EN OMSTREKEN.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR
Bulgarije in één slag fascistisch.
TALRIJKE TREIMjUjSUUjEN IN OOSTENRIJK.
Chicago door brand geteisterd.
2kgelijhsch Overzicht
WIE VOLGT?
het bondsleger grootendeels opgeroepen.
Geheime luchtvloot
in Duitschland.
'n Eindje sigaret de oorzaak.
Duizenden stuks vee omgekomen.
No. 118
Dinsdag 22 Mei 1934
Op wel zeer ongewone wijze heeft de koning
een staatsgreep toegelaten. Nu is er dictatuur
inplaats van schijndemocratie.
Buitenland.
Ondergrondsche luchthavens.
Wat vandaag de
aandacht trekt,
COURANT.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 136e Jaargang
ALKMAARSCHE
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
Directeur: C. KRAK.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Bij wijze van. Pinksterverrassing heeft Bul
garije het „vreedzame" Europa ruw in zijn
rust verstoord dioor het respectabele lijstje
van staatsgrepen, waarop eerst nog Letland
zijn naam had geschreven, nog een beetje
langer te maken.
In den nacht van 18 op 19 Mei hebben de
troepen in de hoofdstad Sofia alle belangrijke
punten bezet en den bewoners huisarrest op
gelegd tot den middag. Binnen het cordon
rond het paleis werd inmiddels een nieuwe
regeering in elkaar gezet.
Toen de demissionaire premier Moesjanof
's morgens den slaap uit zijn oogen wreef en
uit het raam keek, zag hij daar vreemde din
gen, waar hij niets van begreep. Zijn dienst
bode kon hem geen inlichtingen geven en
daarom greep hij naar de telefoon. De tele
foonjuffrouw zei hem, dat hij geen verbin
ding kon krijgen, niemand mocht er telefo-
neeren. „Maar u spreekt met den minister
president, juffrouw" riep Moesjanof verbou
wereerd. „U is geen minister meer, meneer,
we hebben een andere regeering", zei de juf
frouw.
Zoo ongeveer moet het gegaan zijn. Moes
janof had kort te voien de opdracht om een
nieuw kabinet te vormen neergelegd. Een
groep, samenzweerders had nu de gelegen
heid schoon gezien om een nieuwe regeering
en een nieuw regime te vormen. Heeft koning
Boris er het initiatief toe genomen? Het is
niet waarschijnlijk. De omwenteling begon
met een omsingeling van het paleis. Oud-
officieren waren reeds dagen lang bezig den
koning onder druk te zetten. Boris gaf ten
slotte toe en verzette de wet. Een autori
taire regeering is gevormd. Het parlement is
naar huis gestuurd. Misschien komt er een
ander, kleiner park-ment. maar dat zal dan
heel beperkte bevoegdheden hebben.
Schijndemocratie.
Wanneer we daaruit nu zouden conciu-
deeren, dat het democratisch regime een
nieuwen klap heeft gekregen, zouden we die
stelling met duchtige formeele argumenten
kunnen staven. Want Bulgarije had naar den
uiterlijken vorm een parlementair-demo
cratische regeering. Maar echt democratisch
is het bewind nooit geweest. Op den heelen
Balkan was er immers nooit meer dan imi
tatie-democratie. De landen, die het Turksche
juk hebben afgeschud, de staten, die zich uit
de Donau-monarchie hebben losgemaakt,
moesten zich een eigen regeeringsvorm kie
zen en aangetrokken door Westeuropa namen
zij maar over, wat daar bestond.
Doch wat onder de hoog-ontwikkelde be
schaving van Westeuropa was ontstaan en
gegroeid en wat daar functionneerde kon men
maar niet zoo overplanten in den onbe-
werkten Balkanbodem. Alleen als kasplantje
kon men het in leven houden. Men hield
verkiezingen, zeker, maar er waren ge-n uit
het volk opgekomen en in het volk gewortelde
partijen. De boerenbevolking, die nog niet
eens geleerd had haar plaatselijke zaken te
bestudeeren, werd opgeroepen te oordee-
len over s lands zaken, waarvan zij geen
flauw benul had, want kranten kende zij
niet. Zij kon voor het meerendeel niet eens
lezen.
Mislukt boerenregime.
Het gevolg was, dat een kleine groep van
„ontwikkelden" ging heerschen, ten deele
ijverige, góed-willende menschen, die uit de
boeken wisten, hoe men in Westeuropa re
geeringen vormde en die heel het regime van
partijvorming, verkiezingen, parlement en
kabinetsvorming naar het uiterlijk copieerden
zonder er ooit echt leven in te kunnen bren
gen. Zij volgden het Westen no* in vele
andere opzichten na, zij gingen het land in-
dustrialiseeren met hulp uit het Westen. Het
bankkapitaal kreeg er grooten invloed1.
Ongetwijfeld hebben deze menschen veel
voor hun land gedaan. Maar een volks-reg.ee-
ring vormen, dat konden zij niet. De intellec
tueel, de bankier en de industrieel, de groote-
stadsmensch, zij stonden mijlen ver af van
de mentaliteit der boeren, die de overgroote
meerderheid der bevolking vormden. Zij re
geerden de boerenmassa met hulp der politie
en dreef ze zelfs met den politieagent naar de
stembus.
Dat bleef zoo dat de de agrarische crisis
een noodtoestand deed ontstaan op het platte
land. Toen kwamen de boeren in verzet en in
Bulgarije wist de boer Stamboliiski voor het
eerst het -eg'me der „ontwikkelden" ten val
te brengen. Maar Stomboliiski wist met zijn
madht geen raad, hij kon geen nieuw regime
invoeren, geen echte boerenregeering vor
men, hij beschikte ook niet over de noodige
krachten om xregeeren en het Westersch
regime geleidelijk te liquideeren. Den 8en Juni
1923 werd hij door Tsankof ten val ge
bracht.
Sindsdien volgde het eene kabinet op het
andere, alle in schijn democratisch, het eene
meer. het andere minder ver van de boeren
afstaand, geen enkel levend uit een volsch
beginsel, alle steunend op en afhankelijk van
de Westersche mogendheden, die onder el
kaar streden om den voorrang.
Tegen Italië.
Voor zoover de berichten uit Sofia een be
oordeeling der jongste gebeurtenissen thans
reeds mogelijk maken is de staatsgreep de
overwinning van de eene groep ontwikkelden
op de andere. Door den nood gedwongen
heeft men nu echter met de schijn-demon-
stratie gebroken en in navolging van Roe
menië de dictatuur ingevoerd. In wezen is
daarmee dan nog niet veel veranderd, het
boerenvraagstuk is nog net zoo ver van een
oplossing af als te voren. Van een eigen, uit
het volk opgekomen en bij de boerenmentali-
teit passende regeering is men nog even ver
af.
Dat neemt niet weg, dat de verandering in
Bulgarije gewichtige gevolgen kan hebben
voor de internationale verhoudingen. Want
de nieuwe regeering van Kimon Georgief
komt voort uit de organisatie Zweno, dat
„Ketting" 'beteekent. De Zweno is enkele
jaren geleden gesticht door Kazasof Het is
een kring van intelectueelen. Eenigen tijd ge
leden is de kring gespitst. Kazasof is er uit
gegaan naar Tsankof toe, die nationaal-
socialistische denkbeelden propageert Geor
gief werd de nieuwe leider. Hoofdpunt van
zijn program werd toenadering tot Zuid-
Slavië.
Die toenadering werd voortdurend belem
merd door de Macedoniërs,. die zich Bul
garen voelen, doch wier gebied bij den
vrede van Neuilly aan Zuid-Slavië is geko
men. De eerste daad van den nieuwen pre
mier is geewest een aantal Macedonische
leiders in het gevang te steken en het_ Bul-
gaarsche deel van Macedonië in tweeën te
breken en bij nieuwgevormde Bulgaarsche
provincies te voegen. De nieuwe regeenng
wil den invloed der Macedoniërs, die zeer
groot was, breken. Dan is de weg tot Bel
grado geplaveid.
Onderdrukking der Macedonische bewe
ging en toenadering tot Belgrado beteekent
echter tegelijk breken met de Italiaansche
richting der buitenlandsche politiek. De Bul
gaarsche gezant te Rome is onmiddellijk van
zijn post ontheven.
Dit behoeft niet noodzakelijk te leiden tot
een oriënteering in Fransche richting en het
streven naar zelfstandigheid groeit snel op
den Balkan. Maar de kans, dat men nu op
Parijs komt te steunen is wel zeer groot. De
Bulgaarsche gezant te Parijs schijnt minister
van buitenlandsche zaken te zullen worden.
Zaterdagnacht hebben op vele plaatsen in
alle deelen van Oostenrijk aanslagen tegen
het treinverkeer plaats gehad, doordat men
de rails en deelen van bruggen heeft opge
blazen.
In de nabijheid van Weenen zijn drie aan
slagen uitgevoerd en wel bij Tullnerbach-
Pressbaum, Amstctten en Purkersdorf. Bij
Purkersdorf is de spoorbrug zwaar bescha
digd. Afdeelingen van het bondsleger zijn
gerequireerd, die de geheele streek bezet
houden. Bij Hochairl in de nabijheid van
Innsbruck is een spoorbrug opgeblazen en
geheel vernield. De rails hangen in de lucht.
Pioniers hebben een voorloopigen onder
bouw geconstrueerd, zoodat vanmorgen
tegen tien uur de eerste trein weder deze
plek kon passeeren. Andere aanslagen wor
den gemeld uit Salzburg, waar de grootste
te Aigen heeft plaats gehad. Bij de stad
Salzburg zijn twee masten der hoogspan
ningsleiding in de lucht gevlogen, zoodat
de stad twee uur zonder licht was. Op de
Suedbahn werde» aanslagen gepleegd bij
Baden, Moedling en Bruck aan de Muhr.
Van de Ostbahn zijl tot dusverre twee aan
slagen gemeld en wel bij Himberg en Ul-
richskirchen. Op verscheidene plaatsen zijn
op de rails dynamietpatronen gevonden, die
niet tot ontploffing waren gekomen.
Het geheel der aanslagen is nog niet te
overzien. Vast staat, dat menschenlevens
niet zijn te betreuren; er is alleen materieele
schade aangericht. Het treinverkeer onder
vond overal in het land groote vertraging
en onderbreking. Op het Westbahnhof te
Weenen kwam de eerste trein vanmorgen
eerst te 9 uur aan.
Het ministerie van veiligheid beraad
slaagt over de te nemen maatregelen. In
vele steden zijn de garnizoenen gealarmeerd,
die de bewaking der stations op zich hebben
genomen. Van de daders ontbreekt tot op au
oogenblik ieder spoor. De arbeid der veilig
heidsautoriteiten wordt zeer bemoeilijkt
doordat het aantal aanslagen zoo ontstel
lend groot is.
Nog meer aanslagen.
Nader wordt gemeld, dat op het traject
InsbruckGarmischPartenkirchen de
rails op drie plaatsen zijn vernield en wel bij
Hochzirl, Voels en in den Martinswald
tunnel. Op het traject Kufstein-Innsbruck
zijn de rails bij Volders opgeblazen. Op de
Ostbahn is nog een aanslag gepleegd tus-
schen Bruck en Parndorf. Alle groote spoor
wegen naar Qeenen zijn onderbroken met
uitzondering van den Franz-Josephspoor-
weg.
In een ofiicieel communiqué wordt slechts
medegedeeld dat in den afgeloopen nacht
verscheidene aanslagen op stations zijn ge
pleegd. Een bedrag van 10.000 schelling is
uitgeloofd voor aanwijzingen, die tot arres
tatie van de daders kunnen leiden. Aan het
slot van het communiqué wordt medege
deeld, dat de directie van de spoorwegen en
de politie de bijzondere veiligheidsmaatrege
len nog hebben uitgebreid. Het reizende pu
bliek kan er van verzekerd zijn, dat dus
danige maatregelen zijn genomen, dat da
den van sabotage in de toekomst niet meer
mogelijk zullen zijn.
Tot op dit oogenblik zijn 15 groote trein
aanslagen bekend geworden. Men vermoedt
echter, dat nog talrijke aanslagen en pogin
gen tot aanslagen zijn ondernomen, die niet
bekend zijn geworden. De aanslagen zijn
vrijwel alle gepleegd1 tusschen 1 en 3 uur des
nachts. Het is duidelijk, dat men hier te
doen heeft met een groote samenhangende
actie. De nasporingen naar de daders wor
den in koortsachtig tempo voortgezet, maar
men heeft nog slechts zeer weinig aanknoo
pingspunten. De autoriteiten hebben zeer
speciale veiligheidsmaatregelen genomen,
om verdere aanslagen te voorkomen. Het
bondsleger is grootendeels opgeroepen.
Kerkelijke gebouwen te Linz
door politie en Bondsleger bezet.
In verband met de onlangs door de
Bondsregeering uitgevaardigde verordening
tot verlaging der soldijen voqr het Schutz-
corps, kwam het in de laatste dagen te Linz
tot heftige betoogingen van Schutzcorps-
leden. Eenige honderden wilden naar het ge
bouw der landsregeering trekken om tegen
de verlaging te protesteeren, doch Bonds-
politie en militairen hadden een afzetting
gevormd en konden tenslotte na langdurige
onderhandelingen de demonstranten ertoe
bewegen, naar huis terug te keeren De
stemming bleef echter gespannen.
Zaterdagavond tegen 11 uur heeft een
alarm-compagnie van de bondspolitie en een
afdeeling van het Bondsleger in veld-uitrus-
ting te Linz de Dom, het Bisschopshof en de
omliggende, grootendeels kerkelijke gebou
wen, o.a. het Priesterseminarium, bezet.
Naar verluidde zouden de autoriteiten op de
hoogte zijn gesteld van een voorgenomen
aanslag op de Dom. De bezettingstroepen
hadden opdracht, niemand te laten naderen
en zoo noodig op verdachte elementen, die
zich niet aan de sommaties hielden, het vuur
te openen.
In de laatste dagen heeft de politie te
W^els, Ischl, Ebensoe en andere plaatsen in
totaal ongeveer honderd personen, grooten
deels vroegere leden der nationaal-socialisti-
partij, gearresteerd. Een aantal hunner zijn
ter beschikking van de politieke politie ge
steld, de anderen zijn naar het concentratie
kamp Woellersdorf overgebracht.
DE DOODSTRAF IN DUITSCHLAND.
Vier terechtstellingen.
Op de binnenplaats van de gevangenis
zijn Zaterdag de communisten Dettmer,
Fisscher Schmidt en Wehrenberg, die 2
Mei ter dood zijn veroordeeld, met de bijl
terechtgesteld.
De doodvonnissen tegen Broese, Richardt,
Ruhnow en Stockfleth zijn veranderd in le
venslange tuchthuisstaf, daar het hier poli
tieke delicten betreft,
Daily Express publiceert een
artikel van zijn Berlijnschen
correspondent Pembroke Ste-
phens, die verleden week is ge
arresteerd tijdens een reis door
Duitschland.
Het artikel werd te Londen per
luchtpost ontvangen tegelijk met
het bericht, dat Stephens als
verdacht van spionnage was
gearresteerd. De publicatie van
het artikel werd door de hoofd
redactie uitgesteld in het be
lang van den correspondent.
Aanteekeningen, welke Stephens had
gemaakt voor dit artikel zijn door de
Duitsche politie in beslag genomen. Ze
worden thans bestudeerd.
De heer Stephens heeft intusschen zijn
reis door Duitschland voortgezet.
Het artikel heeft o.m. den volgenden
inhoud:
Hannover: Ondergrondsche militaire
aerodiooms, gevrijwaard tegen lucht
aanvallen, worden in verschillende dee
len van Duitschland aangelegd. Een de
zer ondergrondsche luchthavens wordt
bij het plaatsje Celle in de provincie
Hannover aangelegd. Celle ligt op
slechts enkele mijlen van de groote han
delsluchthaven Hannover, daarom is
geen commercieele rechtvaardiging aan
te voeren voor de nieuwe luchthaven,
v elke alleen voor militaire doeleinden
bestemd is. Het is de grootste luchtha
ven, welke de correspondent ooit heeft
gezien :groote rdan Croydon. Le Bour-
get, Amsterdam, Weenen en Berlijn en
toch was zij uiterst moeilijk te vinden;
geheel te midden van bosschen gelegen,
van den weg en uit den trein geheel on
zichtbaar is deze luchthaven achter
hoogopgaande boomen aangelegd. Zelfs
SA-mannen worden er niet toegelaten!
Het luchtstation is zoo groot, dat de
ccrrespondent voor zijn onderzoek een
uur noodig had. Er zijn drie geweldige
hangars, glazen daken, grijze ijzeren
deuren, voorts groote barakken voor de
piloten en mecaniciens.
De werkzaamheden onder den grond
zijn juist aangevangen.
Er zijn geen toestellen in de hangars.
Be militaire aard van deze havens wordt
verraden door grijs-groene benzinetanks,
welke een inhoud hebben van ongeveer
5900 L.
In het haven-district te Chica-
go is Zaterdagavond een gewel
dige brand uitgebraken in de
veeopslagplaats van de Chicago
Union.
Het vuur breidde zich uit over de
schuren en hokken, waarin het vee was
ondergebracht en tastte ook het hoofd
gebouw aan.
Verscheidene andere gebouwen wor
den door het vuur bedreigd, daar de
vlammen door den sterken wind worden
aangewakkerd.
Een uur na het eerste alarm woedde
de brand over een uitgestrektheid van
een vierkante mijl.
De telefoonverbindingen werden door
het vuur verwoest en twee bankgebou
wen geraakten in brand. Groote rook
wolken dreven over het zuidelijk deel
der stad.
De blussching werd belemmerd door
den lagen waterdruk tengevolge van de
langdurige droogte. Hoeveel vee in de
v'ammen was omgekomen, viel niet da
delijk uit te maken. De vlammenzee had
weldra zoo'n geweldigen omvang aan
genomen, dat twee motorspuiten niet
tijdig genoeg konden worden verwij
derd en verbrandden. Men verkeerde
aanvankelijk in het onzekere over het
lot van de bediening dezer spuiten.
Het vuur in de brandhaard vermin
derde eindelijk, doch toen baanden de
vlammen zich een weg naar de woon
wijken in het noordoosten van de stad,
waaromheen gelukkig een open terrein
ligt, waar de brandweer het vuur kan
trachten meester te worden Dat is met
groote moeite gelukt
Na heldhaftige pogingen is de brand
Bulgarije in één slag fascistisch.
(Dag. Overzicht).
Chicago door brand geteisterd.
(Buitenland).
Geheime luchtvloot in Duitsch
land. (Buitenland).
Talrijke treinaanslagen in Oosterï-
rijk. (Buitenland).
De behandeling van de Saarkwes-
tie verdaagd. (Buitenland).
Zaterdagmiddag is een krans ge
hecht aan het Grotius-monument te
Delft. (Binnenland).
Andere nummering van de Staats
loterij. (Binnenland).
Zeven woningen afgebrand te
Helmond. (Binnenland).
Tijdens storm bij Urk een motor
schip gezonken. (Binnenland).
Bij de Beusichemsche pont een
auto met 4 personen te water, twee
ervan verdronken. (Binnenland).
Mislukte moordaanslag te Eind
hoven. (binnenland).
Alg. verg. Bond voor Staatspensi-
onneering te Alkmaar. (Stad en
omgeving).
(Zie verder eventueel laatste
berichten).
De correspondent vervolgt dan:
Duitschland heeft thans geen lucht
vloot. De luchtvloot is tenminste niet te
zien. Zij ligt over het geheele land ver
deeld: in de eene fabriek motoren, in een
andere vleugels, ergens anders de rom
pen, zulks in afwachting van de toe
stemming der mogendheden of de mis
lukking der Ontwapeningsconferentie
om dan vliegtuigen te construeeren.
Generaal Goering kan niet wachten tot
dat Junkers de motoren voor de lucht
vloot zal klaar hebben. Groote aantallen
Amerikaansche vliegtuigmotoren wor
den ingevoerd doch ook Britsche. De
correspondent verklaart te weten, dat
„dag en nacht aan de vervaardiging der
rompen wordt gewerkt bij de wereldbe
kende scheepsbouwers Blohm en Voss
te Hamburg, waar in drie ploegen wordt
gewerkt", terwijl te Kiel een belangrijke
radiofabriek hulzen maakt voor bommen
en granaten; te Gluckstadt werken 700
arbeiders in een papierfabriek aan ont
plofbare stoffen voor bommen. Al deze
werklieden moeten schriftelijk verklaren
niets van hun werkzaamheden mede te
zullen deelen. Op overtreding staat in
sommige gevallen de doodstraf.
weer er eindelijk in geslaagd het vuur
te overmeesteren, nadat drie groote
pakhuizen, twee woonblokken, twee
bankgebouwen, een hotel, een brouwerij
en het gebouw van de telefoon waren
afgebrand.
Bovendien is een groot aantal kleine
huizen een prooi der vlammen gewor
den.
In 1871 werd een groot deel van de
stad Chicago eveneens door brand ver
woest na een langdurige droogte-periode.
De schade van de brand loopt in de
millioenen dollars.
Twaalf menschen blijken te zijn ge
wond, twee hunner verkeeren in ern-
stigen toestand.
Het telefoonverkeer in de havenwijk
is verbroken.
Heldhaftige telefonisten.
De telefonisten van de centrale in het
entrepot-district zijn tot het uiterste op
hu" post gebleven en hebben op held
haftige wijze de verbindingen op de nog
niet vernielde lijnen tot stand gebracht
zoolang zulks mogelijk was.
Een groote politiemacht was naar het
terrein van den brand gezonden om voor
de afzetting te zorgen.
De toeloop van kijklustigen was zoo
groot, dat het verkeer geheel in de war
was.
Een vlieger heeft verklaard, dat de
rook op een afstand van meer dan 100
K.M. te zien was.
Volgens nadere berichten zijn
bij den brand toch nog drie
menschen omgekomen en be
draagt het cijfer der gewonden
meer dan 150.
Tweeduizend menschen zijn
