WESTWOUD.
HEEMSKERK.
HEILOO.
OPIUM EN MOnP.JNE.
Qp bovenstaande puzzle kunnen onze lezers hun krachten beproeven om zooveel mogelijk zelfstandige naamwoorden op te zoeken, welke met de letter „K" beginnen. Zie goed toe
want menig addertje schuilt onder het gras. Het spreekt vanzelf, dat een opgave in het enkelvoud of meervoud slechts voor 1 geldt. Ook niet, door 1 afbeelding door diverse
benamingen te noemen. Samengestelde woorden zijn natuurlijk toegelaten. Wij stellen voor deze Kerstpuzzle drie prijzen beschikbaar, namelijk een eersten prijs van f 7.50, een
tweeden van f 5 en een derden van f 2.50. Bij gelijk aantal goede oplossingen beslist het lot. Correspondentie wordt over den uitslag niet gevoerd. Zij die mee willen dingen
in den wedstrijd, kunnen onzen arbeid vergemakkelijken door de verkregen woorden in een streng alfabetische volgorde op te stellen en op de buitenzijde van de enveloppe het
aantal te vermelden. De oplossingen moeten vóór Zaterdag 30 December in ons bezit zijn. De uitslag geven wij dan zoodra wij de ingekomen oplossingen hebben nagekeken.
Het O. M. eischte 2'A jaar gevangenis
straf.
Vervolgens stonden terecht twee
schippers en twee dekknechL, beschul
digd van heling. Het O. M. eischte tegen
ieder der verdachten 6 maanden gevan
genisstraf.
Uitspraak in deze zaken 4 Januari.
EEN MOL GEDOOD.
De kantonrechter te Utrecht heeft den
21-jarigen G. M. uit IJsselstein, die in
een weiland een mol gevangen en ge
dood had, wat bij de wet verboden is,
overeenkomstig den eisch veroordeeld
tot de maximumstraf, zijnde 50 boete
subs. 10 dagen hechtenis. Wegens het
loopen op verboden grond zonder ver
gunning werd verdachte tevens, over
eenkomstig den eisch, veroordeeld tot
15 boete subs. 5 dagen hechtenis.
DE DOODSLAG OP DE JfERMIS
TE BOXTEL.
Dader ontslagen ven rechtsvervolging.
De Bossche rechtbank wees gister
vonnis in de strafzaak tegen den 22-jar.
arbeider M. W. te Boxtel, wien doodslag
op den 26-jarigen A. Poirters was ten
laste gelegd. Tijdens een vechtpartij op
20 Augustus j.1. had verdacnte dezen P.
met een mes in den hals gestoken,
waardoor P. spoedig overleed.
De officier van justitie had acht
maanden gevangenisstraf geëischt we
gens mishandeling met doodelijken
afloop.
De rechtbank ontsloeg den verdachte
van rechtsvervolging.
JUoMHciaai 7lieuw&
25 uur ter algemeene bezichtiging
worden opengesteld.
Bij de gehouden verkiezing voor een
lid van het Dag. bestuur der Banne
Binnenwijzend werd herkozen de heer
C. Posch.
A.s. Zaterdag zal alhier de uitkee-
ring aan de veehouders ad 5 per melk
koe plaats vinden. Naar we vernemen
bedraagt het totaal der uitkeering voor
deze gemeente 6000.
Kerstfeest op 't slot „Assumburg".
Woensdagavond is het Kerstfeest ge
vierd door de Chr. Meisjesver. „Ora et
Labora", in 't eeuwenoude gebouw As
sumburg.
Er was een schitterende boom aan
wezig.
De minstreel Dils bracht enkele lie
deren ten gehoore, waarbij hij zichzelf
op de luit begeleidde.
Te Beverwijk is het Kerstfeest gevierd
in het tehuis „De Westerburcht".
KALENDERS.
De verzekeringsmaatschappij Nillmij. te 's-
Gravenhage geeft weer haar practisch zak-
kalendertje uit en bovendien een kantoorka
lender, die in frissche roode letters een dui
delijk maand-overzicht geeft.
Woensdagavond en Donderdagmid
dag werd voor de schoolkinderen in het
Brunogebouw door onze oud-plaatsge
noot, pater Kuiper, de Missie spreek- en
klankfilm „Ria Rago" vertoond.
Zoowel 's avonds als 'sirr 'dags was
het groote gebouw geheel bezet De
film geeft een beeld van de missie en
het werk der paters en zusters in onze
overzeesche gewesten.
PETTEN.
Zaterdagmiddag zal de nieuwe jeugd
herberg „De Zevensprong" te Petten
worden geopend en Zondagmiddag va
door
Dr. HUGO GLASER.
VII.
F. W. A. Sertürner, de ontdekker
der morphine.
Wie kent den naam van Friedrich Wilhelm
Adam Sertürner? Weinigen. Toch is hij de
ontdekker van een stof, die voor de medische
wetenschap een geweldige stap in de goede
richting teteekende en die tevens veel ellende
heelt veroorzaakt: de morphine.
Misschien herinneren enkelen zich, dat
men hem in 1924 heeft herdacht en toen
zelfs te Hannover een standtee'd voor hem
heeft neergezet. Het was in dat jaar een
eeuw geleden, dat de morphine in de artse
nijkunde werd ingevoerd. En onze jubileum
lievende tijd nam de gelegenheid waar om
zich voor te stellen, hoe vreeselijk ziekten met
doodelijken afloop in hun laatste stadium
moeten zijn geweest in de dagen, dat men de
morphine, d:e de pijnen vermindert en het
sterven licht maakt, nog niet te gebrui
ken
Wel kende men reeds honderden, duizen
den jaren tevoren het opium, de substantie,
die de morphine bevat. Opium neemt immers
ook de pijn weg en bevordert de slaap; het
deed dienst om in den tijd, dat de narcose
niet bestond, de kwellingen die door chirur
gen behandelde patiënten moesten onder
gaan, wat minder hevig te maken.
Opiumtinctuur bevat ongeveer 1 mor
phine, en de pijnstillende werking van mor
phine in vrijen toestand overtreft die van het
opium dan ook honderd maal. In de rood
bruine koek, die als opium ter markt wordt
gebracht, zitten een groot aantal stoffen,
welke men in de pharmaologie alkaloïeden
noemt. Een groep is die der morphine, de
andere die der codeïne. Goed opium moet
tenminste tien procent morphine rijk zijn.
Morphine heeft een basisch karakter; ge
lijk kalium en natrium kan het met zuren
zouten vormen. Datgene wat men met den
naam morphine pleegt te bestempelen is het
zoutzure zout er van. Deze eigenschap werd
reeds door Sertürner gevonden. Het gelukte
evenwel eerst den grooten chemicus Lieblg
om de chemische samenstelling nauwkeurig
te bepalen (1831), terwijl de scheikundige
formule eerst in 1847 door Laurent werd
opgesteld. Zij luidt: C17H19N03. Morphi
ne is zooals gezegd niet het eenige be
standdeel van het opium, dat uit ongeveer
twintig alkaloïeden benevens vetten, harsen,
slijm en water bestaat.
Het morphinezout bevat 80 morphine
en is in water gemakkelijk op te lossen.
Een ieder kent het hulpmiddel van den
tegenwoordigen geneesheer: een klein flesch-
je met een oplossing, dat er als water uitziet.
Lang heeft het geduörd, voordat men Ser-
türners nieuwe middel aanvaardde, en er
kende, dat de uitvinder de wereld een wel
daad had bewezen.
Men moet niet gelooven, dat Sertürner
een ongelukkig, verbitterd mensch was, om
dat hij een beetje lang op erkenning moest
wachten. En men mag er zijn tijd ook geen
bijzonder groot verwijt van maken, dat hij
hem niet onmiddellijk accepteerde. Alle tij
den zijn immers zoo en bovendien is skop-
sis een onderdeel der wetenschap. En dan:
Sertürner was twee-en-twintig jaar, toen hij
als apothekers-assistent bij de Adler-apo-
theek te Pacerborn, er in slaagde het opium
te analyseeren. Men zou naar de oorzaken
van dit succes kunnen zoeken Vanzelfspre
kend weet men nooit, of men de juiste op
geeft, maar merkwaardig is, dat tijdens een
periode, waarin de een of andere wetenschap
of kunst begint te bestaan of te ontwaken,
het aantal groote prestaties dat uit latere
tijd pvertreft, ook a! bereikt men in die latere
tijden eigenlijk meer. Men kan de zaak ook
omkeeren en zeggen, dat de toevallige aan
wezigheid van een groep menschen, die allen
voor een zekere taak aanleg hebben het ont
staan of de renaissance tot gevolg heeft.
Hoe 't zij: in het tijdperk, waarvan hier
sprake is, begon de chemie zoo te zeggen op
te komen. Het was nog niet lang geleden, dat
Lavoisier een revolutie in de scheikunde te
weegbracht. Verder interesseerde men zich
destijds bijzonder voor het opium.
Sertürner moet het genie hebben bezeten,
dat alle groote mannen kenmerkt, den dich
ter en den heelmeester, den chemicus en den
werktuigkundige. Hij had zich voorgenomen
het „principium somniferum" of „slaapver-
oorzakend principe" van het opium te vin
den. Een sterke wil en een zieners-begaafd
heid leidden hem naar het doel, dat hij
in den goeden zin van het woord zelfs
ver voorbij streefde: hij schonk de lijdende
menschheid den zachten dood.
Van Friedrich Wilhelm Adam Sertürner
weten we, dat hij de zoo.i was van een mili
tair ambtenaar uit Weenen: Simon Josef Sar-
dinier, wiens naam langzamerhand in de
kerkboeken tot Sertürner werd vervormd.
De vader vestigde zich te Paderborn, werd
opzichter der publieke werken en stierf in
1799 zonder vermogen achter te laten. Frie
drich Wilhelm werd leerjongen in de hof-
apotheek, hetgeen tot op zekere hoogte een
toeval was. want zijn vader had hem in de
natuurwetenschappen bijzonder goed onder
richt. De laboratoria der apotheken waren
altijd experimenteerlokalen, en zoo kon de
jonge Sertürner zich op zijn gemak bezig
houden met de analyse van het opium. De
eerste resultaten kwamen neer op de afschei
ding van kristallen, die hij uit het opium
isoleerde en als de belichaming van het ge
zochte „slaapveroorzakende principe" be
schouwde. Dat gebeurde a' in 1803 Doch de
morphine ontdekte hij pas in 1817. Met het
geen hij in 1803 tot stand bracht kon hij
niets beginnen. Zoowel hij als de inventie
moesten ouder worden. Maar zijn leertijd
liep ten einde. In 1806 trad hii te Einbeck bij
Hannover als hulp in dienst. Een opstel, dat
hij omstreeks dien tijd aan het „Journal de
Chemie" toestuurde, werd niet geplaatst. Het
handelde over de ets-alkaliën en is later van
veel belang gebleken.
Daarentegen wist hij de concessie te ver
krijgen tot het oprichten van een nieuwe
apotheek te Einbeck. Thans had hij een eigen
laboratorium kon doen en laten wat hij
wilde, en hield zich weer eens met het opium
bezig, waarover hij nog het een en ander te
zeggen had. Dat deed hij in een werk, dat ge
titeld was: „Over het marphium. een nieuw
zout en de mekonzuren, als de voornaamste
bestanddeelen van het opium".
De naam morph'um werd later door den
wetenschappelijk juisteren term morphine
vervangen.
Waren het werkelijk de hoofdbestand-
deelen van het opium, die Sertürner had ge
vonden? Deze vraag beanlwoordde hij zelf
op eenvoudige wijze. Met twee vrienden
nam hij een dosis van he afgezonderde in
grediënt in, en constateerde als gevolg daar
van een lichte vergiftiging bij alle Irie, welke
overigens geen schade li Te gevolgen had.
Achteraf bleek het een stevige hoeveelheid te
zijn geweest, die men verwerkt had. onge
veer drie maal de kwantiteit, die men later
in de wetenschap zou aanwenden. Maar men
rustte na de consumptie als in „de armen van
Morpheus".
Erkenning vond Sertürner pas veel later.
Nog in 1830 kon Balzac onder de dingen, die
den duivel op aarde in het bijzonder bezig
hielden, de morphine noemen; niet vanwege
het morphinisme, want dat bestond toen nog
niet. maar in verband met de vele ongeluk
ken, die tengevolge van een te groote dosis,
plaats hadden.
Eerst vijftien jaar na de ontdekking kende
het Instut de France" hem een prijs van
12.000 franken toe, omdat hij „de alkaloïde-
natuur van het morphium heeft vastgesteld
en zoo den weg tot groote medische overwin
ningen heeft gebaand".
Ook andere eerbewijzen vielen hem ten
deel. Hij werd doctor honoris causa aan de
universiteiten van Göttingen en Jena en ver
wierf talrijke eerediploma's.
Verder was hij de eerste, die vermoedde
dat de cholera aan „één enkel, giftig zichzelf
voortplantend levend wezen" te wijten zou
zijn. Zijn geschrift hierover bleef onopge
merkt, maar vele jaren later werd de cholera-
bacil ontdekt.
Sertürner heeft ae geweldige vlucht der
morphine als medicament niet meer beleefd.
Pas na 1833, toen de Franschman Pravas de
morphinespuit vervaardigde, kon men de in
jectie toepassen.
Steeds weer leer men de zin: „De ontdek
king der morphine is de grootste zegen en de
grootste vloek der menschheid".
Het tweede gedeelte dezer opmerking slaat
vanzelfsprekend cp het morphinisme. Maar
hoe groot ook het aantal dergenen mag zijn,
die door de morphine te gronde zijn gegaan»
het kwaad dat deze stof aanricht weegt met
op tegen het nut dat zij sticht. Men kan den
spoorweg immers ook niet een gecsel noeinen,
omdat er botsingen en déraillementen plaats
hebben en de trein zelfs voor zelfmoorden
wordt gebruikt. Het voordeel dat de wereia
er bij heeft is grooter dan het nadeel en me
dt- morphine is dat in nog heviger mate net
geval.
