DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Minister Colijnende winkelsluitingswet.
Wie zal het Saargebied krijgen
DxxgeÜiksch Overzicht
^Buitenland
Ho. 117
Zaterdag 19 Mei 1934
136e Jaargang
Tweede Kamerzitting
Verklaring over Minister Verschuur's aftreden.
Steeds nader komen we tot den dag
waarop een definitieve beslissing inzake
deze kwestie zal worden genomen.
Stroomingen en tegenstroomingen.
Wat vandaag de
aandacht trekt
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
(Van onzen parlementairen medewerker).
DEN HAAG. 18 Mei 1934.
Na in comité-generaal vergaderd te
hebben tot behandeling van de eigen
huishoudelijke begrooting voor 1935,
heeft de Tweede Kamer heden voortge
zet de behandeling van de zoogenaamde
technische herziening van de Winkel
sluitingswet, waarmede gister een aan
vang was gemaakt met een rede van
mevr. BakkerNort (v.d.), die een goed
woord had doen hooren voor de ver-
kc >pers van consumptieijs. Heden heb
ben nog een twaalftal sprekers zich doen
hooren, alvorens Minister Colijn als mi
nister van Economische Zaken ad inte
rim het woord verkreeg.
Het was niet onju:st wat een der spre
kers opmerkte: over het ontwerp zelf is
baast niet gerept, des te meer over wat
er niet in staat en men er zoo gaarne in
zou willen zien: de amen dementen.
Gelijk men weet, wil het ontwerp in
hoofdzaak eenige verlichting brengen
aan de Joodsche winkeliers, terwijl een
nieuw art. 9 aan den Gemeenteraad de
vrijheid verleent voor een afwijkende
regeling, intusschen onder goedkeuring
van de Kroon. De heer Vos (lib.) heeft
daarop eenige amendementen ingediend,
o.a. om 't aantal verkoopuren op Zondag
van 4 tot 8 uit te breiden.
De heer Drop (s.d.a.p.) heeft een
amendement voorgesteld ten gunste van
de winkeliers in consumptieijs. De heer
Teulings (r.k.) heeft met een aantal
medeleden van verschillende politieke
schakeering amendementen ingediend
om het aantal verkoopuren op Zondag 4
op 6 te brengen en een splitsing te ma
ken tusschen specifieke ijswinkels en
dei. verkoop van ijs als bijartikel.
Heden, was de eerste spreker de heer
Boon (lib.), die een overzicht gaf van de
lijdensgeschiedenis van de winkelslui
tingswetgeving en er ten slotte op wees,
dat wat thans aan de orde is gesteld niet
geeft wat de winkeliers verwachten,
terwijl de ingediende amendementen be
doelen aan hun wenscher. tegemoet te
komen.
De heer Snoeck Henkemans (c.h.) her
innerde er aan, dat zijn partij niet erg
veel voor de wettelijke regeling heeft ge
voeld, omdat zij gemeentelijke regeling
wel zoo goed vond. Maar we hebben de
wet nu en zij strekt om de Zondagsrust
te bevorderen. De spreker achtte dit
zulk een kostelijk goed, dat hij, en zijn
partij met hem, weigerde ook maar met
eenig amendement tot inbreuk daarop
mede te gaan.
De spr. had ook nog een zuinighei Is-
argument, dat intusschen ongewoon
naif klonk: bij Zondagssluiting houden
de menschen hun geld in hun beurs tot
vreugde van de huisvrouw. Alsof men
op Zondag zijn geld niet op andere wijze
kan uitgeven dan door het koopen van
koekjes of drank!
De volgende spreker, de heer Smeenk
(ar.) dacht er ongeveer evenzco over:
technische herziening best, maar geen
amendementen tot verslapping van de
wet. Het publiek heeft zich reeds aan de
nieuwe regeling aangepast en de katho
lieke sigarenhandelaars hebben ver
klaard met de wet in te stemmen. Alleen
de firma Jamin blijft met medewerking
van haar personeel actie voeren tegen
winkelsluiting op een wijze, waarover
hij zich geërgerd heeft. Hij besloot met
de verklaring, dat de Zondagsrust moet
voeren tot Zondagsheiliging.
De heer Teulings (r.k protesteerde
ook tegen de actie van de firma Jamin.
Intusschen begrijpt hij niet, waarom de
Regeering niet haar wetsontwerp tot
verzachting van de winkelsluiting op de
agenda heeft doen plaatsen en wel dat,
hetwelk enkel bedoelt technische verbe
teringen in de bestaande wet aan te bren
gen. Dat hij geproteseerd heeft tegen
het aan de orde stellen van het initiatief
voorstel van den heer Vos, acht hij nog
steeds juist. Spr. wil geen wijziging in
de grondlijnen van de bestaande wet,
maar alleen eenige verzachting in ver
band met de benarde tijden. Dat is ge
heel in overeenstemming met de Ka
tholieke beginselen en daarom had hij
ook geen bewazar gehad tegen het in
behandeling nemen van het verzach-
tingsontwerp van de Regeering. Nu
komen zijn amendementen in de plaats
er van, welke intusschen de wijzigingen
van tijdelijken aard doen zijn.
De heer Lingbeek (H.G.S.) wilde na
tuurlijk van deze katholieke amende
menten niets weten. Geen verzachting
van de Zondagssluiting, veeleer ophef
fing van het voorrecht der Israëlieten om
wel op Zondag te verkoopen, nadat zij
op Sabbath hebben gesloten
De heer Drop (s.d.a.p.) vond veel goeds
in de regeeringsvoorstellen, doch de
maatschappelijke structuur maakt ver
zachting wel gewenecht. Daarom aan
vaardde hij de amendementen van den
heer Teulings, doch ten opzichte van de
sigarenhandelaars achtte hij verzach
ting overbodig. De groote winkeliers
hebben dit ronduit zelf verklaard
De heer De Visser (comm.) noemde de
gansche winkelsluitingswet volkomen
overbodig, de belangen van den midden
stand, vooral van de kleine winkeliers
achtte hij ernstig geschaad, doch de
verzachting liet hem koud, al verklaarde
hij zich bereid met amendementen in
dien geest mede te gaan.
De heer Dr Vos (lib.) vroeg, of nog de
behandeling van de regeeringsvoorstel
len tot verzachting van de Winkelslui
tingswet van dezen minister was te ver
wachten. Zoo niet, dan wenschto f-pr
zijn amendementen te handhaven In don
breede zette de spr. uiteen, hoe brood-
noodig wijziging der wet is, nu zij op
alle wijzen, in de groote steden en op
het platteland wordt ontdoken. De wet
drukt denmiddenstand, die intusschen de
kosten heeft te dragen van alle crisis-
lasten. De spr. had geen bezwaar tegen
de ontworpen wet op den verkoop per
au ornaat, hij vond het best, dat ook voor
visch- en fruithandelaars de wet wordt
verzacht en hij prees het nieuwe art. 9,
dat aan de gemeenteraden de vrijheid
zal geven bijzondere regelingen in ver
band met de plaatselijke omstandig
heden in te voeren, maar hij betreurde
het als overbodig, dat n en aan de koop
lieden in consumptieijs meer vijheid wil
schenken.
Nadat de heer Westerman (nat-herst.),
die van onze plaats volkomen onver
staanbaar was, naar wij meenen, zich
tegen al wat winkelsluiting heet had
verklaard, heeft de heer Sneevliet (rev.-
soc.) over de politieke zijde van de aan
de orde zijnde materie gesproken en
kans gezien daarbij zelfs de uitlatingen
van minister De Wilde, welke hij loslip
pig heette, wanneer men niet moet spre
ken van ministerieele bravour, te be
handelen. Overigens bleek hij een voor
stander van de verst gaande amende
menten, welke z. i. de Re'geering best kon
overnemen.
De hee rVan Poll (r k.) heeft tegenover
den heer Smeenk het goed recht van de
amendementen-Teerlings verdedigd. Zij
zijn noodig Ook al staan principieel le
katholieken op hetzelfde standpunt als
de antirevolutionnairen, zoo meenen
eerstgenoemden, dat er omstandigheden
kunnen voorkomen, dat men van een
beginsel afwijkt. En zulks is hier het ge
val
Nadat nog de heer Zandt (st.ger.partij)
de wenschelijkheid betoogd had van
Zondagssluiting voor café's en derg.,
kwam minister Colijn aan het woord.
Op zijn gewone, rustige wijze heeft deze
de Kamer duidelijk gemaakt, dat het
wetsontwerp tot verzachting van de
Winkelsluitingswet zijn sympathie r.iet
heeft. Terwijl hij niet aanwezig kon zijn,
heeft het Kabinet zich er homogeen
mede verk'aard, maar hij wenschte de
verdediging aan zijn eventueelen opvol
ger te laten. Eigenlijk had hij dit ook
met het thans aan de orde zijnde ont
werp willen doen, doch het voorstel-
Teulings door de Kamer aanvaard,
maakte het hem tot plicht deze techni
sche herziening van de wet met de
Tweede Kamer te behandelen. Maar
men beschouwe dit als een persoonlijk
offer van zijn beginselen, als een com
promis. Naar zijn overtuiging is de ver
ruiming niet noodig, maar men ga nu
niet verder en trachte niet den inhoud
van het andere ontwerp door middel
van amendementen in dit ontwerp te
incorpereeren. Mocht zulks wel geschie
den, dan zou de Minister het ontwerp
terug moeten nemen.
Na re- en dupliek werd hierop de ver
dere behandeling van het voorstel aan
gehouden tot Donderdag a s.
Ware Adof Hitier op 30 Jan. 1933 niet aan
het bewind gekomen dan zou er heel geen
verkiezingscampagne in het Saargebied ge
weest zijn. Dit is den Nieuwsblad-corres
pondent ten duidelijkste gebleken juist bij
de gesprekken met tegenstanders van den te
rugkeer van het Saargebied naar Duitsch-
land. De sterkste strooming onder de bevol
king van het Saargebied is op het oogenblik
zonder twijfel die van het „Duitsche Front".
En juist hier heeft men het punt, waar de
tegenstroomingen inzetten De voorstanders
van den status que wijzen op de aanstaande
vernietiging van de sociaal-democratische en
christelijke vakvereenigingen, die thans in
het Saargebied nog een zelfstandig bestaan
hebben. Den geloovigen katholieken en evan-
gelischen wijst men op de beloften van
Adolf Hitier bij de aanvaarding van zijn
macht, dat de kerken in hun zelfstandigheid
niet zouden worden beknopt en op wat van
die beloften
is terecht gekomen. Dat daarbij nog een
aantal emigranten uit het rijk, vluchtelin
gen, hun steentje ertoe bijdragen aan de
Saarbevolking ue toestanden in Duitschland
als allesbehalve rooskleurig te schetsen,
moet men ook van beteekenis achten.
Hetgeen ons een der beste menschen van
het Duitsche Front, al is hij dan ook geen
nationaal-socialist, Peter Kiefer, leider van
den katholieken mijnwerkersbond, vertelde,
was typeerend. Toen in Duitschland de vak
vereenigingen waren ontbonden, verscheen
de algemeene leider van den katholiek- n
mijnwerkersbond, het vroeger lid van de
Centrum-fractie in den rijksdag Imbusch te
Saarbrücken en dacht, daar nog als leidei
van het door de bijzondere omstandigheden
voortbestaande rudiment van zijn vroegeren
bond te kunnen optreden. Maar de bijeen
geroepen bestuurderen kenden den emigrant
Imbusch geen rechten meer toe, hoewel zij
hem hun dank betuigden voor de groote ver
diensten die hij vroeger in de katholieke ar
beidersbeweging had verworven.
De. tegenstroomingen zijn er dus op ge
richt den stemgerechtigden bij het plebisciet
voor te houden, dat het gedaan zal zijn met
de vakvereenigings- en de religieuse vrijheid,
dat de pers geen recht van vrije meenings-
uiting meer zal hebben en dat kortom
de dictatuur
van Hitier ook in het Saargebied haar intre
de zal doen En terwijl nog onder sociaal
democratisch en Centrumsrégime in Duitsch
land de nationaal-socialisten in het Saarge
bied mede reikhalzend uitzagen naar het
oogenblik van terugkeer in het Rijksverband,
prediken thans de marxisten:
Niet terug naar Duitschland, zoolang
het een Hitler-Duitschland is!
En enkele confessioneele kleine stroomin
gen sluiten zich hierbij aan.
Algemeenheden.
In het Saargebied zelf geldt officieel de
Fransche franc als betaalmiddel en wij had
den ons dan ook van de in de Duitsche de-
viezenvoorschriften toegestane hoeveelheid
Fransch bankpapier en van een reischèque
voorzien. Maar men kan overal ook met
Duitsch geld terecht. En bij den terugkeer
merkten we, dat de autoriteiten van het
Saargebied lang niet zoo streng zijn als de
Duitsche. Er werd heelemaal niet gevraagd
hoeveel geld we bij ons hadden en ook bij
dezen terugkeer per trein was de controle al
heel slap.
Overigens staat men verbaasd, hoe goed
de bevolking aan het Fransche betaalmiddel
gewend is geraakt. Het omwisselen is al
heel eenvoudig: voor 1 mark krijgt men 6
francs en omgekeerd. En alleen als het om
groote bedragen gaat, wordt er aan de on
zuiverheid van deze rekening gedacht. Te
Berlijn hadden wij nog precies 300 francs
over en bij inwiseling kregen wij hiervoor
geen 50 mark, doch slechts 49.13. Omgekeerd
kregen we tegen storting van 100 mark voor
een reischèque te Saarbrücken nog geen vol
le 593 francs uitbetaald, zoodat wel blijkt,
dat
1 mark geen 6 francs
zijn en .6 francs nog geen mark. Dat in het
Saargebied in winkels en café's niettemin
zoo rond wordt gerekend, verbaast des te
meer, daar ook de centime nog een rekenfac-
tor is en we prijzen zagen van 1.26 francs of
5.94 francs
Het laatste was de prijs voor een pond as
perges en dit trok onze bijzondere aandacht,
daar dit heerlijke lentegerecht bij ons vertrek
te Berlijn 35 pfennig per pond kostte en hier
dus bijna driemaal zoo duur bleek te zijn. In
de dagen, dat we aan de Saar vertoefden,
hebben we ons noch aan de omrekening,
noch aan de prijzen kunnen wennen. Hoewel
we de geheele inflatie met de astronomiscne
cijfers hebben doorgemaakt, stonden we toch
telkens weer verbaasd over de hooge prijzen
in winkels of bij verbeteringen in een café.
Af en toe bleken we dan bij narekenen erg
abuis te zijn en was het artikel in verhou
ding tot de prijzen in Duitschland heelemaal
niet duur; soms echter bleek het inderdaad
enorm veel duurder te zijn. Als men bijvoor
beeld een heel eenvoudig confectiepakje voor
485 francs geprijsd ziet, dan zij dat volgens
bartjes 81 mark en men kan zulk een pak te
Berlijn voor de helft krijgen.
Ziet men daarentegen een flesch cognac
Martel voor 47 francs staan, dan rekent men
gauw even uit, dat dit nog geen 8 mark zijn,
en dat hetzelfde vocht te Berlijn 18 kost.
De oorzaak is, dat het Saargebied, beha'-
ve bij
Wie krijgt het Saargebied? (Dag.
Overzicht).
Vlammen in volle zee. (Buiten
land).
Bankoverval in Amerika; was
John Dillinger één der bandieten?
(Buitenland).
Te Maarssen is een scholier aan
nekkramp overleden. (Binnenland),
In de Ringvaart de schipper Schot
vanger verdronken. (Stad en om
geving).
Adres van de Vereeniging van let
terkundigen aan den ministerraad
inzake de spellingkwestie.
Uitspraken muiterij Zeven Pro
vinciën. (Koloniën).
Voor de Pinksterdagen mag goed
weer verwacht worden. (Weerbe
richt).
(Zie verder eventueel laatste
berichten).
PINKSTEREN.
DE AKMAARSCHE COURANT ZAL
MAANDAG 21 MEI a.s. (2e Pinkster
dag) NIET VERSCHIJNEN.
DE DIRECTIE.
het Fransche muntstelsel
ook bij het Fransche douanesysteem is aan
gesloten. Echter is ook dit weer niet geheel
en al het geval. Het gevolg daarvan is, dat
op artikelen uit Duitschland invoerrechten
moeten worden betaald, en dingen, die in
Duitschland goedkoop zijn daardoor hier
een normalen prijs verkrijgen of zelfs duur
worden dan wel in het geheel niet kunnen
worden ingevoerd, terwijl artikelen, die in
Frankrijk goedkoop zijn, ook hier laag no-
teeren. Daardoor zijn alcoholica, parfume
rieën en zijde veel goedkooper, dan in het
rijk en tabak is zelfs bijzonder goedkoop,
omdat het Saargebied hier een eigen tari >f
van invoerrechten heeft, dat nog lager is
dan het Fransche. We hebben een pakje
Fransche sigaretten gekocht voor 2.40
francs, die in Parijs 3 francs kosten. En een
ander merk sigaretten, waarvoor we te Bei-
lijn 6 pfennig per stuk betalen, kostte hier
per 50 stuks 12.50 francs, dus zoowat 4
pfennig. Dit verschil in prijs tusschen Fran
sche tabak en sigaretten in het Saargebied
en in Frankrijk heeft een levendigen
sluikhandel
teweeg geroepen; aan een stukje grens tus
schen het Saargebied en Frankrijk, waar 8
particuliere huizen stonden, bevatten alle
acht een groothandel in tabak en koloniale
waren.
Een sterken indruk heeft het bij ons vluch
tige bezoek ook nog op ons gemaakt, dat
ondanks de sterke nationale strooming, die
door deze Duitsche bevolking gaat, de men
schen al in de bijna 15 jaar geleerd hebben,
om Duitschland als buitenland te beschou
wen. Herhaaldelijk hoorde ik Saarbewoners
zeggen:
Ik was onlangs in Duitschland, en
daarmee meenden zij dan, dat zij te Trier,
Keulen of Kaiserslautern zelfs, vlak bij de
grens waren geweest
DYNAMIETBOM ONTPLOFT.
In een Or fenrijksche
schouwburg.
Gisteravond te ongeveer 6 uur is in de
voorzaal van het Festspielhaus te Salzburg
in Oostenrijk een dynamietbom ontploft, die
in een in het midden van de hal staande
fontein was verborgen. Verscheidene marme
ren zuilen, kostbare mozaiekvensters en alle
ruiten van het gebouw en de tegenoverlig
gende gebouwen werden vernield. Op het
moment van de ontploffing werkten nog ver
scheidene personen op het kantoor, die allen
min of meer ernstige verwondingen oplie
pen. De aangerichte materieele schade is
zeer groot.
Nadere bijzonderheden.
Het bericht van den bomaanslag op het
Festpielhaus te Salzburg verspreidde zich
als een loopend vuurtje door de stad. De
eerste lezing van de wijze, waarop de aan
slag geschiedde blijkt niet juist te zijn ge
weest. De bom was nl. niet verborgen in de
groote fontein in het midden van ae hal.
De juiste toedracht was, dat gisteravond te
gen 6 uur een groote limousine voor het
theatergebouw verscheen. Twee mannen
sprongen uit den wagen, snelden het gebouw
in en wierpen de bom midden in de hal.
De uitwerking van de ontploffing was
zeer hevig. Groote stukken splinter
den van de marmeren zuilen af. De mozaiek
vensters aan den straatkant en aan den kani
van de theaterzaal werden vernield, evenals
alle ruiten van het gebouw en van de hui
zen in de naaste omgeving. De bom was
waarschijnlijk voorzien van een korte tijd-
ontsteking, want zij ontplofte eenige minuten
nadat zij was geworpen.
De beide daders hadden inmiddels kans
gezien weer in hun auto te springen en er
met groote snelheid vandoor te gaan.
De kwesturen der gewonden zij niet van
ernstigen aard en voornamelijk veroorzaakt
door glassplinters. Het zenuwgestel van
eenige gewonden is echter door den schrik
ernstig geschokt.
De politie heeft nog geen enkele mededee-
ling gedaan van de eerste resultaten van het
onmiddellijk ingestelde onderzoek. Van de
daders ontbreekt elk spoor.
TREINBOTSING IN DUITSCHLAND.
Op het traject StettinKüstrin.
Gisteravond tegen 10 uur is op het station
Pakulent in het district Greifenhagen,
Duitschland, op het traject Stettin-Küstrin
een goederentrein in botsing gekomen met
den stilstaanden personentrein naar Stettin.
Twee passagiers en de hoofdconducteur wer
den zwaar- en en elf passagiers licht ge
wond.
Door de botsing ontspoorde een wagon en
werd aanzienlijke materieele schade veroor
zaakt.
COMMUNISTISCHE PINKSTER
MEETING VERBODEN.
In het Saargebied.
De regeeringscommissie voor het Saarge
bied heeft de reeds verleende toestemming
voor het houden van een Pinkstermeeting der
communistische Arbeiders Turn- en Sport-
vereenigingen weer ingetrokken
De vergunning was gegeven op voorwaar
de, dat de op- en afmarschen in gesloten for
maties zouden plaatsvinden en dat de deel
neming der sportbeoefenaars zich uitslui
tend tot het sportfeest zou beperken, terwijl
de feesten zelf uitsluitend een sportief karak
ter zouden moeten dragen. Uit een door de
communisten verspreid manifest leidde de
politie echter af, dat men hier met een poli
tieke demonstratie te doen had. O.a. zegt het
manifest, dat de opmarsch een vlammend
protest zal moeten zijn van strijdwil en
strijdbereidheid tegen het Duitsche front en
Hitler-Duitschland en tegen het Fransche
imperialisme.
PLEEGDE DILLINGER EEN
BANKOVERVAL?
Een der bandieten leek veel
op John.
Drie bandieten, van wie een op Dillinger
zou hebben geleken, hebben te Flint in dei
Amerikaanschen staat Michigan een overval
gepleegd op een spaarbank. Met machine
pistolen intimideerden zij cliënten en perso
neel. Zij roofden ongeveer 33.000 dollars
Nadere bijzonderheden.
Omtrent den roofoverval op de spaar
bank wordt nog medegedeeld, dat kort vóór
den overval door een pantserauto 100.000
dollars waren afgeleverd aan de bank, die
evenwel reeds in de kluizen der bank waren
opgeborgen toen de gangsters arriveerden.
Een ooggetuige verklaarde dat hij bij de
bank een auto met vijf mannen en een vrouw
heeft gezien, die allen met machinepistolen
waren bewapend. Een tweede auto, waarin
een man en een vrouw, die met machinege
weren waren uitgerust reed op straat op en
neer.
Een cliënt van de bank verklaarde perti
nent, dat een der bandieten Dillinger is ge
weest.