DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De toekomst van ons werelddeel. Devaluatie van de Mark? De Donau-as en de Europeesche politiek. Kritieke situatie in Oostenrijk. Ho. 137 Woensdag 13 Juni 1934 136e Jaargang DxiQeliiksch JixUtetiiand Nog steeds aanslagen. 1. De „paragraphenreiterei" moet op houden; in plaats daarvan moet het „volks gerecht" komen van alle trouwe vaderlan ders. De Heimwehr eischt directe amnestie voor de leden der Heimwehr, van het Schutz- corps en de executieve tegen wie een ge rechtelijke procedure is aanhangig gemaakt wegens onbeteekenende gebeurtenissen, welke zijn geprovoceerd. IVat vandaag de aandacht trekt,*, ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENs Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0 25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060 Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit twee bladen L'histoire se rèpète; de geschiedenis her haalt zich. Wij weten niet, of de schrandere Fran- schen dit spreekwoord hebben uitgevonden, maar zoo ja, dan mag een compliment hun niet onthouden worden. Zij hebben dan blijk gegeven, de geschiedenis goed begrepen te hebben, want nog steeds is het spreekwoord waar. De aanleiding van deze inleiding is een beweging, die zich thans bezig is te voltrek ken en tot goed begrip dienen wij even terug te gaan tot de vierde en vijfde eeuw onzer wereldgeschiedenis. In die jaren, zoo leer den wij, trokken de volkeren van het Oosten naar het Westen. Het Oosten was, althans voor dien tijd, dich bevolkt en het Westen kenmerkte zich door een groote eenzaam heid. Langzamerhand veranderde dat. De Oos- tersche beschaving kwam op den achter grond, de Westersche beschaving, haar oor sprong vindende in de Romeinsche bescha ving, werd nummer één. En wat eertijds het eenzame was, werd heel geleidelijk een druk Westen. De bevolking nam met enorme per centages toe, landen werden gevormd, de bo dem werd intensiever bewerkt, nieuwe be staansmogelijkheden werden gezocht en ge vonden en heel lang, zelfs vele eeuwen kon het Westen zich handhaven. Wel werd regel matig een deel der bevolking „afgevoerd". Amerika o.a. trok heel wat landverhuizers en oorlogen zorgden er verder voor, dat de groei de bevolking niet al te sterk toenam. Toen kwam de wereldoorlog en daarna kwamen de na-oorlogsche jaren. Eerst kre gen wij de tijd der hoog-conjunctuur, toen kwam de crisis, de wereldcrisisEn met haar de geweldige werkloosheid. Och, men weet het: het ruilverkeer tus- schen de landen verminderde sterk, de koop kracht der bevolking verminderde eveneens. Laten wij echter dien toestand niet verder schetsen; ieder weet er genoeg van te ver tellen. Echter, wat zien wij nu? In alle landen begint het overbevolkte, geïndustrialiseerde Westen zijn overtollige bevolking af te staan aan het dun bevolkte agrarische Oosten. Precies het omgekeerde dus van wat wij in die vierde en vijfde eeuw zagen. Wel staan wij nog slechts aan het begin van een mach tigen ommekeer, maar dat begin is er zeer zeker en ongetwijfeld zal die verschuiving voortduren, zal zij grooter worden en in de toekomst zal het zwaartepunt zich dus naar het Oosten verplaatsen. In verband met deze algemeene verschui ving naar het Oosten speelt de Donau-as in de Europeesche politiek een bijzondere rol. Daar heeft de bekende graaf Coudenhove Kalerzi op de Pan-Europeesche economische conferentie reeds op gewezen. Hierdoor ge tuigde hij van een helder inzicht, want inder daad wordt de geografische factor in de Europeesche politiek maar al te vaak over het hoofd gezien. Wel is het ook vroeger reeds gezegd, dat van het stroomgebied van den Donau uit en van de Rijnvlakte uit de invloeden komen, die het lot van Europa bepalen. En nu is thans de Donau-as van veel meer beteekenis dan de Rijn-as, mede en vooral om de hierboven geschetste verschui ving. Tegenstellingen. De Donau stroomt in Zuid-Oostelijke rich ting. Aan haar middenloop stichtten de Habsburgers eeuwen geleden hun interna tionaal rijk, dat eerst door den wereldoorlog werd vernietigd- De Donau-monarchie viel uiteen in een aantal kleine staatjes, die vaak vijandig tegenover elkander staan. Zoo bestond er een duidelijke tegenstelling tusschen de industrielanden als Tjecho- Slowakije of Oostenrijk en de landbouw- landen als Hongarije en Zuid-Slavië, maar ook Roemenië en Bulgarije. Tien jaar geleden was het reeds te verwachten, dat Zuid-Oost- Europa een ernstige economische crisis tege moet ging, tegemoet moest gaan. Langen tijd hebben de groote mogend heden, die in zekeren zin optraden als be schermers van deze landen, zich moeite ge- gegeven om deze ramp tegen te houden. Vooral Frankrijk h eft veel gedaan voor het bijeenhouden van de Kleine Entente. De toe nadering tusschen Tsjecho-Slowakije, Roe menië en Zuid-Slavië, die vooral de laatste jaren op aanraden van Benesj krachtig werd bevorderd, leidde echter onvermijdelijk tot een versterkt streven naar zelfstandigheid bij deze landen. Intusschen trachtte Frankrijk zijn invloed in Zuid-Oostelijk Europa te versterken. Het moest dit wel doen, want bijna alle landen in dit gedeelte van ons werelddeel hadden vroeger nauwe handelsbetrekkingen m»t Duitschland onderhouden en het was niet buitengesloten, dat Duitschland ook nu :angs dien weg zijn macht in het Zuidoosten zou versterken. Er is een andere mogendheid bijgekomen die groote belangstelling koestert voor dit deel van Europa, n.1. Italië. In dit verband zij men eraan herinnerd, dat Italië juist nu bezig is met pogingen om met Frankrijk op handelsgebied tot een vergelijk te komen, terwijl bet tevens tot uitvoering van het pro tocol van Romo handelsverdragen met Oostenrijk en Hongarije heeft afgesloten. Mussolini's plannen. Mussolini wil echter meer. De Bulgaarsche tsarina is een Italiaansche prinses, dat is een band. En Italië staat in een natuurlijke tegenstelling tot het aangrenzende Zuid- Slavië, dat deel uitmaakt van de Kleine Entente. Zoo stond Italië in de Zuid-Oost- Europeesche kwestie indirect ook tegenover Frankrijk's Balkanpolitiek. Henri de Jou- venel, senator Bérenger en andere Fransche politici streven ernaar, op dit gebied de Fransch-Italiaansche tegenstellingen uit den weg te ruimen en 'n volkomen overeenstem ming tusschen de beide landen te bereiken. Of dit gelukken zal, blijft natuurlijk af te wachten. Intusschen zijn ook de gebeurtenissen op den Balkan in een andere richting gelooipen Sedert het begin van dit jaar bestaat er on der Grieksch-Turksche leiding een z.g. Bal kan-Entente. De minister van buitenlandsche zaken der 4 betrokken staten look Zuid-Slavië en Roemenië behooren erbij) zullen geregeld bij eenkomen. Zuid-Slavië is echter nooit een enthousiast lid van de Balkan-Entente ge weest en toen Bulgarije zich niet bij den bond aansloot, had deze ook voor Zuid-Sla vië niet zooveel waarde. De bekende koningsreizen in de tweede helft van 1933 hebben n.1. een belangrijke toenadering gpbrachf tusschen de zusterlan den Zuid-Slavië en Bulgarije. Deze oo het eerste gezicht zoo ingewik kelde verhoudingen kunnen slechts op hun juiste waarde geschat worden, wanneer men daarbij voortdurend de Donau-as in het oog houdt. De Donau is voor Z.O. Eurooa niet maar een groote scheepvaartweg, doch niets meer of minder dan een levensader. Met deDonauschepen kunnen op goedkoo- pe wiize industrieproducten naar de land- bouwlanden en omgekeerd landbouwproduc ten naar de industrielanden vervoerd wor den. In de eigenlijke Donaulanden ligt de dicht heid der bevolking overal onder het gemid delde. Er liggen hier vele mogelijkheden voor economische overeenkomsten en rege lingen. De „Oesteireichische Abendzeitung" meldt, dat gisterochtend op het traject van den Oosterspoorweg een dynamietaanslag is ge pleegd, waardoor de rails werden vernield. De aanslag had plaats op een traject, dat minister Fey op weg naar Boedapest moest afleggen. Vermoed wordt dat de aanslag zijn persoon heeft gegolden. Op het belastingkantoor te Salzburg is gistermiddag een bom ontploft, welke groote materieele schade heeft aangericht Twee personen zijn gewond, Eischen der Heitnwehr. De Heimwehr van Boven-Oostenrijk publi ceert een proclamatie, waarin de regeering de volgende eischen worden gesteld: 2. Directe ontbinding der Duitsche gym- nastiekvereenigingen, waarvan, zooals te be wijzen is, nationaal-socialisten lid zijn. 3. De tot nu toe in Boven-Oostenrijk aan gerichte materieele schade en de door de aanslagen van den laatsten tijd te verwach ten geringe ontvangsten uit het /reemdelin- genverkeer motten, evenals de verhoogde kosten voor de veiligheid moet worden be taald door prominente personen, die van vijandige gevoelens jegens den staat hebben blijk gegeven. 4. Het standengerecht moet met daden voor den dag komen. Minister Fey naar Boedapest. De Oostenrijksche minister voor de open bare veiligheid, Fey, is gisteren vergezeld van den „hofraad" Hantsch en den majoor der gendarmerie, Wrabel, te Boedapest aan gekomen. Gp het station werd het gezelschap ver welkomd door den minister van Binnenland sche Zaken en den Oostenrijkschen gezant. Vanavond zal ter eere van Fey op het mi nisterie van Binnenlandsche Zaken een ban ket worden aangeboden. Fey zal met den Hongaarschen minister van Binnenlandsche Zaken over actueele pro blemen confereeren. Bondskanselier Dollfuss wordt te Boeda pest verwacht, waar hij in de openingszit ting van het internationale landbouwcongres een redevoering zal uitspreken. Regeering bezorgd. In regeeringskringen was men gistermid dag van meening, dat de daden van terreur en de aanslagen, welke sedert Zaterdag zijn gepleegd, in hevigheid afnemen. In den afgeloopen nacht hebben zich even wel opnieuw eenige incidenten voorgedaan, o.m. op het westelijk spoorwegnet. Hier moest het spoorwegverkeer tijdelijk worden onderbroken. Te Scheibs (Beneden-Oosten rijk) werd een lichtmast vernield. Op het station West is vandaag een bom ontploft. De verontrusting onder de bevolking is thans buitengewoon groot, hoewel de re geering zeer scherpe maatregelen heeft aan gekondigd en de bevolking overal wordt opgewekt mede te werken. In regeeringskringen is men in het bij zonder bezorgd, dat de gebeurtenissen van de laatste dagen het vreemdelingenbezoek zou kunnen schaden. De directeur voor de veiligheid te Salz- buiig, dr. Schol, is afgetreden en voor- loopig vervangen door Bechinie, een com mandant der gendarmerie; die directeur van de veiligheid is in Vorarlberg. HITLER BIJ MUSSOLINI. Morgen begint de conferentie te Stra. De aangekondigde conferentie tusschen Hitier en Mussolini zal morgen beginnen in de villa Pisani te Stra bij Venetië. Aan de conferentie nemen van Italiaansche zijde deel: Mussolini, Suvich, Aloisi en Cerutti, van Duitsche zijde Hitier, Von Neurath, Von Hasselt. De conferentie wordt Vrijdag voort gezet, en zal Zaterdagmorgen afgeloopen zijn. Verscheidene banketten staan op het pro gramma en een groot vuurwerk. Men meent te weten, dat het initiatief van de conferentie is uitgegaan van Duitschland en dat Mussolini er in het begin weinig voor voelde. De duce stemde er echter snel in toe, toen het duidelijk werd, dat de debatten te Genève in de afgeloopen week zouden uit- loopen op een échec. Hitier en von Neurath komen Donderdag met een vliegtuig aan. Mussolini zal hen op het vliegveld verwelkomen en hen dan naar Stra begeleiden. Er zullen waarschijnlijk drie kwesties be sproken worden, allereerst de ontwapening Men vermoedt, dat Mussolini aan Hitier de vraag zal stellen welke oplossing hij kan aan bevelen, hoewel de voornaamste moeilijkheid ligt in de verhouding Frankrijfc— Duitsch land beide staatslieden zullen hoogstwaar schijnlijk trachten een bewapeningswedloop te voorkomen. Ten tweede de terugkeer van Duitschland tot den Volkenbond. Deze kwestie volgt logisch uit het eerste vraagstuk; en vermoede lijk zal Mussolini Duitschlands terugkeer bepleiten naar een Volkenbond, die in zoo verre gewijzigd is, dat het verschil tusschen ovenvinnaars en overwonnenen opgeheven is In de derde plaats zal het Oostenrijksche probleem, dat het neteligste is van de drie, ongetwijfeld worden aangeroerd en zal Italië er op aandringen, dat Duitschland ermede op houdt de nationaal-socialistische beweging in Oostenrijk te steunen. PROCES TEGEN GEREKE. Kol. von Hindenburg als getuige. Voor de rechtbank te Berlijn dient reeds eenige maanden het proces tegen dr. Günfher Gereke, die onder de regeering-Von Papen, begin 1932, rijkscommissaris voor de werk verschaffing was en die aangeklaagd is we gens verduistering. Hem wordt in de eerste plaats ten laste gelegd dat hij een fonds, dat hem ter beschikking was gesteld om reclame te maken voor de verkiezing van Hinden burg op 10 April 1932, misbruikt had ten eigen voordeele. In de maanden gedurende welke dit proces zich afspeelde gebeurde weinig vermeldenswaardigs. Telkens werden de zittingen van de rechtbank voor langen tijd verdaagder was telkens sprake van bewijsmateriaal dat niet dan na aarzeling werd geproduceerd en waarvan de tegen partij dan weer moest kennis nemen, kortom, de zaak werd zooveel mogelijk gerekt en werd er ook niet duidelijker op. Gisteren is in het Gereke-proces als ge tuige kolonel Oscar von Hindenburg, de zoon van den rijkspresident, gehoord. In het pro ces is overigens een interessante wending ingetreden, daar dr. Gereke thans materiaal ter beschikking heeft gesteld van zijn ver dediging, dat in het eerste deel nog niet ter tafel was gekomen. Hij beweert thans dat hem reeds voor de eerste verkiezing, door politiek geïnteresseerde zijnde, een half millioer. ter beschikking was gesteld voor de stichting van een Hindenburg-dagblad. Dit geld heeft hij echter in den loop van den verkiezingsstrijd moeten uitgeven in het belang van de verkiezing van Hindenburg, toen plotseling de carididaat Düsterberg door rechts gesteld werd. Het gebruik van het halve millioen ter bestrijding van den tegen- candidaat is geschied in overleg met kolonel Oscar van Hindenburg; daarmede wil Gereke bewijzen, dat hij gerechtigd is geweest van de later binnengekomen verkiezingsgelden voor Hindenburg een half millioen af te trekken, teneinde daarmede de tevoren door hem uitgegeven som weer te dekken. In ziin verhoor van gisteren legde kolonel Von Hindenburg als getuige allereerst ver klaringen af met betrekking tot het plan tot stichting van een dagblad. Voor zoover hij dat hij 50.000 mark daarvoor ter beschikking kon stellen. Tenslotte is echter het geheele plan door gebrek aan geld mislukt. Op een vraag van den voorzitter of dr. Gereke te dien tijde de politieke vertrouwens man van den rijkspresdient was, antwoordde get., dat men dat niet kon zeggen. Hij was echter de verbindingsman tusschen de Hin denburg-commissie en het bureau van den rijkspresidenc. Wij hebben vaak, aldus get., gesproken over problemen der verkiezings tactiek. De voorzitter merkte op, dat dr. Gereke heeft laten doorschemeren, dat hij gebonden was door zijn eerewoord en daardoor niet geheel vrij was in zijn verdediging. De ge tuige deeide mede, dat hem niets daarvan bekend was. Wel hebben de betrokkenen, die deelnamen aan de besprekingen over het stichten van een daglad, zich verplicht te zwijgen. Deze plicht gold echter als ver vallen, toen het plan mislukt was. De voorzitter zeide vervolgens, dat de ver dediging beweerde, dat er verscheidene brief jes aanwezig geweest zijn, die echter later zijn gestolen. Een briefje van 6 Februari 1932 zou den inhoud gehad hebben: „Manne will Kurt gewinnen". Door deze namen zouden dan de „B. A. Z." en de „Tagliche Rundschau" zijn aangeduid. Getuige Von Hindenburg verklaarde hierop glimlachend dat Manne zijn eigen bijnaam was en dat met Kurt wel de heer Von Schleicher bedoeld zal zijn geweest. Verder verklaarde kolonel Von Hindenburg nog, dat het inderdaad juist was, dat hij met Schleicher had gesproken over de stichting van een dagblad. Er was echter nooit aan gedacht de „B.A.Z." of de „Tagliche Rundschau" te koopen. Gouddekking nog slechts 2 pCt. Naar uit welingelichte Duitsche kringen via Amsterdam te Parijs wordt bericht, zal Duitschland in Juli den gouden standaard verlaten en de mark devalueeren tot 4 mark 20 voor een papieren dollar, terwijl de huidige koers overeenkomt met 4 mark 2Q voor een gouden dollar. De devaluatie zou dus 40 pet be dragen. In Duitsche economische kringen is men van meening, dat een dergelijke devaluatie de werkelijke productiekosten zou verminde ren en ergo den Duitschen invoer zou stimu- leeren. Naar schatting zal de Rijksbank vanaf he den tot 1 Juli opnieuw een 40 millioen goud mark verliezen, aldus de gouddekking terug brengend tot circa 2 De voorstanders van devaluatie zeggen dat het transfer-morato rium elk nog bestaand voordeel van den gou den standaard teniet heeft gedaan. Geruchten aan de grens. Geruchten, welke gisteren in de Limburg- sche grensstreek liepen, over een devaluatie van de mark, vermeerderden de eenigszins nerveuze Stemming, welke de laatste dagen in dit opzicht reeds in deze streek heerscht. Hierbij kwam nog, dat op de Amsterdamsche beurs gistermorgen op den openingskoers geen omzetten plaats vonden, waardoor de filialen der banken alhier slechts zeer kleine bedragen in marken konden accepteeren en wel uitsluitend voor zoover er verwacht kon worden, dat zij weer direct uitgegeven zou den worden. Gedurende eenigen tijd werden in het geheel geen marken aangenomen door de wisselkantoren aan de grens, aldus 'de „Tel." Vooral onder de grenswinkeliers, the .ge woonlijk aan Duitschers leveren en in mar ken betaald worden, heerschte nog al.span ning. Door velen werden heden de marken geweigerd of alleen tegen een belangrijk De toekomst van ons werelddeel. (Dag. Overzicht.) Kritieke toestand in Oostenrijk. (Buitenland.) Proces Gereke in Duitschland. (Buitenland.) Devaluatie van de mark? (Bui tenland.) Conflict SpanjeCatalonië. (Bui tenland.) Relletjes in Frankrijk. (Buiten land.) Vreemdelingen en vluchtelingen in ons land. (Binnenland.) Mijnwerker onder vallend ge steente gedood. (Binnenland.) Bioscoopconflict te Venlo na der tien maanden strijd opgeheven; geen „jeugdverbod" meer. (Binnen land). De president van de Ned. Bank tegen devaluatie. (Binnenland). De burgemeester van Arnhem, mr. de Monchy, benoemd tot burge meester van Den Haag. (Binnen land.) De Wormerveersche brandstich terszaak. (Rechtszaken.) Vergadering Vereen, van Vrij-z.- hervormden in Nederland, in de Harmonie te Alkmaar. Oude man te Heerhugowaard overreden en gedood. (Stad.) (Zie verdei» eventueel laatste berichten). lageren dan den normalen koers, soms ver onder de 50, in betaling aangenomen. Een schade beteekende deze val voor de Duitsche gepensionneerden, die op Neder- landsch gebied wonen. Zij aarzelden steeds, hun ontvangen pensioengeldjes om te zetten in verband met den lagen koers. Thans ver nemen zij; dat deze nog meer gezakt is. Zoo weel mogelijk werd aan hen de mark tegen 53'cetft uitbetaald. In Roermond namen de banken gistermid dag in' het geheel geen marken meer aan. Dezelfde berichten kwamen uit tal van pro- .vincieplaatsen. Verschillende „straatban- ■kiers" maakten van dezen toestand gebruik om door het verspreiden van onware berich- •en de spanning nog te vermeerderen en hier door winst te maken. Daar handlangers lie ten zij'fictief'marken verkoopen tegen zeer dagen koers, waardoor het publiek in de 'me^nipg ging verkeeren, dat de mark flink gevallen was. Gisteravond werden aan de Nieuwstraat ■te Kerkrade martijen marken op straat ge kocht voor 42 en zelfs voor 40 cent, meest van Duitschers. Op het Duitsche gebied kon men goed' metken. dht er onrust heerscht. Belgische 'ochtendbladen hadden te Aken het bericht verspreid van devaluatie van de mark tegen 1 'Jul'j a.s. Het bericht is officieel .tegengesproken. Duitschers kunnen geen vreemde valuta ■bij de.banken koopen. Zij zijn op zware straf verplicht, ontvangen deviezen af te dragen tegen den officieelen koers. Niette genstaande het gevaar dat zij hierdoor liepen," klampten' vandaag Duitschers in Aken Nederlandersaan. Hun werd voor dep grilden 2A mark geboden. DE DUITSCHE SCHOOLJEUGD. Twee vrije dagen per week. Op .een te, Mfinchen gehouden bijeen komst van nationaalsocialistische on derwijzers heeft, de minister van Onder- ■wijs, Wilhelm Rust, verklaard, dat •onderwijzers die niet meer lachen kun nen, gepensionneerd zullen worden. De drie voornaamste deugden, die een onderwijzer volgens den minister moest .hebben, zijn bekwaamheid, goelheiu cn .opgewektheid De minister dealde verder mede, dat ■binnenkort de schooljongens twee vrije dagen per week zullen hebben. De Za terdag zal geheel vrij worden gemaakt vobr het' deelnemen aan de oefeningen 'van de Hitlér-jéugd én dtn Zondag zul len de jongens wederom in den familie kring kunnen doorbrengen. Op deze wijze wordt tegemoet gekomen aan de klachten der ouders d^t hun kinderen door het deelnemen aan de bijeenkomsten van de Hitier-jeugd, bij na niet meer thuis waren. HET SAAR-PLEBISCIET. Commissie samengesteld. 'Na' besprekingen tusschen de betrokken regeéripgen is. te Genève een commissie be noemd om toezicht te houden op het plebis ciet in het èaargebied. Deze commissie be staat-rut de heeren De Jongh (Nederland), Rode (Zweden) en Henry (Zwitserland).

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1934 | | pagina 2