DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Nieuws uit het Rijk der Nazi's. Qagetiiksdi OvemdU jBuitenland No. 123 Maandag 28 Mei 1934 136e Jaargang Teleurstemming en ontstemming. Een kentering in de algemeene stem ming zounaar de Marxisten meenen, zijn ingetreden. Ontzettend autobus-ongeluk nabij Bordeaux. 13 Toeristen verbrand!. Waf vandaag da aandacht trekt,* ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeurs C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Ten aanzien van de betrekkingen tusschen rijksweer en nationaal-socialisme zijn de berichten het er alle over eens, dat óe gelijk schakeling in weerwil van alle uiterlijkheden en de duidelijk zichtbare toenadering tus schen Hitier en Blomberg, tot dusverre niet is gelukt. De agressieve pogingen van Göring en Röhm tot nationaal-sociahstische pene tratie langs verschillende wegen, zijn in het kabinet steeds weer afgestuit op den tegen stand van Blomberg. In het bijzonder is het gelukt de door de rijksweer tegen de nazi's gemunte recruteeringsbepaling er door te krijgen. De groote invloed van Blomb rg in de regeering kwam ook bij de onderteeke- ning van het Duitsch-Deensch handelsverdrag aan het licht. Darré was over het verdrag gebelgd, doch Blomberg eischte de goed- i keuring namens de rijksweer met alle klem, belang, m den strijd tegen het huidige stelsel, ■waarbij hij op de noodzakelijkheid wees, in Het bestuur van de Duitsche sociaal-demo cratische partij, zetel Praag, heeft voor de eerste maal getracht, een zuiver beeld te ontwerpen van den werkelijken toestand in Duitschland, zulks op grond van de berich ten en rapporten die 't geregeld uit verschil lende deelen des lands en uit verschillende kringen ontvangt, aldus de Praagsche cor respondent van de N. R. Crt. Dit eerste overzicht voortaan zal er maandelijks een verschijnen loopt over !April/Mei, en bevat als aanhangsel de memo rie over de bewapening van Duitschland, waaruit wij reeds eerder een en ander over namen. Uit bijna alle ingekomen berichten blijkt aldus dit overzicht dat er een kentering in de algemeene stemming is ingetreden. Dat de berichten uit bijna alle deelen des lands en uit bijna alle beroepsgroepen eens luidend zijn, is nog opmerkelijker, omdat de menschen in het huidige Duitschland slechts over een zeer begrensd waarnemingsveld be schikken, en slechts zelden de algemeene ont wikkelingslijn zien. „Er wordt weer openlijk gediscussieerd" wordt in een bericht gezegd, „en hierdoor is de nieuwe toestand geken schetst. De spionnen en verklikkers zijn min der actief dan vroeger. Er wordt critiek uit geoefend en geopponeerd". Als oorzaak van critiek en verzet wordt teleurstelling ge noemd1: de geestdrift vervliegt meer en meer. Het hartgrondigst klagen der ouderen, waar onder met name de pensioentrekkers. Hitier wordt ontzien. Even algemeen als de openlijke critiek is daarbij het verschijnsel, dat Hitier wordt ontzien. „Velen, die klagen en morren, gelooven nog altijd in de kracht en den oprechten wil van Hitier, die voor het wanbeheer van zijn onder-aanvoerders niet aansprakelijk kan worden gesteld. Eenerzijds is dit het uit vloeisel van de stelselmatige Führerpropa- ganda, anderzijds echter ongetwijfeld het resultaat van Hitiers persoonlijk optreden. Dit maakt op eenvoudige menschen grooten indruk, en met name onder de arbeiders ge niet Mifler nog veel persoonlijk vertrouwen". (Berichten uit Beieren en Berlijn). De politieke consequenties, die men uit deze ontstemming trekt, zijn eng en begrensd de meesten denken niet verder dan aan nieuwe verkiezingen. Deze zouden wanneer zij wer kelijk geheim en vrij geschieden, luidens be voegd oordeel voor de nazi's niet meer dan 35 tot 45 pet. opleveren. Dat men niet verder denkt, valt aan de omstandigheid toe te schrijven, dat de oppositie voorioopig nog slechts een kwestie van gevoel is: een klare voorstelling, op welke wijze en wanneer de toestand zou kunnen worden veranderd-, is afwezig. Bovendien durven slechts zeer wei nigen op een verandering door eigen kracht (hopen: nog steeds hopen zeer velen op een oorlog of op een of andere oplossing van buiten af. De ontstemming. Dit moet ook een waarschuwing zijn, de ingetreden ontstemming niet te overschatten de macht is voor honderd procent in han den der nazi's. De politie wordt met behulp van S.A. en S.S. steeds meer versterkt; het volk raakt aan het dalen van het levenspeil gewend. De ontstemming versterkt dan ook het anti-fascistische front vooralsnog niet. Dit dient aan de vrees voor straf te worden toegeschreven, aan 't feit dat men n oppo sitie nog geen kans geeft, en dat men, voor de keus tusschen bolsjewisme en huidige dic tatuur gesteld, van deze twee kwaden het laatste het minste acht Het fascisme put zijn kracht niet uit den economischen toestand alléén, doch zijn kracht zetelt in zijn ideo logie. Het fascisme dient ideologisch te wor den overwonnen, doch het blijkt, dat vooral de jeugd, de kracht des volks, nog volkomen in de fascistische gedachtenwereld gevangen is. De kankeraar is nog geen revolutionair, en lijdelijk verzet alléén kan de machtspositie der dictatuur niet ernstig schokken. „Misschien, oppert een berichtgever voor zichtig, hangt de stemming van het oogen- blik samen met onze Duitsche geestesgesteld heid in het algemeen. Heeft men zich aan een zekeren, algemeenen druk gewend, en heeft de bijzondere druk opgehouden, of wordt hij niet meer zoo openlijk uitgeoefend, dan gaan wij ons al aan buite ïsiporige hoop te buiten. Natuurlijk is deze stemming een factor van doch zij mag in haar beteekenis niet worden overschat. Uit veler stemmen hoor ik slechts de voldoening over de groote bewegings mogelijkheid'". Achter de schermen. Een bijzonder hoofdstuk is gewijd aan den strijd achter de schermen, die in weerwil van de naar buiten toe gedemonstreerde eenheid der nazi-beweging, zoowel om tacti sche en beginselkwesties als om machts- en belangenposities, met felheid wordt gevoerd. Men is gewend in de nazi-partij een linker vleugel van Röhm tot Gregor Strasser en een rechter van Göring tot den kroon prins te onderscheiden. Doch in werkelijk heid zijn de differentiaties en tegenstellingen menigvuldiger en juist daardoor ontstaan voor de mannen van het midden waartoe naast Hitier in de eerste plaats Frick en Hess behooren tal van mogelijkheden, om van de verschillende stroomingen op handige wijze partij te trekken. Slechts on der dit voorbehoud kan men van de twee nazi-vleugels spreken. De omschrijving van den rechtervleugel als monarchistisch en van den linker als soviaal-devolutionnair is te simplistisch men brengt daarmee de tegenstellingen tus schen de uitersten op den geheelen vleugel over, terwijl bovendien niets bewijst, dat zelfs ook deze tegenstellingen zóó onover brugbaar zouden zijn, als een dergelijke ken- sohetsing het doet schijnen. Tenslotte ont breekt niet alleen buiten, maar ook binnen de nazi-partij, zelfs de eenvoudigste moge lijkheid, eenige strooming in georganiseerde baan te leiden. Onder deze omstandigheden bestaan de beide vleugels voorioopig meer in de fantasie der waarnemers, dan in werke lijkheid der krachtengroepeering, en meer als uitdrukking van algemeene stemmingen en oriënteering, dan als ook maar eenigs- zins duidelijk begrensde fronten. Rechts en links. Natuurlijk kunnen deze stemmingen en oriënteering zeer snel factoren van prac- tisch gewicht worden; zij kunnen bij zeer labiele toestanden plotseling den doorslag geven voor een belangrijke wijziging der machtsposities. Thans staat de zaak blijk baar zoo, dat de rechtervleugel de gewich tigste daarvan als steunpunt heeft, en in het bijzonder de Rijksweer. De linkervleugel daarentegen vindt zijn steun bij een veel grooter aantal aanhangers in de massa, in het bijzonder ook in S.A. en S.S. Het schijnt geenszins uitgesloten, vooral niet wanneer de economische moeiliiklieden nog grooter worden, dat de richting van „doorzetten der revolutie" het tenslotte toch wint. Te oordee- len naar de weifelende houding van Hitier zou men er in dit geval zelfs rekening mee moeten houden, dat deze, ofschoon thans steunend op de machtsposities van den rechter-vleugel naar de andere zijde zou overslaan en daarmee veronderstel altijd, dat hij op dat moment dan nog het vertrou wen der massa bezit de overwinning van den linkervleugel zou bezegelen. Voorioopig echter schijnt de loop der din gen in andere richting te gaan. Aan den eenen kant schijnt de grondslag van den linkervleugel in de massa buiten de partij- organisaties af te brokkelen, aan den ande ren krijgt men sterk den indruk, dat de activiteit van den rechtervleugel toeneemt. Berichten van drie geheel verschillende zijden stemmen daarin met elkaar volkomen overeen, dat de politieke beteekenis* van de Rijksweer voortdurend groeit. Schleicher heeft zoowel zijn invloed op de Rijksweer als zijn betrekkingen tot Hindenburg en den kroonprins hersteld. In zooverre bestaan nog meeningsverschillen, als Schleicher den linker, de kroonprins den rechter vleugel in zijn plannen wil betrekken Reeds spreekt men van een nieuw kabinet, en noemt daar in, naast Schleicher, Brüning als minister van buitenlandsche zaken en Popitz als minister van financiën. Doch ook de monar- christen zelf meenen, ten volle op de Rijks weer te kunnen rekenen. De zwakte der monarchisten ligt in hun verdeeldheid: in- hu-n eigen kringen spreekt men van vijf verschillende richtingen. -geval van- oorlog de voedselvoorziening te waarborgen. Teleurstelling. Ter kenschetsing van de stemming in de S. A., waarbij de discipline verflauwt, zoo dat de straffen moesten worden verscherpt, wordt gewezen op het feit, dat het aantal zelfmoorden onrustbarend toeneemt. In de afgeloopen zes weken hebben alleen in de Berlijnsche S. A. zich achttien man om het leven gebracht. Als oorzaak wordt teleurstel ling en geestesverwarring aangegeven. Ook onder hen, die goed betaalde posten bij de S. A. bekleeden komen dergelijke zelfmoor den voor. De zoogenaamde veldpolitie, de discipinaire troepen der S. A., arresteeren alleen te Berlijn dagelijks eenige S. A.- of S. S.-mannen of leden van den Hitler-jeugd- bond, die elkaar met de wapenen te lijf zijn gegaan. In de buitenlandsche politiek staat de En- gelsch—Italiaansche tegen de Russische Zuid-Europeesche richting. Rechts wil aan sluiting aan het Italiaansche blok en is tot concessies in Oostenrijk bereid. Links vat met zijn Oostelijke oriënteering in de massa meer voet, naarmate de werkelijke oogmerken van Italië duidelijker kenbaar worden. De economische politiek. Van grooter onmiddelijk belang is de strijd in de economische politiek, de strijd om valuta- en loonpolitiek, bevordering van den uitvoer, hetzij door devaluatie van de mark dan wel door loonsverlaging. Toen Schacht kort geleden als vijand van de de valuatie zijn ontslag aanbood, zou de minis ter van financiën, Krosigk zich bij hem hebben aangesloten. Aan den anderen kant loopt links storm tegen den kapitalistischen koers van den minister van Economische Zaken, Schmitt, wiens lauwheid in de Jo denkwestie wordt gelaakt. Engel, de vroegere Thauhanaler der Arbeit in Berlijn, protes teerde kort geleden in het Sportpaleis op drastische wijze tegen dezen koers: Een Jood kan nooit een aanvoerder van Duitsche arbeiders zijn. Met kapitalisten van het slag Thyssen en Krupp kan men geen sociaal rijk opbouwen. Wil Duitschland sociaal vrij worden, dan moet de weg tegen deze kapi talistische groepten worden ingeslagen. Wan- naar men ons wil dwingen, de reactionairste arbeidswet ter wereld aan te nemen, waar bij de arbeider tot in de middeleeuwen te ruggeslagen wordt, dan zullen wij toch on zen eigen weg gaan, gelijk wij het hebben beloofd. Wij zullen van de jxisten, die wij bekleeden, afstand doen, wij zullen als een- voudigen onder het volk gaan, en trouw aan de denkbeelden waarvoor wij steeds hebben geijverd, voor hun verwezenlijking verder strijden. Een dergelijke uitlating staat niet op zichzelf: zij geeft slechts 'n stemming weer, die in de groote massa wordt gedeeld. De beteekenis welke aan deze tegenstellin gen wordt toegekend, is geheel verschillend De eenen verwachten van de verdeeldheid onder de nazi"s en het sterker worden der monarchistische krachten binnenkort een bslissenden keer; anderen achten hetgeen achter de schermen geschiedt van geeneriet overwegend belang en zien een verandering van beteekenis in de machtsposities eerst dan, wanneer de stemming in de massa ver der om zal zijn geslagen. Daarentegen is de indruk, dat het gevoel van onzekerheid der machthebbers grooter wordt, algemeen. Een bewijs hiervoor ziet men niet alleen in de laatste redevoering van Göbbels tegen nurk sen en kankeraars, maar ook in het feit, dat men allen, die een post bekleeden een eed op Hitier heeft laten afleggen en in de uit betaling van loon op 1 Mei. I Brandende autobus veroorzaakt boschbrand. Bij een vreeselijk auto-ongeluk, dat op 70 K.M. van Mont de Marsan in het depar tement Landes nabij Bordeaux gebeurd is. hebben 13 personen den dood gevonden. Een autobus met 17 inzittenden, welke op weg was van Madrid naar Parijs, kwam in bot sing met een telegraafpaal en viel om, waar bij brand ontstond. Dertien passagiers kwa men in de vlammen om. Ook de chauffeur van de autobus werd gewond. Naar het schijnt, is het. ongeluk veroorzaakt door het springen van een band. De inzittenden maak ten deel uit van een door een Madrileensch dagblad georganiseerd reisgezelschap. De brand schijnt bij het omvallen van de auto bus ontstaan te zijn door een ontploffing in het benzinereservoir. Brandende stukken van de auto vlogen in een nabij liggend öosch. dat omiddellijk vlam vatte. De boschbrand breidde zich spoedig zoo zeer uit, dat men niet meer tot de plaats van het ongeluk kon doordringen. De telefoonverbinding tus schen Bordeaux en Lipostley in de nabijheid waarvan het ongeluk geschiedde, werd ver broken, daar den schok waarmede de autobus tegen den telegraafpaal botste, de telefoon draden braken. Uitbreiding van den boschbrand voorkomen. De verongelukte autobus ligt nog steeds als een rookende puinhoop op den straatweg bij Liposthey. Een boom, waartegen de wa gen terecht kwam, heeft verhinderd, dat het voertuig heelemaal omsloeg. Het voorste gedeelte van de carosserie is geheel van het chassis geschieden. De geheele carosserie is verbrand en niets meer dan een verkoolde massa, waaruit nog steeds een dichte rook dringt. De dertien reizigers hadden klaar blijkelijk tengevolge van de botsing tegen de boom zoodanige verwondingen opgeloopen, dat zij zich waarschijnlijk niet meer in veilig- zeten, waardoor zij eruit konden springen of eruit geslingerd werden. Een wielrijder, die het ongeluk zag gebeu ren, haalde onmiddellijk hulp, doch deze kon slechts weinig uitrichten, aangezien de 4Ü0 Liter benzine, die in den wagen waren, een zoodanige vlammenzee veroorzaakten, dat men het voertuig niet naderen kon. De door den brandenden wagen veroor zaakte boschbrand nam een zeer grooten om vang aan, zoodat alle beschikbare krachten gerequireerd moesten worden om het vuur te bestrijden. Men kon echter niet voorkomen, Nieuws uit het rijk der nazi's. (Dag. Overzicht). Mus6olini houdt een betoog voor den oorlog. (Buitenland). Vreeselijk autobus-ongeluk nabij Bordeaux; 13 dooden. (Buitenland)'. De Fransche vliegers gestart voor een oceaantocht naar Californië. (Luchtvaart). Ernstig verkeersongeval nabij Naarden, motorrijder gedood. (Bin nenland). Regeering koopt voor millioen afweergeschut voor den afsluitdijk. (Binnenland). Prinses gaat naar Londen. (Bin nenland). Personeel van wijlen H. M. de Koningin-Moeder met pensioen, (Binnenland). Hevige vechtpartij tijdens Haag- sche N. S. B.-vergadering. (Binnen land). (Zie verder eventueel laatste berichten). nieuwe monument een dynamietpatroon, die in een kistje was verborgen. Twee bewakers werden door splinters gewond. Een van beiden moest naar een zieken huis worden overgebracht. Omtrent de oorzaak van den aanslag is nog niets be kend. Een Italiaansche monteur, zekere FrasQais, die zich na de ontploffing op verdacht snelle wijze wilde verwijderen, werd gearresteerd, doch de man beweert, da hij niets met den aanslag te maken heeft Niettemin wordt hij in hechtenis gehouden. ROEMEENSCHE REGEERINGS- WISSELING VERWACHT. Averescoe premier? Men krijgt te Boekarest meer en meer den indruk, dat een regeeringswisseling waarschijnlijk is. Van welingelichte zij de wordt bevestigd, dat legerkwesties de onmiddellijke aanleiding zijn geweest van de verzwakking van de positie Ier regeering. Minister Tatarescoe schijnt verklaard te hebben, niet te kunnen re- geeren zonder een door hem zelf gekozen minister van oorlog. Daarop zou koning Carol zich de beslissing hebben voorbe houden. De minister van oorlog, gene- portefeuille ter heid konden brengen, toen de vlammen met Een I groote snelheid om zich heen grepen. Mis- monarchie is geenszins hun onmiddellijk doel: schien ook zijn zij door de uitlaatgassen be- zij schijnen met ^en verlichte reactie tevreden dwelmd. te zijn, en het minder aan te leggen op een Naar thans gebleken is, vervoerde de auto- gewelddadigen val van het regime, dan wel bus 19 passagiers. Vijf gewonden zijn naar op zijn stelselmatige ondermijning, ten ge- het naastbijliggende ziekenhuis overgebracht, volge waarvan het tenslotte volkomen afhan- Eén hunner is stervende. De gewonden heb- kelijk zal worden van rijksweer en reactie. I ben waarschijnlijk vooraan in den auto ge- dat een oppervlakte van 12 hectare met pijn- boomen beplant bosch geheel werd vernield. r7af OeicaT heeffrijn De chauffeur van de verongelukte autobus,, beschikking gesteld, zonder formeel te een 27-jarige Spanjaard is door het gebeurde geheel in de war, zoodat men hem nog geen verhoor kon afnemen. Het parket heeft de bij het onderzoek betrokken deskundigen ver zocht, een verklaring op te stellen. De Spaan- sche consuls te Bordeaux en te Bayonne zijn van de ramp op de hoogte gesteld. Chauffeur was ingeslapen. Het onderzoek naar de oorzaak van het ernstige ongeluk bij Liposthey, waarbij 13 personen levend zijn verbrand en verschei dene anderen zwaar werden gewond, heeft nog geen definitief resultaat opgeleverd. De chauffeur van de autobus, die inmiddels is gearresteerd, verklaart, dat het ongeluk te wijten is geweest aan het springen van een band, waartegenover de verklaringen staan van de overlevenden, volgens welke de chauf feur zoo moe is geweest, dat hij aan het stuurrad is ingeslapen. Onderweg van Madrid naar San Sebastian was Zaterdag reeds hetzelfde geschied. De chauffeur bestrijdt niet, dat hij Zater dag buitengewoon moe was geweest, maar verklaart, dat het vreeselijke ongeluk van gisteren in geen geval kan worden geweten aan oververmoeidheid. Het is nog niet moge lijk gebleken alle slachtoffers te indentifi- ceeren. DYNAMIET AANSLAG TE PARIJS. Tijdens de onthulling van een oorlogsmonument. Op de begraafplaats Père la Chaise te Parijs heeft gisteren de ontl.ulling plaat6 gehad van een monument, dat is opge richt ter eere van de Italianen, die in den wereldoorlog in de Fransche regimenten hebben gestreden en zijn gevallen. Aan de plechtigheid hebben behalve de vertegenwoordiger van den president der Fransche Republiek deelgenomen de Italiaansche ambassadeur te Parijs, de Fransche ministers voor de Pensioenen en van Marine, zoomede de onlangs te Parijs aangekomen delegatie van aan hangers van Garibaldi onder leiding van generaal Enzie Garibaldi, die waren ver schenen in hun traditioneele roode hem den. Kort voor den aanvang der ple htig- heid ontplofte op enkele meters van het zijn afgetreden. De kans, dat de koning gevolg geeft aan den wensch van Tata rescoe, is klein. De beslissende audiën tie vindt Dinsdag plaats. De bladen zijn van meening, dat Tata rescoe zich bij die audiëntie genoodzaakt zal zien zijn ontslag te vragen. Als zijn opvolger wordt alleen maarschalk Ava- rescoe genoemd. Zijn regeering zou geen partijregeering zijn, maar een concen tratiekabinet der politieke persoonlijk heden met deelneming van Argetoianoes en den tegenwoordigen minister van on derwijs Dr. Angelescoe. Het is niet dui delijk of Bratianoe zou deelnemen. Ook kan nog niets met zekerheid gezegd worden over het lot van het parlement in geval een regeeringAvarescoe wordt gevormd. Samenwerking met het tegen woordige kabinet zou in ieder geval niet mogelijk zijn. Men beweert, dat Avarescoe den koning een grondwets wijziging zou willen voorstellen. HITLER BIJ VON HINDENBURG. Rijkspresident Von Hindenburg heeft gisteren Rijkskanselier Hitier ontvan gen; de beide heeren hebben hangende politieke kwesties besproken. HEIDEBRAND IN BELGIE, Militairen verleenen hulp. Gistermiddag omstreeks vier uur is een heidebrand ontstaan tusschen Ka- pellenosch en Braschaet-Polygoon in België. Binnen zeer korten tijd breidde het vuur zich uit en besloeg reeds spoe dig een terrein van verscheidene hecta ren. De militaire troepen van Hoogboom en Braschaet werden te hulp geroepen om het vuur in zijn vaart te stuiten. Tegen negen uur in den avond was men met het lusschingswerk zoo ver ge vorderd, dat geen vrees meer bestond voor uitbreiding van de vlammen. Wel woedde de brand op het reeds aangetas te terrein nog met onverminderde fel heid voort, maar door het graven van greppels en het nemen van andere maat regelen had men toch uitbreiding onmo gelijk gemaakt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1934 | | pagina 1