DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Amerika geplaagd door arbeidsconflicten.
Ford wint code-duel met de N. I. R. A.
Woensdag 25 Juli 1934
136e Jaargang
SxiQeÜiksch Omvzicht
WAT SAN FRANCISCO LEERT.
^Buitenland
NIEUWE OVERSTROOMINGEN
IN POLEN.
Ernstige toestand bij Sandemir.
Het hooge water nadert Danzig.
HET INCIDENT TARDIEU
CHAUTEMPS.
Voorloopig bijgelegd.
Doumergue bespreekt.
NIEUWE FRANSCHE BOSCHBRAND.
Bij Toulon.
DE DUITSCHE MARGARINE-
INDUSTRIE.
Aaneensluiting tot stand gekomen.
EEN BEGENADIGDE TE WEENEN.
Was reeds ter dood veroordeeld
WOLVENPLAAG IN NOORD-
ROEMENIE.
Gendarmen op jacht.
HU HAD GEEN SMOKING AAN.
En wilde toch met een prinses
dansen.
Wal vandaag de
aandacht trekt,
ACHT BOEREN GEBETEN.
Door giftige insecten.
ZOEKT TURKIJE RUZIE.
Italiaansch matroos gedood.
RONDOM DILLIGER'S DOOD.
Het „roode" meisje:
Dillingers uitvaart uit Chicago.
t
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
Él
PRIJS DER GEWONE AD VER TENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telef. 3, redactie 33.
Ho. 173 Dit nummer bestaat uit twee bladen Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Een merkwaardig verschijnsel is
het, dat, terwijl de officiëele verkla
ringen. welke Europa vanuit Ame
rika bereiken, vrijwel eensluidend
spreken van eenige opleving in het
bedrijfsleven, de Ver. Staten op on
gekende wijze geteisterd worden
door arbeidsconflicten van groote
afmetingen.
Om dit te begrijpen diene men zich te
realiseeren, dat de verbeteringsplannen van
den president der Staten te verdeelen waren
in twee soorten en wel:
1. Maatregelen, welke direct ingrepen
in het bedrijfsleven (sluiting van banken,
verbod van executies in den landbouw, ar-
Ibeidscodes en dgl.) en
2. Valutamaatregelen.
De eerstgenoemde waren er op gericht de
industrie en den landbouw, die beiden teveel
produceerden, zoodanig te reorganiseeren,
dat de productie ook afzet vond; en uit dit
laatste streven: het vergrooten van den af
zet, volgden de valutamaatregelen, waar
onder vooral de kunstmatige verzwakking
van den dollar van belang is. De zilverwet
geving van Roosevelt was een compromis
tusschen den president, die er eigenlijk niets
van wilde weten, en de zilvermagnaten, die
hoopten door deze wetgeving millioenen te
verdienen.
De verzwakking van den dollar moest
den buitenlandsChen handel nieuw leven in
blazen door vergrooting van de concurren
tiemogelijkheden vooral tegenover Engeland
en het geheele z.g sterlingblok, dat zijn al
die landen, die hun valuta laten afhangen
van het pond sterling,
ter werkten weliswaar aan den eenen kant
De valutamaatregelen van Roosevelt ech-
vergrooting van den export in de hand,
inaar belemmerenden aan den anderen kant
de werking van de eerstgenoemde soort
maatregelen, waarbij rechtstreeks werd in
gegrepen in het bedrijfslever en welke maat
regelen saamgevat werden in het begrip
N.I.R.A. en gesymboliseerd zijn in den
Blauwen Adelaar.
Men moet wel spreken van .werden'', om
dat de Blauwe Adelaar sinds lang niet meer
in aanzien is bij millioenen Amerikanen, die
dit schoone dier. althans deszelfs afbeelding,
destijds vol trots op hun ramen en deuren
bevestigden, als bewijs, dat zij goede staats
burgers waren.
De eerste aanval op den Adelaar ging uit
van Henry Ford, die niet van plan was de
codes van Roosevelt te accepteeren en daar
voor van de zijde van den wettel ij ken ui t
voerder der N.I.R.A.generaal Johnson, een
oorlogsverklaring thuis gestuurd kreeg,
waarvan de autokoning zich echter niets
aantrok, met gevolg, dat generaal Johnson
en met hem Roosevelt bakzeil moesten halen.
Dit succes van Ford, een der belangrijk
ste representanten van de Amerikaansche
grootindustrie, was het sein voor tallooze
andere industrieelen om zich niet meer zoo
heel gemakkelijk te schikken in al datgene,
wat Johnson meende te moeten decreteeren.
De codes waren den industrieelen een
doorn in het oog en niet in de laatste plaats,
omdat de codes met de vakvereeniging, als
een gerechtvaardigd, nuttig en wettelijk te
erkennen instituut rekening hielden.
Nu is in Amerika de strijd der onderne
mers tegen de vakorganisaties zeer oud.
De Amerikaan van hoog tot laag, is in
wezen door en door individualist; hij be
paalt zijn leven, is onbetwist hee. over alles
wat hij bezit en over zichzelf en zijn doen en
^Ck>k de Amerikaansche werknemers
wenschten eigen baas te blijven.
Door deze geestesgesteldheid ontbrak de
bodem voor een groote ontwikkeling van het
vakvereenigingswezen; een zeer gering ge
deelte der werknemers was en is georgani
seerd in groote vakbonden; het meerendeel
staat er buiten.
Men bedenke ook, dat een Amerikaansch
werknemer het vanzelfsprekend vond, dat
hij ontslagen werd, zoodra het bedrijf, waarin
hij werkzaam was. niet meer zoo goed ren
deerde. als ten tijde, waarin hij werd aan
genomen.
Kreeg hij ontslag, dan ging hij op zoek
naar ander werk; overheidszorg bestond
practisch niet (en is ook thans nog zeer
minimaal); dus was hij wel gedwongen zijn
eigen weg te zoeken. Dit was trouwens ge
heel in overeenstemming met zijn sterk ïn-
dividualistischen aanleg en dit alles was min
of meer goed vol te houden, zoolang het be
drijfsleven tamelijk normaal functionneerde.
Anders echter werd het toen de crisis uit
brak. Toen was er geen sprake meer van
„een onderneming, die haar tijdelijk overtol
lig personeel ontsloeg"; toen werd het werk
loos-zijn een chronisch verschijnsel, iets wat
de Amerikaansche werknemer vrijwel niet
kende; en toen werd ook het op eigen bee-
nen blifVen staan moeilijk. De eerste, die dit
nuchter inzag was Roosevelt; hij zag in,
dut de „goede oude tijd-" voorbij was, dat
de volkomen veranderde omstandigheden
njp'-ve maatregelen vereischten en dus greep
Henry Ford.
hij links en rechts in den gang van zaken in,
steeds ernaar strevend, de industrie weer
nieuw leven in te blazen en daardoor de
werkloosheid te verminderen en tevens den
loontrekkenden een behoorlijk inkomen te
verschaffen.
Maar Roosevelt werkt feitelijk niet vol
gens een vastgesteld plan, waarvan de eene
den anderen tegenwerkte. Zoo bijv. werkten
de valutamaatregelen de gunstige werking
der codes tegen, temeer waar de onder
nemers na het succes van Henry Ford de
codes gingen negeeren.
Maar thans accepteeren de werknemers
dit alles niet zoo gemakkelijk meer; de vak
beweging, ofschoon slechts een klein gedeelte
der werknemers omvattend, maakt zichzelf
steeds meer tot vertolkster van de wenschen
harer leden en niet-leden.
Roosevelts poging de loonen te verhoogen
en daarna door zijn valutapolitiek de prijzen
te laten stijgen, zoodat de industrieelen
niet slechts hooger loonen behoefden te be
talen, maar tevens grooter inkomsten geno
ten, mislukte gedeeltelijk, omdat de dollar
op de buitenlandsche markt veel sterker de-
precieerde dan de prijzen in het binnenland
stegen.
De werkverschaffingsobjecten, welke Roo
sevelt in het leven riep, konden slechts van
zeer tijdelijken aard zijn, gezien de ontzag
lijke sommen, welke zij verslonden, zoodat
de legers werkloozen, die hierbij werk ge
vonden hadden, betrekkelijk weer spoedig op
straat kwamen.
Ofschoon de president een groot vertrou
wen geniet, begint bij allen meer en meer
twijfel te ontstaan aan de juistheid van zijn
inzichten.
Bovendien zijn de werknemers van meening
dat de ondernemers de maatregelen van
Roosevelt opzettelijk tegenwerken. Een ty
pisch voorbeeld hiervan leverde het haven
conflict te San Francisco, hetwelk uitbrak,
omdat de havenarbeiders van meening wa
ren, dat de ondernemers niet aan allen de
zelfde kans gaven werk te vinden, zoodra er
werk aan de haven is, maar dat zij bepaalde
groepen voortrokken. Zooiets was werkelijk
in strijd met de bedoelingen van den presi
dent en hierop beriepen zich de stakers.
Maar de werkgevers zijn nog steeds van
meening, dat zij baas zijn in eigen huis en
dat zij werknemers kunnen aannemen, die
zij zelf wenschen.
Het is uiterst moeilijk om deze diep inge
wortelde overtuiging, waarmede vrijwel «het
geheele Amerikaansche volk behept is, in
korten tijd te wijzigen.
Dit diep gewortelde en alom verbreide
individualisme van Amerika is ook de reden,
waarom men daar zooveel hoort spreken
over z.g. communistische agitatie. Ieder, die
anti-individualistisch (in Amerikaansche be-
t ekenis van dit woord) handelt of denkt, is
„communist".
Deze psychologische ondergrond levert de
belangrijkste belemmering op voor de poli
tiek van Roosevelt, want al juicht men in
theorie zijn maatregelen ook nog zoo toe,
zoodra deze maatregelen in de practijk ge
bracht moeten worden door de Amerikaan
sche staatsburgers, wekken zij een dusdanig
yeizet, dat de zoo goedbedoelde maatregelen
allesbehalve goed of heelemaal niet ten uit
voer gelegd worden.
Of de N.I.R.A. slagen zal, zal dus in de
eerste plaats afhangen, in hoeverre het
Roosevelt en zijn medewerkers gelukken zal
dit hyper-individualisme te overwinnen of in
te perken.
Terwijl Polen nog kampt met de gevolgen
der overstrooming, kondigt zich reeds een
nieuw onheil aan. De rivieren in het gebied
der Karpathen, die weer in hun bedding te
ruggestroomd waren, zijn opnieuw buiten
hun oevers getreden tengevolge van wolk-
bieuken. Reeds staan zeven dorpen in deze
streek onder water. De bevolking was ge
dwongen, haar huizen te verlaten.
Aan den mond van de San, waar deze ri
vier in de Weichsel stroomt, bij Sandemir, is
de toestand buitengewoon bedenkelijk. Daar
zijn de indijkingen vernield, zoodat zich een
reusachtig meer heeft gevormd van 50 K.M.
lengte en 7 K.M. breedte; hier en daar staat
het water vijf meter hoog. Een oppervlakte
van 15.000 hectare bouwland is onbruikbaar
geworden, 52 dorpen en 1500 huizen staan
onder water. Tot dusverre zijn 4200 men-
schen in veiligheid gebracht; de overigen
hebben hun toevlucht op de daken gezocht en
zien reikhalzend naar hulp uit. Ook militai
ren zijn gerequireerd. De schade aan de
oogst wordt geschat op 4 millioen zloty.
Het hooge water nadert thans den bene
denloop der Weichsel. Te Thorm werd gister
morgen een waterstand van 3.67 M. boven
normaal geregistreerd, te Graudenz 3.63 M.
te Duschau 2.57 M., te Schiewenhort in den
vrijstaat Danzig 2.72 M. Tusschen Dirschau
en Thorn zijn de oevers hier en daar over
stroomd. Er bestaat echter voorloopig nog
g^en gevaar voor {je dijken en het daarach
ter gelegen gebied. Het hoogtepunt wordt te
Danzig eerst Woensdag vewacht.
In den Franschen kabinetsraad, die giste
ren van 5 tot 7 werd gehoudien, is een schik
king in het incident Tardieu—Chautemps
tot stand gekomen. Minister-prsident Dou
mergue deed een dringend beroep op de re
geering om het kabinet van den godsvrede
in zijn huidige samenstelling te laten be
staan. Indien daaraan geen gevolg werd ge
geven, zou hij daaruit zijn conclusies trek
ken en van iedere verdere politieke werk
zaamheid moeten afzien. Hij gaf de keus
tusschen handhaving van het kabinet van den
godsvrede en het aftreden der geheele regee
ring met vorming van een nieuw kabinet
onder een anderen leider.
Herriot las een verklaring voor, inhouden
de, dat de radicaa 1 -socia 1 istische ministers op
hun post blijven, dat echter de door de ge
beurtenissen ontstane situatie moet worden
voorgelegd aan den partijdag der rad.-soc.
partij in October. Het incident is daarmee
voorloopig bijgelegd.
Ministerpresident Doumergue heeft gister
morgen een onderhoud gehad met minister
Herriot en daarna met minister Tardieu
Daarop heeft hij op diens verzoek den leider
der nationalisten, Marin, ontvangen, om
daarna met president Lebrun over den toe
stand te beraadslagen.
Intusschen waren de radicaal-socialisti
sche kabinetsleden met het bestuur der rad.-
soc. partij onder leiding van Herriot bijeen
gekomen ter bespreking van de situatie. Be
sluiten werden niet genomen. Het partij
bestuur sprak zijn volledig vertrouwen uit
in de rad.-soc. ministers en verleende hun
volkomen vrijheid van handelen en besluit.
De rad.-soc. ministers zullen vanavond
opnieuw beraadslagen na afloop van den
kabinetsraad.
In de omgeving van Toulon in Frankrijk
is weer een groote boschbrand uitgebroken.
Sedert Maandag trachten gendarmerie en
brandweer het vuur te bedwingen, tot dus
verre echter te vergeefs. Het dorp Bornes
moest door de bewoners in allerijl ontruimd
worden. Men reemt aan, dat het dorp intus
schen afgebrand is. Ook deze brand is waar
schijnlijk het gevolg van onvoorzichtigheid.
HET FRANSCHE EENHEIDSFRONT,
Succes van het socialistisch-
communistisch compromis.
Het Fransche socialistisch-coramunistisch
eenheidsfront, dat dezer dagen in Frankrijk
tot stand is gekomen, heeft zijn eerste zicht
bare succes geboekt bij de gemeenteraads
verkiezingen te Miramas bij Marseille. Bjj
de eerste stemming kregen de radicaal socia
listen gemiddeld 255 stemmen per candi-
daat, de socialisten 215 en de communisten
419. De socialisten trokken zich terug ten-
gunste van de communisten, die daardoor
een gemiddeld stemmen-tal van 580 per can-
didaat kregen, tegen 290 stemmen per radi-
caal-socialistischen candidaat.
Er is een aaneensluiting tusschen onge
veer 100 bedrijven in de margarine- en
kunstvetindustrie te Berlijn tot stand geko
men, die de bedoeling heeft, dat de productie
de afzet en de prijzen van margarine, kunst-
vet, plantenvet en olie en traan in vasten
vorm zoo geregeld worden, dat de verzor
ging van de bevolking verzekerd is van
matige prijzen.
Deze aaneensluiting heeft plaats gehad in
het kader van het vetplan der Rijksregeering.
Niet aangesloten zijn de oliemolens voor
zooverre zij andere dan de genoemde pro
ducten verwerken. Hvt oppertoezicht berust
bij den minister van volksvoeding en land
bouw. Hij heeft zeer verstrekkende bevoegd
heden. Daar de handel niet bij de aaneen
sluiting is betrokken, moest het den minister
voorbehouden blijven, handelsplannen vast
te stellen voor den afzet van producten, voor
welke op grond der nieuwe verordening
vaste prijzen zijn aangegeven.
Hoewel dus de regeering zoo noodig
sterk kan ingrijpen, ligt het toch in de be
doeling de ordening der markten zoo moge
lijk over te laten aan autonome lichamen en
staatsdwang zoo veel mogelijk te vermijden.
De verordening zal op 1 Augustus in wer
king treden.
ALPINIST VERONGELUKT.
In afgrond gestort.
De bekende Spaansche bergbeklimmer Ma-
nuel Lopez Fernandeze is omgekomen tijdens
'n tocht, welken hij met eenige vrienden had
ondernomen ter beklimming van den berg
Bailitus in de Pyreneeën. De bergbeklimmers
waren op een hoogte van 9000 voet aange
komen, toen zij in verband met daar heer-
schenden mist 't touw, waarmede zij aan el
kaar gebonden waren, losmaakten. Fernan
deze struikelde toen over een klein rotsblok,
greep zich hieraan vast, doch viel met rots
blok en al in een diepte van ongeveer 100
meter.
Volgens een mededeeling van het Oosten-
rijksche ministerie van justitie is Anzboeck,
die gisteren door het standgerecht ter dood
werd veroordeeld, begenadigd. Zijn straf is
gewijzigd in levenslange zware kerkerstraf
Naar verluidt heeft de Tsjechische zaak
gelastigde gistermiddag in het belar.g van
Gerl, die van Tsjechische nationaliteit is,
een stap gedaan bij de bondskanselarij.
NIEUWE ARRESTATIES TE
WEENEN.
Van Marxisten.
De politie te Weenen heeft gisteren weder
om een groot aantal radicale marxisten ge
arresteerd. Hoewel officieel geen aantal is
medegedeeld, zou volgens de geruchten het
aantal arrestaties ongeveer 300 bedragen en
zouden de arrestaties zijn geschied in ver
band met de plannen der communisten tot
herdenking van den „Wereldrevolutiedag''
op 1 Augustus a.s.
Verscheidene dorpen in Noord-Roemenië
worden door een wolvenplaag geteisterd
Hongerige wolven loopen door de dorps
straten en vallen voorbijgangers aan. Ver
scheidene boeren, die met paard en kar uit
gereden waren en zich plotseling door wol
ven aangevallen zagen, lieten hun paard en
kar in den steek om zich in veiligheid te
brengen.
De dorpelingen durven thans hun huizen
niet meer te verlaten en daarom is een
detachement gendarmerie afgezonden om de
wolven neer te schieten.
Dezer dagen heeft de Amerikaansche ge
zant te Boedapest, John Flourney Montgo-
mery, een bal gegeven aan boord van een in
den Donau liggend schip. Alle gasten waren
in avondtoilet verschenen. Slechts één per
soon bewoog zich in een gewoon wandelcos-
tuum onder de aanwezigen en danste onge
dwongen met verschillende dames, onder wie
de vrouw van een prins, die lid is van een
der legaties te Boedapest.
Op een gegeven oogenblik ging een lid van
de Amerikaansche legatie naar den man toe
Amerika geplaagd door arbeids
conflicten. (Dag. Overzicht).
Rondom Dillinger's dood. (Buiten
land).
Zwaar onweer boven Engeland,
(Buitenland).
S.A.-leider smokkelde bommen
naar Oostenrijk. (Buitenland).
Ambtenarenreglement van N-
Holland. (Provincie).
Spoorboomen niet neergelaten;
wielrijder door trein vermorseld.
(Binnenland).
De sabotage op de „Nautilus".
(Binnenland)
Loonsverlaging in de mijnen. (Bin
nenland).
Het incident te Amsterdam. (Bin
nenland).
De uitspraak tegen de officieren
uit het „Zeven-Provinciën"-proces.
(Koloniën).
(Zie rerdrr eventueel laatste
berichten>
en vroeg hem, wie hij was. „Ik ben Jakab
Kux", aldus luidde het antwoord, „iic ben
een werkloos kantoorbediende en ben langs
een touw aan boord geklommen. Ik wilde
toch minstens eenmaal in mijn leven met een
werkelijke prinses gedanst hebben".
Spoedig bevond de heer Jakab Kux zich in
handen der politie, doch deze kon geen ter
men aanwezig vinden, hem in arrest te hou
den, of van een strafbaar feit te beschuldi
gen.
Acht boeren, die in het Alentsjo-district
(Portugal) werkten, werden plotseling over
vallen door een vreemde ziekte, die zich uitte
in hooge koorts en het geel worden van ge
laat en handen.
Zij werden terstond naar het ziekenhuis
gebracht, waar de doctoren tot de conclusie
kwamen, dat de boeren in hun slaap door
giftige insecten gebeten waren.
Twee der boeren zijn intusschen gestorven
en er bestaat weinig hoop, dat de zes anderen
er het leven zullen aftVengen.
Volgens Britsche berichten uit Rhodus
(Griekenland) is het tot een Italiaansch-
Turksch incident gekomen, dat veel gelijke
nis toont, met het recente Engelsch-Turk-
sche incident.
Een Italiaansche visschersboot uit Castel-
los, welke van Rhodus was afgedreven en
bescherming zocht in de aan Turkije behoo-
rende Makri baai, werd door de Turksche
kustwachten beschoten, waarbij een Ita
liaansch matroos werd gedood.
Heel Amerika is in beroering gebracht
door het sensationeele einde van zijn meest
beruchten „gangster" Dillinger. Op het
oogenblik staat een meisje, gekleed in een
rood japonnetje, van wie men meent te weten,
dat zij de politie gewaarschuwd heeft, in
het brandpunt der publieke belangstelling.
Zij belooft een nationale heldin te zul'en
worden.
Er wordt beweerd, dat zij en een vriend van
haar, onder scherpe bewaking in een hotel te
Chicago vertoeven, maar het grootste stil
zwijgen wordt bewaard omtrent haar identi
teit, uit vrees voor de wraak van Dillinge-s
vrienden uit de onderwereld. Ook omtrent de
beweegredenen van het meisje om den mis
dadiger te verraden, wordt het grootste stil
zwijgen in acht genomen. Aangenomen
wordt, dat wanneer zij er in slagen aan de
wraak van Chicago's onderwereld te ont
snappen, zij in aanmerking zullen komen
voor de tien duizend dollar die door de fede
rale regeering waren uitgeloofd, terwijl de
vijf duizend dollar die door de Midden en
West staten zijn uitgeloofd, wel aan de poli
tie van Chicago zullen worden toegekend
De arrestatie van den dokter die door
operatief ingrijpen Dillingers gelaatstrekken
heeft veranderd, is elk oogenblik te verwach
ten.
Het stoffelijk overschot van John Dillin
ger is in een zwart omfloerste kist zijn laat
ste reis begonnen naar Indiana, waar het ter
aarde besteld zal worden. De vader van Dil
linger liep in hemdsmouwen achter de kist,
die uit het lijkenhuis werd gedragen onder
de nieuwsgieige blikken van een duizendkop
pige menigte. Politie-agenten moesten een
weg banen voor den lijkstoet door de men-
schenmassa,
