De laatste afscheidsgroet. DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Hedendaagsche toestanden in Rusland. I Duizenden trokken voorbij... Bxutetiiksch Owczkht 136e Jaargang Hoe vervolgde Duitsche boeren over het hoogland van Pamir de Russische hel ontvluchtten Jaren van leed en ellende. het Défilé. De plechtigheid op Dinsdag a.s. Herdenking in Alkmaar. Wat vandaag de aandacht trekt.»i TEGEN GRIEP? c W. M. H. PELS Zn., Alkmaar KOORSTR. 49-51. TEL. 207. Wat de wereld zegt. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2— franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. TeleL 3, redactie 33. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Waren het vroeger vooral Russen, die hun vaderland moesten verlaten, tegen woordig zijn het meerendeels de Duit- schers, wier voorvaderen zich tientallen, soms zelf honderden jaren geleden in Rusland hadden gevestigd. Te Charbin zijn er op het oogenblik 320, die in le ellendigste omstandigheden verkeeren en slechts kunnen hopen op de hulp van het Berlijnsche comité „Brüder in Not", da_ hen naar Brazilië tracht te transpor- teeren. Men laat hen niet naar Duitsch- land terug keeren, ten eerste, omdat daar reeds groote werkloosheid heerscht en ten tweede, omdat deze menschen, die vele jaren al vluchtende en zwer vende hebben doorgebracht, zich slechts met moeite kunnen schikken in het West-Europeesche leven. In Brazilië hebben daarentegen reeds duizenden Vluchtelingen van Duitsche afkomst een tveede vaderland gevonden. Deze men schen worden niet alleen vervoerd, doch tevens voorzien van de noodzakelijkste gereedschappen. Deportatie. De communisten hebben alle Duitsche boeren (en dat waren er velen) uit hun dorpen verdreven, wanneer zij zich niet wilden onderwerpen aan de collectivi- stisatie of wanneer zij koelaki, d.w.z. welgestelde boeren waren. Wie ooit in zijn leven welgesteld is geweest, wordt in Rusland vervjlgd, tot- da- hij öf in ellende omkomt, öf het lan I verlaat. Tienduizenden huisvaders werden als dwang-arbeiders naar de onafzienbare woestenijen van Noord-Siberië gebracht of naar het schiereiland Kola, waar zij als houthakkers en wegwerkers dienst moesten doen en bij duizenden lang zaam te gronde gingen. De vrouwen en kinderen werden meestal verbannen naar de een of andere plaats in Siberië Duizenden gezinnen besloten dan ook, om zooals men dat in Rusland zegt vrijwillig in Siberië land te gaan ont ginnen, want het was bekend, dat men daar in betrekkelijk vrijheid kon lev Doch de menschen legden zich niet al leen bij hun lot neer, de meesten bleven de hoop koesteren, om nog eens over de Amoer of de Oesoeri naar Mantsjoerije te kunnen vluchten. In de groote bocht van de Amoer tusschen Blagowestjensk en Chabarowsk vindt men honderden kleine nederzettingen, die na de revolu tie door deze vrijwillige kolonisten zijn gevormd. Het lot der vluchtelingen. Jarenlang bekommerden de bolsjewis ten zich niet om hen. Eerst toen een toenemend aantal Duitsche kolonisten zich op donkere winternachten over de bevroren rivier waagden, om naar Mantsjoerije te vluchten, ontving de Gepeoe zeer strenge bevelen om dit voortaan te beletten. Het is ons met ze kerheid bekend, dat een groep, welke bij Hoelin over de Oesoeri wilde vluchten, door de Russische grenswachten met machinegeweren werd neergeschoten. Ook bij Blagowestjensk werden onge veer 40 kolonisten bij hun vlucht over de bevroren Amoer neergeschoten. De vluchtelingen, die er in slaagden om het Chineesche grondgebied te be reiken, waren waarmee nog niet in vei ligheid. De Chineesche politie begon, met eiken vluchteling, dien zij kon Jen grijpen, op te sluiten. En een Chineesche gevangenis is geen Europeesche! Deze ongelukkigen bleven soms wekenlang zwaar geboeid liggen in stinkende ho len, vol ongedierte; natuurlijk werd hun laatste geld hun afgenomen en vaak ge noeg werden zij bij groepen van eenige tientallen aan de Gepeoe verkocht, die hen meestal neerschoot. De vrouwen en de meisjes werden vaak verkocht aan rooverbenden, e.d. Maar de Chineezen kochten ook jongens op, die zij bij gebrek aan eigen zoons als zoodanig adopteerden; deze jongens hebben natuurlijk een goed leven, mits zij zich bij alles kunnen aanpassen. Uithoudingsvermogen. In den loop der laatste drie jaren zijn er alleen te Charbin ongeveer 1500 Duit sche vluchtelingen aangekomen, allen uitgeput en in lompen gehuld. Zij worden op allerlei manieren gehol pen, in de eerste plaats door hun eigen landgenooten; er zijn drie doorgangs huizen voor hen opgericht en ongeveer 1200 zijn ér reeds als kolonisten naar Noord- en Zuid-Amerika vervoerd. De menschen, die Charbin ook berei ken, hebben de meest opwindende en afschuwelijke avonturen achter den rug. En zij hebben ook allen geluk en een zeldzaam, uithoudingsvermogen ge had, anders waren zij nooit zoover ge komen. Wij kunnen slechts een paar staaltjes mededeelen. Uit een gezin werden de vader en de oudste broer door de Gepeoe doodge schoten. Twee andere broers kwamen om van den honger. De drie overige broertjes (van 12 tot 2 jaar oud) gingen op de vlucht met de moeder en den 85- jarigen grootvader. Natuurlijk kon de oude man de ontberingen onderweg n'et doorstaan, zoodat hij stierf. Bij het door trekken der moerassen van het Chanka- meer stierf ook de moeder aan de koorts. De drie kinderen zijn toen zwer vend en bedelend verder getrokken, tot dat zij een spoorweg bereikten. Hier wer- dej zij door een Russisch vluchteling in een goederentrein verborgen. Op het strtionsemplacement te Charbin zijn zij toen door de politie gevonden, uitgeput, in lompen gehyld en vol ongedierte. Men heeft uitgerekend, dat zij na den dood der moeder 350 00 K.M. zonder geleide hebben rondgezworven. Het jongste kind werd daarbij door het oudste gedragen. Pat zij nog leven, is bijna ongelooflijk te noemen. Het Pamir-plateau. Niet al deze vluchtelingen gaan echter dwars door Siberië naar Mantsjoerije Veler, zijn ook via Turkestan naar Per- zi ëgegaan, terwijl wij onlangs hoorden van e engroep van zestig, die over het meer dan 4000 M. hooge Pamir-plateau naar Voor-Indië zijn getrokken, waar zij door de Engelsche autoriteiten liefderijk opgenomen en verzorgd werden. Van één dezer zwervers vernamen wij deze geschiedenis. Hij bezat een landgoed met uitgestrekte akkers in de Krim, doch in 1922 werd hij daarvan verdreven. Tot 1927 voorzag hij in zijn levensonder houd als landarbeider en handelaar; bij het begin van het vijfjarenplan moest hij opnieuw vluchten. Een poging, om de grens van Bessarabië over te steken, mislukte. Nu trok hij weer met zijn ge heele gezin naar het Oosten, om te trachten, vanuit Russisch Turkestan naar Chineesch Turkestan te ontkomen. Dit gelukte in 1932. Tenslotte kwam hij te Kasjgar, waar hij leefde als herber gier, varkenskoopman en leeraar in de Russische taal. Van hieruit ondernam hij met de anderen in den zomer van 1932 den moeilijken tocht over het hoogland van Pamir; in den hefst van dat jaar kwamen zij in Britsch-Indië aan. Welk een energie moet er in deze men schen schuilen, om, dat alles te kunnen trotseeren en ook door tien of twaalf jaren van ellende niet gebroken te wor den! Doch van deze menschen kan men ook met zekerheid verwachten, dat zij een hun geboden kans zullen benutten. Met de kolonistie in Brazilië heeft men dan ook uitstekende resultaten bereikt. Tienduizenden hebben gisteren een laat- sten groet gebracht aan het stoffelijk over schot van H. M. de Koningin-moeder. Tien duizenden zijn langs de baar getrokken met ontbloot hoofd en honderden er van hebben een laatste bloemenhulde gebracht aan Haar, die Koningin en Moeder was. Wij hebben gisteren reeds het begin van het défilé weergegeven en uit dat relaas heeft men kunnen lezen, hoe de ochtenduren ka.m verliepen, maar ook, hoe tegen den middag de groote massa kwam per trein en autobus Des morgens waren het meest Hagenaars, die langs de baar schreden. Langzaam, voet voor voetje, gingen ze voorbij de paarse baar met de gouden koningskroon; steeds weer kwamen andere menschen en voegaen zich bij de file, die geleidelijk langer Het volk defileerde voor de baar, het rou wende volk in al zijn eenvoud, in al zijn scha- ^ïSers gingen langs d' b22r f" moedertjes, kantoorpersoneel, ambtenaren, kunstenaars, verpleegsters, vischers uit ben veningen met hun vrouw, boeren en boer - nen. En alles trok langzaam en met gebogen hoofd langs de baar, die meer en meer onder bloemen bedolven werd. Duizenden trokken voorbij Ruwe kerels, die men tot geen hoffelijke geste in staat zou achten, staan even stil, zegt de Haagsche Crt., en brengen links en schutterig hun onbeholpen buiging; groepjes verpleegsters neigen haar hoofd, tientallen, honderdtallen katholieken knielen even neer, als zij de paarse katafalk passeeren; zij slaan het kruisteeken over hoofd, borst en schou ders, haar lippen prevelen een uit de ziel ge welde bede voor de beminde Doode. En weer anderen komen. Een meisje kust de witte lelies die zij aan den voet van den bloemenheuvel neerlegt. En arm vrouwtje komt voorbij, zij heeft één enkele sering te geven zij weet zelf niet hoe mooi het gebaar is waarmee haar harde, vereelde handen die bloem neerleggen. Een auto stopt. Een valet opent het portier en helpt een dame in bont mantel uitstappen. Zij loopt zeer gebrekkig en begeeft zich met de grootste moeite naar de file's. Zij zal zeker een half uur moeten staan. Een jonge politie-inspecteur wenkt haar en voert haar direct naar het bordes Zij gaat moeizaam en strompelend voorbij, kan zich nauwelijks bukken. En och wil z;j zoo graag die twee lila orchideeën neerleg gen, die ze heeft meegenomen. Er komt op eens leven in een der beide standbeelden in blauw en goud. De grijze kamerdienaar van Koningin Emma buigt zich met betraande oogen voorover, neemt hoffelijk de twee bloempjes aan en legt ze bij de baar. Hij brengt 'n laatste boodschap van liefde en hulde over aan zijn meesteresse. De valet schiet toe en brengt de oude dame voetje voor voetje terug naar haar auto. Indischgasten komen in groepjes. Don kere Nederlanders tusschen de blonde zonen van het Rijk. Ook zij brengen hun bloemen De stapel groeit Hij overdekt nu het bor des: reeds vallen seringen en tulpen op de treden van de trap. En telkens weer nieuwe bloemen vallen op de vorigen. Een exotisch gezelschap komt aan. Grotesk bijna. Het zijn baboe's. Zij dragen haar fe ruime bontmantels uit het Noorden over de felkleurige sarongs van het tropische Oosten Haar muiltjes klepperen over de steenen. In schroomvalligen, bijna godvruchtigen eer bied zien zij op tegen de hooge katafalk met de gouden kroon. Een van hen hurkt neer op den grond en brengt „sembah", de palmen der handen ge sloten, de gestrekte vingers ter hoogte van het gelaat. De anderen duwen haar voort. De muiltjes en de pijnlijk knellende schoenen kleoperen verder. Daar nadert een deputatie van den Alge- meenen Nederlandschen Politie Bond. Agen ten in uniform, met witte handschoenen. Het rouwomfloerste vaandel daalt. Zij salueeren en gaan voorbij. Een nieuw vaandel. De Oranjevereeniging uit Schiedam. Nu komen de menschen ook van elders En zoo zien wij deputaties van allerlei bon den en vereenigingen, veel te veel om op te noemen. Er zijn militaire vereenigingen, er zijn godsdienstige groepen, er zijn bonden op maatschappelijk gebied, er zijn Maar de rij is zoo lang en het aantal is zoo groot, dat niemand in staat is, om alles op te nemen. Steeds groeit de menigte en als de treinen binnenkomen, wordt de file weldra dubbel zoo lang. Weldra bestaat de wachtende menigte uit meer dan tienduizend en nog steeds groeit ck? file. Het défilé gaat in het zelfde tempo door, maar de afvoer is thans veel en veel kleiner dan de toevoer, zoodat het einde weldra niet meer te zien is. Velen, die eenige uren gewacht hadden, moesten tenslotte onverrichter zake huis waarts keeren. Want toen om half zeven het défilé gesloten moest worden, waren er nog duizenden, die gereed stonden. Het kon niet meer. Zij, die van den vroe gen morgen af dienst hadden gedaan, waren aan het einde van hun krachten. Er moest een einde komen aan dezen dag. Maar Koningin Wilhelmina begreep, dat op deze manier het défilé niet afgebroken mocht worden en Zij gaf toestemming, om dit défilé hedenmorgen weer te hervatten. En zoo zal dan vandaag een laatste ge legenheid zijn, om een afscheidsgroet te bren gen aan een Koningin en Moeder, onze Koningin-moeder. Men schat, dat het aantal, dat gistereu gedefileerd heeft, een 50.000 bedraagt. Bloemlegging door de Kon. familie. De Haagsche Crt. schrijft: Donkere avond op het Lange Voorhout. De belangstelling welke omstreeks het etensuur verflauwd is, begint tegen acht uur weer te stijgen. Het paleis ligt donker, als verlaten De twee schildwachten, militaire-politie met kepi, staan roerloos. Agenten van politie stappen rusteloos heen en weer. Publiek komt aangedrenteld en schaart zich weer langs de steenen paaltjes, die de grens der afzetting vormen. Steeds meer menschen komen er. Honder den. En als de goud-gekroonde lantaarns aan het paleis ontstoken worden, is de wach tende menigte tot zeker eenige duizenden per sonen aangegroeid. Uit „Hotel des Indes" waar de politie sedert Zondagavond een vasten inspecteurs- post heeft gevestigd, komen snel politie-in- specteurs nader. Er gaat wat geschieden. De deuren van het paleis worden geopend. Lakeien brengen boodschappen over naar de bureaux der Hof houding. Uit het donkere Lange Voorhout komen snel drie hof-auto's aangereden. Drie oranje- bermlampen verlichten arie koninklijke stan daards, die door de vaart de rauto s in den wind stijf wapperen. Achtereenvolgens stappen uit en gaan het paleis binnen de Koningin, Prinses von Er- bach; Prinses Juliana en Prinses van Wal deck Pyrmont; Prins Hendrik en Prins van Waldeck Pyrmont. De leden der Koninklijke Familie brengen bloemen mee. Orchideeën in doozen, viooltjes in ronde mandjes. En zij be geven zich in het paleis naar de sterfkamer, waar dag en nacht de lichten ontstoken zijn Hulpvaardige handen van der Majesteit getrouwen lichten de baar met het stoffelijk overschot der grijze vorstinne en brengen de kist naar beneden in de ve-tibule. En dan leggen en schikken de leden van de vorste lijke familie liefdevol en devoot hun bloemen op en rondom de baar. De menigte voelt, als kon zij door de geslo ten paleisdeuren naar binnen zien, welke piëteitvolle handeling daar geschiedt en brengt deze stonde zwijgend door. Dan worden na 'n uur weer de paleisdeu ren geopend. De vorstelijk personen, zij zijn allen in rouwkleeding, verlaten het Konink lijke sterfhuis en vertrekken in de auto's. De hoofden der wachtenden worden ontbloot. De Koningin en haar gasten neigen ernstig terug. Dan verspreidt zich wederom de me nigte en na een uur, als de regen neer-sie- pelt, is het Voorhout weer donker en ver laten. Naar wij vernemen, zullen as. Dinsdag de volgende vorstelijke personen in den rouw stoet het stoffelijk overschot van Koningin Emma vanuit het paleis aan het Lange Voor hout naar Delft begeleiden: De vorstin van ErbachSchönberg, de vorstin van Waldeck en Pyrmont, de herto gin van Saksen-Coburg en Gotha, de vorstin van Wied, lady May Abel Smith, de erf- groothertogin van Oldenburg, prinses Victo ria van Bentheim-Steinfuhrt, de erfprinses van Waldeck en Pyrmont, prinses Maximi liaan van WaldeckPyrmont, prins Georg Wilhelm van WaldeckPyrmont, douarière Freifrau baronnesse von Dörenberg, de prins der Nederlanden, de vorst van Waldeck en Pyrmont, prins Eugène van Zweden, hertog van Nériseï, prins Karei van België, prins Felix van Luxemburg, de erf-groothertog van Oldenburg, hertog Adolf Friedrich van Mecklenburg, de erf-prins van Waldeck en Pyrmont, de vorst van Bentheim en Stein- fuhrt, de vorst von Wied en prins Maximi liaan. Naar wij vernemen, heeft de Kerkeraad der Ned. Herv. gemeente te Alkmaar een her denkingsdienst voor wijlen H M. de Konin gin-moeder belegd op Maandag a.s., des avonds 8 uur, in de Groote Kerk, waarin de drie predikanten dier gemeente, ds. J. Deet- man, ds. W. D. M. Baar en ds. J. H W. War-, ners, het woord zullen voeren, terwijl mede werking zal worden verleend door het Vrijz. Herv. zangkoor, het Knapenkoor en Dubbei Mannenkwartet onder leiding van Corn. Jon ker. Hedendaagsche toestanden in Rusland. (Dag. Overzicht), Stavisky-ontplooiïngen. (Buiten land). De directeur van de K. L. M., de hee Plesman, op bezoek bij Musso- lini. (Luchtvaart). Centralisatie van crisis-centrales. (Land- en Tuinbouw). 50.000 menschen hebben gisteren een laatsten groet gebracht aan wijlen H. M. de Koningin moeder. (Binnenland). (Zie verder eventueel laatste berichten). O G IS' A C per IL vanai i 2.50. Zfj, die zich met 1 April a.». voor minstens 3 maanden op dit blad abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschonende nummers i r a n c o en gratis. De Directie. Aan verschillende gemeentelijke, provin ciale en staatscolleges en autoriteiten werden uitnoodigingen voor deze plechtigheid ver zonden. De mogelijkheid bestaat, dat de klok der Groote Kerk dien avond van half acht tot acht uur zal worden geluid. Rouwdienst in de Luthersche kerk. Maandagavond 7 uur zal een korte herden king plaats hebben ter eere van wijlen H M. de Koningin-moeder. Ook hier is iedereen welkom. Het sportpark gesloten. Het gemeentelijk Sportpark zal in verband met het overlijden van H.M. de Koningin moeder, Zondag en Dinsdag gesloten zijn. De Haagsche Post geeft de volgende persstemmen weer: Nederland treurt om zijn moeder. „Evening News". Koningin Emma was de beminnelijk ste oude dame van geheel Europa. „Central News". (Eng.) Voor duizenden Nederlandsche vrou wen was Zij het voorbeeld van een toe gewijde en verstandige moeder en haar eenvoudige waardigheid en goedhartig heid maakten haar allerwegen bemind. „Manchester Guardian". (Eng.) Heel haar leven heeft de ontslapene gewijd aan vier taken: die van koningin, van moeder, van regentes en tenslotte van Koningin-Moeder en zij bewees daarin een diepen adel van gevoel en groote verhevenheid van blik en een onuitsprekelijke milddadigheid". „Pe- tit Journal" (Fr.). Koningin Emma heeft Haar dochter opgevoed tot een eminente vrouw, een toonbeeld van een constitutioneele ko ningin. Dat is geen geringe verdienste. De crisis heeft Indië zwaar bezocht en de revolutionnaire propaganda heeft ook daar gewoed, maar het werk van Ko ningin Emma en Haar dochter is stevig genoeg gebleken om den tegenslag te torsen. „Le Journal". (Fr.) „Haar regentschap viel samen met zeer bewogen en moeilijke tijden, daar de grondwettelijke en maatschappelijke aanpassing van den staat toen nog -iet voltrokken was. Met groote overgave en veel bekwaamheid wist de Koningin- Moeder de belangen van het land te be hartigen en haar do-hter op te leiden totdat deze op achttienjarigen leeftijd zeU den troon kon bestijgen. „Het Laatste Nieuws". (Vlaamsch). De vorstin had zich bij haar onderda nen bemind weten te maken, niet alleen door de wijze, waarop zij met hart en ziel Nederlandsche geworden was, maar ook door de nobelheid van haar karak ter en haar groote goedheid. Men was Haar er voor erkentelijk, dat zij het land een troonopvolgster had geschonken, en tevens dankbaar voor de voorbeeldige opvoeding, die zij Haar dochter, Ko-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1934 | | pagina 1