DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Het overlijden van Koningin Emma. .Dinsdag a.s. de bijzetting. Buitengewone Staats courant. De bijzetting van het stoffelijk overschot. Hoe de bevolking meeleeft. Wat de kranten zeggen. Ho. 68 Woensdaa 21 Maart 1934 136e Jaargang 1Vat vandaag de aandacht treht COURANT. >eze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, iranco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Een buitengewone Staatscourant bevat de volgende kennisgeving van het overlijden van de Koningin-moeder: Het heeft God behaagd Mijn be minde Moeder na 'n kort ziekbed tot Zich te roepen. Zij is hedenmorgen zacht ingeslapen. Het is met diepe droefheid, dat Ik daarvan kennis geef. Ik ben overtuigd van aller deelen in Mijn smart en die van de Mijnen en in het verlies, dat Haar overlijden voor het gansche volk, zoo hier als overzee beteekent. 's-Gravenhage, den 20 Maart 1934. WILHELMINA. De bijzetting van het stoffelijk overschot van de Koningin-moeder is vastgesteld op Dinsdag 27 Maart. Uur en bijzonderheden zijn nog niet be paald. Wat deze bijzetting van het stoffelijk over schot betreft, volgens het protocol moet de bijzetting tenzij de laatste wil van de overledene anders bepaalt op zijn vroegst tien dagen en op zijn laatst dertien dagen na het overlijden geschieden. Bovendien wordt het stoffelijk overschot gebalsemd. De stoet. Tenzij in het testament iets anders is be paald zal de stoet zich te voet naar Delft begeven. Men neemt echter aan, dat, met het oog op de aan een dergelijke re geling verbonden bezwaren, zal blijken, dat de genoodigden op het Rijswijksche Plein in de rijtuigen zullen stappen. De stoet zal, naar wordt gemeld, zich in Den Haag langs het Lange Voorhout, den Kneuterdijk, den Vijverberg, het Buitenhof, den Hofweg en het Spui begeven en verder den ouden weg naar Delft volgen, die weer in overeenstemming wordt gebracht met het karakter van de plechtigheid, terwijl de nieu we weg dan beschikbaar kan blijven voor het te verwachten zeer drukke autoverkeer, dat dan tevens geheel buiten Delft om kan wor den geleid Omtrent de buitenlandsche deelneming aan de begrafenis is op het oogenblik nog weinig bekend. Er zijn maatregelen genomen voor het sa mentrekken van troepen in de residentie, die de eerbewijzen zullen brengen. Reeds zijn verschillende scholen aangewezen als kwar tieren voor de van elders te requireeren man schappen. De overbrenging van het stoffelijk over schot zal geschieden in een nieuwen lijkwa gen, die in het staldepartement van H.M. de Koningin is gemaakt. Deze rouwwagen, die voor de overbren ging van het stoffelijk overschot van de Ko ningin-moeder naar Delft zal worden gebe zigd, is van den gewonen vorm in zwart met zilveren beslag, zwarte draperie en kroon. De wagen zal door zes paarden, van den bok gereden, en met een voorrijder worden getrokken. Bij de begrafenis van Koning Willem III, regeerend vorst, werd een bespanning van 8 paarden gebezigd. De lijkwagen die voor deze begrafenis is gebruikt, bestaat niet meer. Aan de nieuwe rouwkoets is echter de zilveren lijst van den hemel van laatstge noemd rouwrijtuig aangebracht. Naar het schijnt is het de bedoeling op het traject door Delft het nauwt jOude Delft zoo veel mogelijk te vermijden. De omroeporganisaties. Gistermiddag is onder leiding van den voorzitter van den Radioraad, den heer van Boeijen, een bespreking gehouden in het de partement van binnenlandsche zaken, waar bij aanwezig waren vertegenwoordigers van den P.T.T.-dienst en van de omroeporganisa- t)€S Naar aanleiding van die bespreking deelt de regeering mede, dat de omroeporganisa ties zich bereid hebben verklaard, op verzoek van de regeering, tot het treffen van de na volgende regeling: 1. Van vanochtend af tot aan den dag van de begrafenis van de Koningin moeder zal het programma, dat reeds voor die dagen is vastgesteld, worden gewijzigd als in ver band met het overlijden passend wordt ge- acht. 2. Op den dag van de begrafenis van de Koningin-moeder zullen de Nederlandsche zenders zwijgen behoudens dat uitzending van de plechtigheden voor zooveel mogelijk zal plaats vinden. 3 De uitzending op den dag der begrafe nis zal op beide zenders gelijk geschieden. Zij wordt onder leiding van de regeering door de vier omroeporganisaties gezamenlijk ver zorgd. 4. De radio-centrales geven tot en met den dag der begrafenis geen ander programma dan door de Nederlandsche zendeis op die dagen wordt uitgezonden. 5. De uitzending van de plechtigheden zal mede via de Phohi en de Rijkszenders te Kootwijk geschieden. Voorschriften voor de gemeenten. De minister van binnenlandsche zaken heeft een telegram verzonden aan de commis sarissen der Koningin in de onderscheidene provincies. Dit telegram heeft den volgendt-n inhoud: „Hierbij heb ik de eer, U.HE.G. te verzoe ken, het overlijden van H.. de Koningin-moe- der in alle gemeenten uwer provincie te doen afkondigen en de besturen dier gemeenten uit te noodigen, Woensdag 21 Maart en op den dag der begrafenis de klokken te doen luiden drie malen daags, te weten van 8 tot 9 uur voormiddags en van 12 tot 1 uur en van 4 tot 5 uur 's namiddags. Voorts noodig ik U.H.E.G. uit, wel te wil len bevorderen, dat alle tooneelvoor- stellingen en openbare verma kelijkheden worden geschorst krachtens de bestaande wettel ij- ke voorschriften of, zoo noodig, tengevolge van een verzoek daartoe aan de ondernemers dier vermakelijkheden van over heidswege te richten, en wel van heden toten met 22 Maart en op den begrafenisdag. De plechtigheid in de Eerste Kamer. De Eerste Kamer is gisteren bijeengekomen onder voorzitterschap van baron de Vos van Steenwijk, die de volgende rede hield: „Het heeft Gode almachtig in Zijne aan biddelijke wijsheid en liefde behaagd voor Zich te roepen Hare Majesteit Adelheid Em ma Wilhelmina Theresia Prinses van Wal deck en Pyrmont, Weduwe van wijlen Zijne Majesteit Willem III Koning der Nederlan den. Voor de Majesteit van dit doen onzes Gods buigen wij ons diep eerbiedig neder. Doch, smartelijk ja zwaar is de slag Vor stenhuis en volk toegebracht, welke beiden in ontróerenden rouw dompelt. Gaat bij dit zoo groot en droevig verlies het medegevoel van de Eerste Kamer der Staten-Generaal wel in de allereerste plaats uit naar Hare Majesteit de Koningin, aan Wie plotseling een teeder liefhebbende Moe der, Leidsvrouw en Raadgeefster van Hare jeugd, is ontvallen; met de Dynastie treurt Nederland over het heengaan van een Vrou we, aan Wie het onnoemelijk veel heeft te danken. Gedurende meer dan 55 jaren heeft de hoo ge Overledene, in klaar besef van Hare roe ping, eerst als Gemalinne van onzen Iaatsten Oranjevorst, Wiens levensavond Zij heeft mo gen verhelderen, later, toen Haar de regee- ringstaak toeviel, als Koningin-Regentes, en ten slotte als Koningin-Moeder Nederland onschatbare diensten bewezen. Zich van meet af één gevoelende met Haar nieuw vaderland, heeft Zij, met onbezweken trouw, onder gansch verschillende omstan digheden en verhoudingen Zich geheel aan de op Haar rustende, dikwerf uiterst moeilij ke, taak gegeven. Inmiddels door persoonlijk medeleven en betrachte mildheid allerwege veel leed ver zachtende. Zulks was weelde voor Haar hart. De Natie, die Koningin Emma zoo menig maal hulde en liefde bood, zal Haar nimmer vergeten. Onuitwischbaar blijft Haar naam in 's lands historiebladen. Zij de Heere het Vorstenhuis en, onder het regiment onzer Koninginne, het volk van Ne derland nabij met Zijne alleen troostende ge nade". Gansch Nederland rouwt over den dood van de Koningin-moeder. In tal van gemeen ten werden buitengewone raadsvergaderin gen gehouden, zooals Groningen, Leeuwar den, Haarlem, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, enz. enz.verder werd op tal van ma nieren uiting gegeven aan de droefheid. Het is natuurlijk niet mogelijk, uit alle plaatsen berichten weer te geven en daarom volstaan wij met die uit Apeldoorn, Baarn, Soestdijk en Delft. In Apeldoorn. De mare van het overlijden van Koningin Emma heeft ook te Apeldoorn algemeene droefheid verwekt. Apeldoorn acht zich met bijzondere banden aan Haar verbonden, doordat H M. zoo vaak in haar midden ver toefde, vooral des zomers, als de Koninklijke familie daar verblijf hield. Bij de viering var, den verjaardag van H.M. de Koningin, welke vaak op het Loo geschiedde was Zij veelal aanwezig en had van de huldebetuigingen die het volk de Koninklijke familie bracht ook steeds Haar deel in ontvangst te nemen. De laatste viering van den verjaardag werd ook bijgewoond door H.M. de Konin gin-moeder. Het was in 1932. Koningin Em ma had toen reeds een groot deel van haar sterke gezondheid verloren en voor een zij raam gezeten was zij getuige van de aubaoe der schoolkinderen. Toen zij zich voor een wijle op het bordes bij de jarige Vorstin voeg de, bracht het jonge volkje ook Haar spon taan een groet, wat haar kennelijk verge noegde. Dat Apeldoorn zich door meer dan een gebeurtenis nauw aan H.M. de Koningin moeder gebonden acht, bewijst dat een depu tatie der Oranjevereeniging-Apeldoorn in ge zelschap van den burgemeester van die ge meente, mr. W. Roosmale Nepveu, ter gele genheid van den 75sten verjaardag van H. M., naar Soestdijk ging om zich te voegen bij de huldiging die de lieve Vorstin gebracht werd, waarvoor de vereeniging van Hare zijde hartelijke erkentelijkheid is betuigd. Voor alle vensters van het Loo en aanhoo- righeden zijn de gordijnen gesloten. De vlag hangt halfstok. De registers liggen voor rouwbeklag in het paleis ter teekening en reeds velen maakten er gebruik van. De ge meenteraad zond de Koninklijke familie zijn rouwbeklag, evenals vele corporaties In de gemeente hangen van de openbare gebouwen de vlaggen halfstok, evenals van vele particuliere huizen. Het hoofd van de Koningsschool, de heer D. Fritsma, heeft vanmorgen personeel en leerlingen van die school bijeengeroepen en hun het overlijden van Koningin Emma, de gemalin van den stichter van de school, me degedeeld, en woorden van eerbied en ge dachtenis gesproken. Ten teeken van rouw is de school dezen dag gesloten. In Baarn en Soestdijk- Het bericht van het overlijden van H. M. de koningin-moeder, ambachtsvrouwe van deze gemeente, is te Baarn en Soestdijk met bijzondere v- rslagenheid vernomen, zegt de N. R. Crt. In de ochtenduren ging het be richt van mond tot mond en het overlijden van de grijze, beminde koningin vormde het onderwerp van zoo goed als alle gesprekken. Van alle openbare gebouwen wordt halfstok gevlagd. E»e redactie van bet Baarnsch Nieuwsblad rientte een oproep tot de bur gerij, om uiting te geven aan aller gevoelens van deelneming en rouw door de vlaggen halfstok of met rouwcrepe, uit te steken, waaraan door zeer veel particulieren werd voldaan. Baa,n voelt in het bijzonder het groote verlies, dat heel Nederland vandaag heeft getroffen. Tal van jaren toch bracht Zij haar zomerverblijf op het paleis Soestdijk door en leefde mee met alles wat er in de gemeente Baarn voorviel. Voor ouden van dagen, voor armen, voor de jeugd enz. toonde Zij steeds Haar groote belangstelling. Persoonlijk be- zoch Zij nog eenige jaren geleden de kin derschool en v/erktuinen, die zich ook in den financieelen en moreelen steun van Haar mochten verheugen. 2 Augustus was steeds de groote feestdag voor Baarn. Dan was koningin Emma jarig en kwamen uit alle deelen van Nederland belangstellenden naar Baarn om met de ingezetenen alhier samen den verjaardag te vieren van de koningin moeder. De laatste jaren werd de Hoogbejaarde een reusachtige bloemenhulde gebracht, die door H.M. op hoogen prijs werd gesteld. Na af loop van de hulde moesten op uit drukkelijk verlangen van H.M. de duizenden bloemen, die door het publiek op het bordes waren neergelegd, in vazen gezet worden; er mocht geen bloem verloren gaan. Iedereen, rijk en arm. kende hier koningin Emma. Men zag haar des zomers altijd in rijtuig of auto in de gemeente rijden, zoowel dom de villa wijk als door de arbeidersbuurten en voor iedereen had Zij een vriendelijken groet over. niet het minst voor de kinderen Vooral des Zondags was Soestdijk het centrum van drukte. In den regel ging H.M dan 's mid dags uit ijden en zoowel b" Haar vertrek als bij Haar terugkomst, bestond groote belang stelling bij het paleis van de zijde van het publiek. Baarn dankte in het zomerseizoen zijn groote aantrekkelijkheid en verkeersdrukte niet het minst aan het verblijf van H.M. de koningin-moeder ten paleize Soestdijk. Baarn zonder koningin Emma is haast ondenkbaar en toch zal dit in de toekomst zoo wezen. Daarom is hier de verslagenheid algemeen. De Hoogste Vrouw van Baarn is heenge gaan, die door Haar eenvoud en genegenheid aller sympathie heeft verworven. In Delft. Het overlijden van de koningin-moeder werd te Delft vroeg bekend. De bulletins van de couranten werden over het algemeen met deelneming besproken. Kort na negen uur werden ten teeken van rouw de klokken ge luid van de Oude Kerk en de Nieuwe Kerk en later ook van de roomsch-katholieke kerken. Omstreeks half elf arriveerden de prins van Waldeck, de broeder van de koningin-moeder en jhr. mr. dr. H. R. van Karnebeek, commis saris der koningin in de provincie Zuidhol land en graaf Schimmelpenninck, ceremonie meester. Zij begaven zich met den burge meester, mr. G. van Baaren, naar den ko ninklijken grafkelder in de Nieuwe Kerk. Daarna werd de regeling van de bijzetting besproken, waarvan de datum nog niet vast staat. In verband met de ravage van het kerk gebouw zal er nog wel het noodige werk verricht moeten worden, zoodat het mogelijk is het schip der kerk met het stoffelijk over schot te passeeren. Van de zich thans daarin bevindende spel lingen zal de middenrij der steigerpalen ver wijderd moeten worden of terzijde gezet. De afsluiting van het koor en de provisioneele kerk, die in het koor is ingericht, moet worden opgeruimd, ten einde de hoofdingang van den grafkelder te kunnen bereiken. De restau ratie werkzaamheden zijn direct stopgezet en er zal wel een maand mee heengaan voordat hiermee weer kan worden voortgegaan De gemeenteraad kwam vanmiddag om vier uur in buitengewone vergadering bijeen ter vaststelling van een adres van rouwbe klag in verband met het overlijden van H.M. Adelheid Emma Wilhelmina Theresia Prinses van Waldeck Pyrmont, weduwe van Zijne Majesteit Willem III, koning der Neder landen. Men is vanwege de openbare reiniging druk bezig met het schoonmaken van de stad. Alle dagbladen in ons land hebben giste ren artikelen gewijd aan het heengaan van koningin Emma. Eenige persstemmen laten wij hier volgen: De glansperiode van Haar leven acht de Nieuwe Rotterdamsche Courant, die haar „een toonbeeld van goedhartigheid" noemt, den tijd, dat zij koningin-regentes was, „dat in den tijd, 'oen de kroon gedragen werd door een kind, daar eene Moeder was ge bleven, rijk voorzien van alle gaven van hart en verstand, en in al hare daden en over wegingen bezield door één overheerschend verlangen, niet slechts haar kind, onze ge vierde koningin, maar met Haar het gansche Nederlandsche volk, zooveel in Haar ver mogen lag, gelukkig te doen zijn". „Onze gansche volk", zegt het blad ver der, „zal in droefheid één zijn". „Aller gedachten gaan nu uit naar onze koningin", vervolgt het blad, „die het mooi ste, wat een mensch op aarde hebben kan, een moeder van ongeëvenaarde liefde en on- overfwfbare toewijding, heeft ver'oren". „De koningin-moeder heeft een hoogen leeftijd bereikt en tot het eind van haar prachtige leveh was zij steeds vol belang stelling voor al wat het land beroerde, waar mee zij zoo gelukkig had samengeleefd. Wij allen kunnen slechts dankbaar zijn, dat dit alles zoo heeft mogen wezen, maar op het oogenblik overheerscht bovenal het groote leed, waardoor het land getroffen is, het verlies, dat in volle werkelijkheid voor ons staat". „De tijd heelt alle wonden. Het leven schrijdt onverbiddelijk verder. De erkente lijkheid jegens de groote Landsvrouwe, die zoo vele jaren in ons midden is geweest en haar weldadigen invloed heeft doen gelden, zal onvergankelijk blijven „Een nationaal verlies". Het heengaan van koningin-Emma acht „De Standaard" ook een „nationaal verlies". „Wijl zij", schrijft het blad, „was moeder en opvoedster van onze koningin, wijl zij als regentes gedurende acht jaar het koninklijk gezag voor Haar kind waarnam, en einde lijk, wijl zij als koningin-moeder in zoo velerlei opzicht getoond heeft een echte „landsmoeder" te zijn". „Koningin Emma was groot door haar moederlijke teederheid, door haar dienende liefde, door haar warme deelneming in het lief en leed van haar volk. Ook door haar ontferming over wat arm. nooddruftig en krank was Haar leven werd omstraald door den zachten glans der liefde". „Nu, in het aangezicht van den dood, moet al die glans verkleeken. Ontroerende gedachte. Op het ziekbed ter neder geworpen MHi Rouw over den dood der Konin gin-moeder. (Binnenland.) Nieuwo denkbeelden van minister Cöbbels. (Dag. Overizcht.) Voortgezet onderzoek in de Sta- visky-zaak. (Buitenland.) Zware eischen in het proces van den bomaanslag te Rome. (Buiten land.) Te Medemblik een vergadering gehouden tot behou 1 van den Spoor weg HoornMedemblik. (Stad en omgeving). Ingediend is een wetsontwerp tot wijziging van de Bankwet. Voorge steld wordt een éénhoofdige directie en bevoegdheid tot belegging van het volle kapitaal. (Binnenland). Autobus van den dijk te Does burg gestort. (Binnenland.) (Zie verder eventueel laatste berichten). Zy, die zich met 1 April a.a. voor minstens 3 maanden op dit blad abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschynende nummers iranco en gratis. De Directie. lag de koninginne daar als een hulpeloos menschenkind. De hand des doods maakt geen onderscheid tusschen koning of onder daan. Hij rust ook op de Vortsenhuizen en snijdt 't leven van koningen en koningin nen af. Alleen de levensusalm van den Christen kan ook in de vorstelijke sterfkamer het lied van den eeuwigen morgen, den ju beltoon der verlossing doen ruischen". Ontzettend verlies. „De Maasbode" staat als het ware ver bijsterd voor een onmogelijk gewaande wer kelijkheid: de band, die deze geboren vreem delinge zoo innig aan ons volk heeft verbon den is door den onverbiddelijken dood ver broken" In genegen herdenking gaat het blad dan het leven van de koningin-moeder na van het oogenblik af, dat op Hare schouders als koningin-regentes al de lasten kwamen te drukken van het landsbestuur. „En dat is nu juist het lieflijk-wonder lijke", zegt het blad dan, „in heel de zoo on gemeen aantrekkelijke en zoo hoogstaande figuur van koningin Emma, dat zij, als 't ware vanaf de eerste schrede, die zij over onze grenzen zette, aanstonds en ten volle en als met één slag één werd met ons volk. Emma en Nederland hebben elkaar aan stonds volkomen begrepenzij voelden als bij intuïtie, dat zij bij elkaar pasten, en spoedig verheugde zich de koningin, de koningin- moeder, de koningin-regentes in een gren- zenloos, in een onbeperkt vertrouwen van het haar oorspronkelijk vreemde volk. Nooit werd een vertrouwen zoo spontaan, zoo vol komen geschonken, en zoo schitterend be loond". „Waarlijk, Nederland mag in deze dagen van diepen rouw met groote en innige dank baarheid terugdenken aan de nimmer ge noeg te waardeeren, nooit in geheel hare volheid te omvatten weldaad van het bezit van deze moederlijke vorstinne". „Thans treurt ons volk te inniger, te op rechter, te dieper omdat het verlies van deze rijk begaafde en zoo zeldzaam aantrekkelijke vrouw zoo ontzettend groot is". „Het moet een voorrecht zijn geweest Haar tot moeder te hebben gehad". „Het Volk" rekent het zich tot plicht een woord van erkenning te schrijven voor de wijze, waarop zij een waarlijk niet gemakke lijke taak in ons volksbestel heeft vervuld. „In onze vaderlandsche geschiedenis", vervolgt het blad, „heeft geen enkele vorstin van vreemden oorsprong zich in zóó sterke mate met haar nieuwe omgeving weten te vereenzelvigen". Vervolgens zegt „Het Volk", „hoe zij bij voortduring een innerlüke beschaving heeft getoond, die aanspraak maakt op onze zuiver menscheliike waar deering". „Haar belangstelling voor werken van liefdadigheid, waarbij inzonderheid de tuberculosebestrijding mag worden genoemd, wees haar een taak op sociaal gebied", zegt het blad tenslotte. ,,In niet mindere mate echter interesseerde zij zich voor kunsten en wetenschappen. Het uitgaande publiek in Den Haag ontmoette de koningin-moederbij tal van concerten en ook als er lezingen werden gegeven op wetenschappelijk of wiis- geerig terrein zag men haar dikwerf aan wezig. Eenvoudig, zonder pretentie, een oude dame, met een vriendelijk gezicht en een schrander oogenpaar. Een vrouw, waarvan men slechts kan zeggen, dat het een voor recht moet ziin geweest haar tot moeder hebben gehad"

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1934 | | pagina 1