DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Het Engelsche luchtvaart-vraagstuk. Een nieuw element van strijd. Ho. 152 Zaterdag 30 Juni 1934 136e Jaargang Dxigetiiksch OvemdU .58juitenlatid Waf vandaag de. aandacht trekt.,1 ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENs Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA, Dit nummer bestaat uit drie bladen. De internationale en militaire politiek van Engeland bevindt zich midden in een crisis, zegt de N.R.Crt. en zij vervolgt: Een der voornaamste oorzaken van deze crisis is niet op Engelschen bodem te zoeken en evenmin op het vasteland, maar in de lucht, die over de heele wereld waait. Het zeevlak is niet meer het eenige middel om Engeland te ge naken; de Britsche eilanden zijn thans ook vanuit de lucht te bereiken. De luchtvloot is iets nieuws en biedt ook nieuwe mogelijkheden. Eén daarvan is de geboorte van een lucht-unionisme. Totnogtoe waren de militaire middelen van moederland en dominions streng gescheiden. In den grooten oorlog hebben de dominions het moederland niet in den steek gelaten, maar zij hadden het kunnen doen. Zij hebben er steeds veel waarde aan gehecht, dat men dit te Londen niet uit het oog verloor. Wat het leger betreft, was dus de scheiding duidelijk en radicaal, maar toch niet hinderlijk. Iets anders was het ten opzichte van de vloot. De dominions bezaten niet de midde len om schepen te bouwen, die in gevechts- waarde te vergelijken waren met de sterke eenheden van de Britsche vloot. Zij hebben zich ook nooit daarop toegelegd. Alleen Australië is in het bezit van een marine, die gevechtswaarde bezit. Die is gebouwd als een aansluitend zijlijntje aan een hoofdlijn in dezen de Britsche zeemacht door een zeer afgelegen gebied, dat behoefte gevoel de aan een eigen lijn, opi van de Engelsche hoofdlijn te kunnen profiteeren. De taak van de Britsche vloot is het, terwille van het moederland, ook de Dominions te verdedi gen. Op die manier is de Britsche vloot een van de sterke en voor de Britsche eilanden zeer dure band voor het rijk. De last moet eenzijdig worden gedragen, omdat een uit contingenten bestaande vloot financieel reeds niet mogelijk is. De dominions hebben voor de Engelsche vloot weer het nut, dat zij a - lerwege in de wereld kolenstations, steun punten, kortom een tehuis vindt. Het stelsel heeft totnogtoe tot aller bevre diging gewerkt. De dominions waren ja- loersch op hun militaire zelfstandigheid. Zij weigerden geld te geven voor militaire mid delen, te land en ter zee, waarop zij geen rechtstreekschen invloed hadden. Alleen «jeuw Zeeland maakt een uitzondering. •ar Londen kon er genoegen mee nemen, «mdat, zooals in den laatsten oorlog, de do minions toch niet in hun plicht te kort scho ten, en er maritiem bijna niets van hen te ha len was. Het Rijk gaat steeds meer berusten op de inschikkelijkheid van het moederland. En op dit punt kon het moederland, op grond van ervaring, onbeperkte inschikke lijkheid toonen. Nu is het luchtwapen gekomen, dat in snel toenemende mate de wereld gaat om spannen. Een nieuw militair element naast aarde en water is ontstaan. Engeland heeft het langen tijd niet als hoofdzaak behan deld. Het heeft nog een hoopje gekoesterd te Geneve de diskwalificatie ervan als wapen van aanval te verkrijgen. Nu dat is mislukt, laat men te Londen op eens het besef tot zich doordringen, dat hegemonie in de lucht precies even noodig is voor de nationale vei ligheid van Engeland als de hegemonie ter zee. Men heeft echter met een wapen te doen dat voor de dominions even betaalbaar is als voor het rijke moederland. Men begint te droomen van een imperiale luchtvloot. Daar bij staat op eens de heilige traditie van de zelfstandigheid der dominions, en hun afkeer van een onder Engelsche opperleiding staan de gemeenschappelijke weermacht, in den weg. Zooals gezegd, vroeger hinderden al die gevoelens niet; nu beginnen zij een be lemmering te worden. Heeft het Rijk een zee macht noodig, dan is ook een alomvattende luchtmacht onmisbaar. En deze kan slechts als een mozaiek uit goedsluitende contingen ten worden gevormd. Er is wel een en ander geschied. De lucht machten van Canada, van Australië, Zuid- Afrika en Nieuw Zeeland gebruiken dezelfde reglementen en handboeken. De uitrusting van al deze luchtvloten is gelijk, volkomen genormaliseerd. Subalterne officieren dienen afwisselend in de verschillende deelen van het rijk. Australië en Canade hebben te Lon den verbindingsofficieren voor het luchtwe zen. Dit wijst alles in de richting van een imperiale luchtmacht. Maar het groote be letsel is de principieele erkenning ervan; zoolang die er niet is, kan van een doelma tige uitwerking van een stelsel geen sprake zijn. En niemand durft blijkbaar nog dit probleem aan. Maar het probleem bestaar, en groeit met de onrust der Engelschen in zake het gevaar uit de lucht. Ook internationaal, in Europa, botst Groot-Britannië tegen zijn tradities op. Het verdedigt instinctief zijn isolatie, maar zon der overtuiging. Jfet weet wel degelijk, dat die niet meer bestaat. Het zegt te Geneve barsch neen op alle voorstellen tot organi satie der veiligheidmaar 't is blijkbaar be reid onderhands daarover te praten uit eigenbelang. Wij zullen niet uitvoerig betoo- gen waarom. Een opmerking van de Times is duidelijk genoeg. De Times, het gevaar van het nieuwe wapen voor den vrede van Europa beseffende, zegt, dat Engeland den vrede van Europa in de hand heeft. Ver klaart dit zonder pardon tegen een aanval ler in de lucht met zijn luchtvloot te zullen keeren, dan zal er geen aanvaller zijn, om dat dan de overmacht tegen den aanvaller te duidelijk is. Volkomen juiste redeneering. Maar de basis ervan is niet zuiver genoeg. De Times stelt zich Engeland voor, terzijde liggend, als arbiter pacis, zelf er niet recht streeks bij betrokken door zijn ongenaak baarheid. Dit is een verkeerde voorstelling. Besluit Engeland tot het „Locarno in lucht- termen", zooals de Times het noemt, dan neemt het deel aan een overeenkomst van al lemaal gelijkelijk gevaarloopende staten. Engeland ligt in de lucht niet terzijde. Het is precies zoo bereikbaar als anderen. Mos kou ligt nog terzijde, niet Londen. Zeker, Frankrijk kan van drie kanten worden be stookt, uit Italië, Duitschland en Engeland, Engeland maar van twee kanten. Dit is een theoretisch verschil. Was er geen Duitsch land, dan zou Engeland zich op het oogen- blik aan de luchtbescherming van de Brit sche eilanden niet zoo fel laten gelegen lig gen. De ligging van Engeland is niet veel veiliger dan die van vele anderen. DUITSCHLAND EN HET VREDES VERDRAG. Verkeerd optimisme van minister Colijn. De hoofdredacteur van het „Berliner Tage- blatt", Paul Scheffer, wijdt in zijn blad een studie" aan het vredesverdrag van Versail- 'l'es, met name aan de optimistische verwach tingen van het Duitsche volk, dat het volle vertrouwen in Wilson had, aangaande recht vaardige vredesvoorwaarden. In dit artikel brengt hij ook in herinnering wat onze minister-president, Colijn, toen in 1919 lid van de Eerste Kamer, over de voor waarden van dit verdrag heeft gezegd. Het vertrouwen der Duitschers krpeg een schok door de wapenstilstandsvoorwaarden, schrijft Scheffer, maar dit verhinderde nie., om onmiddellijk de gronden te verzamelen, waarom dit toch tot het deelnemen van Duitschland aan een rechtvaardige en funda menteel betere ordening van Europa zou lei den. Wilsons figuur, schrijft Scheffer, trad bovenal op den voorgrond van het Duitsche bewustzijn. In Duitschland ontwikkelde zich een Wilson-cultus. ,Uit zijn redevoeringen werd scherp be wezen, waar de grenzen van de eischen zouden liggen, Kaartoe de overwinnaars ge rechtigd waren. Wie in dit alles niet geloofde, werd voor een verrader des vaderlands ge houden. De eindelooze Parijsche onderhan delingen deden al verwonderlijk weinig af breuk aan het optimisme'", gaat Scheffer voort. „Het verzet dat Wilson in zijn pro gramma ontmoette, was in Duitschland niet onbekend. Maar inplaats van gewicht daar aan te hechten, was de vreugde groot over den tegenstand, welken zijnerzijds president Wilson den geallieerden bood. Wilson zou zijn wil wel doorzetten! Zooals men vroeger zich suggereerde, dat de vrede niet zou uitblijven, zoo was thans Wilson de laatste troef. Weer regeerde de wensch en om dezen te wettigen was geen geestelijke inspanning te veel. Maar nagela ten werd om voor het geval van het tegen deel, van een nederlaag van Wilson, van een wraakvrede, van een ondulbare knech ting en dus van een nieuwen strijd het land daarop voor te bereiden. Scheffer wijst er dan op, hoe Colijn in Maart 1919 reeds duidelijk den toestand in zag. „In Maart 1919", aldus schrijft hij, „sprak Colijn, die toen geen functie in het kabinet bekleedde, in de Eerste Kamer. Hij kwam juist uit Londen van een bestuursvergade ring der „Royal Dutch". Zijn rede was niet aangekondigd. De publieke tribune was leeg. Colijn gaf een juiste schildering van den in houd van het verdrag. Hij gaf een beeld van de toekomst van Duitschland: verlies van yeel gebied, zeker zeer hooge herstelbeta lingen en een bijna volledige ontwapening. Hij eischte dat Nederland zijn traditioneele tusschen-positie tusschen ons en de Wester- sche mogendheden zou opgeven, en zich naar het Westen zou oriënteercn. De oude Kuyper die vóór 1914 vele jaren minister-president was geweest, kwam steeds dichter bij zitten, met de hand aan het oor, alsof hij zijn ooren niet vertrouwde. Hij was steeds een vriend van Duitschland geweest, en is dat tot zijn dood gebleven. Ik geloof, dat het deze rede was, die voor graaf von Brockdorff Rantzau den laatsten twijfel ophief, of zijn sombere opvatting over den afloop der vredescon ferentie de eenige juïsAe was". BRITSCHE JODEN OP AUDIËNTIE. Bij den minister van koloniën. Een deputatie van het bestuur der Britsche Joodsche Gemeenschap heeft er in een onder houd met den minister van Koloniën, Sir Philip Cunliffe Lister op gewezen, dat naar de gevoelens der Palestijnsche Joden en het wereldjodendom bij de imigratie-schema's niet voldoende rekening wordt gehouden met de economische absorptiecapaciteit van Pa lestina en dat als gevolg daarvan Palestina niet in de gelegenheid is zijn economische mogelijkheden en natuurlijke hulpbronnen ten volle te exploiteeren. De deputatie legde er den nadruk op, dat een groot aantal jonge, ongehuwde en phy- siek geschikte personen, die speciaal zijn op geleid voor het leven in dat land ap toestem ming wachten Palestina te mogen binnentre den. De hoop werd uitgesproken, dat de re geering met de eischen voor een Joodschen Nationaal Tehuis rekening zou houden, zoo mede met den toestand der meerderheid van de Joden buiten dat lar.d en het vastgestelde principe, dat de immigratie in Palestina zal worden toegestaan in overeenstemming met de mogelijkheid nieuwe immigranten op te nemen ten volle ten uitvoer zal worden ge legd. Cunliffe Lister zeide, dat de politiek en de principes buiten kijf zijn. De beoordeeling moet blijven berusten bij den Hooge Commis saris, dien de minister een verslag van het onderhoud zal toezenden. WEER EEN AANSLAG OP GANDHI. Nabij Kamshet in Britsch-Indië is een aanslag gedaan op een trein, waarin zich Gandhi bevonden. De daders hadden de rails opgebroken op een gedeelte van het traject, waar de spoorweg dicht langs den oever van een rivier loopt. De aan slag werd echter tijdig ontdekt, waardoor een ernstige ramp werd voorkomen. HOE GANDHI RONDTREKT EN PREDIKT. Een intensieve campagne. Eerst nu hij zijn tocht te voet heeft mogen voortzetten vindt Gandhi, dat deze reis een waarlijk religieus karakter heeft gekregen ook wat uiterlijkheden betreft. Geen onnoo- dige onkosten meer, geen dure auto's en trei nen en geen nutteloos uitgebreide voorbe reidselen voor zijn komst, geen overbodige speeches en guirlandes hem ter eere. Alles is nu uiterst eenvoudig. De oude man Gandhi is 70 jaar trekt thans verge zeld door eenige volgelingen, te voet van dorp tot dorp, slaapt op den grond onder den blooten hemel, en gevoelt zooals hij in zijn eerste verslag van deze nieuwe phase vertelt, dat het contact tusschen hem en het volk veel sterker is dan voorheen. Een Br.- Indisch blad, de „Harijan", geeft een be schrijving van de dagelijksche route. Na het ochtendgebed en een eenvoudigen maaltijd gaat men om 5 uur 30 op stap. On geveer twee uur gaans ligt het dorp waar men dien dag wil kampeeren en dus bereikt men een schaduwrijk plekje vóór de hitte van een tropischen dag ondragelijk wordt. Twee van het gezelschap zijn vooruitgegaan om de dorpelingen te waarschuwen, dat Gandhi in aantocht is, en als deze aankomt is alles gereed en staat er al een groote menigte op hem te wachten. Honderden hebben zich op weg bij het groepje volgelingen aangesloten. De eerste plicht is dus „de bijeenkomst", waar Gandhi spreekt over het doel van zijn tocht, vragen beantwoordt enz. Hierna trekt hij zich terug onder het afdakje dat onder- tusschen gemaakt is om hem te beschutten tegen de felle zon: want hij moet voor zijn blad schrijven en zijn drukke corresponden tie bijhouden. Onderwijl zijn er uit andere dorpen menschen gekomen om den grooten man te zien en te hooren. Als er een zeker aantal bij elkaar is, wordt Gandhi geroepen en spreekt hij de menigte toe. Dit gebeurt misschien twee of drie maal op een dag. Er is blijkbaar veel belangstelling en dit niet alleen voor zijn woorden: ook alles wat er in het kamp om hem heen geschiedt slaat het volk met veel aandacht gade. Er wordt gekookt en gewasschen en de toeschouwers vinden het alle maal zeer interessant. Dit is ook de bedoeling: al het huishoudelijk werk wordt zoo eenvoudig mogelijk, zoo or delijk en zoo zindelijk mogelijk gedaan, om als aanschouwend onderwijs te kunnen die nen. Vooral is men zeer voorzichtig alle sporen van het keuken-gedoe, alle rommel en vuilnis weg te ruimen en te begraven alvo rens weer om 5 uur 30 's avonds verder te trekken. Twee uur loopen en dan weer een bijeenkomst, waarna iedereen tot drie of vier uur 's morgens mag slapen, zoo maar op den grond gelegen onder de sterren. (Dat Gandhi's tochten overigens niet al tijd zoo vreedzaam afloop n, bewijst het be richt dat wij Woensdagavond onder „Bui tenland" over den aanslag op zijn persoon hebben geplaatst. Red.) NIEUWE DYNAMIETAANSLAGEN IN OOSTENRIJK. De Oostenrijksche persdienst meldt, dat in het slot Leopoldskron bij Salzburg, het zomerverblijf van Max Meinhardt een hel- sche machine tot ontploffing is gebracht. Tal van ruiten werden vernield. Bij Salzburg is ook een transformaterhuis- je opgeblazen. De waterleiding van Salz burg is eveneens vernield. BOMAANSLAG OP EX-KONING ALFONS. Verdachte teekenen. Gisteren is te Weenen aan het licht geko men, dat er waarschijnlijk de vorige week een bomaanslag voorbereid is tegen ex- koning Alfons van Spanje. Een onderzoek wees uit, dat te Klagen- furth in Oostenrijk de villa Prischitz, die de ex-koning deze zomer gehuurd heeft, een bom gereed lag om een dezer dagen te kunnen explodeeren. De ex-koning is juist vandaag uit Parijs naar Klagenfurth vertrokken. NOODWEER IN BULGARIJE. Vele slachtoffers. Blijkens de thans ontvangen berichten zijn bij het noodweer, dat de Noordelijke districten van Bulgarije heeft geteisterd, ook tal van personen om het leven gekomen. O.m. zijn zeven personen door den bliksem gedood en drie verdronken. In het district Plewna is veel vee omge komen. Verscheidene boerderijen zijn door den bliksem getroffen en geheel verbrand. De materieele schade is aanzienlijk. ESTLANDSCHE MOTORKOTTER GEZONKEN. Zes personen om het leven gekomen. Een Estlandsche motorkotter, die met een lading visch op weg was naar Stockholm, is bij Odinsholm door een stoomschip geramd en gezonken. De uit zes koppen bestaande bemanning kwam in de golven om. Uit de gevonden wrakken meent men te kunnen af leiden, dat de kotter letterlijk in tweeën ge varen is. Naam en nationaliteit van het stoomschip zijn niet bekend. MIJN-WERKLOOSHEID IN BELGIE. Een mijn ontslaat 600 man. De mijn „Gharbonnage Du Nord des pro- duits du Flenu", te Quaregnon in de Belgi sche Borinage, heeft tegen morgenochtend, naar aanleiding van een loonsgeschil haar geheele personeel ruim 600 man opge zegd, en is voornemens het bedrijf voorloo- pig stop te zetten, daar de mijn toch al ge- ruimen tijd niet meer rendeerde. Andere mij nen in dezelfde streek, die ook met afzet- moeilijkheden hebben te kampen, overwegen hun personeel eveneens te ontslaan. Hier door zou het aamal werkloc-zen in deze streek met ruim 3000 man toenemen. In mijnwerkerskringen is men van mee ning, dat men hierbij weer met een nieuwe poging van de ondernemers te doen heeft, om druk op de regcering te oefenen ten einde de protectionistische maatregelen nog te ver scherpen. DRIE DOODVONNISSEN IN RUSLAND. Wegens bedrog ten nadeele van den staat. De rechtbank te Moskou heeft gisteren drie personen wegens het bedriegen van den staat veroordeeld tot detr dood door den kogel. Een der veroordeelden, Mironov, was lei der van de Sowjet-Bouworganisatie en had zich tezamen met zi n inkoop-agent Moi- sejev schuldig gemaakt aan 't onderhands verkoopen van metaal, spijkers, hout en ander bouw-materiaal. De derde ter dood veroordeelde was een inspecteur van een spaarb°nx, die 38.000 roebel had verduisterd en gespeculeerd had in staatsobligaties. HET FRANSCHE WERK VERSCHAFFINGSPLAN GOED GEKEURD. Het Fransche kabinetsraad heeft gisteren een door den minister van Arbeid ingediend werkverschaffingsplan goedgekeurd. De minister-president zou nog gister den pre sident der Republiek twee wetsontwerpen ter teekening voorleggen. Het eene ontwerp .voorziet in het aangaan van een leening Engelsche luchtvaart-problemen. (Dag. Overzicht). Amerikaansche stakingsonlu6ten. (Buitenland). Ten derde male een aanslag op Gandhi. (Buitenland). Bomaanslag op ex-koning Alfons van Spanje. (Buitenland), Het leven van John Dillinger. (Artikelen). Het parlementaire leven. (Artike len). Zaandam blijft halsstarig. (Bin nenland). De ziekte van den Prins. (Binnen land). (Zie verder eventueel laatste berichten). Gedurende de Zomermaanden verkrijgbaar Speciale BRANDEWIJN voor het inleggen van aardbeien, kersen, etc. per Liter fïesch 1 2.70 2.10 W. M. H. PELS EN ZOON, KOORSTR. 49-51, Tel. 207. van 175 millioen franken, welke het den staat mogelijk zal maken werkzaamheden in verschillende gemeenten te subsidieeren. Het tweede ontwerp betreft een leening van 2% milliard voor de financiering van werk zaamheden bij de spoorwegen, in het bizon der de electrificatie van verschillende baan vakken. HET GAAT SLECHT IN DE PARFUM. Het tekort van Coty. De algemeene vergadering der S.A. Par fum Coty te Parijs heeft vastgesteld, dat de balans over het afgeloopen jaar een verlies aanwijst van 1 millioen franken. GROOTE BRAND IN DENEMARKEN. Te Vordingborg. In een ijzergieterij en machinefabriek te Vordingborg in Denemarken, gelegen in een der hoofdstraten van de stad, brak Vrij dagmiddag een groote brand uit, die zich spoedig uitbreidde tot de bijgebouwen. De geheele stad werd in asch en rook gehuld. De brandweer zag zich genoodzaakt de hulp in te roepen van een compagnie infanterie. Na drie uur ingespannen werk slaagde men erin, het vuur meester te worden. Op het laatste oogenblik zag men nog kans, twin tig zuurstofcylinders uit een der brandende gebouwen te halen, waardoor een ernstige ontploffing werd voorkomen. De geheele fabriek en een woonhuis werden een prooi der vlammen. In een naast het fabriekscom plex gelegen school brak onder de kinderen een paniek uit, doch persoonlijke ongevallen kwamen niet voor. DE STAKINGSONLUSTEN IN AMERIKA. In verband met de staking der tramweg arbeiders in Milwaukee hebben gisteren op nieuw excessen plaats gehad. Te Vekon Cen ter hebben stakers de masten der hoogspan ningleidingen in den nacht op Vrijdag ver nield. De staking breidt zich meer en meer uit. De staking in New Jersey heeft verschil lende plaatselijke autoriteiten aanleiding gegeven den gourverneur te verzoeken staatspolitie of nationale garde te rejuiree- ren. VROUW TERECHTGESTELD. Wegens moord op haar man. Gisteravond om 11 uur is Anna Antonia op den electr. stoel in de Sing-Sing-gev. te New York terechtgesteld. De gouver neur van den staat, Hehman, heeft geen ge bruik gemaakt van zijn recht tot het verlee- nen van gratie. Anna Antonia, die moeder van drie kinde ren is, was ter dood veroordeeld, wegens moord op haar echtgenoot om de verzeke ringsgelden in handen te krijgen Na haar werden twee medeplichtigen, aan wie zij 800 dollars beloofd-had, terechtge steld. EEN GOUVERNEUR VEROORDEELD. Wegens bedrog. De rechtbank te Fargo in den staat Noord- Dakota (Am.) heeft gisteren den gouverneur van dezen staat Langer wegens oplichting van en bedrog jegens de federale regeering veroordeeld tot IK jaar gevangenisstraf en 10.000 dollar boete. Langer heeft tezamen met vier partij-vrien den voor sociale doeleinden bestemde gelden achtergehouden en gebruikt voor zijn partil- orgaan „The Leader", xv t

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1934 | | pagina 1