DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Belgische buitenlandsche politiek.
Dagdij&sch veezicht
iBuitenland
VRIJZINNIG DEMGCNAIISCHE BOND.
No. 58
Vrijdag 9 Maart 1934
136e Jaargang
Persstemmen uit Frankrijk en Engeland
over de redevoeringen van de Broqueville
en Hijmans. Wal de Belgische pers zegt.
Weer een rede van Hijmans.
VON PAPEN NAAR ROME.
Zal hij confereeren met Mussolini?
IVat vandaag de
aandacht trekt.»i
Mr, B, W. STOMPS, over
en Mr. L. G. VAN DAM over
DE FRANSCHE VLOOT.
Nieuwe bouwplannen.
VERKIEZINGSSUCCES VOOR
LABOUR.
Voor den Londensche graafschap.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en eestdayen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIE*!:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letter* naar plaatsruimte.
B'ieven iranco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
De redevoeringen van den Belgischen mi
nister-president de Broqueville en van den
minister van buitenlandsche zaken Hijmans
hebben veel stof tot critiek gegeven. Merk
waardig is het echter, dat de buitenlandsche
bladen, die anders zoo vlug zijn met hun
oordeel, pas gisteren met hun commentaren
kwamen. Wij kunnen dus aannemen, dat de
artikelen eerst na goede bestudeering van de
redevoeringen geschreven zijn. De Fransche
bladen houden zich echter nog meer bezig
met de reactie van de rede van de Broqueville
in België en Duitschland, dan met den in
houd der rede zelf. Men leze
De „Petit Parisien" is van meening dat De
Broqueville een betreurenswaardigen ver
keerden toon heeft aangeslagen en schrijft:
„Barthou, die sedert langen tijd door een
hechte vriendschap met Hijmans verbonden
is, zal Maandag naar Brussel gaan om met
dezen openhartig te spreken, waartoe de ge
legenheid bij de begrafenis van koning Al-
bert ontbrak. De oneindig meer geschakeerde
rede van Hijmans in den Belgischen Senaat
gisteren veroorlooft te gelooven dat dit con
tact een misverstand uit den weg zal ruimen,
dat onze Belgische vrienden zeker even op
recht betreuren als wij zelf.
De „Figaro" is van meening dat men zien
niet ongerust behoort te maken over de rede
van de Broqueville. Deze rede, aldus „Figa
ro", bevatte niets wat het Duitsche standpunt
kon dienen. De Broqueville, wiens vader
landsliefde zich nooit verloochende, verklaar
de dat hij niet de hoop had verloren dat er
een ontwapeningsconventie zou worden ge
sloten maar wees met klem op de noodzake
lijkheid van de verzekering van de veiligheid
van het land. België zal zeker niet gevoelig
zijn voor de belanghebbende lofuitingen uit
Duitschland, doch laat ons oppassen niet op
nieuw in de val te loopen en niet zonder re
den verkoeling te brengen in onze betrekkin
gen met België, die uitstekend zijn en die
door niets zijn gewijzigd.
Men ziet, dat de meeningen van beide
kranten wel verschillen!
Engelsche persstemmen.
De Engelsche bladen houden zich nog uit
sluitend bezig met de redevoering van de
Broqueville. Blijkbaar hebben ze de rede van
Hijmans vergeten!
De „Daily Telegraph" vestigt in een hoofd
artikel de aandacht op de uitlating van graaf
de Broqueville, dat men Duitschland niet
kan verhinderen te bewapenen, wanneer het
dat wenscht, en dat een geregelde bewape
ning van Duitschland minder gevaarlijk voor
den vrede is dan een onafhankelijke, geheime
bewapening.
De diplomatieke medewerker van de „Mor-
ning Post" schrijft o.a., dat de duidelijke
woorden van den Belgischen minister-presi
dent te Londen met instemming worden be-
froet. De moed, waarmee hij den Belgischen
enaat gezegd heeft dat men zich bij Duitsch-
lands bewapening dient neer te leggen, ver
dient bijzondere bewondering. Men zou an
deren staatslieden denzelfden werkelijkheids
zin toewenschen. In dezen bestaat zonder
concessies van beide zijden geen uitzicht op
een ontwapeningsovereenkomst. De afstand
tusschen den stand van de Duitsche bewape
ning en die der voormalige geaillieerden is
zoo groot, dat hij alleen door vermindering
der bewapening van de laatsten niet kan ver
dwijnen, zelfs wanneer de geallieerden daar-
toe bereid waren. Daarom is de eenige hoop
om te komen tot evenwicht der bewapenin
gen, waarmee alle mogendheden zich prin
cipieel accoord hebben verklaard, "nge e -
teliike vermindering der bewapeningen der
voormalige geallieerden en een gedeeltelijke
vergrooting der Duitsche bewapeningen.
De Parijsche correspondent van de „li
nies" meldt, dat de Broquevillos rede een
duidelijke scheiding tusschen het Fransche er
het Belgische standpunt in de ontY/^lh,"fke
kwestie heeft getoond, waardoor de p
opinie in Frankrijk temeer verstoord is omdat
de samenwerking van de militaire po
van België en van Frankrijk als vanzelfspre
kend werd beschouwd.
In vele kringen heeft men de hoop uitge
sproken, dat door de troonsbestijging van
den nieuwen koning het Belgische standpun
inzake zijn eigen veiligheid, die naar rran-
sche opvatting onverbrekelijk verbonden is
met de veiligheid van Frankrijk, niet gewij
zigd zal worden.
Wat de Belgische bladen zeil
zeggen.
Instemmend met de verklaring van den mi
nister-president schrijft de Katholieke Stan
daard, spreekbuis van minister Sap, o.m.:
„Het is de taal van de reaalpolitiek, de
weg van het gezond verstand. In den huldi
gen, wilden, ongeregelden Europeeschen toe
stand, zijn er geen grenzen meer gesteld aan
de wederbewapening van Duitschland. Om
zulke grenzen wel te stellen is een wettelijke
regeling onder staten onvermijdelijk.
Duitschland mag aanspraak maken op gelijk
berechtiging, trouwens reeds op het einde
van 1932 hebben Italië, Engeland en Frank
rijk te Geneve, deze gelijkberechtiging van
Duitschland uitdrukkelijk erkend.
Het is een verschrikkelijk woord wat Bel-
gië's eerste minister heeft gesproken: wij
gaan regelrecht naar den oorlog, indien de
huidige wedloop der bewapeningen voort
duurt en er is geen andere uitkomst dan het
wapengeweld om den thans bes taanden toe
stand te bestendigen. Er is slechts één weg
van vreedzame regeling: een regeling met
Duitschland, beperkte toelating tot bewape
ning van Duitschland, algemeene verlaging
van den bewapeningsstand in Europa.
Buiten dezen weg staat er slechts deze
open van het geweld tegen Duitschland. En
België Weigert zich bij zulk initiatief aan te
sluiten. De eerste minister heeft ten andere
laten hooren dat Italië en Engeland even
eens weigeren tot zulk initiatief van geweld
dadig ingrijpen over te gaan.
Daarmee is aan onze bevolking plots en
ineens geheel het Europeesch gevaar ont
vouwd, en kent zij de kansen op vrede welke
er bestaan, en weet wat België en dezes
regeering doen voor den vrede. De bevol
king kan met verstandig vermoeden begrü-
pen, welke doodsgevaarlijke klippen wij de
jongste maanden reeds ijn voorbij gezeild en
weet nu wat de Belgische regeering, onaf
hankelijk, zelfstandig, heeft gedaan voor red
ding van den vrede".
De Nation Beige, het vooral in militaire en
militaristische kringen gelezen blad, dat tot
dusver de Broqueville door dik en dun steun
de, is ten zeerste ontstemd en heeft, met
droefheid, van zijn verklaring kennis geno
men. „Evenals Hijmans, zegt deze courant,
geeft de minister-president zich over aan de
illusie dat men er in slagen zal de herbewa
pening van Duitschland te beperken".
En verder: „Hoe is het mogelijk, na zoo
vele afdoende bewijzen, nog de hoop te wil
len koesteren dat Duitschland den tekst van
om het even welke overeenkomst, vooral wan
neer zij zijne bewapeningen beperkt, als on
schendbaar en heilig zal beschouwen? Dit is
nochtans het door den „premier" nagejaag
de droombeeld. Op het oogenbhk dat
Duitschland meer en meer gevaarlijk wordt
en dat het briandisme in Frankrijk, onder
het verpletterend dementi der feiten en der
werkelijkheid, zijn kracht verliest en geen ge
zaghebbende verdedigers meer vindt, sluit de
heer de Broqueville zich aan bij een soort
van neobriandisme.
De katholiek-conservatieve Metropole
welke nauwe betrekkingen heeft met senator
Segers herinnert aan de boodschap van
den Romeinschen afgezant, die zeide: „Ik
breng u, in de plooien van mijn mantel den
vrede of den oorlog. Aan u de keuze en
voegt daaraan toe: „Aldus de positie van
Europa. Maar het angstwekkendst is wel dat
het bijna onmogelijk is te wetenwatteHezen
om niet den oorlog te kiezen". Hetzelfde blad
constateert, dat het applaus oo de banken
van de meerderheid, na de verklaring van de
Broqueville, op vernj na niet algemeen was
Sommige rechtsche senatoren bleken ze.fs
zeer ontstemd te zijn, terwijl ook niet met
zekerheid kan worden gezegd, dat al de mi-
nisiers het met elkaar volkomen eens zouden
zijn en Jaspar en Tschoffen bijvoorbeeld de
zelfde gevoelens als Hijmans en Sap zouden
koesteren.
De Metropole meent nog te weten, dat
over de Bróqueville's verklaring, zoo niet
Wat den vorm, dan toch wat den inhoud be
treft in den ministerraad is beraadslaagd.
Men bevestigt zelfs, dat zij door Koning
Albert, kort voor zijn dood, werd goedge
keurd. T
De trustbladen Etoile Beige en Indepen-
dance Beige zijn van oordeel, dat de Belgi
sche minister-president den Duitschers fei
telijk den raad geeft zich niet meer te „genee-
ren". Zijn rede is, zeggen zij, onbehendig
De Broqueville beweert, dat ons niets anders
meer te doen valt, dan onder de voornaamste
belanghebbenden een overeenkomst tot beper
king der bewapeningen te treffen. „Maar wat
baat het nog, vraagt de Etoile Beige, te on
derhandelen en te discussieeren, wanneer wij
zelf het tractaat van Versailles gaan afbre
kenen ons ontdoen van de wapenen, die wij,
hoe broos zij ook mogen zijn, toch nog in
handen hebben?"
Een nieuwe rede van Hijmans.
In de Senaatszitting van gisteren heeft de
minister van buitenlandsche zaken Hijmans
nogmaals het woord genomen. Hij gaf eenige
ophelderingen over zijn eigen rede en die
van de Broqueville, waarmee hij blijkbaar de
bedoeling had, de oppositie te bestrijden, die
zich in een deel van de Belgische en Fran
sche pers had gemanifesteerd. Hijmans bleef
in de lijn van de vroegere verklaringen, hoe
wel hij sterker dan De Broqueville tien na
druk legde op de overeenstemming met
Frankrijk, speciaal ten aanzien van de vei-
ligheidseisdien. Hijmans zeide: „De regee
ring rekent op dep gezonden zin van het
Belgische volk. Niemand zal gelooven, dat de
regeering een herbewapening van Duitsch
land wil toelaten. De regeering heeft zoo
iets nooit gezegd. Zij kent het gevaar veel te
goed, dat zou ontspruiten aan de schrapping
der verdragen. België bescherming steunt
op de overeenstemming met Frankrijk, En
geland en Italië.
De regeering streeft er naar, deze overeen
stemming veilig te stellen en extra veilig
heidsgaranties te verkrijgen. België heeft
steeds geëischt, dat de beweging van Duitsch
land binnen de grenzen van Versailles wordt
gehouden. De groote mogendheden hebben
echter zelf de begrenzing der bewapening
veranderd in overeenstemming met de ver
houdingen. Als België daartegen zou pro
testeeren, zou het alleen staan. Een dergelijk
protest zou bovendien schade doen aan de
overeenstemming met de mogendheden,
waarbij België toch veel belang heeft .België
is in nauw contact met de drie mogend
heden gebleven. Men heeft getracht te doen
gelooven, dat België met Frankrijk van mee
ning verschilde t.a,v. de ontwapening. Dat
doet hij tegenspreken. Integendeel, er bestaat
volledige overeenstemming tuschen de opvat
tingen der landen. Overeenstemming is er
O.a. over de veiligheidsmaatrgeelen om de
herbewapening van Duitschland binnen
voorzichtige grenzen te houden en haar te
onderwerpen aan een actieve Wederzijdsche
controle. De beide landen zijn het er ook
over eens, dat bij schending van de verdra
gen naar sancties moet worden gegrepen, en
wel door een solidaire actie ter verhindering
van een illegale herbewapening van Duitsch
land.
Hijmans over de betrekkingen
met Nederland.
Sprekende over de betrekkingen tusschen
Nederland en België verklaarde de Belgi
sche minister van buitenlandsche zaken, Hij
mans, gistermiddag in den Senaat, dat deze
betrekkingen op het oogenblik van bijzonder
vriendschappelijken aard zijn. Daarom is het
te betreuren aldus de minister dat som
mige Nederlandsche persberichten niet ge
heel met de waarheid overeenstemmen. De
openbare meening in Nederland zal echter
wel eens beter ingelicht worden dan thans het
geval is en dan zal België met Nederland een
verdrag kunnen sluiten, waarbij natuurlijk
beide landen concessies zullen moeten doen.
DIMITROF VOOR DE FILM.
Over het Rijksdagbrandproces.
Het Russische „Sojocskino" is begonnen
met de vervaardiging van een film, waarin
de drie Bulgaarsche beklaagden in het Rijks
dagbrandproces, Dimitrof, Tanef en Popof,
belangrijke rollen zullen spelen. In deze film
zal tevens gebruik worden gemaakt van de
journaalopnamen, die tijdens het proces te
Leipzig door de verschillende geluidsfilmon
dernemingen zijn gemaakt. Men hoopt, dat
de film in het begin van Mei voor vertooning
gereed zal zijn.
UIT HET HITLER-RIJK.
De arbeidsdienstplicht voor
studenten.
De afdeeling voor arbeidsdienst der
Deutsche Studentenschaft publiceert
thans de uitvoeringsbepalingen voor het
diensthalfjaar 1934 De arbeidsdienst-
plicht voor de abituriënten, die met
Paschen a.s. de scholen verlaten en na
verkrijging van het diploma willen stu-
deeren, moeten in den tijd van o IVIei tot
25 Octóber 1934 vier maanden arbeids
dienst en zes weken kampdienst doen.
De meisjes moeten 26 wekep arbeids
dienstplicht doen De nakoiping dezer
verplichting is voorwaarde ^oor de in
schrijving aan de hooge school.
Uitgesloten van den arbeidsdienst-
plichT zijn buitenlanders en niet-ariers
Van den dienstplicht kunnen worden
vrijgesteld degenen die voor het diénst-
halfjaar worden afgekeurd, degene die
katholieke theologie wil gaan studeeren
en wie een studie wil maken, waaraan
minstens een jaar practisch werk voor
afgaat, waarin hij in de bedrijven met
arbeiders samenwerkt en ook buiten den
werktijd kameraadschappelijk samen
leeft met arbeiders.
Uit het buitenland afkomstige Duit
sche abituriënten kunnen aan het
diensthalfjaar deelnemen. Op hen mag
geen dwang worden geoefend.
Geheimzinnige zelfmoord-poging.
De bekende Parijsche strafpleiter, de
advocaat Raymond Hubert, die zich
thans belast heeft met de verdediging
van Stavisky's particuliere secretaris,
Romagnino heeft zich vanochtend een
geheimzinnige poging tot zelfmoord ge
daan. Nadat hij kort te voren in de ge
vangenis een onderhoud had met Ro
magnino van ongeveer een uur sprong
hij dicht bij zijn woning van een brug
in de Seine. Twee politieagenten wierpen
hem een reddingsboei toe, die Hubert
reeds half bewusteloos no,7 juist kon
grijpen, zoodat men er in slaagde hem
uit het water te trekken.
Hij werd naar een nabij Parijs gelegen
sanatorium overgebracht, waar men
echter omtrent zijn toestand niets wil
meedeelen. Naar verluidt zou Hubert in
den laatsten tijd aan vervolgingswaan
zin lijden en de politie reeds meermalen
om bescherming hebben verzocht.
Woensdag had hij nag een bespreking
plaats van vier uur met den rechter van
instructie die het geval Stavisky be
handelde.
Vice-kanselier von Papen zal een bezoek
brengen aan Rome, dat drie dagen duurt, te
beginnen met Woensdag 14 Maart.
Officieel wordt als reden voor dit bezoes
opgegeven, dat von Papen de bijeenkomst
der Maltezer ridders wil bijwonen, doch
daar von Papen's driedaagsch bezoek samen
valt met de conferentie van Mussolini, Doll-
fuss en Gömbös, ligt het voor de hand, dat
er verdergaande conclusie aan worden vast
geknoopt.
De „Daily Telegraph" spreekt reeds van
een vier-mogendheden-conferentie en meent,
dat er drie belangrijke politieke redenen zijn
voor von Papen's reis naar de Italiaansche
hoofdstad. En wel: 1. de meer gespannen
verhouding, die er den laatsten tijd tusschen
Italië en Duitschland is ontstaan 2. het pro
test van den paus tegen de wijze waarop
Duitschland de concordaatsbepalingen na
leeft en 3. de reeds vermelde conferentie van
den duce met de regeeringsleiders van
Oostenrijk en Hongarije.
In officieele Itlaiaansche kringen wordt
verklaard, dat men geen kennis draagt van
von Papen's bezoek, doch men twijfelt er
niet aan, dat als hij naar Rome komt er in
elk geval een onderhoud tusschen hem en
Mussolini zal plaats hebben.
Daarentegen verklaart het „Deutsche
Nachrichtenbüro", dat de geruchten, volgens
welke von Papen ook een onderhoud zou
hebben met den Oostenrijkschen bondskanse
lier dr. Dollfuss uit de lucht zijn gegrepen
De Duitsche vice-kanselier had de uitnoodi-
ging tot bijwoning van de bijeenkomst der
Maltezer ridders reeds in Januari ontvan
gen en medegedeeld, er gaarne gevolg aan
te zullen geven, voorzoover zijn ambtelijke
bezigheden dit zouden toelaten.
DE VERANTWOORDELIJKHEID
VAN DE DUITSCHE HUISVROUW.
Staatssecretaris Feder heeft gisteren
het woord gevoerd op een vergadering
van de centrale van huisvrouwenver-
een igingen over „Huisvrouw en Econo
mie".
Feder wees op de verantwoortiel ijk-
he d van de vrouw voor het door den
man verdiende geld. Zestig tot tachtig
procent van het nationale inkomen gaat
door de handen der vrouwen. Het juiste
gebruik van dit geld moet geleerd wor
den De huisvrouw moet producten van
eigen bodem koopen en bedenken, dat
voor iedere 2000 R.M invoer een Duitsch
gezin werkloos kan worden. Groente
moet bijv alleen gegeten worden op
tijdstippen, dat de Duitsche grond die in
voldoende hoeveelheden oplevert.
TWEE MIJNWERKERS GEDOOD.
In Duitschland.
Gisteravond tegen half zeven zijn twee
mijnwerkers onverwacht door vallend
gesteente bedolven, Hoewel de bergings
werkzaamheden direct werden aange
vangen. konden de ongelukkigen slecht
als lijk worden geborgen.
ELISABETH BERGNER, JODIN.
Protest van het Berlijnsche
publiek.
Gisteravond is in het „Capitol am Zoo"
do in Engeland vervaardigde film „Ka-
tharina de Groote", waarin de hoofdrol
gespeeld wordt door „de Joodsche actri
ce" Èlisabeth Bergner en die bovendien
nog geregisseerd is doe- den „Joodschen
regisseur" Paul Czinner, die tezamen
met zijn vrouw, Elisaebth Bergner, ver-
Perstemmen over de Belgische
ministerieele rede. (Dag. Overzicht.)
Geheimzinnige epidemie tijdens
de wereldtentoonstelling to Chica-
go. (Buitenland.)
Labour-overwinning in Engeland.
(Buitenland.)
Dreigende staking op Cuba. (Bui
tenland.)
Kapitein Eikenboom door het
Hoog Militair Gerechtshof veroor
deeld tot 4 maanden gevangenis
straf met ontslag uit den militairen
dienst. (Rechtszaken.)
Te Den Bosch twee wandelaars
aangereden en ernstig gewond door
een auto. (Binnenland.)
Bemiddeling in het conflict aan
de veiling te Aalsmeer. (Binnen
land.)
De aandeelhouders van de Zaan
land en het P.E.N. (Binnenland.)
Wetsontwerp voor de verleening
van middenstandscrediet ingediend.
(Binnenland.)
De gemeenteraad heeft een be
slissing genomen in zake het ont
slag van ambtenaren. Alleen wordt
ontslag verleend bij lidmaatschap
van verboden vereenigingen. (Ge
meenteraad.)
(Zie verder eveatueel laatste
berichten).
MAANDAGAVOND om 8.15 uur spreken
in de HARMONIE te Alkmaar:
Mijne indrukken van het proces te Leipzig
Het program der Nat. Soc. Bew. in Neder
land.
De vergadering is openbaar.
GELEGENHEID TOT DEBAT.
Wie de doeleinden der N. S. B. -wil
leeren kennen, mag deze vergade
ring niet verzuimen!
leden jaar geëmigreerd is, voor de eerste
maal in Duitschland vertoond. Het pu
bliek nam tegen de film een buitenge
woon scherp afkeurende houding aan en
protesteerde levendig tegen de opvoe
ring.
KABINETSCRISIS IN BELGIE?
Ernstige geruchten.
De Brusselsche correspondent van de
„Morning Post" meldt aan zijn blad, dat mi
nister-president de Brocqueville voor zijn
geruchtmakende verklaring in den senaat
zich telefonisch in verbinding had gesteld
met de Fransche en Britsche ministers. De
correspondent acht een kabinetscrisis in Bel
gië zeer waarschijnlijk.
De Parijsche correspondent van de „News
Chronicle" meldt, dat het uitstel van Bar-
thou's reis naar Brussel heeft plaats gevon
den, omdat de Fransche regeering niet
wenscht, dat het bezoek in verband zal wor
den gebracht met de rede van de Brocque
ville.
Het rapport over het op stapel zetten voor
het einde van dit jaar van het vlootbouw-
program bevat den bouw van een kruiser,
een torpedojager, een onderzeeër I klasse en
een onderzeeër II klasse. Het rapport wijst
op de noodzakelijkheid van een snelle aan
vaarding dezer bouwplannen, daar de totale
tonnage daarvan lager is dan wat gemid
deld in de jaren 1922-'32 op stapel werd ge
zet en het onmisbare minium geacht moet
worden voor de handhaving van de vloot
op het noodzakelijke peil. Een tweede schip
van het type Dunkerque is noodzakelijk;
wat de torpedojager en de twee duikbooten
betreft, die zullen verouderde eenheden moe
ten vervangen.
Gisteren zijn de verkiezingen gehouden
voor den Londensche-graafschapraad, welks
leden hun functie drie jaar uitoefenen. De
vorige graafschapsraad bestond uit 83
conservatieven, 25 labour-afgevaardigden en
6 liberalen.
Volgens de tot Donderdagavond laat be
kend geworden uitslagen zijn de verkie
zingen voor Labour zeer gunstig verloopen
Tegen middernacht waren gekozen: 40 La
bour-afgevaardigden, 26 conservatieven, en
0 liberalen. Volgens een niet ofiicieele be-
