DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Voor- en tegen-standers over het
spellingsvraagstuk.
De voorbereidende vlootbesprekingen.
BaQeüj&sch Overzicht
^Buitenland
De eischen van Engeland.
Van Japan kan men alles verwachten.
No. 146
Zaterdag 23 Juni 1934
136e Jaargang
Uit hel Parlement
Eerst Woensdag zal er over de moties gestemd worden.
IVat vandaag de
aandachl trekt,**
ALKMAARSCHE COURANT
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Den Haag, 22 Juni 1934.
Nagenoeg de geheele vergadering van de
Tweede Kamer van heden, tot ongeveer des
avonds half zeven, is in beslag genomen
geweest door de bespreking van het spelling
vraagstuk en nog is het laatse woord er niet
over gezegd.
Woensdag, wanneer de Kamer weer voor
het eerst na heden samenkomt, zal haar
eerste werk moeten zijn over niet minder
dan drie moties te stemmen. Immers bij de
motie, welke de heer Tilanus reeds Donder
dag had ingediend zijn nog twee moties ge
komen, een van den heer K. ter Laan (s d
a.p.), aandringende op onvoorwaardelijke
invoering van het door den minister verde
digde compromis met 1 September, en een
van den heer Moller (r.k.), waarbij aan de
regeering werd verzocht strenge eischen te
stellen voor de kennis van de Nederlandsche
taal, vooral bij onderwijsexamens.
De heer K. ter Laan had heden de be
raadslagingen geopend met een uiteenzet
ting hoe noodig het is, dat we wat beters
krijgen dan de spelling van De Vries en Te
Winkel, en hoe betrekkelijk weinig moeite het
kost om een andere spelling in te voeren zon
der dat de taal wordt geschaad. Hij vond het
evenwel jammer, dat de minister een keuze
tusschen het compromis en de spelling van
De Vries en Te Winkel had opengesteld.
Daardoor, zal de verwarring in de schrijf
wijze bestendigd worden. Dan had de mi
nister liever nog een jaartje geduld moeten
hebben. Nu echter wilde hij de Kamer uit
spraak laten doen door haar te doen stem
men over een motie, mede onderteekend door
eenige partijgenooten, waarbij gevraagd
wordt uitsluitend de compromisspelling met
1 September in te voeren.
De volgende spreker, de heer Zijlstra
(a.r.) meende, dat men zich best bij het be
staande kan houden. Er is geen chaos, er is
alleen onachtzaamheid in de toepassing van
de spellingsregels. Juist wanneer het plan
des ministers wordt verwezenlijkt krijgen we
een chaos en daarom drong spr. aan op aan
neming van de motie-Tilanus.
Zijn partijgenoot Wielinga was het niet
met hem eens. Hij achtte vereenvoudiging
van de spelling van groot belang voor de
90 percent van de leerlingen, die niet meer
onderwijs dan dat op de lagere school ont
vangen. Ten onrechte beschuldigt men de
spellingvereenvoudigers van revolutiegeest.
Spr. heeft dan ook geen bezwaar tegen de
voorgestelde vereenvoudiging, het lezen van
den Bijbel zal niet bemoeilijkt worden door
het weglaten van de buigingsuitgangen en
hij zag in het door den minister verdedigde
compromis zooveel goeds, dat hij met een
gerust hart tegen de motie-Tilanus zou
stemmen.
De heer Moller (r.k.) begon met een breed
opgezette causerie over de beteekenis van de
spelling, waarvan de eerste deugd moet zijn
eenvoudigheid. Aan den eisch van eenvoud
beantwoordt echter de spelling van De Vries
en Te Winkel niet, waarvan de samenstellers
zich op de historie beriepen. Maar deze moet
verdwijnen, wanneer ze geen rol meer speelt
in de uitspraak en dus is het goed de over
tollige letters uit de spelling te doen verdwij
nen, wanneer ze ons niets meer zeggen. Spr.
is daarom zeer voor vereenvoudingsvoor-
stellen, met nmae voor het laten vallen van
de buigings-n. Wanneer de spelling eenvou
diger wordt, kan des beter aandacht worden
gewijd aan de taal zelve. En dat is, betoogde
de spr., zeer hard noodig bij ons Nederlan
ders. Daarom gevoelde hij zich geroepen een
motie in te dienen, waarbij de Kamer als
haar oordeel zou uitspreken, dat een diepere
kennis en betere uitspraak van de Neder
landsche taal voor alle groepen des volks
een zaak van cultuurwaarde is en daarom
aan de regeering zou verzoeken strenger
eischen te stellen voor de kennis van de
Nederlandsche taal, in het bijzonder bij de
examens van hen die zich aan het onderwijs
willen wijden.
We hebben hierna eerst een rede van den
heer Lingbeek (herv. ger.) mogen hooren,
waarvan 0p de perstribune, gelijk gewoon
lijk, geen woord was op te vangen, en ver
volgens een van den heer Wijnkoop (comm),
die wel de motie van den heer Moller be
wonderde, maar er toch niet voor zou stem
men, omdat er politiek in zat Verder
hoorden we hem betoogen, dat de spreektaal
van de massa het criterium voor de spelling
moet zijn, wist hij er op een later oogenblik
Rusland en Lenin weer bij te halen en keerde
zich daarop weer tegen minister Marchant
om hem te verklaren, dat de communisten
hem niet vertrouwen en zich afvragen wat
hij met zijn spellinghervorming bedoelt. Hij
moest veel verder gaan. Nu is er feitelijk
niets gedaan. Maar intusschen beloofde hij,
dat zijn fractie voor de motie-K. ter Laan
zou stemmen. Een iewat verrassend slot.
maar van den heer Wijnkoop, die altijd
spreekt op een toon alsof hij de hoogste ruzie
heeft met zoowat iedereen, zijn we derge
lijke verrassingen wel gewend.
De heer Kersten (st. ger.) verklaarde ver
vuld te zijn van afkeer voor het compromis-
Marchant, dat trouwens heelemaal geen
compromis is, omdat aan een der partijen
wordt opgelegd, wat anderen wenschen
Aanneming er van zal enkel ten gevolge
hebben, dat ons volk in twee partijen wordt
gesplitst. Spr. vreesde, dat de oude Staten
bijbel in het gedrang zou geraken en pleitte
voor behoud van de oude spelling daarin.
Invoering van de vereenvoudigingsvoorste:
len zal, vreesde hij, belangrijke kosten met
zich brengen en daarom zal spr. gaarne zijn
stem aan de motie van den heer Tilanus
geven.
Onverwachts kwam nu de heer prof. Vis-
scher (a.r.) voor den dag met een krachtige
bestrijding van de spellingspolitiek van mi
nister Marchant. Hij verweet hem daarbij
aan het vraagstuk een politieke bijsmaak te
hebben gegeven. Hij had beter gedaan bij de
opstelling van zijn compromis in de eerste
plaats van wat meer eerbied voor den arbeid
van den geleerde Matthijs de Vries blijk te
geven. Maar bovendien had hij met zijn her
vorming langzamer tempo moeten houden
en niet maar zoo ineens sommige uitgangen
moeten schrappen. Het eliminatieproces had
een rustiger gang moeten hebben.
Het gaat hier om een kwestie, welke niet
voor de Kamer is bestemd, maar voor de
onderwijsmannen. Het is hier een onderwijs
zaak, waarin de minister niet bevoegd is
zich te mengen. Hij is op dat punt een
leek, blijKens zijn plotselinge bekeering.
Neen, de anarchie op spellingsgebied had
op een andere wijze bestreden kunnen wor
den, minder in strijd met de grondgedachte
van onze constitutioneele regeeringsvormen,
minder ook met verwaarloozing van de bij de
zaak betrokken gevoelsfactoren. Deze zijn in
'beroering gemaakt De minister heeft ge
sproken van een deining in de openbare
meening, maar het is veel meer. Nu zal de
chaos worden gecontinueerd door de vrij
heid van keuze welke de minister heeft open
gelaten. De gansche modus quo deugt bij
deze zaak niet. Het decreet des minister op
het gebied der spelling is een fascistische
daad, welke hem niet sympathiek aandoet.
Spr. gaf ten slotte den minister in over
weging de zaak nog wat uit te stellen.
De heer Sneevliet (rev. sec.) zette, op wat
minder kraaierigen toon dan de heer Wijn
koop, maar met gebruikmaking van soms
dezelfde argumenten uiteen, dat ook hij sterk
voor spellingverbetering is en daarom tegen
de motie-Tilanus zou stemmen. Hij nam de
gelegenheid te baat om den heer Westerman,
die beweerd had, dat men ter wille van de
cultuur de schrijftaal niet te eenvoudig mag
maken, in de maling te nemen en hem *e
adviseeren Chinees te worden. Want in
China heeft men een beeldschrift, dat eigen
lijk slechts voor de geleerden toegankelijk is!
Nu kwam weer minister Marchant aan het
woord en deze betoonde zich hevig ontstemd,
dat de heer Visscher hem voor fascist had
uitgemaakt. Natuurlijk handhaafde hij de
inzichten, in zijn eerste rede ontwikkeld en
hij verzekerde daarbij, dat de Bijbel in de
oude spelling kan blijven. Trouwens het
nieuwe wijkt niet zooveel van het oude af.
Dat hij zijn hervorming niet voldoende zou
hebben voorbereid, ontkende de bewindsman
ten stelligste. Hij is met den grooten ernst te
werk gegaan. Terwijl hij over de motie van
den heer Moller zweeg en de motie-K. ter
Laan natuurlijk aanvaardde, kwam hij op
tegen de motie-Tilanus, welke hij staatsrech
telijk onaannemelijk heette, omdat de Kamer
hiermede feitelijk een verbod aan de Konin
gin gaf. Doch daarmede lokte hij den heer
De Geer (c.h.) uit zijn tent, die hem er niet
te onpas aan herinnerde, dat de Kamer in
1917 een mctie-Marchant heeft aangenomen
tegen de oproeping van een landstormklasse,
welke de toenmalige minister van oorlog
Bosboom toen naast zich heeft nedergelegd
Maat toen daarop de Kamer opnieuw een
motie betreffende dezelfde zaak had aange
nomen, heeft dit het aftreden van den heer
Bosboom ten gevolg gehad. Was deze motie
van een ander karakter dan die van den heer
Tilanus nu? Dat ontkende spr. Maar de mi
nister gaf dit niet toe, de motie van 1917
was volkomen in orde, maar die van den
heer Tilanus verbiedt een maatregel, welke
de Kamer niet kan verbieden. „Ik moet nog
zien dat de Kamer de motie-Tilanus aan
neemt!" was het laatste woord des ministers.
Hij zal echter daarmede tot Woensdag van
de volgende week geduld moeten hebben.
Heden waren voor een stemming niet genoeg
leden meer aanwezig en de voorzitter ver
daagde na het debat gesloten te hebben de
zitting tot dien dag.
Bij den aanvang der vergadering had de
Kamer in de eerste plaats in een ommezien
een dozijn contingenteeringsontwerpen van
allerlei artikelen aangenomen. Vervolgens
was na een korte discussie tusschen den heer
Rutgers (a.r.) en minister Colijn over een
kwestie van comptabiliteit het slot van de
koloniale rekening van Curagao over 1929
goedgekeurd. In een verscherping van de
maatregelen tegen smokkelaars opgenomen
in de wet op de invoerrechten had de Kamer
ook al geen bezwaar. Ten slotte heeft zij
hare goedkeuring geschonken aan een wij
ziging van de Militaire Pensioenwetten,
waarbij mej. Groeneweg (s d.a.p.) er tegen
op kwam, dat aan de weduwen van gepen-
sionneerden, die in concubinaat leven, geen
pensioen zal worden uitgekeerd. Minister
Deckers wees er evenwel op, dat dezelfde
regeling geldt voor de burgerlijke pensioe
nen en er geen reden bestaat, waarom men
de weduwen van militairen over een andere
kam zou scheren dan die van burgerlijke
ambtenaren.
Op het oogenblik, dat we dit schrijven, zijn
de besprekingen tusschen de groote zee
mogendheden reeds in voorbereiding.
De voorloopige onderhandelingen tus
schen Engeland en Amerika, die gaande zijn,
doen reeds de vele gevoeligheden kennen.
Wie zullen er worden uitgenoodigd, is
reeds een zeer delicate vraag. Natuurlijk zal
van verschillende zijden er op worden aan
gedrongen dat ook aan Duitschland en Rus
land uitnoodigingen zullen worden gericht,
Het is echter mogelijk, dat Japan zich zal
verzetten tegen deelneming van Rusland,
terwijl de Ver. Staten volgens den diploma-
tieken medewerker van de „Daily Telegraph"
waarschijnlijk evenmin een dergelijke uitnoo-
diging zouden begroeten uit vrees dat zulks
tot politieke lompliraties zou kunnen leiden.
Men neemt echter aan, dat Frankrijk er op
zal aandringen, dat Sovjet-Rusland wordt
uitgenoodigd en dat'Italië deelneming van
Duitschland als voorwaarde stelt.
Uit Londen wordt gemeld, dat bij de voor
bereidende besprekingen door Engeland aan
spraak is gemaakt op een uitgebreidere vloot
ter bescherming van het over de geheele
wereld uitgestrekte Britsche rijk. De desbe
treffende Engelsche voorstellen bleken van
zoovèr strekkenden aard te zijn, aldus dit
bericht uit Londen, dat zij naar Washington
zijn opgezonden ter nadere bestudeering. Er
verluidt dat Engeland het standpunt inneemt
dat zijn plannen geenszins in strijd zijn met
de gedachte aan een nieuwe beperkingsover
eenkomst aangezien Engeland voornamelijk
geïnteresseerd is bij schepen van lichtere
types liggende tusschen den destroyer en den
kruiser.
Voorts verneemt de „Daily Herald" dat de
technische behoeften van de Britsche admi
raliteit als volgt in de voorstellen worden
uiteengezet:
De verdediging van het Britsche rijk en
van de Britsche handels scheepvaartwegen
eischen. lo den bouw eener nieuwe oorlogs
vloot onmiddellijk na het vervallen van de
beperkende bepalingen van het verdrag van
Washington.
2o. den bouw van 30 nieuwe kruisers,
waardoor de kruiservloot in totaal op 70
stuks zal worden gebracht. Engeland bezit
thans 50 kruisers, waarvan 10 echter in de
eerst volgende 2 jaar de ouderdomsgrens zul
len overschrijden.
3o. den bouw van een groot aantal nieuwe
destroyers en
4o. den bouw van nieuwe vliegtuigmoeder
schepen.
Behalve de Britsch-Amerikaansche bespre
kingen hebben te Londen MacDonald en Nor
man Davis elk afzonderlijk een conferentie
gehad met den Japanschen gezant terwijl zij
bovendien den Italiaanschen gezant Grandi
van het verloop der besprekingen op de
hoogte zullen brengen.
De zegsman van het Japansche ministerie
van Marine heeft naar uit Tokio wordt ge
meld, verklaard dat Japan een herziening van
het; vlootveidrag van Washington absoluut
noodzakelijk acht. Het is de overtuiging der
geheele natie, dat Japan een vloot moet be
zitten, die sterk genoeg is om zijn nationale
positie in de Stille Zuidzee te waarborgen.
Hij legde er den nadruk op, dat in tijd van
oorlog Japans verplichtingen als neutrale
mogendheid aanzienlijk zouden toenemen,
omdat Japan zich belast heeft met de waar
borging van de defensie van Mantsjoekwo.
Ten slotte betoogde de zegsman, dat het
een dwaling is te meenen, dat Japan's finan-
cieeie toestand het niet zou veroorloven den
last van een bewapeningswedloop ter zee te
dragen.
Hij drong aan op een herziening van de
huidige vlootverhouding, opdat Japan aan
alle eventualiteiten het hoofd kan bieden.
Van Amerikaansche zijde zijn nog geen
positieve plannen bekend. Men weet alleen,
dat Amerika de maximum-tonnage van 35000
ton wil handhaven evenals Italië, terwijl En
geland en Japan niet verder dan 25000 willen
gaan.
Voorts wil Amerika grootere kruisers dan
Engeland, Italië en Japan willen n.1. 9000 ton,
en er is alle kans, dat ook Frankrijk voor dit
zwaardere soort is.
Maar dit alles is slechts een onderdeel,
kwesties van latere oide. Eerst moet men het
eens worden over datum en plaats van sa
menkomst der nieuwe vlootconferentie en dan
over de deelnemers. Of zou het misschien
beter zijn eerst elkaar's eischen eens te
hooren en als op 't eerste gezicht toch alle
kans op overeenstemming uitgesloten is,
waarvoor zou men dan nog een conferentie
organiseeren, die tot mislukking gedoemd
is!
Hebben we al geen droevig voorbeeld ge
noeg aan de Ontwapeningsconferentie te
Genève!
EEN REDE VAN GOEBBELS.
Te Halle.
Voor een reusachtige menschenmenigte
heeft rijksminister Goebbels gisteren te
Halle een rede gehouden en wel voor de
eerste maal sedert de nationaal-socialisten
het bewind in Duitschland in handen heb
ben. Goebbels sprak, evenals in tal van vori
ge redevoeringen over de taak van het Der
de Rijk en de Duitsche gelijkgerechtigdheid
op het gebied van veiligheid en landsverde
diging.
Aan het slot van zijn rede zei Goebbels,
dat het buitenland zich tegenover het nieuwe
Duitschland gedroeg overeenkomstig de
ervaringen, die men in het buitenland me'
de regeeringen volgens het oude systeem had
opgedaan. Deze houding zou zich echter
wijzigen wanneer men wist, uit welk hout de
mannen van het nieuwe Duitschland gesne
den zijn. De tijden zijn voorbij, dat het Duit
sche volk zich aan elk dictaat onderwerpt
Nooit zal een Duitsche handteekening ge
plaatst worden onder een verdrag, tot uit
voering waarvan het Duitsche volk niet in
staat is. Onlogisch achtte Goebbels de be
zorgdheid van het buitenland, dat Duitsch-
lanid in den vreemde nationaal-socialistische
propaganda zou voeren. Het nat.-socialisme
is geen export-artikel. Elk land moet zijn
eigen politieke ontwikkeling in zijn eigen
tempo doormaken. Duitschland acht zich ge
lukkig met den voorsprong, die de nat.-soc.
revolutie het in de Europeesche ontwikkeling
gegeven heeft.
GROOTE OVERSTROOMINGEN IN
BRITSCH INDl^.
De Indische provincie Behar, vooral het
door aardbevingen geteisterde gebied van
Bhagalpur en Sitamari, is door groote over
stroomingen opnieuw geteisterd. Groote ge
bieden zijn geheel van de buitenwereld af
gesneden. Men vreest, dat vele menschen-
levens te betreuren zijn en ook de materieele
schade is zeer aanzienlijk De autoriteiten,
die als voorzorgsmaatregel vijfhonderd ri
vierbooten gerequireerd hadden, hebben
dringend om meer vaartuigen gevraagd
Ook het Noord-Oosten van de provincie
Assam is tengevolge van de overstroomin
gen volkomen geisoleerd. In andere gedeel
ten van Assam staan groote oppervlakten
land onder water en zijn de rails van ver
schillende spoorwegen op tal van plaatsen
weggespoeld.
In de provincie Bengalen is de Brahma-
poetra op verschillende plaatsen buiten
haar oevers getreden en heeft overstroomin
gen veroorzaakt.
HET SPIONNAGE-PROCES TE ROME.
Het vonnis.
Gister is vonnis gewezen in een groot
sipionnage-proces. De drie verdachten, de
vroegere socialistische afgevaardigde Dlan-
chi, de sergeant bij den vliegdienst Dal Mon
fo en kapitein Tosel'o \mbrogi werden we
gens spionnage ten gunste van Sovjet Rus-
De voorbereidende vlootbespre
kingen. (Dag. Overzicht).
Weer een moordaanslag in Duitsch
land. (Buitenland).
Blindheid-epidemie in Mexico.
(Buitenland).
De positie van Von Papen. (Bui
tenland).
Het leven van John Dillinger.
(Buitenland).
De Staatsloterij gewijzigd. (Bin
nenland).
Het maatschappelijk werk van
wijlen H. M. de Koningin-Moeder
wordt door de koninklijke familie
voortgezet. (Binnenland).
De F 36 vliegt. (Luchtvaart).
Uit het Parlementaire leven. (Ar
tikelen).
De T.T.races te Assen. (Sport).
Ernstig ongeluk nabij den Helder.
(Stad en Omgeving).
(Zie verdei» eventueel laatste
berichten).
Zij, die zich met 1 JULI a.s, voor
minstens 3 maanden op dit blad abon-
neeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers franco en
gratis.
DE DIRECTIE.
land schuldig bevonden.
Bianchi werd veroordeeld tot 17 jaren,
Dal Monto tot 16 en Ambrogi tot 15 jaren
gevangenisstraf.
De vrouw van Bianchi en zijn beide doch
ters werden wegens gebrek aan bewijs vrij
gesproken.
OVERVAL OP DORPSKERK.
Een hevige vechtpartij.
Uit Merida wcrdt gemeld, dat atheisten
de kerk van het dorp Nukuni (staat Cam-
pecha) zijn binnengedrongen en een Chris
tusbeeld hebben vernield, evenals het beeld
van den schutspatroon van het dorp. Er ont
stond een vechtpartij, waarbij eenige perso
nen ernstig werden gewond.
WOLDEMARAS WEERSPANNIG.
Zelfs in de gevangenis.
De vroegere Lithausche minister-president
Woldemaras, die Zondag j.1. in verband
met de militaire putsch-poging van 7 Juni
door een militaire rechtbank tot twaalf jaar
zware kerkerstraf is veroordeeld, heeft noch
van den termijn van 48 uur tot indiening
van een gratie-verzoek, noch van zijn recht
om in cassatie te gaan, gebruik gemaakt,
zoodat het vonnis thans in kracht van ge
wijsde is gegaan. Aangezien Woldemaras
ook geweigerd heeft, het gewone gevangenis-
werk te verrichten, zal het gewone gevange
nisregime op hem toegepast worden.
SCHIPBREUKFLINGEN VAN DE
„DRESDEN".
Op de thuisreis.
Gistermorgen zijn de schipbreukelingen
van de „Dresden" met de „Stuttgart" van
den Norddeutschen Lloyd uit Stavanger
vertrokken om naar Duitschland terug te
keeren. Twee zwaar gewonden moesten in
het gemeentelijk ziekenhuis te Stavanger
achterblijven en twee dooden voert de „Stutt
gart" mee naar Duitschland terug. Bij het
vertrek van het schip had men op tal van
gebouwen te Stavanger de Noorsche vlag
halfstok gehesehen.
BRAND IN ENGELSCH
HOENDERPARK.
Vierduizend kippen en 10.000
eieren verbrand.
Tengevolge van de groote droogte is gis
ter een brand uitgebroken in een Engelsch
hoenderpark te Clayton-on-Sea in het graaf
schap Essex. Tengevolge van gebrek aan
water kon de brand niet gebluscht worden.
Vierduizend kippen en tien duizend eieren
werden een prooi der vlammen. De brand
weer wist tenslotte, door in den drogen bo
dem van een vijver putten te graven, voldoen
de water te bereiken om het hoofdgebouw te
gen de vlammen te beschermen.
DE INTERNATIONALE
CONFERENTIE.
Amerika uitgenoodigd.
De internationale arbeicsconferentie heeft
gistermiddag besloten tot de regeering der
Vereenigde Staten een officieele uitnoodiging
te richten met het verzoek haar plaats in te
nemen in de internationale arbeidsorgani
satie. Men hoopt het antwoord der Vereenig
de Staten reeds Zaterdag te ontvangen.
