DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Oneenigheid in het Engelsche kabinet?
E
Qageliiksch OvecxicAt
i'Buitenland
No. 110
Vrijdag II Mei 1934
136e Jaargang
De door het Engelsche kabinet gevoerde
economische politiek is een struikelblok
gebleken.
LANDBOUW CONTRA HANDEL.
Waf vandaag de,
aandacht trekt, n
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur; C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Opzienbarende geruchten over een ernsti
ge oneenigheid in het Engelsche kabinet
doen thans de ronde. En daarbij komt, dat
zij ditmaal niet afkomstig zijn van het meest
gezaghebbende blad, dat in bijna voortdu
rende telefonische verbinding staat met den
premier en met Baldwin.
De belangstelling voor de geruchten is
daarom niet zoo levendig als anders. Zij zijn
thans wellicht gegrondvest op onweerspre
kelijke feiten, waarvan het belangrijkste is
dat er
ernstig meeningsverschil
heerscht in den boezem van het kabinet over
belangrijke politieke kwesties. Er zijn dwars
drijvers en doordrijvers. Wanneer zij niet
ontvankelijk zijn voor de leuzen van het
compromis leven en laten leven, geven en
nemen moeten vroeg of laat de verschui
vingen komen. „Verschuiving'' is het woord
voor reorganisatie van het kabinet. Het is
als reorganisatie een verzachtend woord.
Ministers, die op den duur ongeschikt blij
ken voor groepswerk en die individueel niet
sterk genoeg zijn, hun wil door te drijven,
moeten worden vervangen door andere man
nen. Een „verschuiving" waarvan nu weer
bij.geruchte wordt gewaagd, is erg dicht bij
een regeeringscrisis. -
Welke zaken kunnen zoo'n toestand be
werken? Of anders gevraagd: wat kan lei
den tot tweespalt zoo hevig, dat de verschui
ving eruit moet voortkomen? Volgens de
jongste uiteenzettingen over de ontwape
ningskwestie, is deze kwestie niet langer in
staat tweedracht te zaaien in de Britsche re
geering. De ontwapeningskwestie is nog een
goede steen voor de oppositie, om ermee op
de regeering te mikken. Maar het effect kan
slechts zijn dat kabinet-eensgezindheid op
dit punt roerender wordt. Er is een korte pe
riode geweest waarin principes in botsing
dreigden te komen. Aan MacDonald werd
het verlangen toegeschreven
Frankrijk tegemoet te komen
in de verzoeken van dit land om Engeland's
woord voor materieelen bijstand in gevai
van oorlog, ter verhooging van Frankrijk's
.veiligheid.
Aangezien een dergelijk tegemoetkomen
Engeland in het geval van een Europeeschen
oorlog onvermijdelijk, want automatisch zou
meesleuren, bestaat er in het land de grootst
mogelijke populaire afkeer van een zoodani-
gen vorm van buitenlandschen politiek. En
deze afkeer weerspiegelt zich in het kabinet,
waar MacDonald ernstig verzet heeft ont
moet tegen zijn denkbeeld, Frankrijk nog
meer waarborg voor veiligheid te verschaf
fen en dan het bezit in het Verdrag van Lo-
carno, dat indien men mag afgaan op de
pers toch al veel meer toezegt dan de
helft van het Engelsche volk lief is.
Maar zooals gezegd, op dit punt is nu
voor de hechtheid van het landsbestuur niets
meer te vreezen. Het is duidelijk geworden
dat Frankrijk zijn heil niet langer zoekt in
hulp van een sterken Engelschen arm. Zelfs
al zou Groot-Brittannië meer waarborgen
willen geven (die dan zouden worden gege
ven in ruil voor vermindering van Frank
rijk's gewapende macht) dan nog zoo
leest men de jongste opvattingen in Frank
rijk zou dit land niet bereid zijn één ge
weer op te leggen of één man af te danken.
Frankrijk heeft geloof gevonden in de nieu
we strategische ker, die verklaart dat de
sterkste aanval het moet verliezen van de
sterkste verdediging. Frankrijk heeft de
sterkste verdediging in manschappen, ma
teriaal en fortificaties Het hoopt bovendien
dat Hitier het niet zal uithouden en het
houdt zich overtuigd dat Duitschland om
economische redenen zoo lang Hitier aan
het bewind is, niet aan een aanvallenden
oorlog zal kunnen denken.
De opvatting is niet bevordelijk voor zelfs
een schijn van succes
voor de ontwapeningsconferentie. Maar ze
heeft in elk geval Engeland uit een lastig di
lemma gered en het kabinet daar verlost van
althans één kwestie die de eensgezindheid
bedreigde.
De voorstellen van de Morning Post, vol
gens welke er uit het verloop van het ontwa-
peningsgeworstel een nieuw geschil in het
kabinet is gerezen over de vraag of Enge
land in internationale politiek zijn lot zal
verbinden aan Duitschland of aan Frankrijk
ten behoeve van handhaving van den
vrede en de Britsche nationale veiligheid
lijkt wat fantastisch en lijkt voorts erg op
een poging MacDonald, dien dit blad van
het meest oprechte egoisme uiteraard niei
kan zetten, te wraken. Want dit blad wil we
ten dat MacDonald meer voelt voor aanslui
ting aan Duitschland dan aan Frankrijk,
terwijl algemeen bekend is dat de invloed
van het pro-Fransche departement van bui-
tenlandsche zaken zoo groot is dat geen mi
nister een dergelijk denkbeeld zou opperen
indien hij het al zou koesteren. Daarbij komt
dat het belangrijkste deel van de pers indien
het zou moeten kiezen, Frankrijk als bond
genoot zou kiezen, terwijl de Morning Post
zelf en de Daily Mail persé willen dat
Engeland en Frankrijk
in buitenlandsche politiek samengaan. E>e
voorstelling van de Morning Post is die van
het oer-conservatieve partijblad.
Het meest wordt de kabinets-eenheid thans
bedreigd door de economische politiek van
de regeering, die naar allen schijn de poli
tiek van economisch nationalisme is, die
door den minister van landbouw niet alleen
wordt bepleit met het vuur van den pionier
en den hervormer, maar ook met verrassen
de snelheid en kracht wordt doorgezet. Hel
is duidelijk dat deze politiek lijnrecht in
strijd is met het streven van Runciman, den
minister van handel, die in bilaterale han
delsverdragen voor den Britschen export-
handel beproeft te redden wat nog kan wor
den gered. Zij is ook lijnrecht in strijd in
haar reeds merkbare consequenties met
de ontwikkeling van wederzijdschen handel
in het Britsche rijk, om niet'te spreken van
de opvattingen van de Rijksvrijhandelaren
van Lord Beaverbrook, die „prachtige afzon
dering" willen niet zoo zeer voor Engeland
in het bijzonder als voor het Britsche Rijk
in zijn geheel, economisch en politiek.
De politiek van economisch nationalisme
van minister Elliot kan geen verschil maken
tusschen Nederland, Denemarken en Argen
tinië aan den eenen kant en Canada, Austra
lië en Zuid-Afrika aan den anderen kant
Voor Elliot moeten ze over één kam wor
den geschoren. Canada en Nieuw-Zeeland
zijn even gevaarlijk voor den Britschen boer
als Nederland of Denemarken. Hier krijgt
men een ingewikkelden toestand.
De Dominions vragen om een
grooter aandeel in de markt van
het Moederland.
Maar de teekenen .wijzen onvermijdelijk
op vermindering vati'dat aandeel. De poli
tiek van den geestdriftigën minister van
landbouw, die tot heden in staat is geble
ken al het verzet in het kabinet tegen zijn
plannen te overwinnen, leidt tot veelzijdige
tegenstrijdigheid. Een aanzienlijk deel van
de Conservatieve Partij gaat met hem mee
zoo lang hij aan de Dominions hun plaatsje
in het economische zonnetje blijft gunnen.
Een kleiner deel van dit partij wordt onge
rust nu hij de Dominions gaat bekorten
Runciman is nog niet heelemaal van zijn
oude liberale opvattingen vervreemd en be
seft dat van welvaart voor het land geen
sprake kan zijn indien de uitvoerhandel niet
opleeft. Hij kan ze alleen doen opleven door
middel van wat de Daily Express beschrijfi
als „zwarte verdragen" (de bilaterale han
delsverdragen met het buitenland).
Maar hoe kan de uitvoerhandel opleven
wanneer Elliot de producten van de buiten
landers, de Dominions incluis, meer en meer
weert? Deze bom zal vroeg of laat moeten
barsten.
HENDERSONS BESPREKINGEN IN
PARIJS.
Henderson heeft gisteren te Parijs een
onderhoud gehad met den vice-president van
de ontwapeningsconferentie. Vervolgens
begaf hij zich naar de Engelsche ambassade,
waar hij een bezoek bracht aan den nieuwen
Engelschen ambassadeur. Vandaar begaf hij
zich begeleid door den leider van de ont-
wapeningsafdeeling van den Volkenbonds
raad, Aghnides, naar den Quay d'Orsay,
waar de Fransche minister van buitenland
sche zaken te zijner eere een déjeuner had
aangericht. Hieraan zaten ook aan de
secretaris-generaal van den Quay d Orsay,
Léger, de leider van de Fransche volkenbonds-
afdeeling, Massigli, zijn vertegenwoordiger
en twee leden van het kabinet van den mi
nister van buitenlandsche zaken. De be
sprekingen van den Franschen minister van
buitenlandsche zaken en Henderson vingen
tijdens het déjeuner aan en werden in den
loop van den middag voortgezet. Tot dus
verre is nog niets naders omtrent het ge
sprokene bekend geworden.
De officieeie mededeeling over het onder
houd stelt alleen vast, dat de besprekingen
tot 16 uur hebben geduurd en Vrijdag zullen
worden voortgezet.
In welingelichte kringen verluidt, dat
Henderson en Barthou tijdens hunne ge-
dachtenwisseling den algemeenen toestand
van de ontwapeningsconferentie zeer diep
gaand hebben besproken en daarbij tot de
overtuiging zijn gekomen, dat deze toestand
niet veel goeds belooft. In Fransche kringen
heeft men na de verklaring, die Henderson
voor zijn vertrek uit Londen heeft afgelegd,
niet veel anders verwacht.
Men vraagt zich thans af, of Henderson
niet eventueel zou willen afzien van het
bijeenroepen van de hoofdcommissie, die in
beginsel voor 29 Mei zou moeten worden
geconvoceerd,
Henderson terug naar Londen.
Uit Parijs wordt nog gemeld, dat de voor
zitter van de ontwapeningsconferentie, Hen
derson plotseling zijn reisplan heeft gewij
zigd. Na zijn onderhoud met den Franschen
minister van buitenlandsche zaken, Barthou,
zal hij niet naar Genève doorreizen, maar
Vrijdag naar Londen terugkeeren
In de bladen wordt de opvatting naar
voren gebracht, dat Henderson, nadat hij
zich op de hoogte gesteld heeft van de mee
ning der Fransche regeering, in Downing-
street rapport wil uitbrengen alvorens Eden
vertrekt naar Genève.
Het bericht omtrent de aankomst var. Rib-
bentrop in Londen trekt zeer de aandacht.
De Times meldt, dat de Duitsche zaakgelas
tigde Vrijdag een onderhoud zal hebben
met Eden.
Omtrent de kabinetszitting van gisteren
schrijft de Times, dat een definitieve beslis
sing nog niet is genomen. In de Morning-
post wordt gemeld, dat het Engelsche kabi
net Donderdag geen besluit genomen heeft.
Men neemt derhalve aan, dat de Engelsche
delegatie ter ontwapeningsconferentie niet
in staat zal zijn een anderen rol dan dien van
toehoorder te spelen.
De diplomatieke correspondent van de
Daily Telegraph meldt te hebben vernomen,
dat de kwestie van een onderzoek der Duit
sche bewapeningen door den volkenbond
onlangs ter sprake is gebracht tusschen ver
scheidene Europeesche regeeringen. Het
wordt echter zeer onwaarschijnlijk geacht,
dat een meerderheid in den volkenbondsraad
zou zijn te vinden ten gunste van het in
stellen van een onderzoek. Nog onwaar
schijnlijker zou het zijn, dat bij een afwij
zende houding van Duitschland de voor
sancties noodzakelijke algemeene stemmen te
bereiken zouden zijn. In dat geval zou zich
de vraag voordoen of volgens artikel 15 pa
ragraaf 7 van het volkenbondsstatuut drie
maanden na een dergelijke stemming aan de
mogendheden die dit zouden verlangen een
militair optreden tegen Duitschland zou
worden veroorloofd. Een dergelijk optreden
wordt echter weer verhinderd door artikel 2
paragraaf 3 van het pact van Locarno, dat
een zoodanig optreden alleen toelaat tegen
een staat, die het eerst heeft aangevallen.
Daily Herald schrijft, dat MacDonald zeer
ontstemd is over de onthulling der oneenig-
heden binnen het kabinet.
De Ontwapeningskwestie in
het Britsche kabinet.
Het Engelsche kabinet heeft in zijn Woens
dag gehouden plenaire zitting kennis geno
men van een rapport der sub-commissie,
welke zich in de laatste weken heeft bezig
gehouden met de ontwapeningskwestie.
Lord-grootzegelbewaarder Eden zal Zater
dagochtend naar Parijs vliegen en van daar
met den nachttrein naar Genève verder reizen,
om de zitting van den Volken bondsraad bij
te wonen. Naar thans verluidt zal Simon
pas einde der volgende week naar Genève
vertrekken.
De president der Ontwapeningsconferentie.
Henderson verklaarde voor zijn vertrek van
Londen naar Parijs: Wij behoeven ons geen
illussies meer te maken over den ernstigen
toestand van de conferentie. Wanneer de ple
naire zitting niet een volledige wijziging van
den toestand teweegbrengt, zal men opnieuw
moeten toegeven, dat de Volkenbond er niet
in is geslaagd de ontwapening tot stand te
brengen. Deze mislukking zou een zeer ern
stige fase van rivaliteit inleiden, welke ten
slotte slechts catastrophale gevolgen zal
hebben.
ONGEVALLEN BIJ PARIJSCHE
PAARDENRENNEN.
Tijdens 't militaire hindernisrennen in Ab-
beville (Fr.) zijn verscheidene ongevallen ge
beurd. Kapitein Boeterau-Bonneterre van
het 71ste artillerieregiment en luitenant de
Castries van het elfde regiment curassiers,
beiden bekende Fransche ruiters, vielen en
bleven bewusteloos liggen, zoodat zij per
brancard naar het ziekenhuis moesten wor
den overgebracht. Kapitein Botereau Bonne-
terre bleek een wervelkolombreuk te hebben
bekomen. Zijn toestand is zorgwekkend ter
wijl luitenant de Castries licht gewond is.
Bij de hindernisrennen voor onderofficie
ren viel een wachtmeester ernstig. Toen hij
weer opsteeg, kreeg hij van een voorbij-
galoppeerend paard een trap, waardoor hij
eveneens een wervelkolombreuk opliep.
BOTSINGEN MET FRANSCHE
COMMUNISTEN.
Een doode, 12 gewonden.
Het „Croix de Feu" heeft Woensdag
avond bij Parijs een vergadering gehouden
Op denzelfden avord hadden communisten
in een naburig plaatsje een protestvergade
ring tegen het Croix de Feu bijeengeroepen,
waarbij ongeveer 400 communisten met de
politie in botsing kwamen. Er ontstond een
straatgevecht, waarbij de communisten zich
van ijzeren tentstokken en ander markt-
materiaal dat van den vorigen dag nog niet
was .opgeruimd, als wapenen bedienden.
Twee politieagenten en ongeveer 10 commu
nisten werden gewond. Een drukkersleerling
bedreigde een automobilist met handtaste
lijk worden, waarop deze den aanvaller met
twee schoten zoo zwaar verwondde, dat hij
na in het ziekenhuis te zijn opgenomen, over
leed.
EEN AANSLAG OP DOLLFUSS
VERIJDELD?
Met betrekking tot den door de mededee
ling der Rijksregeering verijdelden aanslag
op bondskanselier DollfLSs wordt medege
deeld, dat de gearresteerde Patzig een ge-
exalteerde nerveuse j'ongen is, wiens verkla
ringen verward ware.i en een eigenaardigden
indruk maakten. Volgens een mededeeling
der autoriteiten te Linz is de Patzig gevon
den gaspistool een wapen van slechte kwali
teit.
Ernstige pogingen tot aanslagen.
Te Salzburg is gister een boerenbetoo-
ging gehouden, waar dr. Dollfuss en vice
kanselier Starhemberg het woord gevoerd
hebben. Reeds uit de redevoering van Doll
fuss bleek, dat heden ernstige daden van sa
botage gepleegd waren, die ten doel hadden
de betoogers te beletten naar Salzburg te ko
men. Inderdaad bleek later, dat de spoorlij
nen naar Salsburg op verscheidene plaatsen
waren opengebroken en wel bij Pinzgau en
bij Werfen. Bovendien zijn langs den spoor
dijk oip verchillende plaatsen bommen gevon
den. die niet tot ontploffing zijn gekomen,
't Verkeer kon na enkele uren weer normaal
geschieden.
Op het vliegveld van Salzburg, waar
bondskanselier Dollfuss hedenmorgen arri
veerde was kort voor zijn aankomst door po
litiemannen een houder met 55 bommen ge
vonden. Deze bommen waren zeer scherp
geladen en zouden bij een ontploffing een
vreeselijke uitwerking hebben gehad. Er zijn
reeds eenige arrestaties verricht.
HINDENBURG ZEGT
UITNOODIGING AF.
Wegens ouderdom?
Rijkspresident von Hindenburg heeft van
den rijksstadhouder Wagner een schrijven
gezonden, waarin hij" hem dank zegt voor de
uitnoodiging persoonlijk het Badensche
Legermuseum te komen openen. In verband
met zijn hoogen ouderdom kan de rijks
president echter aan deze uitnoodiging geen
gevolg geven.
BLOEDIGE STAKINGSONLUSTEN
IN GklEKENLAND.
Vier dooden, talrijke gewonden.
In verband met de staking van arbeiders
in het graanbedrijf te Kalamatuen in Grie
kenland heeft een botsing plaats gehad tus
schen communisten en de politie, waarbij
vier arbeiders zijn gedood en verschillende
gewond. De schietpartijen breidden zich van
het havenkwartier uit naar de binnenstad,
zoodat militaire versterking op de been werd
gebracht, teneinde de rust weer te herstel
len. Men slaagde erin een aanslag op een
graansilo op het laatste moment te
verijdelen.
DE WET OP DE CORPORATIES.
In fascistisch Italië.
Onder voorzitterschap van Mussolini en
in bijzijn van den secretaris der fascistische
partij, zoomede van de ministers van land
bouw, financiën, verkeerswezen en arbeid, is
Woensdagavond in het Palazzo Veneza de
centrale commissie voor de corporaties in
het algemeen reeds bepaalde stichting der
corporaties in pactijk te brengen. Besloten
werd de vakvereenigingsorganisaties in het
corporatieve systeem op -te nemen. Het aan
tal confereraties dat tot nu toe dertien be
droeg, wordt teruggebracht tot 9: landbou-
bouw,' industrie, handel en bankwezen, ieder
met een afgevaardigde voor werkgevers en
werknemers, zoomede de confederatie van de
vrije beroepen.
Er zijn 22 nieuwe corporaties gesticht, wel
ke verdeeld zijn in drie groepen. Men is uit-,
gegaan van de z.g. productie-cyclus, dit is
de concentratie van alle in een groote pro-
Oneenigheid in het Engelsche
kabinet? (Dag. Overzicht).
Henderson's besprekingen te Pa
rijs. (Buitenland).
Millionnair in Amerika ontvoerd.
(Buitenland).
Roosevelt teekent nieuwe belas
tingwet. (Buitenland).
Bijzonderheden over de nieuwe
moord in Frankrijk. (Buitenland).
Zaandam contra de regeering.
(Binnenland).
Geen bezoldigde bestuursleden
meer van weldadigheidsvereenigin-
gen? (Binnenland).
Öe gemeentebegrooting van Am
sterdam door Ged. Staten niet goed
gekeurd. (Binnenland).
De Raad voor de Scheepvaart doet
uitspraak inzake de romp van de
Oakford .gestrand op de Eierland-
eche gronden. (Binnenland).
De directie der Sj>oorwegen wil
wijziging der pensioenwet voor het
spoorwegpersoneel. (Binnenland).
Verschillende ernstige verkeers
ongevallen. (Binnenland).
Fransch vliegtuig in zee gestort, 6
inzittenden verdronken. (Lucht
vaart).
Provinciale openlucht-samenkomst
van vrijzinnig-godsdienstigen. (Kerk
en school).
(Zie verder eventueel laatste
berichten).
ductiekring werkzame personen.
De eerste groep omvat den landbouw met
de daarvan afhankelijke economische en
commercieele bedrijven, de tweede groep de
industrie en haar verschillende branches, de
derde groep de z.g. diensttakken, w.o. vallen
het assurantie- en bankwezen, de vrije beroe
pen ert dé kunst, de scheep- en luchtvaart,
hotelwezen e.d.
De raad der corporaties bestaat voor iede
re corporatie afzonderlijk uit vertegenwoor
digers der onderafdelingen. Voorts behoo-
ren tot iedere corjjoratieraad drie leden van
de Fascistische partij.
OLIEMAGNAAT DOOR BANDIETEN
ONTVOERD.
Te Los Angeles
Een der brutaalste ontvoeringen van den
laatsten tijd is te Los Angeles door twee ge-
waskerde en bewapende mannen gepleegd.
Zij ontvoerden nl. den millionnair en olie
magnaat William E. Gettle, terwijl hij een
partij gaf op zijn landgoed, dat hij' kortge
leden gekocht had. Tien gasten vertoefden
in het landhuis. Toen Gettle met een vriend,
na gezwommen te hebben in een prieel tra
den om zich weer te kleeden, sprongen de
beide gemaskerde bandieten te voorschijn,
knevelden de beide mannen, bonden den
vriend van den magnaat aan een boom vast
en sleepten Gettle in een auto, waarmede zij
pijlsnel verdwenen.
HAVENARBEIDERSSTAKING
TE LAN FRANCISCO.
Ongeveer 4000 havenarbeiders die werk
zaam zijn te San Francisco bij de kustvaart
van den Stille Oceaan, zijn in staking ge
gaan. Zij eischen loonsverhooging en een
kortere werkweek. De politie van San Fran
cisco en andere havensteden heeft uitgebrei
de maatregelen genomen ter voorkoming
van onlusten.
NIEUW WERELDRECORD DUIKEN.
De duiker Guido Martinelli uit Viareggio
in Italië de zich aan boord bevindt van het
Italiaansche vrachtschip Briareo, dat bij
Kaap Bon (Tunis) bezig is een lading tin te
bergen van een tijdens den wereldoorlog ge
zonken Britsch schip, heeft dezer dagen het
record „duiken" met 250 M. op zijn naam
ebracht. Het oude record was ongeveer 150
NIEUWE OORLOvjïVLIEGTUIGEN
IN AMERIKA.
Opdrach* tot bouw van 80
bombardementsvliegtuigen.
Het Amerikaansche ministerie van lucht
vaart heeft opdracht gegeven tot den bouw
van tachtig groote bombardementsvliegtui
gen, welke aan de volgende minimumeischen
moeten voldoen; snelheid 200 mijlen per uur
met volle belasting op een hoogte van 10.000
voet; vliegadius 6 uur; stygcapaciteiten tot
10.0000 voet met volle belasting in 10 minu
ten; styghoogte met volle belasting tot
20.000 voet, draagvermogen voor ongeveer
3 ton bommen.
Ambtenaren van het minisiterie verklaar
den evenwel, dat zij in werkelijkheid presta
ties verwachten welke 50 beter zijn.