regionen moeten wij futuristen er met de inspanning van al onze krachten naar streven het ongeëvenaarde Ita- liaansche genie te laten zegevieren. Zijn het te groote woorden waarmede deze jonge tlailanen zich op de genialiteit van hun ras verheffen? Maar sprak ook Mussolini niet in October tot de Zwarthemden van Florence over „het karakter en temperament van het Latijnsche ras", dat zooals hij zeide ..het ras is dat aan de-wereld heeft gegeven onder dui zend andere grootheden: Cesar. Dante, Michel-Angelo, Napoleon. Het oude en sterke ras van scheppers en bouwers, tege lijkertijd universeel en eigen van karakter". Hier mogen wij bijvoegen dat er wel geen genialer mensch geweest is dan Leonardo, die als filosoof en kunstenaar zijn tijdgenooten ver achter zich liet en dien wij. als wij zijn geschriften lezen, als een zeer moder" mensen leeren kennen. Ried deze groote natuurkun dige, die reeds ;n gedachten het luchtruim doorkliefde, niet zijn leerlingen aan om den bouw van de wolken te gaan bestudeeren? Het futuristische manifest eindigt met de voorspelling: „Als de futuristische kunste naars in deze richting blijven doorwerken zal er spoedig een plastische onstoffelijkheid bereikt worden, die buiten het aardsche staat" Met deze profetie zijn de doeken in over eenstemming, waarop wij de Geboorte ver beeld vinden bijv. het embryo van een kind in het hart van een berg die ter weerszijde geflankeerd is door een paar symetrisch op eengestapelde zakken waarin we menschelij- ke figuren moeten zien! Waarlijk, van een „traditioneele inspiratie" is hier niets te ont dekken. Is het wel de oude wereld die, zoo als deze generatie beweert zich in „belache lijke leerstellingen hult"? De Futurist droomt van een Los-van-de aarde-kunst; het is een geestelijke strooming die zooals het fascisme niet door één mensch gecreëerd wordt maar die, evenals een elec- trische stroom, heel de atmosfeer doortrilt. Het werk van den futuristischen schilder is zonder nuances, zonder melodie, zonder mu ziek, daardoor even hard en onmeedoogend als de vernielende projectielen, die uit de aeroplaan op menschen en kinderen worden neergesmakt; daarom schijnt ook zij ons al even vijandig aan alle kultureelen vooruit gang, want wat is een wereld zonder mu ziek? Maar de Futuristen schrijven in hun blad „Aero-musica" over „de muziek en het vlie gen" dat het geluid dat de vleugels eenef vliegmachine maken, een muzikale verruk» king(?) in hen opwekt en het blad heeft ais hoofd de afbeelding van drie motoren en daaronder: „Zie hier de levende modellen, de kloppej- de welluidende toonbeelden van de futurist* sche poëzie, schilder-beeldhouw- en bom» kunst en van de futuristische muziek". £TnA

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 15