DE LUCHTROOVERS VAN HOITIKA.
Jhiz decu&üek
3)amcu&tiek
Jihaakuéciek
het Fransche Bagno,
Onze Tweede Januarl-opgave.
Een geheimschrift.
De sleutel van dit geheimschrift was
'niet moeilijk te vinden. E'ke letter van
de oorspronkelijke woorden was ver-
Tangen door de daaropvolgende in het
alphabet Voor de a stond du een b,
voor de b een c, enz. en voor de z kwam
a (de m van het achtste en elfde woord
stelde een n voor).
De bedoelde regel luidde:
En toen ze uit hnn droom ontwaakten
dergelijke
terug te
waron ze nog even arm.
Wij hopen spoedig een
pu'zle in gewijzigden vorm
brengen.
Onze Nieuwe Opgave. (No. 3 der Ja-
nuari-serie).
Iets over de aardrijkskunde.
Hieronder vindt men een tiental aard
rijkskundige namen van landen, rivie
ren en steden over de geheele wereld
verspreid. Op de plaats der streepjes is
telkens een letter weggelaten.
1. M—re1e.
2.
3
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Aaoe.
Pree—
Ga—in
Pr—u—a
Nwate.
Breozo
L—i—z—g.
Snpot.
Z—11—r—n.
Welke tien namen zijn bedoeld?
Oplossingen liefst zoo vroegtijdig mo
gelijk, doch uiterlijk tot Vrijdag 26 Jan.
12 uur aan den Puzzle Redacteur van
de Alkmaarsche Courant.
beoordeeld. Intusschen mag worden aange
nomen, dat de Engelsche maatschappij niet
tot zulk een belangrijke uitbreiding der pro
ductie zou overgaan, wanneer de toestand
van de markt niet belangrijk was verbeterd.
Vooral in de tweede helft van het afgeloo-
pen jaar heeft de Engelsche kunstzijde-in
dustrie een aanzienlijke opleving te zien ge
geven en men mag hopen, dat deze betere
tendenz zich ook in andere landen zal gaan
openbaren.
Van cultures trokken rubberaandeel en tij
delijk wat meer belangstelling, in anticipatie
besprekingen. Het bestuur van de Ver. v. d.
Rubbercultuur bleek zeer optimistisch ten
aanzien van het tot stand komen der restric
tie en daaraan wordt dan ook niet meer ge
twijfeld.
De handel in suikeraandeelen was onbetee-
kenend. Eenige aandacht trok het bericht,
dat de Nivas de regeering heeft gewezen op
de wenschelijkheid, om door middel van con-
tingenteering te streven naar meer harmonie
in de handelsbalans van Ned-Indië en Japan,
en deze dienstbaar te maken aan een groote
ren afzet van Java-suiker. Thee-aandeelen
waren nog gevraagd, in nawerking van de
opnieuw hoogere prijzen op de jongste thee
veiling in Amsterdam.
Aandeelen Koninklijke Petroleum bleven
nagenoeg onveranderd, bij stillen handel.
Hieronder volgt een overzicht van het
koersverloop
4 pCt. Nederland '33 100 5/8, 1001/16;
VA pCt. Nederland 96 5/8, 97;
6 pCt. Ned-Indië 97 1/4, 97 7/8;
4K pCt. Ned.-Indië 94 K, 94 5/8, 95 3/4;
41/2 pCt. Amsterdam 96, 97
4 pCt. 's-Gravenhage 98 1/2, 99 1/4;
4 pCt. Alg. Friesche Hyp. Bank 95, 96;
4 pCt. Friesch-Gron. Hyp. Bk. 97, 97 3/4;
4 pCt. Utr. Hyp. Bank 94, 95 1/4;
5 pCt. Cities Service Gd. Bouds 21 1/8,24;
4 pCt. Kon. Petroleum 73 1/4, 71, 72 5/8;
Aku 31 1/2, 30 3/4, 31 7/16;
Ned. Ford 16614, 169. 1661/,, 169;
Philips' 249 1/4, 252, 243, 245;
Unilever 88 1/4, 87 M, 83 1/4, 84;
Kon. Petroleum 1751/2, 176, 174 3/8;
Ned. cheepvaart Unie 451/4, 46, 44'A;
Handelsver. Amsterdam 1713/4, 17314,
171%;
Deli Batavia Mij. 119 1/4. 118 3/4. 120.
Deli Mij. 110, 111, 1091/4, 110 3/4;
Amsterdam-Rubber 1011/>, 100, 10154
Oost Java Rubber 95 1/4, 92, 91, 94 3/4.
Aan de Dammers!
In onze vorige rubriek gaven wij ter
oplossing probieem 1312.
Stand.
Zw 11 sch. op: 6, 7, 8, 11, 13, 14, 19, 20,
24, 26, 31.
W. 11 sch. op: 17, 22, 23, 28, 29, 33, 35,
38, 39, 41, 42.
Oplossing.
1. 23-18 1. 31—36
2. 189 2 14 3
deze zetten waren gegeven
Wit vervolgt nu:
3. 36:47
19 :28
28 :19
47 :29
24 35
26 :28
11 :22
3. 42-37
4. 28—23
5. 29—23
6. 38—32
7. 35—30
8. 37—31
9. 22 2
10. 2:15!
Uit de partij.
In den volgenden stand:
speelde wit <540. zw. 712. wit 40 34.
zw. 24—29. wit 33:24. zw. 20:40, wit
3934, zw. 40 29, wt 3833, zw. 29 38,
wit 32 43, zw. 23 21. wit 26 6.
Vanaf den eersten zet speelde wit op
deze combinatie.
Ook de volgende combinatie ve dient
uw aandacht:
Zv,8 scb. op: 7, 9, 17, 20, 22, 23, 24, 30.
W. 8 sch. op: 26, 32, 35, 38 ,39, 42, 43, 48
Wit heeft als laatsten zet 37—32 ge
speeld.
1. 22—28
2. 17 26 (gedw.)
3. 28:37
4. 26:37
5. 37:39
1. 37—32
2. 26—21
3. 39—33
4. 42:31
5. 38—32
6. 43:3!
Ter oplossing voor deze week:
Probleem 1313 van P. Kleute Jr., den
Haas?
Zw. 3 sch. op: 8, 9, 10 en dam op 25.
W. 7 sch. op: 19, 20, 23, 24, 40, 41. 42.
Wit speelt en wint. In onze volgende
rubriek geven wij de oplossing.
Correspondentie. P. K. d. H. Dank
voor uw interessante problemen. Wor
de- geplaatst.
Oplossing tweezet 478.
1. Lg2.dreigt 2. Lfl mat.
1.De5f 2. Peö mat.
1. Ld2f 2. Pd2 mat.
1. Db6f 2. Pb6 mat.
Oplossing eindspel 724.
1. 1. Lelf. Kc5 2. Lf2.f Kd6. 3. Lg3f
Ke7 4 Lh4f.
De zwarte K. durft geen wit veld be
treden daarom remise door eeuwig
schaak.
Oplossing eindspel 725.
1. Pfl Kh4. 2. Th6f. Kg5 3. Tg6.f Kf4
(na Kh5 4. Pg3 Kh4 5. Pf5J Kh3 6. Th6f
enz.) 4. Tf6f. Ke4 5. Te6. Kf3 6. Tf6f Ke2
7. Pg3f Ke3 8. Pflt en eeuwig schaak
Pobleem 479.
„Proventiv sperrung".
Uit probleemwedstrijd Weenen-Berlijn.
8
a b
Tweezet.
Eindspel 726.
J. Hasek.
a. b o d f t
Wit speelt en houdt remise.
Eindspel 727.
J. Gazonyi.
Eenigen tijd geleden hebben we op
deze plaats een hulpgeroep overgebracht
van esnige vooraanstaande schakers uit
Europa om een steunactie in 't leven te
roepen ten behoeve van den, sinds kort,
50-jarigen grootmeester A. Rubinstein,
die in zeer groote nood verkeert, ten
gevolge van de wereldcrisis. De W. S.
heeft een boekwerk uitgegeven: „Ru
binstein wint" waarin honderd van de
beste partijen van dezen beklagens-
waardigen zoon van Caïssa zijn opgeno
men, verwerkt door den medewerker
der W- S. Hans Kmoch.
Kort geleden heb ik de eer gehad ken
nis te mogen maken met dezen sympa
thieken Weener, die momenteel eenigen
tijd in Amsterdam vertoeft, 't' Was op
de avond na de laatste bondsraadsver
gadering in Amsterdam. Tezamen met
Kmoch speelde ik tegen de heeren Gans
en Liket een alterneerende partij, die
wegens 't late uur werd afgebroken.
Verleden week heeft dezelfde Hans
Kmoch een vierkamp gespeeld met de
heeren Speyer, Mulder en Kroone, waar
in Kmoch zegevierde met 3 punten uit
3 partijen.
De bedoeling der W. S. is dat de baten
van dit Rubinsteinboek ten goede komen
aan den meester wiens partijen belan
geloos geanalyseerd zijn door genoem
den heer Kmoch.
Hieruit putten we 't volgende eind
spel van een partij, die Kmoch terecht
noemt: Rubinstein's onsterfelijke partij.
Wit: Rotlewi. Zwart: Rubinstein.
Na de 22e zet van wit ontstond de vol
gende stelling.
Wit: Kgl De2 Tal Tfl Lb2 Le4 Pc3
p. a3 b4 e5 f4 g3 h2.
Zwart Kg8 Dh4 Tc8 Td8 Lb7 LbG Pg4
p a6 b5 e6 f7 g7 h7.
Nu volgt een slot van onvergelijke
lijke schoonheid n.1.
2 2Tc3ü! 23. gh4 (Er is geen uit
komst meer Alles voert ten ondergang
b v 23. Lc3 Le4f 24. De4 Dh2 mat.
Of 23. Lb7 Tg3 24. Tf3 (24. Lf3 Ph2!)
Tf3 25. Lf3 Pf2 26. Kgl (26. Kg2 Dh3f
27. Kgl Pe4f 28. Khl Pg3 mat;.
26Pe4f. 27. Kfl Pd2f 28. Kg2 Pf3
29. Df3 Td2f of Kf3 Dh5+ enz.)
2 3Td2!ü 24. Dd2 (Na Dg4 Le4f
25. Tf3 Tf3 of Lc3 Te2 dreigt de matzet-
ting Th2 en Le4. of 24. Lb7 Te2 25. Lg2
Th3ü enz.)
2 4Le4f 25. Dg2 Th3ü
Wit geeft op.
Er volgt mat in hoogstens drie zetten
b v. 26. Tf3 (26ë. Tf2 Lf2) Lf3 27. Ld4 Ld4
en dan Th2 mat.
Van schoonheid in schaakspel
sproken!
ge-
het ballingsoord voor zware
misdadigers,
door R. S.
I.
Een landgenoot van ons zendt ons niet
onbelangrijke mededeelingen omtrent
het Fransche bagno, het ballings- en
tuchtoord voor Fransche misdadigers.
Hij heeft dit bezocht als toerist, wel
te verstaan en werd er zelfs toegela
ten in het eigenlijke gevangenis-gebouw.
Laten we aan zijn correspondentie
eenige korte inlichtingen doen vooraf
gaan.
Het woord „bagno", ook het Fransche
woord „bagne" beteekent oorspronke
lijk: bad. Te Constantinopel was de ge
vangenis, ingericht voor gestrafte mis
dadigers, vroeger een badinrichting ge
weest. De naam van de oorspronkelijke
bestemming ging over op de nieuwe en
maakte ,dat „bagno" en „strafgevange
nis" haast synoniemen worden, evenals
bij het paleis der „Tuilerieën" van de
Fransche koningen niemand meer dacht
aan de „pannebakkerijen", die vroeger
aan de Seine gestaan hadden en haar
naam hadden gegeven aan de vorstelijk
woning, die op dezelfde plek later ver
rees.
Het Fransche bagno, waarin de ge
vaarlijke misdadigers worden bijeenge
bracht, vervangt de oude galeien. Vóór
174 werden zij, die tot dwangarbeid wa
ren veroordeeld, als roeiers geplaatst op
galeien. In dat jaar, bij ordonnantie van
den 27en Septmber, werden de galeien
ondergebracht bij de Fransche Marine.
De roeibooten, die als galeien hadden
gediend, werden afgeschaft en de „ga
leislaven" verdeeld over speciale straf
inrichtingen. Het eerste „bagno" werd,
eveneens in 1748 te Toulon gebouwd door
de veroordeelden zelf, daarna kwam er
een te Brest en te Rochefort.
De Revolutie bracht eenige wijzigin-
gen in het strafstelsel, bouwde bagino's
te Lorient, Nizza, Havre en Cherbouig
Het bagno-systeem was onder de admi
nistratie der Marine. Later werden enke
le bagno's gesloten en de gevangenen
verdeeld over de andere inrichtingen.
Veel werd in den loop der tijden ver
beterd in het lot der tot het bagno ver
oordeelden. Er werd met meer oordeel
des onderscheids gehandeld ten opzich
te van de misdadigers, wier mate van
schuld zeer sterk uitéén liep. Dc „ge
boeide transporten", de transporten van
aan kettingen saamgeklonken misdadi
gers, werden afgeschaft; de cellulaire
gevangeniswagens werden ingesteld, en
daarmede aan het treurig schouwspel
der geboeiden, die in het openbaar aldus
het oord hunner bestemming moesten
bereiken, een einde gemaakt. Dit gebeur
de in 1837 en was voor een groot deel te
danken aan Victor Hugo, die met al de
kracht en den gloed van zijn talent tegen
deze vernederende behandeling der mis
dadigers was opgekomen.
Eindelijk werd, bij decreet van 18o'~ en
bij wet van 1854 het bagno afgeschaft.
Doch de naam bleef bestaan, al was
het instituut verdwenen. De naam is ge-
hieven tot heden toe. Thans wordt hij in
den volksmond gegeven aan de Fransche
strafkolonie in Fransch Guyana, die bij
decreet van 8 December 1851 werd aan
gewezen om de tot dwangarbeid veroor
deelden te herbergen en hen aan een
'uiterst gestreng toezicht te onderwerpen.
Na deze min of meer historische in
leiding geven wij het woord aan onzen
landgenoot, die zich bescheidenlijk
slechts met de initialen R. S. bij de lezers
aanmeldt.
Het Fansche ballingsoord.
Heel ver van Frankrijk, op de noord
kust van Zuid-Amerika, ligt Fransch
Guyana met het gevreesde ballings
oord, het bagno, waarheen de misdadi
gers uit het vaderland verbannen wor
den.
Wie heeft in verband met de Dreyfus-
zaak niet geboord van het Duivelseiland,
even van de kust verwijderd, waarom
heen de woeste branding bruist van den
Atlantischen Oceaan? Wie niet van St.
Laurent, het ballingstadje aan de bree-
de Marowijnerivier?
Ik heb dit stadje bezocht, waar de
ballingen in de groote gevangenis zijn
opgesloten of langs de straten ronddo
len, gedoemd tot levenslange armoede.
Een.e bijzondere gunst was het de ge
vangenis zelve te mogen bezichtigen. Ik
zag het mooie, heuvelachtige St. Jean,
na een tocht in een hoemeltrein, waar
van de wagens voorzien waren van los
hangende gordijnen om de passagiers
een weinig te beschermen tegen de van
de locomotief komende vonken; St.
Maurice, na een rit in een botsend rij
tuig. Godebert en Nouveaux Campt, na
een doodenrit langs rotsen en ravijnen,
op stoottrollies, daar „pouse-pousse" ge
naamd, voortduwd door déporté's in
wilden draf.
Het stadje St. Laurent.
St. Laurent want over deze plaats
wilde ik iets vertellen ligt ongeveer
twee uur stroomopwaarts van de ruim
een kilometer breede Marowijnerivier,
die de grens vormt tusschen Fransch en
Hollandsch Guyana.
Aan de overzijde ligt het Hollandsche
dorpje Albina, een vrijwel verlaten
plaats, waarvan de huisjes echter vrien
delijk tusschen het groen van het on
metelijke oerwoi d afsteken en dat daar
om dan ook door de Franschen „La
Couette" wordt genoemd.
Landing te St. Laurent is mogelijk
aan twee groote steigers, wanneer men
tenminste buiten beschouwing laat de
verschillende bruggetjes, die een eind
het water insteken of de losse balken,
waaraan de corjalen (cano's) der bosch
negers zijn vastgebonden.
Bij den eersten steiger staat een borst
beeld van Jeanne d'Arc en op het voet
stuk er van las ik de woorden: Vrijheid,
Gelijkheid, Broederschap, de wapen
spreuk van Frankrijk.
Maar hoe vreemd deed deze spreuk
mij hier aan!
Vrijheid in dit bagno? waar duizenden
in ellende zijn opgesloten, gedwongen
tot zwaren arbeid, of ronddolen in ver
schrikkelijke verlatenheid?
Gelijkheid? ja, die is er en wel van
gevangene no. 1 tot en met gevangene
no. zooveel.
Broederschap? Ja, misschien, maar.,
hoe!!
Aan den tweeden steiger meren de
grootere zeeschepen. Hier staan dan
ook een douanestation en een postkan
toortje.
Ongeveer 300 meter verder trekt een
hooge muur direct de aandacht en boven
geheimzinnig gesloten pooten staan de
woorden: Camp de Transportation.
(Kamp der getransporteerden).
De stad is niet groot. Er rijden geen
trams, weinig auto's, meer rijtuigen,
voornamelijk bestuurd door ballingen.
Er zijn zeer veel winkels waarin winkel
juffrouwen bedienen, met groote oogen
en papillotten in het haar; verder een
kazerne met een troep poover gekleode
inlandsche soldaten en een groot zie
kenhuis.
De huizen zijn er altijd potdicht en
tnpn ik vroeg, waarom men de woningen
Soten hield, kreeg ik tot antwoo-d,
dat men dit deed om de zon buiten te
sluiten Ik voor mijzelf zou eerder willen
denken, dat het meer is tegen dieven,
n.i losloopende ballingen, die overal
aanwezig zijn.
De ballinden zelf.
Het publiek bestaat er wel voorname-
lijk uit ballingen, déporté's genoem I,
die men overal ziet rondslenteren, lui en
werkloos. De balling n l. krijgt, wan-
n/vor zijn gevangenschap is <if&eloopen,
weliswaar de vrijheid, maar hij mag
deze slechts „genieten" in St. Laurent
zelf
Een klein aantal is in dienst van de
gemeente of van particulieren De oigen-
fijke bevolking echter bestaat uit Creo
len (inboorlingen) en Fransche negers.
Verder wonen er vrij veel Chineezen, in
wier handen bijna de geheele handel
berust en enkele Fransche notabelen en
rurveillants.
Tot de eigenlijke merkwaardigheden
van St. Laurent behooren de gevangenis
en debegraafplaats.
Het schijnt, dat wie het kerkhof te St
Laurens niet gezien heeft dv, gevan-
genis is voor h6t publiek natuurlijk g-6-
sloten niet geacht kan worden dit
stadje goed te kennen.
Laat mij direct zeggen, dat het
„fraaie" van dezen doodenakker schijnt
te bestaan in de vele rijen kruisen en de
ruischende bamboe, waaraan ook de
uitdrukking „sous les bambous" ont
leend is, wanneer men zeggen wil, dat
iemand ad patres is.
De andere merkwaardigheid, de car-
do questionis cvan dit bagno, is natuur-
lijk de groote gevangenis.
Deze staat dicht bij de rivier, somber
en gesloten als net graf. Twee merk
waardigheden dus: een begraafplaats
voor dooden en een begraafplaats voor
levenden.
In deze gevangenis zijn honderden
ballingen opgesloten. De kleine deur uit
gespaard in de groote poort, werd ge
opend door een déporté, die als portier
fungeerde.
Juist keerde een patrouille „bagnards''
terug van hun openbaren dwangarbeid.
Bij het binnenkomen lichtten zij de grof
gevlochten, breedgeranden, slappen
stroohoed van het hoofd en trokken met
hun andere hand hun jasje omhoog, ten
einde het fouilleeren te vergemakke
lijken. De gevangene, oorspronkelijk
meestal blank van kleur (er zijn ook
Arabieren, Anamieten, enz.) ziet vaal
bleek. Zijn hoofdhaar is kaal geknipt,
zijn gezicht stoppelig.
Schoeisel heeft hij niet en, indien wel,
dan bestaat dit uit hardleeren pantoffels.
Het naakte, sterk getatoueerde lichaam
is alleen bedekt door een vaalgrijze
broek en een dito jasje. Boven den lin
kerzak prijkt zijn „naam", d. i. zijn num
mer, een nummer vaak van vier of vijf
cijfers, het een en ander natuurlijk niet
in het voordeel van het normale, ge
woonlijk toch al boefachtige uiterlijk.
Want mocht weieens in dit bagno een
onschuldig veroordeelde hebben gezeten
het is hier anders toch meestal een
keurbende van dieven, brandstichters
en moordenaars.
Zij hebben „niets" misdaan of
„bijna niets".
Typisch is, dat wanneer men er naar
vraagt, deze menschen nooit iets mis
dreven hebben
Zoo vertelde er een naar St Laurent
te zijn verbannen, omdat hij gesmok
keld had. Maar dat hij hierbij waar
schijnlijk een douane-ambtenaar laag
hartig om het leven had gebracht ver
meldde hij in zijn verhaal niet
Een ander had zich alleen maar ge
wroken op den man, die zijn zuster be
drogen had.
Een volgende was „slechts" spion ge
weest, weer een ander had „niots an
ders" gedaan, dan op begraafplaatsen
naar sieraden van overledenen zoeken.
Dat hij natuurlijk daarvoor de lijken op
groef om gouden tanden uit de kaken
en ringen van de halfverteerde vingers
te rooven, dat werd verzwegen.
Zw. 12 sch. op: 3, 7, 8, 11, 13, 15, 16, 18,
19, 20, 23, 24.
W. 12 sch op: 26, 27, 28. 32, 33. 35, 38,
39, 44, 45, 48, 49.
abcdetgh
Wit speelt en houdt remise.
61. Van bovenaf zag hij nog even de twee mannen,
heel klein, op het strand staan en ver, ver weg het
watervliegtuig liggen. Als een welopgevoede jongen
wuifde hij nog even met zijn hand en rende toen aan
de andere zijde naar bencd-n, aldoor een smal paadie
tusschen de rotsen volgende.
Hij rende, alsof de duivel hem op de hielenzat,
maar in elk geval was hij vrij. Plotseling bedacht hij,
Z1JU achtervolgers ook dit pad zouden volgen, dus
nam hij vlug een besluit, ging van het pad af en klau
terde tegen een helling op, waar bovenaan groote
vreemde struiken stonden. Daar kroop hij achter, om
even uit te blazen en zijn schoenen aan te trekken.
Maar wat was dat nu? Er suisde een steen door de
lucht en kwam precies tegen zijn voorhoofd aan.
